Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การประเมินสุขภาพทารกในครรภ์ (CST : Contraction stress test (:no_entry…

- - - - :check: Minimal variability
        สังเกตเห็นความแปรปรวนของ FHR ได้แต่มีขนาดน้อยกว่าหรือเท่ากับ 5 bpm
        
        ภาวะเลือดเป็นกรด (acidosis)
      - :check: Moderate (normal) variability
        ช่วงขนาดของความแปรปรวนอยู่ระหว่าง
        6-25 bpm
        
        พบในทารกปกติ
      - :check: Absent variability
        ไม่มีความแปรปรวนของ FHR เมื่อมองด้วยตาเปล่า
        
        การตายจากขาดอากาศ (ASPHYXIA)
      - :check: Marked variability
        ความแปรปรวนของ FHR มากกว่า 25 bpm
        
        สัมพันธ์กับการเคลื่อนไหวของทารกในครรภ์ หรือ การตอบสนองต่อภาวะขาดออกซิเจน
    - - ก่อนอายุครรภ์ 32 สัปดาห์
        
        FHR สูงจาก baseline มากกว่า 10 bpm เป็นเวลามากกว่า 10 วินาที
      - หลังอายุครรภ์ 32 สัปดาห์
        
        FHR สูงจาก baseline มากกว่า 15 bpm เป็นเวลามากกว่า 15 วินาที
    - - Late deceleration
        
        สัมพันธ์กับการหดรัดตัวของมดลูก โดยช่วงที่ต่ำที่สุด เกิดขึ้นตามหลังกับการหดรัดตัวของมดลูกที่สูงที่สุด
        
        สาเหตุจาก Uteroplacental insufficiency , มารดามีความดันโลหิตที่ต่ำลง ทำให้ปริมาณเลือดที่ไปเลี้ยงมดลูกไม่พอ
        :warning: รุนแรง
      - Variable deceleration
        
        ไม่สัมพันธ์กับการหดรัดตัวของมดลูก สัมพันธ์
        กับภาวะที่สายสะดือของทารกถูกกด
        ลดลงมากกว่า 15 bpm เป็นเวลามากกว่า 15 วินาทีแต่น้อยกว่า 2 นาที เป็น U shape
      - Early deceleration
        
        สัมพันธ์กับการหดรัดตัวของมดลูก ช่วงที่ต่ำที่สุดเกิดพร้อมกับการหดรัดตัวของมดลูกที่สูงที่สุด
        
        สาเหตุส่วนใหญ่เกิดจากศรีษะของทารกถูกกด จะเกิดในช่วงที่มีการเปิดของปากมดลูก
        4 ถึง 7 เซนติเมตร
        -หรือขณะที่มดลูกหดรัดตัวมีการกดทับสายสะดือ ทำให้ออกซิเจนไม่สามารถไปเลี้ยงได้
      - Prolong deceleration
        
        มีการลดลงของ FHS ต่ำกว่า baseline อย่างน้อย 15 bpm และเป็นเวลาอย่างน้อย 2 นาที แต่ไม่ถึง 10 นาที นับตั้งแต่เริ่มต่ำลงจนถึง กลับเข้าสู่ rate ปกติ
  - - - ก่อนอายุครรภ์ 32 สัปดาห์
        
        มีการเพิ่มขึ้นของ FHR อย่างน้อย 10 bpm และนานกว่า 10 วินาที
      - หลังอายุครรภ์ 32 สัปดาห์
        
