PREGNANCY INDUCED HYPERTENSION

มีความดันโลหิตสูงครั้งแรกใน
ระยะตั้งครรภ์ (ก่อนตังครรภ์
ความดันโลหิตปกติ)

เกิดในช่วงหลังอายุครรภ์20สัปดาห์
ไปแล้ว

 BP ≥ 140/90 mmHg.

  1. GESTATIONAL HYPERTENTION

ความดันโลหิตสูงจากการตั้งครรภ์

ไม่พบโปรตีนในปัสสาวะ หรือ Trace หรือ protein urea < 300 mg

2.PREECLAMPSIA

มีความดันโลหิตสูงจากการตั้งครรภร่วมกับมีโปรตีนใน
ปัสสาวะ (protein urea)

Mild preeclampsia

BP ≥ 140/90 mmHg.

Prot. Urea > 300 mg/day

Urine dipstick 1+

การรักษา

Admit โรงพยาบาล ประมาณ 1-2 วัน

ให้ผู้ป่วยได้พักผ่อน และผลตรวจทางห้องปฏิบัติการ เช่น น้ำหนัก ความดันโลหิต protein urea, serum creatinin, Hct, platelet,้ liver function test (ALT, AST)

ultrasound เพื่อดูขนาดทารก
ปริมาณน้ำ คร่ํา

NST

ประคับประคองจนกว่าจะตั้งครรภ์ครบกำหนด ยกเว้น severe preeclampsia หรือ fetal distress

การพยาบาล

อธิบายให้สตรีต้ังครรภ์เข้าใจถึงเหตุผลที่ต้องอยู่โรงพยาบาล

bed rest ให้ได้มากที่สุด

รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ตรวจ protein urea อย่างน้อยวันละ 1 คร้ัง

วัดความดันโลหิต ทุก 4 ชั่วโมง ยกเว้นหลังเที่ยงคืน เพื่อหลีกเลี้ยงการรบกวน
การนอนหลับ

ส่งเลือดและปัสสาวะ 24 ชั่วโมง โดยอธิบายเหตุที่ต้องเจาะเลือด และแนะนำ วิธีการเก็บปัสสาวะ 24 ชั่วโมง

เตรียมสตรีต้ังครรภ์เพื่อรับการตรวจต่างๆ เช่น ultrasound/NST และแนะนำสตรีตั้งครรภ์ให้นับจำนวนครั้งการดิ้นของทารกในครรภ์

ถ้ามีอาการปวดศีรษะ หน้ามืด ตาพร่ามัว ให้งดการให้ breast feeding

SEVERE PREECLAMPSIA

BP ≥ 160/110 mmHg

Prot. Urea > 2 g/day

Urine dipstick 2+

การพยาบาล

การรักษา

ป้องกันภาวะชัก

ยุติการตั้งครรภ์โดยเร็ว ยกเว้นในราย อายุครรภ์น้อยกว่า 34 สัปดาห์ แพทย์อาจให์ corticosteroid หลังจากนั้นจึงให์ คลอดได้

ควบคุมความสมดุลของน้ําและ electrolyte ประเมิน การทํางานของไต ตับ ความข้นของเลือดและเกร็ด เลือด

ให้ยาป้องกันชัก MgSO4

การให้ยาคร้ังแรก (Loading dose) ใช้ 10 % MgSO4 ขนาด 5 กรัม ฉีดเข้าหลอดเลือดดพช้าๆ นาน 5-10 นาที

การให้ยาเพื่อควบคุมการชักต่อไป (Maintenance Dose)
ฉีดเข้ากล้ามเน้ือ ใช้ 50 % MgSO4 ขนาด 10 กรัม ฉีดเข้ากล้ามเนื้อ(upper outer quardrant) ทันที ข้างละ 5 กรัมทุก 4 ชั่วโมง จนครบ 24 ชม

ในขณะฉีด MgSO4 ควรมียา 10% Calcium gluconate ไว้ข้างเตียงเสมอ โดยถ้าพบว่า หญิงตั้งครรภ์ หยุด
หายใจ ให้ฉีด 10% Calcium gluconate 10 ml เข้าหลอดเลือดเลือดดําโดยฉีดช้าๆ ประมาณ 3 – 5 นาที

จัดให้นอนพักในห้องที่สงบ ไม่พลุกพล่าน ควรนอนตะแคง ซ้ายเพื่อให้เลือดไปเลี้ยงรกได้ดีขึ้น

เตรียม MgSO4 และ Calcium gluconate ให้พร้อม

ก่อนให้ MgSO4 อธิบายถึงความจำเป็นที่ต้องให้ยา อาการร้อนทั่วร่างกายขณะแพทย์ให้ยา

ขณะแพทย์ฉีด MgSO4 (loading dose) วัดความดันโลหิต ทุก 5 นาที หาก diastolic ต่าํ กว่า 90 mmHg.ต้องรายงานแพทย์ เพราะอาจเกิด fetal distress

ขณะหยด MgSO4 ทางหลอดเลือดดำ ให้เฝ้าระวังสิ่งต่อไปน้ี ทุก 1 ชั่วโมง

record urine ต้องออกไม่น้อยกว่า 25 ml/hr

Diastolic > 90 mmHg.

