Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การสร้างเสริมสุขภาพสาหรับวัยผู้ใหญ่และวัยทางาน (กลวิธีในการสร้างเสริมสุขภา…
การสร้างเสริมสุขภาพสาหรับวัยผู้ใหญ่และวัยทางาน
วัยผู้ใหญ่ตอนต้น
พัฒนาการทางด้านร่างกายเริ่มสมบูรณ์เต็มที่ มีการเจริญ เติบโตถึงขีดสุด ที่ก้าวออกสู่โลกของความเป็นตัวตนโดยสมบูรณ์
พัฒนาอารมณ์ มีความสามารถควบคุมตนเป็นอย่างดี ตัดสินใจในเรื่องใดบนพื้นฐานของมาตรฐานทางสังคม มีความรับผิดชอบต่อตนเอง มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์
วัยผู้ใหญ่ตอนต้น (อายุ 20 ถึง 40 ปี)
จำเป็นต้องหาแนวทางในชีวิต อาชีพการงาน การเลือกคู่ครอง การปรับตัวในชีวิตสมรส บิดามารดา การปรับตัวต่อการดำรงชีวิต
วัยผู้ใหญ่ตอนกลาง
วัยทอง การเข้าสู่ภาวะวัยทองของผู้หญิงอยู่ในช่วงอายุ 40 ปีขึ้นไปผู้หญิงเข้าสู่วัยทองช้าเร็วต่างกัน เช่น ทางพันธุกรรม สิ่งแวดล้อม
ผู้ชายส่วนใหญ่จะเข้าสู่วัยทองช้ากว่าผู้หญิง อาจเริ่มต้นเมื่ออายุ 50 ปี
ความเปลี่ยนแปลงทางด้านชีววิทยา เส้นผมจะเริ่มร่วง หยาบขึ้น ขาวแซมเห็นชัดประปราย อายุมากขึ้น สายตายาว ความล้า ทางสายตาจะเกิดเร็วขึ้น ผิวหนังจะเริ่มสีซีดลง
ความเปลี่ยนแปลงทางด้านจิตใจและอารมณ์ ชายและหญิงที่ประสบความสำเร็จในอาชีพการงานและไม่ประสบความสำเร็จในอาชีพการงาน
ผู้ที่ประสบความสำเร็จในอาชีพการงาน จะมีจิตใจที่เข้มแข็ง ผู้ที่ไม่ประสบความสำเร็จในอาชีพการงานรวมไปถึงคนที่ไม่มีความมั่นคงทางจิตใจและอารมณ์
ความเปลี่ยนแปลงทางด้านเศรษฐกิจและสังคม รายรับไม่พอกับรายจ่าย การมีหนี้สิน ด้อยกว่าเพื่อนในรุ่นเดียวกัน
ปัญหาสุขภาพและพฤติกรรมเสี่ยงของวัยผู้ใหญ่และวัยทางาน
บุคคลในวัยผู้ใหญ่เป็นวัยที่คนส่วนใหญ่มี แข็งแรง ไม่ค่อยเจ็บปุวย จึงสามารถใช้ชีวิตได้อย่างอิสระเต็มที่ บุคคลในวัยนี้จึงอาจจะไม่ตอบ ถึงภาวะสุขภาพ มีคนจำนวนมากที่มีพฤติกรรมสุขภาพไม่เหมาะสม
ปัญหาอุบัติเหตุจากการจราจร ผู้ประสบอุบัติเหตุส่วนใหญ่มีอายุระหว่าง 15-34 ปี เป็น ผู้ชายมากกว่าผู้หญิง 4-5 เท่า อุบัติเหตุจากการจราจรนอกจากจะทำให้เกิดการบาดเจ็บและพิการ
การเจ็บป่วยที่เกิดจากการประกอบอาชีพ การบาดเจ็บที่เกิดจากความผิดพลาดของเครื่องจักรและผู้ปฏิบัติงานขาดความพร้อมทางด้านร่างกายและจิตใจ การเจ็บปุวยจากการทำงานที่ไม่ได้เปลี่ยนท่าทาง การปฏิบัติงานในสภาพแวดล้อมที่ไม่ปลอดภัย
