Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
puerperal infection : ติดเชื้อหลังคลอด (ปัจจัยเสี่ยง (ระยะเจ็บครรภ์และการค…
puerperal infection : ติดเชื้อหลังคลอด
ลักษณะของการติดเชื้อหลังคลอด
การติดเชื้อในระบบสืบพันธุ์หลังคลอด
การมีไข้ อุณหภูมิกาย ≥ 38 องศาเซลเซียส นานเกิน 24 ชั่วโมง หรือ เกิดซ้ำตั้งแต่วันที่ 2 – 10 หลังคลอดหรือหลังการแท้ง
การติดเชื้อหลังคลอด
การติดเชื้อในระบบสืบพันธุ์ร่วมกับการติดเชื้อในระบบอื่น ๆ เช่น ระบบทางเดินปัสสาวะ เต้านม ระบบทางเดินหายใจ ระบบทางเดินอาหาร มาลาเรีย ไทฟอยด์ เป็นต้น
การมีไข้หลังคลอด
ภาวะที่ทำให้สตรีหลังคลอด มีอุณหภูมิร่างกายตั้งแต่ 38 องศาเซลเซียสขึ้นไป ติดต่อกันอย่างน้อย 4 ครั้งต่อวัน ช่วง 2 ใน 10 วันแรกหลังคลอด ซึ่งไม่นับ 24 ชั่วโมงแรกหลังคลอด
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล
เสี่ยงต่อภาวะติดเชื้อหลังคลอดเนื่องจากมีทางเปิดเข้าสู่ร่างกาย
วัตถุประสงค์
เพื่อป้องกันไม่เกิดการติดเชื้อหลังคลอด
กิจกรรมการพยาบาล
ระมัดระวังป้องกันการบาดเจ็บและชอกช้ำของหนทางคลอด
ระยะหลังคลอดดูแลความสะอาดของมารดาหลังคลอด
ให้การพยาบาลโดยใช้หลักป้องกันการแพร่กระจายเชื้อ
แนะนำให้มารดาหลังคลอดล้างมือบ่อย ๆ แนะนำการทำความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ที่ถูกวิธี
ดูแลให้ได้รับการพักผ่อน และได้รับสารน้ าอย่างเพียงพอ
กระตุ้นให้ดื่มน้ำมาก ๆ รวมทั้งรับประทานอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูง
ปัจจัยเสี่ยง
ระยะเจ็บครรภ์และการคลอดยาวนาน
การทำคลอดโดยใช้สูติศาสตร์หัตถการ
การประเมินอัตราการเต้นของหัวใจทารก ชนิด internal fetal heart monitoring
เทคนิคการทำคลอดไม่ถูกต้อง มีการแพร่กระจายเชื้อเข้าไปโดยตรง หรือผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง
การตรวจภายในบ่อยในระยะรอคลอด โดยเฉพาะในรายที่ถุงน้ำคร่ำแตกแล้ว
ทำหัตถการล้วงรก หรือมีการตรวจภายใน
ภาวะทุพโภชนาการ ภาวะโลหิตจางตั้งแต่ตั้งครรภ์ การขาดน้ำหรือการตกเลือดระหว่างการคลอด
เศษรกค้างในโพรงมดลูก
การดูแลแผลฝีเย็บที่ไม่ถูกต้อง หรือขาดการดูแลความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก
พยาธิสภาพ
การติดเชื้อเฉพาะที่ บริเวณที่ติดเชื้อมักจำกัดอยู่ที่ตำแหน่งใดตำแหน่งหนึ่งเท่านั้น
การติดเชื้อที่ช่องคลอด อาจจะติดเชื้อโดยตรง หรือกระจายมาจากแผลฝีเย็บ
การติดเชื้อที่ปากมดลูก พบได้บ่อยเพราะปากมดลูกฉีกขาดง่าย
การติดเชื้อที่แผลฝีเย็บและการติดเชื้อที่ปากช่องคลอด
อาการและอาการแสดง มีอาการเฉพาะที่ ซึ่งไม่ค่อยรุนแรง
มีอาการปัสสาวะลำบาก
ในกรณีที่มีหนองหากระบายหนองได้ดี จะไม่มีอาการรุนแรง
ไข้ต่ำกว่า 38.5 องศาเซลเซียส แต่ถ้ามีหนองจะพบว่าไข้สูง
การรักษา
ดูแลเหมือนแผลศัลยกรรมทั่วไป โดยการถอดไหมออก เปิดแผลให้หนองระบายได้ดี ดูแล hot sitz bath และอบแผลจะช่วยในการบรรเทาอาการปวดในระยะเฉียบพลันของการติดเชื้อ รวมทั้ง ดูแลให้ได้รับยาปฏิชีวนะและยาระงับปวดตามแผนการรักษา
การติดเชื้อของเยื่อบุโพรงมดลูก หรือการติดเชื้อของมดลูก
พบบ่อยที่สุดในระยะหลังคลอด เริ่มจากแบคทีเรียเพาะตัวที่เยื่อบุมดลูก (decidua) โดยเฉพาะ บริเวณที่รกเกาะ อาจเกิดขึ้นตั้งแต่ 2 - 3 ชั่วโมง ถึง 2 - 3 วันหลังคลอด
