Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การติดเชื้อหลังคลอด (puerperal infection) : :red_flag: (ความหมาย :warning:…
การติดเชื้อหลังคลอด (puerperal infection) : :red_flag:
ความหมาย
:warning:
การติดเชื้อในระบบสืบพันธุ์หลังคลอด (puerperal sepsis)
การติดเชื้อในระบบสืบพันธุ์เกิดขึ้นตั้งแต่มีการเจ็บครรภ์หรือถุงน้ าคร่ าแตก จนถึง 42 วันหลังคลอด โดยมีไข้ ≥ 38.5 องศาเซลเซียส ร่วมกับการตรวจพบอาการดังต่อไปนี้อย่างน้อยหนึ่งอาการหรือมากกว่า ได้แก่ ปวด
อุ้งเชิงกราน ตกขาวผิดปกติทางช่องคลอดหรือเป็นหนอง ตกขาว มีกลิ่นผิดปกติ มดลูกลดขนาดลงช้าหลัง
การติดเชื้อหลังคลอด (puerperal infection)
คือการติดเชื้อในระบบสืบพันธุ์ร่วมกับ การติดเชื้อในระบบอื่นๆ เช่น ระบบทางเดินปัสสาวะ เต้านม ระบบทางเดินหายใจ ระบบทางเดินอาหาร มาลาเรีย ไทฟอยด์ เป็นต้น
การมีไข้หลังคลอด (puerperal fever)
ภาวะที่ท าให้สตรีหลังคลอด มีอุณหภูมิร่างกาย ตั้งแต่ 38 องศาเซลเซียสขึ้นไป ติดต่อกันอย่างน้อย 4 ครั้งต่อวัน ช่วง 2 ใน 10 วันแรกหลังคลอด ซึ่งไม่นับ 24 ชั่วโมงแรกหลังคลอด
สาเหตุ
:red_cross:
การติดเชื้อจากโรงพยาบาล (nosocomial infection)
การติดเชื้อจากภ ายนอก (exogenous infection)
การติดเชื้อจากตัวผู้ป่วยเอง (endogenous infection)
พยาธิสภาพ
บริเวณรกเกาะมีหลอดเลือดฉีกขาดและมี thrombin อุดอยู่เป็นแหล่งเพาะเชื้อโรคได้การติดเชื้อเกือบทั้งหมด เริ่มจากแผลติดเชื้อแล้วจึงกระจายเข้าสู่กระแสเลือดและน้ำเหลือง
การติดเชื้อเฉพาะที่
:black_flag:
การติดเชื้อที่แผลฝีเย็บ (perineal infection) การติดเชื้อที่ปากช่องคลอด (vulvitis)
การติดเชื้อที่ช่องคลอด(vaginitis) และการติดเชื้อที่ปากมดลูก (cervicitis)
การติดเชื้อลุกลามออกไปนอกมดลูก
แพร่กระจายไปตามหลอดเลือดดำ
แพร่กระตายไปตามระบบต่อมน้ำเหลือง
เนื้อเยื่ออุ้งเชิงกรานอักเสบ เยื่อบุช่องท้องอักเสบ
อาการและอาการแสดง
อาการทั่วไป
: ไข้ต่ำกว่า 38.5 องศาเซลเซียส อาจมีอาการปัสสาวะลําบาก
อาการเฉพาะ
แผลฝีเย็บ : ขอบแผลเป็นสีน้ำตาลแดง เนื้อเยื่อบวมขอบแผลเน่า มีน้ำเหลืองไหลเป็นหนอง แผลแยก
ช่องคลอด : เยื่อบุช่องคลอดจะบวมแดงเนื้อเน่าหลุดลอก อาจเกิดน้ำเหลืองอักเสบ และแพร่กระจายไปอวัยวะอื่นได้
ปากมดลูก : มีการฉีกขาดปากมดลูก อาจลึกเข้าไปถึงฐานของ broad ligament เป็นจุดตั้งต้นของหลอดน้ำหลือง
อักเสบ parametritis
การรักษา
การถอดไหมออก เปิดแผลให้หนองระบายได้ดี
ดูแล hot sitz bath
อบแผลจะช่วยในการบรรเทาอาการปวด
ดูแลให้ได้รับยาปฏิชีวนะและยาระงับปวดตามแผนการรักษา
