Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ความผิดปกติด้านจิตใจในระยะหลังคลอด (ความตึงเครียดทางจิตใจ (psychological…
ความผิดปกติด้านจิตใจในระยะหลังคลอด
9.7.1 ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด (postpartum depression)
ความผิดปกติด้านอารมณ์ ความคิด และการรับรู้ ส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงด้านร่างกายและพฤติกรรม คือ อาการจะรุนแรงจนรบกวนความเป็นอยู่และการเลี้ยงดูทารก อาการเป็นอยู่ได้นานถึง 6 เดือนหลังคลอดหรือนานกว่า
สาเหตุของภาวะซึมเศร้าหลังคลอด
ความตึงเครียดทางร่างกาย (biological stress)
1.1 การเปลี่ยนแปลงของร่างกายในระยะคลอด เช่น ร่างกายต้องใช้พลังงาน กาเสียเลือด สูญเสียน้ำและอิเล็กโทรไลต์ เนื้อเยื่อบาดเจ็บจากการคลอด
1.2 การเปลี่ยนแลงของต่อมไร้ท่อและระดับของฮอร์โมน การลดลงของ estrogen progesterone corticotropin
1.3 ประสบการณ์ของการคลอดไม่ดี เช่น การคลอดยาก ได้รับการผ่าตัดคลอดแบบฉุกเฉิน บาดเจ็บจากการคลอด ได้รับยานอนหลับ
ความตึงเครียดทางจิตใจ (psychological stress)
2.1 การตั้งครรภ์ที่ไม่พึงปรารถนา
2.2 ปัญหาในชีวิตสมรส
2.3 ไม่ได้รับความเห็นอกเห็นใจ ไม่ได้รับการดูแลเอาใจใส่อย่างเพียงพอจากคู่สมรสและครอบครัว
2.4 มีความวิตกกังวลต่อเพศ ลักษณะและความสมบูรณ์ของบุตร
2.5 วิตกกังวลต่อการเปลี่ยนแปลงภาพลักษณ์ของตนเอง เกรงว่าสามีจะไม่พึงพอใจในสภาพร่างกายที่เปลี่ยนแปลงไป
2.6 สับสนกับการเปลี่ยนแปลงบทบาทการเป็นมารดา
2.7 ความล้มเหลวต่อการปรับตัวต่อบทบาทการเป็นมารดา
2.8 มีความผิดปกติทางจิตใจในระยะตั้งครรภ์ หรือเคยมีประวัติซึมเศร้าในครรภ์ก่อน
ความตึงเครียดทาสังคม (social stress)
3.1 มารดาวัยรุ่นที่ต้องพึ่งพิงบิดามารดา
3.2 เศรษฐานะ ความยากจน
3.3 ไม่ได้รับการเตรียมตัวก่อนคลอด
3.4 มารดาหลังคลอดที่ได้รับการดูแลอย่างเคร่งครัดจากครอบครัว
อาการและอาการแสดง
ซึมเศร้าโดยมีอาการเกือบทั้งวัน ความสนใจหรือความเพลิดเพลินใจในสิ่งต่าง ๆ ลดลงอย่างมาก เบื่ออาหาร น้ำหนักลดลง หรือกินจุ น้ำหนักเพิ่มขึ้น หรือนอนมากกว่าปกติ อ่อนเพลีย ไม่มีแรง รู้สึกว่าตนเองไร้ค่า
ภาวะโรคจิตหลังคลอด (postpartum psychosis)
สาเหตุของโรคจิตหลังคลอด
เคยมีประวัติเป็นโรคจิตหลังคลอด มีประวัติไบโพลาห์ มีความเครียดในระยะตั้งครรภ์