        การเพิ่มขึ้นของ FHR มากกว่าหรือเท่ากับ 15 bpm และนานกว่า 15 วินาที อย่างน้อย 2 ครั้งในช่วงการตรวจ 20 นาที
- - - - กระตุ้นด้วย oxytocin โดยให้ทางหลอดเลือดดำ เริ่มที่ 0.5 mU/เพิ่มได้ทีละ 2 เท่า ทุก 15-20 นาที จนกระทั่งมี การหดรัดตัวของมดลูก 3 ครั้งใน 10 นาที แต่ละครั้งนาน 40-60 วินาที
      - การทำ nipple stimulation โดยใช้มือคลึงที่หัวนมทั้งสองข้างอย่างต่อเนื่อง หรือ คลึงไปมาที่หัวนมข้างเดียวนาน 2 นาที แล้วหยุด 5 นาที ถ้าการหดรัดตัวยังไม่ถึงเกณฑ์ให้กระตุ้นแบบเดิมต่อ / กระตุ้นหัวนมด้วยผ้าชุบนํ้าอุ่น นวดหัวนม 2 นาที หรือจนมดลูกมีการหด
  - - - :check: Late deceleration มากกว่า 50 % เมื่อมดลูกมีการหดรัดหัว (แม้ว่าการหดรัดหัวของมดลูกน้อยกว่า 3 ครั้งใน 10 นาที)
    - - Suspicious
        
        มี Late deceleration หรือ Variable deceleration น้อยกว่า 50%
      - Hyperstimulation
        
        มี Late deceleration โดยมี interval ทุก 2 นาที หรือ มี Duration นานกว่า 90 วินาที หรือหดรัดหัวตลอดเวลา (Tetanic contraction) :timer_clock:
    - - การหดรัดหัวของมดลูก 3 ครั้งใน 10 นาที โดย :forbidden:ไม่มี : Late deceleration หรือ Variable deceleration
    - - wม่สามารถอ่านผลของ FHR ได้หรือการหดรัดหัวของ มดลูกไม่พอเพียงคือ น้อยกว่า 3 ครั้งใน 10 นาที
- - - - Chronic marker
        เกิดเรื้อรังมานาน ค่อยเป็นค่อยไป
    - - Acute marker
        คุมด้วยระบบประสาทส่วนกลาง ที่ไวต่อภาวะขาดออกซิเจน
  - - - การได้รับยาหรือสารต่าง ๆ เช่น กลุ่มยานอนหลับ, ยาที่มีผลข้างเคียงทำให้ง่วงซึม เช่น aldomet ซึ่งเป็นยาลดความดันโลหิต, กลุ่มยากระตุ้นประสาท เช่น theophylline, ยาหรือสารเสพติด เช่น โคเคน แอมเฟตามีน ยา indomethacin เป็นต้น
      - สูบบุหรี่
      - ภาวะน้ำตาลในเลือดสูง เช่น มีเบาหวานขณะตั้งครรภ์ หรือได้รับยาที่มีผลต่อระดับน้ำตาลในเลือด
      - ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ เช่น ทุพโภชนาการ
      - ภาวะแทรกซ้อนทางสูติศาสตร์ เช่น ชัก รกลอกตัวก่อนกำหนด หรือ ketoacidosis
    - - การแปรปรวนของพฤติกรรมทารกในครรภ์ บางครั้งอาจจะลดลงได้
      - มีการหายใจอย่างต่อเนื่อง
      - การเคลื่อนไหวที่ไม่ได้เป็นรูปแบบปกติทั่วไป
      - ภาวะน้ำคร่ำน้อย
      - ภาวะ acidosis ของทารกในครรภ์
      - การเปลี่ยนแปลงของพฤติกรรมเล็กน้อย โดยที่น้ำคร่ำปกติ
- - - - เมื่อมี uteroplacental insufficiency หรือ มีการลดลงของเลือดที่ไปเลี้ยงมดลูก รกมีแรงต้านมากขึ้น รูปคลื่นที่จะเห็นได้ คือ
        
        diatole wave ต่ำลง ถ้ารุนแรงมากก็จะมีลักษณะ AEDV : absent end diastolic velocity
        
        REDV : reverse end diastolic velocity มีการสะท้อนและไหลกลับ ถ้าพบลักษณะนี้พิจารณายุติการตั้งครรภ์เร็วที่สุด
    - - บ่งชี้ถึงการทำงานของหัวใจ ตรวจดู venous Doppler
        