การติดเชื้อลุกลามออกไปนอกมดลูก
:black_flag:
อาการและอาการแสดง
:checkered_flag:
การแพร่กระจายไปตามหลอดเลือดดํา
:!!:
infected emboli หลุดไปตามกระแสเลือด
ทําให้เกิด pelvic thrombophlebitis วินิจฉัยได้
ยาก ส่วนมากจะสงสัยในรายที่มีไข้สูงลอยทั้งที่ได้รับยาปฏิชีวนะอย่างเพียงพอ ปวดท้องน้อยข้างใดข้างหนึ่ง หรือทั้งสองข้าง และเกิด femoral thrombophlebitis จะมีอาการ ขาบวมตึง กดไม่บุ๋ม ปวดกล้ามเนื้อน่อง เมื่อกระดกปลายเท้า ถ้า emboli ก้อนใหญ่หลุดไปอุดเส้นเลือด ในปอดจะทําให้เสียชีวิตอย่างเฉียบพลัน
การแพร่กระจายไปตามระบบน้ำเหลือง
:!!:
เนื้อเยื้ออุ้งเชิงกรานอักเสบ(pelvic cellulitis, parametritis)
มีไข้สูงลอย
ปวดท้องน้อย อาจเป็นข้างเดียวหรือสอง
กดเจ็บที่มดลูก
อาจคลําพบก้อนบริเวณ broad ligament
การแพร่กระจายไปตามระบบน้ำเหลือง
:!!:
เยื่อบุช่องท้องอักเสบ (peritonitis)
ไข้สูง หนาวสั่น ชีพจรเร็ว
ปวดท้องรุนแรง ท้องโป่งตึง กดเจ็บ มี rebound tenderness , bowel soundลดลง
มีฝีในอุ้งเชิงกราน ถ้าไม่ได้รับการรักษาฝีจะแตกหนองเข้าสู่ช่องท้อง
เกิดseptic shock
การรักษาการติดเชื้อลุกลามออกไปนอกมดลูก
:checkered_flag:
ภาวะ septic pelvic thrombophlebitis แพทย์มักรักษาด้วย heparin ถ้าตอบสนองได้ีภายใน48- 72 ชั่วโมง และให้ยาปฏิชีวนะร่วมด้วย ดูแลให้ครบ 10วันหากไม่ตอบสนอง
ต่อการรักษาอาจต้องได้รับการผ่าตัดทางหน้าท้อง
ภาวะ femoral thrombophlebitis ดูแลให้ยาปฏิชีวนะ ยาระงับปวด ให้ heparinให้นอนยกขาสูง ห้ามเดินจนกว่าอุณหภูมิจะลดลง 1 สัปดาห์
หากเป็นก้อนฝีหนองในช่องท้องต้องผ่าระบายออก
กรณีเยื่อบุช่องท้องอักเสบ ในรายทีมีท้องอืดมาก ดูแลทํา nasogastric suction
ในรายที่รุนแรงต้องได้รับการผ่าตัด
ตัวอย่างข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล
:pencil2:
เสี่ยงต่อภาวะติดเชื้อหลังคลอดเนื่องจากมีทางเปิดเข้าสู่ร่างกาย
กิจกกรรการพยาบาล
ดูแลให้ได้รับการพักผ่อน และได้รับสารน้ าอย่างเพียงพอ
ให้การพยาบาลโดยใช้หลักป้องกันการแพร่กระจายเชื้อ
ระมัดระวังป้องกันการบาดเจ็บและชอกช้ าของหนทางคลอด
ระยะหลังคลอดดูแลความสะอาดของมารดาหลังคลอด
แนะน าให้มารดาหลังคลอดล้างมือบ่อยๆ โดยเฉพาะก่อนและหลังเปลี่ยนผ้าอนามัย
แนะนำการทำความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ที่ถูกวิธี
กระตุ้นให้ดื่มน้ำมากๆ รวมทั้งรับประทานอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูง
เสี่ยงต่อการแพร่กระจายเชื้อเนื่องจากมีภาวะติดเชื้อหลังคลอด