อาการและอาการแสดงของโรคจิตหลังคลอด
1. อาการนำ
มารดาจะมีอาากรไม่สุขสบายนำมาก่อน อาการที่พบบ่อยคือ นอนไม่หลับ ฝันร้าย บุคลิกภาพเปลี่ยนแปลง กระสับกระส่าย หงุดหงิดง่าย
2. อาการโรคจิต
อาการแบบซึมเศร้า ได้แก่ มีอารมณ์เศร้ามาก ท้อแท้ เบื่อหน่าย เบื่อชีวิต คิดอยากฆ่าตัวตาย
อาการแบบแมเนีย ได้แก่ มีอารมณ์สนุกสนานร่าเริงผิดปกติ หงุดหงิด โกรธง่าย มีกิจกรรมมากผิดปกติ
อาการแบบจิตเภท การรับณุ้ผิดปกติ หลุดจากโรคของความเป็นจริง บางรายมีอาการหลงผิด
ผลกระทบของภาวะซึมเศร้าหลังคลอด
ผลกระทบต่อมารดาหลังคลอด ได้แก่ สูญเสียสมรรถภาพทางร่างกายจากการพักผ่อนไม่เพียงพอ เหนื่อยล้า ทำให้ไม่สามารถปฏิบัติกิจวัตรประจำวันได้
ผลกระทบต่อครอบครัว ความสัมพันธ์กับสามี ส่งผลให้เกิดปัญหาภายในครอบครัว สมรรถภาพทางเพศลดลง อาจเป็นปัญหาของการหย่าร้างได้
ผลกระทบต่อบุตร ได้แก่ ไม่สามารถแสดงการเป็ยบทบาทการเป็นมารดาได้ดี ปฏิเสธไม่สนใจบุตร ละทิ้งเด็ก เด็กที่เติบโตมาจากการเลี้ยงดูของมารดาเหล่านี้ เด็กจะมีพฤติกรรมก้าวร้าว ซึมเศร้า ไม่พูดคุยกับคนรอบข้าง
ผลกระทบของโรคจิตหลังคลอด
สูญเสียสมรรถภาพทางร่างกาย
ขาดความสนใจทางเพศ
รู้สึกว่าตนมีความผิดที่มีอารมณ์เศร้าในช่วงเวลาซึ่งควรมีความสุข
รู้สึกห่างเหินต่อบุตร
อาจฆ่าบุตรได้
มีอาการโรคจิตหลังคลอดมีโอกาสสูงร้อยละ 30-50 ที่จะเกิดอาการซ้ำในการคลอดครั้งต่อไป
การรักษาภาวะซึมเศร้าหลังคลอดและโรคจิตหลังคลอด
1. การรักษาทางกาย ได้แก่
1.1 กลุ่มยา serotonin reuptake inhibitor ให้ต่อเนื่องนานประมาณ 6 เดือน ในระหว่างให้ยาผู้ป่วยสามารถให้นมบุตรได้
1.2 การให้ยาต้านโรคจิต ในกลุ่ม atypical antipsychotic
1.3 การให้ยาควบคุมอารมณ์ เช่น lithium carbonate
2. การรักษาทางจิตโดยใช้จิตบำบัด
2.1 จิตบำบัดรายบุคคล มุ่งเน้นการแก้ปัญหา เพื่อแก้ไขความขัดแย้งต่าง ๆ ให้ยอมรับบทบาทการเป็นมารดามากขึ้น ช่วยให้มารดาเรียนรู้วิธีการเลี้ยงดูบุตร
2.2 จิตบำบัดครอบครัว การให้ความรู้แก่มารดาหลังคลอดและครอบครัว แนวทางการรักษาทางการพยาบาล การเผชิญความเจ็บป่วย การดูแลจากสามีและครอบครัว
3. การรักษาโดยการแก้ไขสิ่งแวดล้อม
จัดสภาพแวดล้อมในโรงพยาบาลเพื่อช่วยส่งเสริมกระบวนการรักษา จัดสภาพแวดล้อมภายในห่อผู้ป่วยให้น่าอยู่ จัดกิจกรรมภายในหอผู้ป่วยให้เหมาะสม