Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
หลอดลือดดำอักเสบ (Thrombophlebitis) (ปัจจัยเสี่ยง (ได้รับบาดเจ็บจากการคลอด…
หลอดลือดดำอักเสบ (Thrombophlebitis)
ความหมาย
การอักเสบของเยื่อบุหลอดเลือดพร้อมกับมีลิ่มเลือดมาจับบริเวณที่หลอดเลือดอักเสบ แล้วเกิดการอุดตันของหลอดเลือดบางส่วน ส่งผลให้การไหลเวียนเลือดที่มีออกซิเจนน้อยกลับคืนสู่หัวใจได้ไม่ดี
สาเหตุ
การคั่งของเลือด
การแข็งตัวของเลือดง่ายกว่าปกติ
การบาดเจ็บของหลอดเลือด
ปัจจัยเสี่ยง
ได้รับบาดเจ็บจากการคลอด
มารดาคลอดยาก เบ่งคลอดนานโดยขึ้นขาหยั่ง (Lithotomy)
ภาวะอ้วน
ได้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ
เคยผ่าตัดเกี่ยวกับช่องท้อง และอุ้งเชิงกราน
สูบบุหรี่
ประวัติเคยมีการอักเสบของหลอดเลือดดำมาก่อน
ถูกจำกัดกิจกรรมบนเตียง
มีโรคประจำตัว เช่น เบาหวาน หัวใจ โลหิตจาง
มีการติดเชื้อที่มดลูก
ตั้งครรภ์ครั้งทที่ 3 ขึ้นไป
อาการและอาการแสดง
แบ่งตามตำแหน่งของอวัยวะที่เกิดหลอดเลือดดำอักเสบ
กรณที่มีการอักเสบของหลอดเลือดดำบริเวณขา
ปวด บวมที่ขา จากการสร้างลิ่มเลือด
ในหลอดเลือดดำที่ขา
เกิดขึ้นประมาณ 10 วันหลังคลอด
มีไข้ หนาวสั่น ไม่สุขสบาย
ขาข้างที่เป็นจะแข็ง
เจ็บปวด แดงร้อน บวมตึง
กรณีที่มีการอักเสบของหลอดเลือดดำที่อุ้งเชิงกราน
เกิดขึ้นประมาณ 2 สัปดาห์หลังคลอด
มีไข้สูง หนาวสั่น ปวดเมื่อยร่างกาย
ปวดบริเวณหน้าท้องส่วนล่าง
ปวดท้องน้อยข้างใดข้างนึง หรือทั้งสองข้าง
หายใจเร็ว หัวใจเต้นเร็ว
แบ่งตามชนิดของหลอดเลือดดำที่เกิดการอักเสบ
กรณีที่มีการอักเสบของหลอดเลือดดำบริเวณส่วนผิว
ปวดน่องเล็กน้อย บวม แดงร้อน หลอดเลือดดำที่ขาแข็ง
กรณีที่มีการอักเสบของหลอดเลือดดำส่วนลึก
มีไข้ต่ำๆ ผิวหนังร้อน แต่มองไม่เห็นหรือคลำไม่ได้
กล้ามเนื้อน่องเกร็ง ปวดตื้อๆที่น่องหรือขา
Homan's sign positive
มีอาการบวมบริเวณขา จากหลอดเลือดดำอุดตัน
การรักษา
ยาปฏิชีวนะ รักษาด้วยยาปฏิชีวนะแบบครอบคลุมเชื้อได้กว้าง
ให้ยาต้านการจับตัวเป็นลิ่มเลือด (Anticoagulant therapy)
ส่วนมากมักให้ heparin ทางหลอดเลือดดำ
ยาบรรเทาปวด ในรายที่ปวดมากอาจให้ยาระงับปวด
การผ่าตัดในรายที่รุนแรง ไม่ตอบสนองจากการรักษาด้วยยา แพทย์พิจารณาให้ผ่าตัดเอาลิ่มเลือดออก
การประเมินและการวินิจฉัย
ซักประวัติ
ประเมินความเสี่ยง
มีภาวะอ้วน BMI เกิน
สูบบุหรี่
มีโรคประจำตัว เช่น เบาหวาน หัวใจ โลหิตจาง
มารดาคลอดยาก เบ่งคลอดนาน
โดยจัดท่าขึ้นขาหยั่ง (lithotomy)
เคยผ่าตัดเกี่ยวกับช่องท้องและอุ้งเชิงกราน
เคยมีการอักเสบของหลอดเลือดดำมาก่อน
ตรวจร่างกาย
มีการติดเชื้อที่มดลูก ผิวหนังร้อน
แต่มองไม่เห็นหรือคลำไม่ได้
Homan's sign positive
หลอดเลือดดำขอดพองบริเวณขา
กล้ามเนื้อน่องเกร็ง ปวดตื้อๆที่น่องหรือขา
มีไข้
ตรวจทางห้องปฏิบัติการ
และตรวจพิเศษ
การอัลตราซาวนด์ (Doppler ultrasonography)
การเอกซเรย์ดูเส้นเลือด (Venography)
ตรวจเลือด ติดตามการแข็งตัวของเลือด
การพยาบาล
กรณที่มีหลอดเลือดดำขอดพอง หรือมีประวัติหลอดเลือดดำอักเสบมาก่อน แนะนำให้สวมถุงน่อง
ในระยะ 2 สัปดาห์หลังคลอด โดยให้สวมถุงน่องก่อนลุกจากเตียงตอนเช้า ควรสวมถุงน่อง วันละ 2 ครั้ง
แนะนำมารดาหลังคลอดปฏิบัติตัวเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดภาวะหลอดเลือดดำอักเสบ ได้แก่ หลีกเลี่ยงการนั่งนานๆ
ควรลุกเดินทุกครึ่งชั่วโมงหรือทุกชั่วโมง และหลีกเลี่ยงการนั่งไขว่ห้างเพื่อลดแรงกดใต้เข่า และยกเท้าสูงขณะนั่งหรือนอน
ระยะหลังคลอด กระตุ้นให้มารดาลุกจากเตียงโดยเร็ว หากไม่สามารถลุกจากเตียงได้
ควรเริ่มบริหารส่วนขาหลังคลอด 8 ชั่วโมง โดยแนะนำให้งอเข่าแล้วเหยียดตรง ยกขาแล้ำหมุนเป็นวงกลม
แนะนำให้สังเกตอาการผิดปกติ หากมีอาการให้แจ้งพยาบาล หรือกรณีที่แพทย์จำหน่ายกลับบ้านให้กลับมาตรวจรักษา เช่น ไข้ หนาวสั่น หายใจเร็ว เจ็บปวด แดงร้อน และบวมผิวหนังบริเวณขา หรือปวดตื้อๆที่น่องหรือที่ขา เป็นต้น
ในระยะคลอดรองผ้าบนขาหยั่ง เพื่อป้องกันไม่ให้น้ำหนักกดลงบนน่อง
และหลีกเลี่ยงไม่ให้อยู่บนขาหยั่งนานเกินกว่า 1 ชั่วโมง
นางสาวเบญจพร วงศ์ศรีชา เลขที่ 31 ชั้นปีที่ 3 ห้อง A