        ductus venosus
        
        a wave ที่บอกถึง atrial contraction จะลดลง หายไป หรือไหลย้อนกลับก็ได้
        
        umbilical vein
        
        ปกติจะมีลักษณะเป็น monophasic wave ไม่ขึ้นหรือลง ถ้าในรายที่มีความผิดปกติชนิดรุนแรงจะเห็นการไหลเวียนเป็นรูปคลื่น (pulsation)
    - - ในรายที่มีปัญหา ซีด / uteroplacental insufficiency / hypoxia / แฝดที่มีปัญหา / IUGR จะมีการพยายามส่งเลือดไปเลี้ยงส่วนสำคัญไว้ให้มากที่สุด เช่น สมอง ทำให้มีการไหลเวียนเลือดในสมองมากขึ้น เรียก brain sparing effect เพราะฉะนั้นรูปคลื่นที่จะเห็นได้คือ
        
        diastolic wave มีขนาดสูงขึ้น
- - - - ตรวจเลือดมารดา
        
        ตรวจหาปริมาณของ alpha-feto protein (AFP), unconjugated estriol (uE3) และ human chorionic gonadotropin (hCG) ในการตั้งครรภ์ ไตรมาสที่สอง (Triple test)
        
        AFP มีค่าต่ำ ค่าhCG) มีค่าสูง และค่า uE3 ต่ำ
        
        ตรวจหาปริมาณของสารเคมีของ triple screen และ inhibin A ในการตั้งครรภ์ ไตรมาสที่สอง (Quadruple screen)
        
        ตรวจหาปริมาณของ pregnancy associaled plasma protein A (PAPP-A) และ human chorionic gonadotropin (hCG) ในการตั้งครรภ์ ไตรมาสแรก
        
        PAPP-A จะมีค่าต่ำลงและค่า free beta-hCG มีค่าสูงขึ้น
      - ตรวจโดยการใช้เครื่องอัลตราซาวด์วัด nuchal translucency (NT=ถุงน้ำใต้ต้นคอ) ที่บริเวณต้นคอของทารกในการตั้งครรภ์ไตรมาสแรก
        
        หนากว่าปกติ
      - ตรวจโดยการใช้เครื่องอัลตราซาวด์เพื่อหาความผิดปกติของทารกในครรภ์ (genetic sonogram) ในการตั้งครรภ์ไตรมาสที่สอง
    - - 2.1 Amniocentesis / การเจาะน้ำคร่ำ
        
        :+1: ทำในช่วงอายุครรภ์ 16-18 สัปดาห์
        
        วิธีทำ
        
        ตรวจคลื่นเสียงความถี่สูงเพื่อวัดสัดส่วนของทารก และค้นหาความพิการแต่กำเนิดที่อาจพบได้
        
        เลือกตำแหน่งของการเจาะน้ำคร่ำให้เป็นบริเวณที่ไม่เสี่ยงต่อการถูกทารก
        
        ใช้เข็ม Spinal needle เบอร์ 20-22G เจาะผ่านทางหน้าท้องมารดา :warning: โดยมองแนวเข็มที่เจาะอยู่ตลอดเวลาผ่านการตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง ป้องกันการบาดเจ็บของทารก
        
        ดูดน้ำคร่ำทิ้งประมาณ 2 ซีซี เนื่องจากอาจปนเปื้อนกับเซลล์ของมารดาได้มาก และทำให้การแปลผลคลาดเคลื่อนได้
        
        ดูดน้ำคร่ำออกมาเป็นจำนวน 8 ซีซี ทั้งหมด 2 กระบอกเพื่อส่งตรวจโครโมโซม
        
        :smiley: หลังการเจาะให้นอนพักประมาณ 20 นาทีและถ้าไม่มีภาวะแทรกซ้อนใดๆจึงให้กลับบ้านได้ และควรงดการทำงานหนักหรือยกของหนัก และงดการมีเพศสัมพันธ์ประมาณ 7 วัน
      - 2.2 Cordocentesis / การเจาะเลือดสายสะดือทารก
        
