Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ทฤษฎีการพยาบาล (ทฤษฎีการพยาบาลของไนติงเกล 9862FDB8-D136-470D-9B1E…

- - - - การประเมินสุขภาพอนามัยของบุคคล สังเกตผู้ป่วยทั้ง ร่างกาย จิตใจ และความสัมพันธ์ต่างๆที่มีผลกระทบต่อสุขภาพความเจ็บป่วยของผู้ป่วย
      - การวินิจฉัยทางการพยาบาล วิเคราะห์ข้อมูล มองเห็นความต้องการของผู้ป่วย
      - การวางแผนการพยาบาล ช่วยบรรเทาทุกข์ให้ผู้ป่วยหายจากโรคและปฏิบัติตามกระบวนการรักษาโรค
      - การปฏิบัติการพยาบาล จัดการกับสิ่งแวดล้อมร่วมกับแพทย์ พื่อส่งเสริมศักยภาพของผู้ป่วย ช่วยเหลือผู้ป่วย จัดสภาพแวดล้อมให้เหมาะสม
      - การประเมินผลการพยาบาล จะเป็นการประเมินสภาพการณ์ที่เป็นจริงทั้งในด้านผู้ป่วยสภาพแวดล้อมและการพยาบาลช่วยเหลือ
- - - - 1.สร้างระบบค่านิยมการเห็นแก่ประโยชน์ของผู้อื่น และมีเมตตาต่อเพื่อนมนุษย์
      - 2.สร้างความศรัทธาและความหวัง / มีชีวิตอยู่กับความจริง
      - ปลูกฝังความไวต่อความรู้สึกของตนเองและผู้อื่น/ ปลูกฝังการปฏิบัติทางจิตวิญญาณ
      - 4.สร้างสัมพันธภาพการช่วยเหลืออย่างไว้วางใจ / สร้างสัมพันธภาพ
      - 5.ส่งเสริมและยอมรับความรู้สึกทางบวกและทางลบ / ส่งเสริมให้มีการแสดงความรู้สึกออกมาทั้งทางบวกและลบ
      - 6.ใช้วิธีการแก้ปัญหาและตัดสินใจอย่างเป็นระบบ เพื่อการตัดสินใจ / ใช้ตนเองและทุกวิถีแห่งความรู้
      - ส่งเสริมการเรียนการสอนที่เข้าถึงจิตใจผู้อื่น / ส่งเสริมการสอน การเรียนรู้ประสบการณ์ ซึ่งระหว่างกันของพยาบาลและผู้ป่วย
      - ประคับประคอง สนับสนุน และแก้ไขสิ่งแวดล้อมด้านกายภาพ จิตสังคม และจิตวิญญาณ / สร้างสรรค์ สภาพแวดล้อมแห่งการบำบัด
      - 9.พึงพอใจที่จะช่วยเหลือเพื่อตอบสนองความต้องการของบุคคลอื่น / ช่วยเหลือโดยมุ่งตอบสนองความต้องการของบุคคล
      - ยอมรับสิ่งที่เกิดขึ้น-พลังที่มีอยู่ / เปิดรับพลังทางจิตวิญญาณ สิ่งลึกลับและยังไม่มีคำอธิบายอันเกี่ยวกับการมีชีวิต ความตาย
  - - - บุคคลมีความเป็นองค์รวมที่ประกอบขึ้นด้วย
        การหลอมรวม ร่างกาย จิตใจ และจิตวิญญาณ
    - - สุขภาพเป็นภาวะที่เป็นสุขทางกาย จิต สังคม และจิตวิญญา
        ความมีสุขภาพดี หมายถึง การมีภาวะที่ดีทั้งทางด้านร่างกาย จิตใจ และความผาสุกทางสังคม
    - - สังคมที่เข้ามามีอิทธิพล สิ่งแวดล้อมมีส่วนร่วมสร้างค่านิยม
        และพฤติกรรมที่คนควรปฏิบัติให้บรรลุเป้าหมายที่คนต้องการดิ้นรนไปถึง
    - - วิชาที่กล่าวถึงประสบการณ์การเยียวยารักษาความเจ็บป่วย และสุขภาพของบุคคล
        โดยปฏิบัติการดูแลบุคคลอย่างวิชาชีพ อาศัยความรู้ทางวิทยาศาสตร์และศิลปะการคำนึงถึงความเป็นุคคลและความมีจริยธรรม
  - - - ปัจจัยการดูแล :10 ประการ (Ten carative factors)
        
