Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลมารดาหลังคลอดที่มีภาวะหลอดเลือดดำอักเสบ (Thrombophlebitis)…
การพยาบาลมารดาหลังคลอดที่มีภาวะหลอดเลือดดำอักเสบ
(Thrombophlebitis)
ความหมาย
การอักเสบของเยื่อบุหลอดเลือด
การเกิดลิ่มเลือดเกิดการอุดตันของหลอดเลือดบางส่วน การอักเสบมักเกิดขึ้นบริเวณหลอดเลือดบริเวณขา (femoral thrombophlebitis) และการอักเสบของหลอดเลือดดำอุ้งเชิงกราน
สาเหตุ
เกิดการคั่งของเลือด
การแข็งตัวของเลือดง่ายกว่าปกติ
และการบาดเจ็บของหลอดเลือด
ปัจจัยเสี่ยง
ประวัติเคยมีการอักเสบของหลอดเลือดดำมาก่อน
มีหลอดเลือดดำขอดพอง
เคยผ่าตัดเกี่ยวกับช่องท้องและอุ้งเชิงกราน
มารดาคลอดยากเบ่งคลอดนานโดยขึ้นขาหยั่ง (lithotomy)
สูบบุหรี่
มีโรคประจำตัว เช่น เบาหวาน หัวใจ
โลหิตจาง มีการติดเชื้อที่มดลูก ตั้
ตั้งครรภ์ครั้งที่ 3 ขึ้นไป
พยาธิสภาพ
สาเหตุบางส่วนเป็นผลสืบเนื่องมาจากการเปลี่ยนแปลงของการตั้งครรภ์ เช่น การยืดขยายของมดลูกที่กดลง
บนหลอดเลือดดำ การเปลี่ยนแปลงของหลอดเลือด
อุ้งเชิงกรานที่ขยายระหว่างการตั้งครรภ์ แต่ใน
ระยะหลังคลอดมดลูกลดขนาดลงเลือดที่ไหลผ่านลดลงทันที จึงส่งผลทำให้เกิดการคั่งของเลือด
รวมทั้งระหว่างการคลอดเกิดการบาดเจ็บของหลอดเลือด โดยเฉพาะในรายที่ผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง ทำให้เกิดการอักเสบของหลอดเลือดดำ เมื่อหลอดเลือดดำถูกทำลายจึงส่งเสริมให้เกิดการสร้างลิ่มเลือด
อาการและอาการแสดง
แบ่งตามชนิดของหลอดเลือดดำที่เกิดการอักเสบ
1.มีการอักเสบของหลอดเลือดดำบริเวณส่วนผิว (superficial venousthrombosis)
ปวดน่องเล็กน้อย บวม แดงร้อน หลอดเลือดดำที่ขาจะแข็ง
2 กรณีที่มีการอักเสบของหลอดเลือดดำส่วนลึก (deep venous thrombosis)
ไข้ต่ำ ผิวหนังร้อน แต่มองไม่เห็นหรือคลำไม่ได้ กดหลอดเลือดดำส่วนลึก ดันปลายเท้าเข้าหาลำตัวให้น่องตึงจะรู้สึกปวดมาก (Homan’s sign positive) กล้ามเนื้อน่องเกร็ง ปวดตื้อๆที่น่องหรือที่ขา มีอาการบวมบริเวณขา
แบ่งตามตำแหน่งของอวัยวะที่เกิดหลอดเลือดดำอักเสบ
1.การอักเสบของหลอดเลือดดำบริเวณขา (femoral thrombophlebitis)
มักพบ10 วันหลังคลอด ซึ่งมักพบอาการ ดังนี้ มีไข้ หนาวสั่น ปวดเมื่อยร่างกาย มักจะมีอาการปวดบวมที่ขา ขาข้างที่เป็นจะมีอาการแข็งเจ็บปวด แดงร้อน และบวมผิวหนังบริเวณที่ถูกยืดจากการบวมของขามักมีลักษณะบวมตึงและมีสีขาวซีด
2 การอักเสบของหลอดเลือดดำที่อุ้งเชิงกราน
(pelvic thrombophlebitis)
มักเกิดขึ้นประมาณ 2 สัปดาห์หลังคลอดเป็นภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงในะยะหลังคลอด โดยเฉพาะเมื่อมีการติดเชื้อ มักพบอาการ เช่น มีไข้สูง หนาวสั่น ปวดบริเวณหน้าท้องส่วนล่าง หัวใจเต้นเร็ว หายใจเร็ว ปวดเมื่อยตามร่างกาย
การประเมินและการวินิจฉัย
1.การซักประวัติ
ประวัติเคยมีการอักเสบของหลอดเลือดดำมาก่อน
เคยผ่าตัดเกี่ยวกับช่องท้องและอุ้งเชิงกราน
มารดาคลอดยากเบ่งคลอดนานโดยจัดท่าขึ้นขาหยั่ง (lithotomy) เป็นเวลานาน
สูบบุหรี่
มีโรคประจำตัว เช่น เบาหวาน หัวใจ โลหิตจาง มีภาวะอ้วน BMI เกิน
2.การตรวจร่างกาย
มีไข้ มีหลอดเลือดดำขอดพองบริเวณขา เคยผ่าตัดเกี่ยวกับช่องท้องและอุ้งเชิงกราน และมีการติดเชื้อที่มดลูก
ผิวหนังร้อน แต่มองไม่เห็นหรือคลำไม่ได้
ดันปลายเท้าเข้าหาล าตัวให้น่องตึงจะรู้สึกปวดมาก (Homan’s sign positive) กล้ามเนื้อน่องเกร็งปวดตื้อๆที่น่องหรือที่ขา
3.การตรวจทางห้องปฏิบัติการและการตรวจพิเศษ
ตรวจเลือดติดตามการแข็งตัวของเลือด
การอัลตราซาวนด์ (doppler ultrasonography)
การเอกซเรย์ดูเส้นเลือด (venography)
การรักษา
ให้ยาต้านการจับตัวเป็นลิ่มเลือด (anticoagulant therapy) ส่วนมากมักให้ heparin ทางหลอดเลือดดำ
ยาปฏิชีวนะ แพทย์อาจจะรักษาด้วยยาปฏิชีวนะแบบครอบคลุมเชื้อได้กว้าง
การผ่าตัดในรายที่มีอาการรุนแรง ไม่ตอบสนองจากการรักษาด้วยยา แพทย์อาจพิจารณาให้ผ่าตัดเอาลิ่มเลือดออก
ยาบรรเทาปวด ในรายที่ปวดมากอาจให้ยาระงับปวด
นางสาว วชิรญาณ์ เสนเพ็ง เลขที่ 48 ห้อง A