ปัญหาการเจ็บป่วยทางร่างกาย การบาดเจ็บการเจ็บปุวยที่พบในวัยผู้ใหญ่ตอนต้นมักเป็นการเจ็บปุวยแต่เมื่อเข้าสู่วัยผู้ใหญ่ตอนกลางจะพบปัญหาการเจ็บปุวยจากโรคเรื้อรังต่างๆ
ปัญหาสุขภาพจิต บุคคลในวัยผู้ใหญ่มักมีปัญหาความเครียดทั้งจากการดำเนินชีวิตและจากการทำงาน ปัญหาจากการทำงาน ปัญหาสัมพันธภาพกับเพื่อนร่วมงาน ปัญหาการเปลี่ยนงาน ปัญหาการย้ายถิ่นฐานเพื่อการทำงาน
ปัญหาการปรับตัวกับการเปลี่ยนแปลงในวัยทอง เกิดจากความเสื่อมของร่างกาย ตามวัยและการลดการผลิตฮอร์โมนเพศ การเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นได้ทั้งทางร่างกาย จิตใจ อารมณ์ และสังคมโดยเฉพาะการเปลี่ยนแปลงของร่างกายที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง
ปัญหาที่เกี่ยวข้องกับชีวิตสมรส เริ่มเป็นปัญหาที่พบได้บ่อย ในสังคมไทย สาเหตุการหย่าร้างอาจเกิดจากปัญหาของบุตร ปัญหาการเลี้ยงดูบุตร ปัญหาเกี่ยวกับการเงินและการสร้างฐานะ ปัญหาความขัดแย้งในการใช้ชีวิตร่วมกัน ปัญหาการหย่าร้างเป็นภาวะเครียดระดับสูงของบุคคล เป็นวิกฤตของครอบครัว
ปัญหาที่เกี่ยวข้องกับฐานะเศรษฐกิจของครอบครัว ผู้ใหญ่วัยกลางคนเป็นช่วงที่บุคคล ทำงานมาได้ระยะหนึ่ง ซึ่งอาจมีทั้งความสมหวังหรือผิดหวังในการทำงาน บางคนอาจประสบความสำเร็จ มีความก้าวหน้าทางอาชีพ ทำให้บุคคลไม่มีปัญหาด้านเศรษฐกิจ
ปัญหาที่เกี่ยวข้องกับการเลี้ยงดูบุตร ทำให้ผู้ที่เป็นพ่อแม่มีความเครียด ความวิตกกังวลกับการจัดการกับปัญหาและอนาคตขอบุตร ไม่สามารถจัดการหรือช่วยเหลือบุตร วางแผนเกี่ยวกับการเรียน การประกอบอาชีพและการมีครอบครัวของบุตรในอนาคตได้
ปัญหาการปรับตัวของคนโสด การเปลี่ยนแปลงของสังคมในปัจจุบัน หญิงและชาย จำนวนมากไม่ให้ความสนใจในการหาคู่ครองหรือแต่งงาน ต้องทุ่มเทเวลาส่วนใหญ่ในการทำงาน เสาะ แสวงหาความก้าวหน้าในตำแหน่งหน้าที่การงาน
ปัจจัยที่มีผลต่อภาวะสุขภาพวัยผู้ใหญ่และวัยทางาน
ปัจจัยส่วนบุคคล การเจ็บปุวยและการรักษาต่างกัน คนที่มีประสบการณ์ทางบวกในเรื่องการไปรับบริการทางสุขภาพ เกิดปัญหาสุขภาพก็จะไปขอความช่วยเหลือจากหน่วยบริการทางสุขภาพ ประสบการณ์ทางลบ เมื่อเกิดการเจ็บปุวยอาจจะเกิดความลังเล ไม่อยากไปรับบริการ
