Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ระบบสืบพันธุ์เพศหญิง (Female reproductive system) (อวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก…
ระบบสืบพันธุ์เพศหญิง
(Female reproductive system)
เชิงกรานของผู้หญิง (Female pelvic girdle)
อยู่ระหว่างสะโพกทั้ง 2 ข้าง เกิดจากกระดูกสะโพก (hip bone) 2 ชิ้นเชื่อมต่อกันทางด้านหน้า เรียกว่า pubic symphysis เชื่อมต่อกับกระดูก sacrum
เป็นที่อยู่และเป็นทางออกของทารกเวลา
คลอดลูก ทําให้เชิงกรานของผู้หญิงกว้างกว่า ตื้นกว่า และมี subpubic angle กว้างกว่าในผู้ชาย
อวัยวะสืบพันธุ์เพศหญิงประกอบด้วยอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก อวัยวะสืบพันธุ์ภายในที่อยู่ในอุ้งเชิง
กราน และต่อมน้ำนม มีหน้าที่ในการตั้งครรภ์แล้ว ยังมีหน้าที่ให้นมลูก
ฝีเย็บ (Perineum)
Urogenital triangle เป-นสามเหลี่ยมทางด้านหน้า ที่มี
อวัยวะสืบพันธุ์ภายนอกของเพศหญิง รูเปhดของท่อปgสสาวะ (urethral opening) และรูเปhดของช่องคลอด(vaginal opening) อยู่
Urogenital triangle เป-นสามเหลี่ยมทางด้านหน้า ที่มี
อวัยวะสืบพันธุ์ภายนอกของเพศหญิง รูเปhดของท่อปgสสาวะ (urethral opening) และรูเปhดของช่องคลอด(vaginal opening) อยู่
Anal triangle (anal=anus=รูก้น) เป-นสามเหลี่ยมทางด้านหลัง ที่มีรูเปhดของก้นอยู
การตัดฝีเย็บ(Episiotomy)
การตัดฝีเย็บจะทําเมื่อจะมีการคลอดลูก โดยการกรีดบริเวณรูเปิดของช่องคลอด เพื่อลดการฉีกขาดของช่องคลอด แนวที่นิยมตัดฝีเย็บมากที่สุดคือตัดเฉียงจากด้านในไปยังด้านนอก (mediolateral incision)
กล้ามเนื้ออุ้งเชิงกราน (Pelvic floor)
คือกล้ามเนื้อที่มาปิดทางด้านล่างของกระดูกเชิงกราน ประกอบด้วยกล้ามเนื้อ 2
กลุ่ม pelvic diaphragm และ urogenital diaphragm
Pelvic diaphragm ประกอบด้วยกล้ามเนื้อกลุ่ม levator ani (ประกอบด้วยกล้ามเนื้อ 3 มัด คือ
iliococcygeus, pubococcygeus และ puborectalis) และกล้ามเนื้อ coccygeus
อวัยวะสืบพันธุ์ภายนอกของเพศหญิง (External genitalia/vulva/pudendum
Mons pubis หรือ เนินหัวหน่าว (Mons= ภูเขา) เป็นอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอกที่อยู่หน้าสุด
Labia majora หรือแคมใหญ (majora=ใหญ่) เป็นสันนูนในแนวยาว 2 สัน ที่อยู่ถัดลงมาทางด้านหลังของ mons pubis
ช่องคลอด (Vagina)
ช่องคลอดเป็นทางผ่านของทารกในขณะคลอดลูก เป็นทางออกของเลือดประจําเดือน และเป็นอวัยวะที่รองรับ penis ในขณะที่มีเพศสัมพันธ์
ลักษณะทางจุลกายวิภาคของช่องคลอด (Histology of vagina)
