Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การตรวจพิเศษทารกในครรภ์ (Contraction stress test (CST) (ข้อห้ามของการทำ…

- - - - Absent variability คือ ไม่มีความแปรปรวนของ FHR เมื่อมองด้วยตาเปล่า สัมพันธ์กับภาวะ asphyxia ของทารกในครรภ์สูง
      - Minimal variability คือ สังเกตเห็นความแปรปรวนของ FHR ได้แต่มีขนาดน้อยกว่าหรือเท่ากับ 5 bpm สัมพันธ์กับภาวะ acidosis ของทารกในครรภ์ แต่อาจไม่มี asphyxia ก็ได้
      - Moderate (normal) variability คือช่วงขนาดของความแปรปรวนอยู่ระหว่าง 6-25 bpm มักพบในทารกปกติ
      - Marked variability คือ ความแปรปรวนของ FHR มากกว่า 25 bpm สัมพันธ์กับการเคลื่อนไหวของทารกในครรภ์ และยังเป็นการตอบสนองต่อภาวะขาดออกซิเจน
    - - Early deceleration คือ การลดลงของ FHR อย่างช้าๆ ค่อยเป็นค่อยไปและกลับคืนสู่ baseline อย่างช้า ๆ สัมพันธ์กับการหดรัดตัวของมดลูก
        
        สาเหตุ ศีรษะทารกถูกกดกับกระดูกเชิงกราน
        
        การพยาบาล PV ดูปากมดลูกและเตรียมให้ IV drip syntocinon
      - Variable deceleration คือ การลดลงของ FHR อย่างฉับพลัน FHR จะลดลงมากกว่าหรือเท่ากับ 15 bpm นาน 15 วิ ดยอาจจะสัมพันธ์กับการหดรัดตัวของมดลูกหรือไม่ก็ได้
        
        สาเหตุ Cord compression
        
        การพยาบาล จัดท่านอนตะแคงซ้ายในออกซิเจน 7-10 Lpm
      - Late deceleration คือ การลดลงของ FHR อย่างช้าๆ ค่อยเป็นค่อยไปและกลับคืนสู่ baseline อย่างช้า ๆ สัมพันธ์กับการหดรัดตัวของมดลูก
        
        สาเหตุ uteroplacental insufficiency นำไปสู่ภาวะรกเสื่อม ทารกเกิดภาวะ fetal distress
  - - - Nonreactive หมายถึง การเพิ่มขึ้นของ FHR ไม่เป็นไปตามเกณฑ์หรือไม่มีการเพิ่มขึ้นของ FHR เลยในการตรวจนาน 40 นาที
    - - ให้ตรวจยืนยันด้วยวิธีอื่นเพิ่มเติม เช่น CST, BPP หรือ Doppler u/s เป็นต้น ร่วมกับการตรวจ u/s ประเมินความผิดปกติของทารกในครรภ์ ปริมาณน้ำคร่ำร่วมด้วย
- - - - มี Late deceleration มากกว่าครึ่งหนึ่งของการทดสอบที่มีการหดรัดตัวของมดลูก
    - - ไม่มี deceleration ในขณะทำการทดสอบ โดยมีการหดรัดตัวของมดลูกอย่างน้อย 3 ครั้งใน 10 นาที นานครั้งละอย่างน้อย 40-60 วินาที
  - - - กระตุ้นด้วย oxytocin โดยให้ทางหลอดเลือดดำ เริ่มที่ 0.5 mU/เพิ่มได้ทีละ 2 เท่า ทุก 15-20 นาที จนกระทั่งมี การหดรัดตัวของมดลูก 3 ครั้งใน 10 นาที แต่ละครั้งนาน 40-60 วินาที
      - การทำ nipple stimulation โดยใช้มือคลึงที่หัวนมทั้งสองข้างอย่างต่อเนื่อง หรือ คลึงไปมาที่หัวนมข้างเดียวนาน 2 นาที แล้วหยุด 5 นาที ถ้าการหดรัดตัวยังไม่ถึงเกณฑ์ให้กระตุ้นแบบเดิมต่อ
- - - - หายใจ 1 ครั้งใน 30 นาที
    - - เคลื่อนไหวมากกว่า 2 ครั้งใน 30 นาที
    - - ตอบสนองหัวใจ 2 ครั้งใน 30 นาที
    - - แอ่งของน้ำคร่ำที่วัดได้ในแนวดิ่งมีขนาดอย่างน้อย 2-8 cm มากกว่าหรือเท่ากับ 1 แอ่ง
    - - 1episode ของการเหยียดของแขนขา หรือ ลำตัว หรือ กำมือ/คลายมือ ซึ่งต้องกลับคืนสู่ตำแหน่งที่งอ หรือคลายมือ
  - - - การดูแลรักษา
        