        ทำในช่วงอายุครรภ์ประมาณ 18-22 สัปดาห์
        :forbidden: โอกาสแท้งจากการเจาะถือว่าสูงกว่าวิธีอื่น
        จะมีีข้อบ่งชี้ คือ
        
        อายุครรภ์เกิน 20 สัปดาห์
        
        ทารกในครรภ์มีความจำเป็นต้องได้รับการวินิจฉัยก่อนคลอดในโรคอื่นๆที่ต้องใช้การตรวจเลือดสายสะดือร่วมกันในคราวเดียว เช่น ธารัสซีเมีย
        
        วิธีทำ
        
        หาตำแหน่งสายสะดือที่เหมาะสม ควรเจาะที่ตำแหน่งสายสะดือที่เกาะที่รก (Placental cord insertion)
        
        3.ฉีดยาชาบริเวณหน้าท้องมารดาในตำแหน่งที่เจาะ
        
        ตรวจคลื่นเสียงความถี่สูงเพื่อยืนยันอายุครรภ์และหาความพิการแต่กำเนิดที่อาจพบ
        
        ใช้เข็มSpinal needle เจาะลงไปในเส้นเลือดดำสายสะดือ โดยพยายามหลีกเลี่ยงการเจาะในเส้นเลือดแดง :!: (Umbilical arteries)
        
        อาจทำให้เกิดการหดรัดตัวของเส้นเลือดและทำให้มีการเต้นของหัวใจทารกที่ช้าลงได้ (Vasospasm and fetal bradycardia)
        
        5.ดูดเลือดทารกประมาณ 0.5 ซีซี (หรือ 1 ซีซี ในกรณีส่งตรวจทั้งเรื่องโครโมโซมและธาลัสซีเมีย)
        
        ในหลอดบรรจุเลือดที่ต้องการส่งตรวจโครโมโซมต้องบรรจุสารป้องกันการแข็งตัวของเลือด เช่น Heparin
        
        ให้สตรีตั้งครรภ์นอนพักสังเกตอาการประมาณ 20 นาที ถ้าไม่มีภาวะแทรกซ้อนใดๆจึงให้กลับบ้านได้ และนัดมาฟังผลในอีก 2 สัปดาห์ถัดมา
        
        ภาวะแทรกซ้อน Cord hematoma / Feto-maternal hemorrhage / Fetal bradycardia สามารถหายไปเองได้โดยไม่ต้องการการรักษาใดๆ
      - 2.3Chorionic Villous Sampling : CVS / การตัดชิ้นเนื้อรก
        
        :+1: ช่วงอายุครรภ์ 11-14 สัปดาห์
        
        มักเลือกใช้ในสตรีไตรมาสแรก
        
        วิธีทำ
        
        เจาะผ่านหน้าท้องมารดาไปยังตำแหน่งรก
        
        ใช้เข็มชนิดที่ใช้เจาะน้ำไขสันหลัง เจาะผ่านหน้าท้องมารดาไปยังตำแหน่งรก
        
        ไม่ให้เจาะผ่านถุงน้ำคร่ำและไม่โดนตัวทารกในครรภ์
        
        ต่อกระบอกฉีดยาซึ่งมีน้ำเกลืออยู่ภายในเล็กน้อย ประมาณ 1-2 ซีซี เข้ากับเข็ม
        
        ฉีดยาชาบริเวณนั้น
        
        ดึงกระบอกฉีดยาให้เกิดเป็นแรงดันสูญญากาศภายใน จากนั้นจึงทำการขยับเข็มขึ้นลง 2-3 ครั้งเพื่อให้เนื้อเยื่อของรกส่วนที่จะนำมาตรวจหลุดออกจากรกโดยรอบ
        