ผนังของช่องคลอดแบ่งออกเป็น 3 ชั้น
ชั้น Mucosa เป-นชั้นในสุด
ชั้นกล้ามเนื้อ (Muscularis) ประกอบด้วยกล้ามเนื้อเรียบ 2 ชั้น คือ ชั้นใน กล้ามเนื้อเรียงตัวเป็นวงชั้นนอกเรียงตัวตามความยาวของช่องคลอด
ชั้น adventitia เป็นเนื้อเยื่อเกี่ยวพันที่อยู่ชั้นนอกสุด ทําให้ช่องคลอดยึดติดกับอวัยวะอื่นๆ
มดลูก (Uterus)
เป็นทางผ่านของอสุจิเพื่อไปผสมกับไขที่ท่อนําไขและเป็นที่รองรับการฝังตัวของตัวอ่อน วางตัวอยู ระหว่างกระเพาะปัสสาวะทางด้านหน้าและ rectum ทางด้านหลัง รูปร่างคลายลูกแพร
ความสําคัญทางคลินิก คือใชทํา Culdocentesis เพื่อทดสอบวามีเลือดอยูที่ช่องว่างนี้หรือไม่ ในผู้หญิงที่สงสัยว่ามีการแตกจากการ ตั้งครรภ์นอกมดลูก โดยการใช้เข็มยาวๆ ผ่านเข้าไปทาง posterior fornix ของช่องคลอดเขาไปดูดของเหลว จาก rectouterine pouch ออกมาตรวจ
มดลูกแบงออกเป็น 3 สวน
Fundus เป็นส่วนบนสุดของมดลูก มีลักษณะเป็นสวนโค้งที่อยู่เหนือตอรูเป็ดของท่อนําไข่
Body เป็นส่วนกลางของมดลูก อยู่ล่างต่อ fundus ภายในมีโพรงมดลูกอยู่ เรียกว่า uterine cavity
Cervix ปากมดลูก เป็นส่วนล่างสุดของมดลูกที่ติดกับช่องคลอด มีช่องว่างภายในเรียกว่า cervical canal
เอ็นยึดมดลูก (Uterine ligament)
Round ligament of uterus (round=กลม) เป็น ligament ที่มีลักษณะค่อนข้างกลม อยู่ ระหว่างชั้นของ broad ligament ล่างต่อท่อนําไข่ ยึดมดลูกไว้กับ labia majora
Broad ligament เป็นส่วนของเยื่อบุช่องท้อง (parietal peritoneum) 2 ชั้น ที่มีลักษณะเป็นแผ่น กว้าง (broad=กว้าง) ช่วยยึดด้านข้างของมดลูกไว้กับผนังเชิงกราน แบ่งออกเป็น 3 ส่วนตามโครงสร้างที่ ligament ไปยึด
Cardinal ligament (transverse cervical ligament) เป็น ligament ที่ช่วยยึดด้านข้างของปาก มดลูกและส่วนบนของชองคลอดไวกับผนังเชิงกราน
Uterosacral ligament (uterine+ sacrum : uterine= มดลูก) เป็น ligament ที่ช่วยยึดมดลูก ไว้กับกระดูก sacrum
ลักษณะทางจุลกายวิภาคของมดลูก (Histology of the uterus)
Endometrium เป็นผนังมดลูกชั้นในสุดที่อยูติดกับโพรงมดลูก (uterine cavity) ประกอบดวยเยื่อบุผิวชนิด simple columnar epithelium และ endometrial gland
Myometrium (myo=muscle=กลามเนื้อ) เป็นชั้นกลางของผนังมดลูก ประกอบด้วยกล้ามเนื้อเรียบ 3 ชั้น ที่เรียงตัวในแนวยาวสลับกับแนวขวาง
Perimetrium (peri=around=รอบๆ) เป็น ผนังมดลูกชั้นนอกสุด
ท่อนําไข่/ปีกมดลูก (Uterine tube, fallopian tube)
Infundibulum เป็นส่วนปลายของท่อนําไข่ที่อยู่ใกล้กับรังไข่ ตรงปลายสุดมีลักษณะคล้ายปากแตร เรียกว่า fimbriae ซึ่งโอบรอบรังไข่อยู่เพื่อดูดไข่เข้ามาในท่อนําไข