พฤติกรรมสุขภาพ การที่มีพฤติกรรมการดำเนินชีวิตประจำวันที่ไม่เหมาะสม เช่น รับประทานอาหารที่มีไขมันสูง ไม่ออกกำลังกายอย่างต่อเนื่องยาวนาน จะทำให้เกิดการเจ็บปุวยเรื้อรัง เป็นโรคอ้วน เกิดเส้นเลือดอุดตัน มีภาวะความดันโลหิตสูง และโรหลอดเลือดหัวใจตามมา
วัฒนธรรม ความเชื่อและศาสนา คนรุ่นหนึ่งไปสู่อีกรุ่นหนึ่ง ความคิด การตัดสินใจและพฤติกรรมของคนในสังคมนั้นๆ นทางบวกและในทางลบต่อสุขภาพ
สิ่งแวดล้อม สิ่งแวดล้อมเป็นปัจจัยหนึ่งที่มีผลต่อสุขภาพ สิ่งแวดล้อมที่เป็นหมอกควัน อยู่ใกล้โรงงานอุตสาหกรรม หรืออยู่ในย่านชุมชน มักทำให้เกิดปัญหาเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ คนที่อาศัยในบริเวณที่มีแดดจัดอาจจะเกิดโรคมะเร็งของผิวหนังได้
การเปลี่ยนแปลงทางสังคมและเศรษฐกิจ การเปลี่ยนแปลงของสังคมไทยจากสังคมเกษตรกรรมมาสู่สังคมอุตสาหกรรม ทำให้คนไทยต้องเปลี่ยนวิถีการดำเนินชีวิตที่ส่งผลต่อสุขภาพทั้งในระยะสั้นและระยะยาว การย้ายถิ่นฐานทำให้บุคคล ต้องปรับตัวให้เข้ากับสังคมใหม่
ระบบช่วยเหลือสนับสนุน ปัจจัยนี้จะช่วยให้คนมีภาวะสุขภาพได้ทั้งดีและไม่ดี คนที่มี ระบบช่วยเหลือสนับสนุนหรือแหล่งประโยชน์ที่ดี จะได้รับความช่วยเหลือด้านข้อมูลข่าวสาร ด้านการเงินหรือให้สิ่งของอื่นๆ
กลวิธีในการสร้างเสริมสุขภาพวัยผู้ใหญ่และวัยทางาน
พฤติกรรมการรับประทานอาหาร ควรได้รับสารอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการครบถ้วนทั้ง 5 หมู่ และปลอดภัย ไม่มีสารพิษปนเปื้อน อาหารที่รับประทานต้องสามารถย่อย ดูดซึมและใช้ประโยชน์เป็นพลังงานและซ่อมแซมเนื้อเยื่อที่เสื่อมสภาพ
พลังงานจากอาหารที่เหมาะสมในชีวิตประจำวัน ผู้ชายที่ใช้แรงกายมากควรได้รับประมาณวันละ 2,200-3,000 แคลอรีส่วนผู้ชายที่ใช้แรงกายน้อย ควรได้รับพลังงานประมาณวันละ 2,000-2,400
วัยผู้ใหญ่ตอนกลาง มีการเผาผลาญพลังงานลดลง จึงควรจำกัดอาหารที่มีน้ำตาลและไขมันสูงเพื่อปูองกัน ไม่ให้เกิดโรคลำไส้ใหญ่อุดตัน ควบคุมระดับคอเลสเตอรอลในเลือด ไม่ควรรับประทานอาหารที่มีเกลือโซเดียม
พฤติกรรมการออกกาลังกาย ช่วยให้อวัยวะต่างๆ ของร่างกายทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้การเผาผลาญพลังงานมีประสิทธิภาพ ไขมันใต้ผิวหนัง และในเลือดลดลง หลอดเลือดยืดหยุ่นดีขึ้น