การรักษา
การรักษาตามอาการ เช่น ให้ยาระงับปวด
รักษาด้วยด้วยการผ่าตัด
ดูแลให้ได้รับยาปฏิชีวนะ
อาการและอาการแสดง
ชีพจรเร็ว หนาวสั่น
ปวดท้องน้อยปวดมากบริเวณมดลูกและปีกมดลูก
มีไข้สูงแบบฟันเลื่อย ระหว่าง 38.5 – 40 องศาเซลเซียส
น้ำคาวปลาจะมีกลิ่นเหม็นหรือมีหนองปน
การติดเชื้อลุกลามออกไปนอกมดลูก
การแพร่กระจายไปตามหลอดเลือดดำ
อาการและอาการแสดง
ไม่ตอบสนองต่อยาปฏิชีวนะ
อาจมีอาการหนาวสั่น โดยไม่มีไข้ ปวดกล้ามเนื้อน่อง เมื่อกระดกปลายเท้า ปวดท้องน้อยข้างใดข้างหนึ่ง
ไข้สูงมาเป็นระยะ
ขาบวมตึง กดไม่บุ๋ม
การรักษา
ภาวะ septic pelvic thrombophlebitis รักษาด้วย heparin ควรให้ยาปฏิชีวนะร่วมด้วยดูแลให้ครบ 10 วันหากไม่ตอบสนองต่อการรักษาอาจต้องได้รับการผ่าตัดทางหน้าท้อง
ภาวะ femoral thrombophlebitis ดูแลให้ยาปฏิชีวนะ ยาระงับปวด บางรายอาจให้ heparin ให้นอนยกขาสูง ห้ามเดินจนกว่าอุณหภูมิจะลดลงมาแล้ว 1 สัปดาห์
การแพร่กระจายไปตามระบบน้ำเหลือง
เนื้อเยื่ออุ้งเชิงกรานอักเสบ
อาการและอาการแสดง
ปวดท้องน้อย อาจเป็นข้างเดียวหรือสองข้าง
เบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน ปวดศีรษะ
มีไข้สูงลอย
มดลูกกดเจ็บ อาจคลำพบก้อนบริเวณ broad ligament หรือ ก้อนข้างตัว
การรักษา ให้ยาปฏิชีวนะ หากเป็นก้อนฝีหนองต้องผ่าระบายออก
เยื่อบุช่องท้องอักเสบ
อาการและอาการแสดง
ไข้สูง หนาวสั่น ชีพจรเร็ว
ปวดท้องรุนแรง ท้องโป่งตึง กดเจ็บ มี rebound tenderness
เสียงการทำงานของลำไส้ลดลง กระสับกระส่าย เบื่ออาหาร คลื่นไส้
การรักษา ให้ยาปฏิชีวนะ ชนิด broad spectrum ในรายที่มีท้องอืดมาก ดูแลทำ nasogastric suction ในรายที่รุนแรงต้องได้รับการผ่าตัด
การประเมินและการวินิจฉัย
การตรวจร่างกาย
มีอาการอ่อนเพลียมากกว่าปกติ ซีด มีไข้สูง ตั้งแต่ 38 องศา เซลเซียสขึ้นไป ติดต่อกันอย่างน้อย 2 ใน 10 วันแรกหลังคลอด
ชีพจรเร็ว หายใจเร็ว กดเจ็บบริเวณ ท้องน้อย มดลูกเข้าอู่ช้า
การตรวจทางห้องปฏิบัติการและการตรวจพิเศษ
ส่งตรวจ CBC, gram stain
เพาะเชื้อจากปากมดลูกและน้ำคาวปลา
การตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูงเพื่อหาก้อนหนอง
การซักประวัติ
ภาวะสุขภาพ ภาวะ โภชนาการก่อนตั้งครรภ์
การแตกของถุงน้ำคร่ำระยะเวลาและชนิดของการคลอด
การรักษา
กรณีที่อาการไม่รุนแรง มีอาการอักเสบหรือปวดเฉพาะที่ สามารถรักษาโดยให้ยาปฏิชีวนะแบบรับประทานได้ และรักษาแบบผู้ป่วยนอก
กรณีที่มีอาการรุนแรง ปวดมากบริเวณ parametrium หรือมีก้อนในอุ้งเชิงกราน จำเป็นต้องรับไว้รักษาในโรงพยาบาลและรักษาโดยให้ ยาปฏิชีวนะทางหลอดเลือดดำ
กรณีที่มีการติดเชื้อในอุ้งเชิงกราน ควรใช้ยาปฏิชีวนะที่ครอบคลุมเชื้อได้กว้าง
สาเหตุ การติดเชื้อหลังคลอด
การติดเชื้อจากภายนอก (exogenous infection)
การติดเชื้อจากตัวผู้ป่วยเอง (endogenous infection)
การติดเชื้อจากโรงพยาบาล (nosocomial infection)
ภาวะแทรกซ้อนของการติดเชื้อหลังคลอด
หลอดเลือดปอดอุดตัน
โรคไตเรื้อรัง
เป็นหมัน
ช็อกจากการติดเชื้อ และการจับตัวของลิ่มเลือด
birth asphyxia
การติดเชื้อในกระแสเลือด และปอดอักเสบ
การติดเชื้อจากมารดาสู่ทารก
ตกเลือดหลังคลอด
มดลูกเข้าอู่ช้า
นางสาวดารุณี คำปิว เลขที่ 22 ห้อง A ชั้นปีที่ 3