Ampulla เป็นส่วนที่ยาวที่สุดของท่อนําไข่ อยู่ถัดเขามาจาก infundibulum เป็นบริเวณที่เกิดการ ปฏิสนธ ิ(fertilization) ระหว่างไข่กับอสุจิ
Isthmus เป็นส่วนที่แคบที่สุดของท่อนําไข่ ที่อยู่ติดกับมดลูก
รังไข๋ (Ovary)
เป็นต่อมเพศของเพศหญิง มีอยู 2 ข้าง มีขนาดและรูปร่างคล้ายเมล็ดอัลมอนด์ ทําหน้าที่สร้างเซลล์ สืบพันธุ์เพศหญิงคือไข่ และสร้างฮอร์โมนเพศหญิงคือเอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรน
Ligament ที่ช่วยยึดรังไข่
Suspensory ligament of ovary เป็น ligament ที่ยึดรังไข่ไว้กับผนังเชิงกราน
Ovarian ligament เป็น ligament ที่ยึดรังไข่ไว้กับมดลูก
Mesovarium เป็นส่วนหนึ่งของ broad ligament ที่อยู่ติดกับรังไข่
การสร้างเซลล์สืบพันธุ์เพศหญิง(ไข่) (Oogenesis)
การสร้างไข่ในเพศหญิงจะเกิดขึ้นตั้งแตยังเป็นทารกอยู่ในครรภ์มารดา หลังจากคลอดออกมาแล้วจะ ไม่การผลิตไข่เพิ่มขึ้นอีก ต่างจากเพศชายที่สามารถผลิตอสุจิได้ตั้งแต่วัยรุ่นไปจนตลอดชีวิต
หลังจากเกิดการตกไข่ (ovulation) ถ้าไข่ได้รับการผสม (fertilization) ก็จะมีการแบ่งตัวแบบ meiosis II ต่อจนเสร็จ แต่ถ้าไข่ไม่ได้รับการผสมก็จะไมมีการแบ่งตัวต่อ ทําให้ไข่จะหยุดการแบ่งตัวอยูที่ระยะ metaphase II เท่านั้น
หลอดเลือดที่มาเลี้ยงอวัยวะในระบบสืบพันธุเพศหญิง
Ovarian artery (ovarian=ovary=รังไข) เป็นแขนงของ abdominal aorta ที่ไปเลี้ยงรังไข่ ผ่าน ทาง suspensory ligament of ovary
Uterine artery (uterine=uterus=มดลูก) เป็นแขนงของ internal iliac artery ที่เขามาเลี้ยง มดลูกและท่อนําไข่
Internal และ external pudendal artery เป็นหลอดเลือดที่ไปเลี้ยงอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอกของ เพศหญิง
เส้นประสาทที่มาเลี้ยงระบบสืบพันธุ์เพศหญิง
Pudendal nerve เป็นเส้นประสาทที่มาเลี้ยงอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอกของเพศหญิง
Sympathetic nerve จะฝาก fiber มากับ lumbar splanchnic nerve การทํางานของระบบ ประสาท sympathetic เช่น ทําให้เกิดการขยายตัวของปากมดลูก
Parasympathetic nerve จะฝาก fiber มากับ pelvic splanchnic nerve การทํางานของระบบ ประสาท parasympathetic
กายวิภาคศาสตร์ของเต้านม (Anatomy of the breast)
Nipple หรือหัวนม เป็นส่วนที่ยื่นออกมาจากกึ่งกลางของเต้านม เป็นทางผ่านของน้ำนมออกสู่ ภายนอก
Areola (=small space) มีลักษณะเป็นวงสีเข้มอยูรอบๆ nipple ผิวไม่เรียบเพราะภายในเป็นที่ อยู่ของต่อมซึ่งทําหน้าที่ผลิตไขมัน (sebaceous gland)