ทำให้มีสุขภาพจิตดี มีการผ่อนคลาย สามารถเผชิญความเครียดได้ดีขึ้น ลดความวิตกกังวลและซึมเศร้า ได้
ผู้ใหญ่ควรนอนหลับในตอนกลางคืนวันละ 6-8 ชั่วโมง ในคนที่นอนหลับยากควรวางแผนการดำเนินชีวิตประจำวันที่เหมาะสม ควรออกกำลังประจำสม่ำเสมอ
การจัดการความเครียด
การจัดการความเครียดด้วยวิธีการที่เหมาะสมจะทำให้ระบบประสาทซิมพาเธติกทำงานลดลง มีผลให้อัตราการเต้นของหัวใจลดลง หลอดเลือดขยาย และลด ปริมาณเลือดที่ออกจากหัวใจในเวลา 1 นาที การเผชิญกับความเครียดต้องอาศัยเวลาในการปรับตัว
การพัฒนาทักษะในการเผชิญปัญหา จะเน้นการคิดวิเคราะห์หาแนวทางในการแก้ปัญหา สามารถเลือกวิธีการเผชิญปัญหาได้อย่างเหมาะสม การส่งเสริมการใช้กลไกทางจิตปูองกันตนเอง ที่เหมาะสมจะช่วยแก้ปัญหาที่ยากหรือไม่สามารถแก้ไขได้
การดูแลสุขภาพและตรวจร่างกายอย่างสม่าเสมอ จะมีการเปลี่ยนแปลงแบบค่อยเป็นค่อยไป อาการและอาการแสดงจะปรากฏในช่วงวัยผู้ใหญ่ หรือวัยสูงอายุ ดังนั้นบุคคลจึงควรให้ความสนใจในสุขภาพของตนเองอยู่ตลอดเวลา ควรมีการตรวจ สุขภาพอย่างสม่ำาเสมอ
พฤติกรรมการรับประทานยาเพื่อควบคุมโรคเรื้อรัง พบว่า คนไทยวัยผู้ใหญ่จำนวนมากเจ็บปุวยด้วยโรคเรื้อรังต่างๆ และต้องรับประทานยาตามแผนการรักษาอย่างต่อเนื่อง
บทบาทของพยาบาลพยาบาลในการสร้างเสริมสุขภาพวัยผู้ใหญ่และวัยทางาน
ประเมินปัญหาสุขภาพ จัดลำดับความสำคัญของความต้องการ การประเมินปัญหาควรครอบคลุมทั้งทางด้านร่างกาย จิตใจ อารมณ์และสังคม
การวางแผนปฏิบัติการพยาบาลหรือจัดทาโครงการสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรค การให้ความรู้ที่ถูกต้องเกี่ยวกับภาวะสุขภาพ การเข้าใจและช่วยเหลือแก้ไขปัญหาแบบปัจเจกบุคคล ส่งเสริมกิจกรรมหรือพัฒนาโครงการหรือโปรแกรมสร้างเสริมสุขภาพ
การประเมินผลสัมฤทธิ์ของแผนปฏิบัติการพยาบาลหรือโครงการสร้างเสริมสุขภาพ จะต้องมีความสามารถในการเลือกกำหนดตัวชี้วัดที่สามารถสะท้อนผลของแผนปฏิบัติการพยาบาลหรือโครงการสร้างเสริมสุขภาพได้อย่างเหมาะสม ทั้งนี้อาจได้มาจากการศึกษาหลักฐานเชิงประจักษ์ต่างๆ
การสนับสนุนให้เกิดนโยบายการสร้างเสริมสุขภาพในระดับต่างๆ ปัจจุบันประเทศไทยเน้นการปกครองโดยองค์กรท้องถิ่น การบริหารองค์กรจะเกิดขึ้นตั้งแต่ระดับหมู่บ้าน ชุมชน พยาบาล จะต้องสามารถวิเคราะห์ความต้องการการสร้างเสริมสุขภาพ ปัญหาและปัจจัยต่างๆ