        หาตำแหน่งที่เหมาะสมสำหรับการเจาะ
        
        ดึงเข็มและกระบอกฉีดยาออกพร้อมกัน โดยยังรักษาให้เกิดแรงดันสูญญากาศภายในตลอดเวลา จะพบว่าได้ชิ้นส่วนของเนื้อรกติดมาในกระบอกฉีดยาด้วย
        
        ผ่านทางช่องคลอดและปากมดลูก
  - - - ถ้าทราบผลการวินิจฉัยก่อนคลอดค่อนข้างเร็วตั้งแต่ช่วงอายุครรภ์ยังไม่เกิน 12 สัปดาห์ การยุติการตั้งครรภ์สามารถทำได้ง่ายยิ่งขึ้น เช่น ใช้วิธีการขูดมดลูก หรือ ใช้ยาเป็นแบบผู้ป่วยนอก
- - - - สามารถทำได้ 2 ทาง คือ ผ่านทางหน้าท้องและผ่านทางช่องคลอด :star:
  - - - ใช้ตรวจคัดกรองทารกกลุ่มอาการดาวน์ได้ โดยการวัดความหนาของต้นคอทารกและดูกระดูกบริเวณดั้งจมูกของทารก
      - ตรวจเพื่อยืนยันอายุครรภ์
    - - ยืนยันอายุครรภ์ในมารดาที่มาฝากครรภ์ช้า
      - ตรวจอวัยวะต่างๆ เช่น สมอง กระดูกสันหลัง หัวใจ ตับ ไต
      - ตรวจดูตำแหน่งรกและปริมาณน้ำคร่ำ
      - ตรวจการไหลเวียนโลหิตของเส้นเลือดที่มาเลี้ยงมดลูกซึ่งเชื่อมต่อมายังทารก
      - ในมารดามีประวัติ คลอดก่อนกำหนดในครรภ์ก่อน แพทย์จะทำการวัดวัดความยาวของปากมดลูกในช่วงอายุครรภ์นี้ผ่านเครื่องอัลตราซาวนด์ เพื่อทำนายในการที่จะเกิดการคลอดก่อนกำหนดซ้ำ
    - - ตรวจดูพัฒนาการของทารกในครรภ์
      - ตรวจดูอัตราการเจริญเติบโตของทารก
  - - - เป็นวิธีการตรวจอัลตราซาวด์ที่สามารถตรวจวัดปริมาณและความเร็วของกระแสเลือด ซึ่งทำให้รู้ถึงความผิดปกติของการไหลเวียนเลือดของทารก
        ดูการเจริญเติบโตในอายุครรภ์น้อยๆ
        ฟ้องแนวโน้มการเกิด IUGR ได้ดีกว่า u/s ธรรมดา เพราะเห็นระบบไหลเวียนเลือดสารอาหารได้ตั้งแต่ก่อนเกิด
        
        1.umbilical arteryจากหัวใจวิ่งเข้ารก
        umbilical veinจากรกไปหัวใจเด็ก(ถ้าไม่ดีชหัวใจเด็กมีปัญหา)
        
        ผิดปกติ คือ revert wave การไหลเวียนไม่ดีมีการย้อนกลับเพราะหลอดเลือดมีอะไรขวาง
        
        2.cerebralของเด็ก
    - - เป็นวิธีที่ช่วยให้เห็นรูปร่างจริงแบบ 3 มิติของทารกในท้อง
    - - เป็นวิธีที่แสดงข้อมูลที่ได้รับจากการสะท้อนของคลื่นอัลตราโซนิกเป็นภาพ 2 มิติ (แนวราบ) และเป็นวิธีการตรวจที่ใช้กันมากที่สุด
        มีทั้งแบบตรวจทางช่องคลอดและทางหน้าท้อง
        ใช้ในการตรวจสอบการเจริญเติบโตของทารก และตรวจสภาพมดลูกและรังไข่ของมารดา
    - - จะแสดงเป็นภาพเคลื่อนไหวที่มีมิติเวลาเพิ่มจากวิธี 3D โดยจะสามารถเห็นการเคลื่อนไหวของทารกได้