        0-4 คะแนน ทารกอยู่ในภาวะคับขัน ควรรีบให้คลอด
        
        6-8 คะแนน ให้พิจารณาตามปริมาณน้ำคร่ำ ถ้าน้ำคร่ำปกติ โอกาสเกิด asphyxia น้อย แต่ต้องตรวจ BPP ซ้ำใน 24 ชั่วโมง แต่ถ้าน้ำคร่ำน้อย โอกาสเกิด asphyxia สูงขึ้น
        
        8-10 คะแนน โดยที่ปริมาณน้ำคร่ำปกติ แปลผลว่าทารกในครรภ์ยังปกติดี ไม่จำเป็นต้องรีบให้คลอด โอกาสเกิด asphyxia ใน 1 สัปดาห์ น้อยกว่า 1 ใน 1000
- - - - β-hCG (Beta human chorionic gonadotrophin) ซึ่งผลิตจากรก ถ้าเป็นดาวน์ซินโดรม ค่า beta hCG จะสูงกว่าปกติ
      - Pregnancy associated plasma protien A (PAPP-A) ซึ่งผลิตจากรก ถ้าเป็นดาวน์ซินโดรม ค่า PAPP-A จะต่ำกว่าปกติ
    - - Triple screening (AFP + β-hCG + Estriol) สามารถคัดกรองทารกดาวน์ซินโดรมได้ประมาณ 60%
        
        AFP (ALpha fetoprotein) ซึ่งผลิตจากถุงไข่แดงของตัวอ่อนและตับ ถ้าเป็นดาวน์ซินโดรม ค่า AFP ต่ำกว่าปกติ
        
        β-hCG (ฺBeta human chorionic gonadotrophin) ซึ่งผลิตจากรก ถ้าเป็นดาวน์ซินโดรม ค่า beta hCG ได้สูงกว่าปกติ
        
        uE3 (Unconjugated estriol) ซึ่งผลิตจากรกและต่อมหมวกไตของตัวอ่อน ถ้าเป็นดาวน์ซินโดรม ค่า uE3 ได้ต่ำกว่าปกติ
      - Quadruple screening (+Inhibin-A) : สามารถคัดกรองทารกดาวน์ซินโดรมได้ประมาณ 80%
        
        Inhibin-A ผลิตจากรก ถ้าดาวน์ซินโดรม ค่า inhibin-A ได้มากกว่าปกติ
      - :warning: กลุ่มที่มีความเสี่ยงสูงต่อการที่ทารกในครรภ์เป็นดาวน์ซินโดรม ให้ตรวจวินิจฉัยก่อนคลอดด้วยวิธีการเจาะน้ำคร่ำ (Amniocentesis)
      - 3. วิธีคัดกรองในช่วงไตรมาสแรกร่วมกับวิธีคัดกรองในช่วงไตรมาสสองของการตั้งครรภ์
        
        สามารถคัดกรองทารกดาวน์ซินโดรมได้ประมาณ 90%
        
        ถ้าตรวจวิธีคัดกรองในช่วงไตรมาสแรกพบเป็นกลุ่มที่มีความเสี่ยงต่ำ ให้ตรวจ Quadruple screening ในไตรมาสสองต่อ
        