อัตราการหายใจ > 14 ครั้ง/นาที

Deep tendon reflex ไม่น้อยกว่า 1+

รายที่ได้รับ Hydralazine ในขณะแพทย์ฉีดยา พยาบาลต้องวัด ความดัน ทุก 5 นาที และสังเกตอาการข้างเคียง เช่น ใจสั่น ปวด ศีรษะ อาเจียน

ประเมินสุขภาพทารกในครรภ์ โดยติด Doppler auscultation เพื่อประเมินการเต้นหัวใจของทารก

เตรียม O2 ให้พร้อม

ประเมินการเกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น placenta abruption (ปวด
มดลูก, vital signs, fetal heart sound)

ดูแลสภาพจิตใจ โดยอยู่ใกล้ชิด ให้ความช่วยเหลือ ลดความไม่ สุขสบายต่างๆ สร้างความอบอุ่นใจ

ECLAMPSIA

มีภาวะชัก

การรักษา

แก้ภาวะชัก

รักษาทางเดินหายให้โล่ง ด้วยการใส่ oral air way ป้องกันการ
กัดลิ้น

Suction clear air way

ป้องกันการชักซ้ำฉีด 10% MgSO4 5 g.

ให้ O2

NPO

ยุติการต้ังครรภ์ภายหลังควบคุมอาการชักได้แล้ว 1-2 ชั่วโมง

การพยาบาล

ให้ความช่วยเหลือโดยใช้อุปกรณ์กดลิ้นเพื่อมิให้สตรีตั้งครรภ์ กัดลิ้น หรือกันมิให้ลิ้นไปอุดทางเดินหายใจ พร้อมทั้ง ช่วย แพทย์ในการดูดเสมหะ และให้ออกซิเจน

จัดให้สตรีตั้งครรภ์ นอนตะแคงซ้ายเพื่อมิให้สําลักน้ำลาย

เตรียม 10% MgSO4 เพื่อฉีดให้กล้ามเนื้อคลายตัวและ ป้องกันการชักซ้ำตามแผนการรักษาของแพทย์

ให้การดูแลสตรีตั้งครรภ์อย่างใกล้ชิด เนื่องจากในระยะหลังชักสตรี ตั้งครรภ์ จะอยู่ในภาวะ semi-coma ระยะนี้จะกินเวลาประมาณ 1-4 ชั่วโมง

ประเมินสุขภาพของทารกในครรภ์อย่าง
ใกล้ชิด เพราะทารกอาจขาด
ออกซิเจนได้ขณะที่มารดาชัก และขณะเดียวกันก็อาจเกิดภาวะรกลอกตัว
ก่อนกําหนด

ผลกระทบ

มารดา

ทำให้เลือดไหลเวียนไม่ดี เลือดไหลเวียนเข้าสู่รกลดลง เกิดเนื้อตายของรก ทำให้ทารกเจริญเติบโตช้า หรือเสียชีวิตในครรภ์

ทำให้เกร็ดเลือดและสารที่ช่วยในการแข็งเลือด่ำมาก ทำให้เกิดภาวะ DIC (disseminated intravascular coagulopathy)

เลือดไปเลี้ยงสมองไม่เพียงพอ กระตุ้นให้เกิดอาการปวดศีรษะ ตาพร่ามัว และชักในที่สุด

เลือดจะไปเลี้ยงตับได้ไม่ดี และภาวะเกร็ดเลือดต่ำ(<100,000/ cm3) ทำให้เกิด hemorrhagic necrosis ได้ ระดับเอนไซม์ตับจะเพิ่มข้ึน ในรายที่มีภาวะ severe preeclampsia หรือ eclampsia อาจเกิด HELLP syndrome

เลือดไปเลี้ยงไตน้อยลง ประสิทธิภาพการกรองของไตลดลง โปรตีนรั่วออกมาในปัสสาวะ

ทารก

ทารกในครรภ์เจริญเติบช้า (IUGR)

ทารกขาด Oxygen ทั้งในระยะตังครรภ์และระยะคลอด

เกิดภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนด (placenta abruption)

-คลอดก่อนกำหนด และเสี่ยงที่จะได้รับการกู้ชีพ

สาเหตุ

ระยะที่ 1 preclical stage

เซลล์ของรก (trophoblasts) ไม่สามารถฝังตัวหรือฝังตัวไม่ดีในเยื่อบุโพรงมดลูก (endometrium)

หลอดเลือดของมดลูก (spiral artery)
อาจมีลักษณะตีบกว่าปกติ

ระยะที่ 2 clinical stage

สารที่ยับยั้งการสร้างหลอดเลือด
( sFlT – 1) >
สารที่ส่งเสริมการสร้างหลอดเลือด (PlGF)

รกขาดเลือดไปเลี้ยงอย่างต่อเนื่อง (placenta oxidative)

ผนังหลอดเลือดเสื่อมลง

มีการหดรัดตัว ของหลอดเลือด