Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ฝีหนองที่เต้านม (breast abscess) (การประเมินและการวินิจฉัย (การซักประวัติ,…
ฝีหนองที่เต้านม (breast abscess)
ความหมาย
ภาวะที่เกิดการอักเสบติดเชื้อแล้วเกิดน้าหนองรวมกันเป็นกลุ่มในเต้านม ทาให้ผิวหนัง เหนือบริเวณเกิดฝีหนองเปลี่ยนแปลงมีลักษณะคล้าหรือช้าเลือดช้าหนองมักเกิดขึ้นใน ช่วง 2 – 3 สัปดาห์หลังคลอด
สาเหตุและปัจจัยเสี่ยง
มักเกิดต่อเนื่องจากสาเหตุและปัจจัยเสี่ยงเหล่านี้ที่ไม่ได้รับการแก้ไข หรือรับการรักษาแล้วเป็นช่องทางที่ทำให้เกิดการติดเชื้อแบคทีเรียขึ้น ได้แก่ หัวนมแตกหรือมีแผลที่หัวนม ท่อน้ำนมอุดตัน การติดเชื้อที่เต้านม เต้านมคัดตึง หรือมีน้ำนมคั่งในเต้านม มีประวัติการติดเชื้อที่เต้านมหรือหัวนม มีความผิดปกติที่เต้านมหรือได้รับการผ่าตัดเต้านม
ตั้งครรภ์ครั้งแรก อายุ > 30 ปี ประวัติสูบบุหรี่ และมารดาหลังคลอดที่ทำงานนอกบ้าน
พยาธิสภาพ
ฝีหนองที่เต้านมเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย ซึ่งเชื้อแบคทีเรียที่พบบ่อย ได้แก่ สแตปฟีโลค็อกคัส ออเรียส (Staphylococcus aureus) โดยเชื้อแบคทีเรียจะเข้าไปในเต้านมผ่านทางหัวนมและลานนมที่ถลอกหรือหัวนมแตก และทาให้เกิดการอักเสบติดเชื้อตามมา (mastitis) ในระยะแรกจะมีการอักเสบติดเชื้อเพียงส่วนเดียวของเต้านม (lobe) ซึ่งน้านมเป็นอาหารอย่างดีในการเพาะเลี้ยงเชื้อแบคทีเรียที่เข้าไปในเต้านม ซึ่งจะส่งผลให้แบคทีเรียเจริญเติบโตได้ดีและแพร่กระจายไปยัง lobe อื่นได้ หากไม่ได้รับการดูแลรักษาที่เหมาะสมก็จะกลายเป็นฝีหนองตามมา (breast abscess) และจะพบหนองไหลออกมาผ่านทางน้านม
อาการและอาการแสดง
เต้านมข้างที่เป็นฝีจะมีลักษณะบวมแดง ร้อน และเจ็บปวดมาก คลาได้ก้อนตึง กดเจ็บมาก และผิวหนังเหนือบริเวณที่มีก้อนเปลี่ยนเป็นสีแดง จะมีอาการไข้ อุณหภูมิกายมากกว่า 38.4 องศาเซลเซียส หนาวสั่น ปวดศีรษะ หัวใจเต้นเร็ว คลื่นไส้อาเจียน ปวดเมื่อยตามตัว ต่อมน้าเหลืองที่ ใต้รักแร้ข้างเดียวกับเต้านมข้างที่เป็นฝีจะโตและกดเจ็บ ถ้าหากปล่อยไว้ไม่รักษา บางครั้งอาจทาให้ฝีแตกและมีหนองไหลออกมาได้
การประเมินและการวินิจฉัย
การซักประวัติ
ประเมินความเสี่ยงในการเกิดฝีหนองที่เต้านมจากประวัติดังนี้ เช่น มารดาหลังคลอดที่ให้นมบุตรไม่ถูกวิธี หัวนมแตกหรือมีแผลที่หัวนม ท่อน้านมอุดตัน เต้านมคัดตึง เคยมีประวัติการติดเชื้อที่เต้านมหรือหัวนม มารดาตั้งครรภ์ครั้งแรก มารดาหลังคลอดที่ทางานนอกบ้าน
การตรวจร่างกาย
เต้านมข้างที่เป็น ฝีจะบวมแดง ร้อน คลาได้ก้อนตึง กดเจ็บมาก และผิวหนังเหนือบริเวณที่มีก้อนจะเปลี่ยนเป็นสีแดง และอาจจะมีไข้ อุณหภูมิกายมากกว่า 38.4 องศาเซลเซียส หนาวสั่น ปวดเมื่อยตาม ต่อมน้าเหลืองที่ใต้รักแร้ข้างเดียวกับ เต้านมข้างที่เป็นฝีจะโตและกดเจ็บ มีหนองไหลออกจากเต้านม
การตรวจทางห้องปฏิบัติการและการตรวจพิเศษ
ส่งตรวจ CBC ส่งเพาะเชื้อจากน้านมหรือของเหลวที่ออกจากเต้านม ส่งเพาะเชื้อจากหนอง ตรวจหาความไวของเชื้อต่อยา เพื่อเลือกยาปฏิชีวนะที่มีประสิทธิภาพ รวมทั้งการอัลตราซาวนด์เต้านมเพื่อหาตาแหน่งหนองและเจาะดูดหนองหรือสารคัดหลั่งบริเวณที่มีฝีหนอง
การรักษา
บรรเทาอาการปวด
ห้ยาปฏิชีวนะเพื่อช่วยฆ่าเชื้อแบคทีเรีย
การระบายเอาหนองที่เต้านมออก
หรือผ่าตัดโดยใช้มีดกรีดผิวหนังระบายเอาหนองออก (incision and drainage) ควบคู่ไปกับการให้ยาปฏิชีวนะ
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล
เสี่ยงต่อภาวะติดเชื้อที่เต้านม
ไม่สุขสบายเนื่องจากมีการอักเสบติดเชื้อเต้านมและมีฝีหนองที่เต้านม