        ถ้าพบเป็นกลุ่มที่มีความสเี่ยงสูง ให้ตรวจวินิจฉัยก่อนคลอดด้วยการเจาะน้ำคร่ำ (Amniocentesis)
  - - - มีความเสี่ยงต่อการเกิดทารกดาวน์สูงกว่า 1 ใน 200 ( ณ ขณะที่ตรวจเลือด)
        ซึ่งมีความเสี่ยงเช่นเดียวกับหญิงตั้งครรภ์ที่อายุมากกว่า 35 ปี หญิงตั้งครรภ์ในกลุ่มนี้จะได้รับคำแนะนำจากแพทย์ และให้ทางเลือกในการตรวจโครโมโซมของทารกโดยการเจาะตรวจน้ำคร่ำ หรือการตัดชิ้นเนื้อรกไปตรวจ
    - - มีความเสี่ยงต่อการเกิดทารกดาวน์ต่ำกว่า 1 ใน 200 (ณ ขณะที่ตรวจเลือด) ซึ่งถือว่ามีความเสี่ยงน้ยและไม่มีความจำเป็นต้องทำการเจาะน้ำคร่ำตรวจโครโมโซมของทารกหรือการตรวจเนื้อรก
    - - ทำความสะอาดบริเวณที่เจาะและดูดน้ำคร่ำ 20 cc เพื่อเพาะเลี้ยงเชื้อ
      - ดูตำแหน่งที่เหมาะสมในการเจาะ ทางที่ดีควรเป็นด้าน small part
      - การพยาบาลและคำแนะนำ
        
        observe v/s หลังทำ 30 นาทีและ FHS หลังเจาะน้ำคร่ำ
        
        แนะนำให้มารดาเลี่ยงการยกของหนัก
        
        งดมีเพศสัมพันธ์ 2-3 วันหลังเจาะน้ำคร่ำ
        
        หลีกเลี่ยงการเกิดท้องผูก ให้รับประทานอาหารที่มีกากใย
  - - - สามารถทำได้ในช่วงอายุครรภ์ 11-14 สัปดาห์ ดังนั้นมักเป็นวิธีที่เลือกใช้ในกรณีสตรีตั้งครรภ์มารับการตรวจคัดกรองค่อนข้างเร็วตั้งแต่ช่วงไตรมาสแรก (First trimester screening) เพราะเมื่อได้รับผลการตรวจคัดกรองอายุครรภ์ยังไม่มากเกินกว่า 14 สัปดาห์ ซึ่งขั้นตอนการทำ CVS นั้นสามารถทำได้ทั้งเจาะผ่านทางหน้าท้องมารดา หรือ ใช้เครื่องมือเข้าไปคีบบางส่วนของเนื้อรกผ่านทางช่องคลอดและปากมดลูก
    - - ทำในช่วงอายุครรภ์ 16-18 สัปดาห์ (อย่างช้าที่สุดไม่ควรเกิน 20 สัปดาห์) จึงเป็นการวินิจฉัยก่อนคลอดในกรณีที่สตรีตั้งครรภ์ได้รับการตรวจคัดกรองแบบ Triple test ในช่วงไตรมาสที่สอง ซึ่งวิธีการทำจะเริ่มจากการตรวจคลื่นเสียงความถี่สูงเพื่อวัดสัดส่วนของทารก และค้นหาความพิการแต่กำเนิดที่อาจพบได้
    - - โดยนำเลือดจากสายสะดือทารกประมาณ 0.5 ซีซีมาตรวจโครโมโซม ซึ่งโดยทั่วไปแล้วมักไม่นิยมเลือกใช้เป็นวิธีแรกเมื่อเทียบกับการทำ CVS หรือ การเจาะน้ำคร่ำ เนื่องจากขั้นตอนการทำถือว่ายากกว่าและต้องใช้ผู้เชี่ยวชาญและมีประสบการณ์พอสมควร นอกจากนี้โอกาสแท้งจากการเจาะถือว่าสูงกว่าวิธีอื่น คือ ประมาณ 1.4%
- - - - จำประจำเดือนไม่ได้แน่นอน ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ หรือตั้งครรภ์ขณะใช้ยาคุมกำเนิด
      - มีอาการผิดปกติ เช่นปวดท้อง มีเลือดออก ทำให้สงสัยว่าอาจเกิดอาการแท้งหรือท้องนอกมดลูก
      - มีความเสี่ยงที่จะตั้งครรภ์แฝด เช่น ตั้งครรภ์โดยการใช้เทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ เป็นต้น
      - เพื่อคัดกรองกลุ่มอาการดาวน์ โดยการวัดความหนาของผนังคอ
  - - - ตรวจติดตามการเจริญเติบโตของทารก ในครรภ์เสี่ยงสูง
      - ประเมินน้ำหนักทารกเมื่อใกล้คลอด
      - ประเมินท่าของทารก
      - ตรวจติดตามตำแหน่งรก
      - สงสัยภาวะน้ำคร่ำผิดปกติ (น้ำคร่ำมากหรือน้ำคร่ำน้อย)
      - มีเลือดออกผิดปกติทางช่องคลอด หรือน้ำเดิน เป็นต้น
      - ตรวจความสมบูรณ์ของทารกในครรภ์ได้ แต่อาจมีข้อจำกัดจากขนาดและท่าของทารก
  - - - เมื่อมีปัญหา uteroplacental insufficiency การไหลเวียนของเลือดที่รกจะลดลง ความต้านทานของรกจะเพิ่มขึ้น ทำให้การไหลเวียนของเลือดในจังหวะคลายตัวน้อยลง
      - ลักษณะรูปคลื่นที่ผิดปกติจะเห็น diastole(d) wave ต่ำลง ถ้าในรายที่รุนแรง ลักษณะของ d wave จะหายไป หรือคือ absent end diastolic velocity(AEDV) หรืออาจะจะมีการสะท้อนหรือไหลย้อนกลับเป็น reverse end diastolic velocity(REDV) ได้
      - Middle cerebral artery
        
        เป็นการวัดการไหลเวียนของเลือดในสมองของทารก ในรายที่มีปัญหา uteroplacental insufficiency ถึงแม้การไหลเวียนของเลือดในร่างกายจะลดลง แต่การไหลเวียนที่ไปยังสมองจะเพิ่มขึ้นตรงข้ามกันกับ umbilical artery เป็นผลของ brain sparing effect ที่เลือดพยายามไหลเวียนไปยังอวัยวะที่มีความจำเป็นต่อการดำรงชีวิต จึงทำให้การไหลเวียนที่สมอง หัวใจ ต่อมหมวกไต ต่าง ๆ เหล่านี้เพิ่มขึ้น
        
        Ductus venosus และ umbilical vein
        
        เป็นการตรวจคลื่นเสียงดอพเลอร์ในเส้นเลือดดำ ซึ่งจะเป็นตัวที่บ่งชี้ถึงการทำงานของหัวใจ ในรายที่มีการทำงานของหัวใจล้มเหลวจากสาเหตุต่าง ๆ เช่น ทารกโตช้าในครรภ์ชนิดรุนแรง หัวใจพิการ เป็นต้น หรือเป็นทารกบวมน้ำ (Hydrops fetalis) การตรวจดู venous Doppler ไม่ว่าจะเป็น ductus venosus หรือ inferior vena cava จะประเมินความรุนแรงของโรคได้
        
        Uterine artery
        
        ในรายที่มีปัญหาการไหลเวียนของมดลูกที่ไม่ดี ก็จะพบความผิดปกติของรูปคลื่นเสียงดอพเลอร์ได้ ในภาวะปกติช่วงไตรมาสแรกจะพบลักษณะ early diastolic notch ได้ แสดงถึงความต้านทานของหลอดเลือดที่ยังสูงแต่หลัง 20 สัปดาห์ notch จะหายไปเพราะความต้านทานลดลง เลือดไหลเวียนไปยังมดลูกได้ดีขึ้น แต่ถ้ายังตรวจเจอ notch อยู่ ในไตรมาสที่ปลายสองถึงสาม บ่งชี้ถึงความเสี่ยงในการเกิดทารกโตช้าในครรภ์ จึงนำมาใช้ในการทำนายภาวะดังกล่าวในสตรี ตั้งครรภ์ที่มีความดันโลหิตสูง มีโรคทางหลอดเลือดอื่น ๆ ที่มีปัจจัยเสี่ยงในการ uteroplacental insufficiency