        1.สร้างระบบค่านิยมการเห็นแก่ประโยชน์ของผู้อื่น และมีเมตตาต่อเพื่อนมนุษย์
        
        2.สร้างความศรัทธาและความหวัง
        
        3.สร้างความไวต่อความรู้สึกของตนเองและผู้อื่น
        
        4.สร้างสัมพันธภาพการช่วยเหลือและการไว้วางใจ
        
        5.ยอมรับความรู้สึกทางบวกและทางลบ
        
        6.ใช้วิธีการแก้ปัญหาและตัดสินใจอย่างเป็นระบบ เพื่อการตัดสินใจ
        
        7.ส่งเสริมการเรียนการสอนที่เข้าถึงจิตใจผู้อื่น
        
        10.ยอมรับสิ่งที่เกิดขึ้นและสร้างเสริมพลังที่มีอยู่
        
        8.ประคับประคอง สนับสนุน และแก้ไขสิ่งแวดล้อมด้านกายภาพ จิตสังคม และจิตวิญญาณ
        
        9.พึงพอใจที่จะช่วยเหลือเพื่อตอบสนองความต้องการของบุคคลอื่น
      - การใช้เพื่อการปฏิบัติการพยาบาลขั้นสูง
        
        คือการนำรูปแบบการดูแลที่เข้าถึงจิตใจกันระหว่างคนสองคน (Transpersonal caring)
        มาใช้ในการปฏิบัติการพยาบาลโดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อการฟื้นหาย (Healing)
        
        โดยมีกระบวนการพยาบาลเป็นเครื่องมือสู่การปฏิบัติการพยาบาลโดยในแต่ละขั้นของกระบวนการพยาบาล
        ต้องอาศัยTen Carative Factor และ Clinical Caritas Process
  - - - 1.การดูเเลเเละความรักเป็นพลังสากล
      - 2.มนุษย์ต้องการความรักและการดูแลซึ่งกันและกัน
      - 3.ก่อนจะดูแลผู้อื่นพยาบาลต้องดูแลตนเองด้วยความสุภาพอ่อนโยน
      - 4.รักศักดิ์ศรีของตนเอง
      - 5.การพยาบาลต้องยึดถือการดูแลความเป็นมนุษย์
      - 6.การดูแล
        
        -แกนกลางของการพยาบาล
        
        -เป็นจุดเน้นในการปฏิบัติการพยาบาล
      - 7.การดูแลเชิงมนุษย์นิยม
        
        -รายบุคคลหรือกลุ่ม ได้รับความสนใจจากระบบบริการสุขภาพน้อยลง
      - 8.ค่านิยมเกี่ยวกับกาดูแลของพยาบาล
        
        -ค่านิยม/อุดมคติที่เน้นความเป็นมนุษย์จึงอยู่ในภาวะวิกฤติ
      - 9.การอนุรักษ์และการศึกษาเรื่องการดูแลมนุษย์
      - 10.การดูเเลมนุษย์
        
        -ปฏิสัมพันธ์ต่อกัน
      - 11.ประโยชน์ของวิชาชีพพยาบาลต่อสังคม
        
        -การยึดมั่นในการดูเเลเชิงมนุษย์นิยมทั้งด้านทฤษฎี การปฎิบัติ เเละการวิจัย
- - - - พฤติกรรมที่เกี่ยวข้อง
      - ปัจจัยส่วนบุคคล
        
        1.เพศ
        
        2.อายุ
        
        3.ลักษณะรูปร่าง
        
        4.สภาวะวัยรุ่น
    - - รับรู้ประโยชน์ต่อการปฏิบัติ
      - รับรู้อุปสรรคในการปฏิบัติ
      - รับรู้ความสามารถในการปฏิบัติ
    - - ความมุ่งมั่นที่จะปฏิบัติ
      - ความจำเป็นอื่นและทางเลือกอื่น
      - พฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพ
  - - - มีลักษณะแตกต่างกัน
      - เป็นแกนหลักของการปฏิบัติพฤติกรรมสุขภาพ
    - - สภาพแวดล้อมทางกายภาพ
      - สิ่งแวดล้อมระหว่างบุคคลและเศรษฐกิจ
    - - ระดับสูงของบุคคลในทิศทางบวก
    - - บทบาทของบริบทในการสร้างสุขภาพ
      - เป็นบทบาทสำคัญ
  - - - สร้างเสริมให้ตนเองปลอดภัยจากสิ่งต่างๆ
      - เอาใจใส่ต่อสุขภาพตตเอง
      - สังเกตอาการเปลี่ยนแปลง
      - หลีกเลี่ยงสิ่งเสพติด
      - แสวงหาข้อมูลที่เป็นประโยชน์
    - - คงไว้ซึ่งความสมดุลของร่างกาย
      - การเคลื่อนไหวที่ใช้พลังงาน
      - การออกกำลังกาย
      - การทำกิจกรรมในชีวิตประจำวัน
    - - ครบ5หมู่
      - เหมาะสมกับความต้องการของร่างกาย
      - มีคุณค่าด้านโภชนาการ
    - - ใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์
      - ช่วยให้ตนเองผ่อนคลายความตึงเครียด
      - แสดงออกทางอารมณ์ที่เหมาะสม
      - พักผ่อนอย่างเพียงพอ
    - - ตระหนักในความสำคัญของชีวิต
      - กำหนดเป้าหมาย วางแผนชีวิต
      - กระตือรือร้นในการทำกิจกรรมต่างๆ
      - เพื่อบรรลุจุดมุ่งหมายและเกิดความสงบสุขในชีวิต
- - - - ช่วยกันหาวิธีขจัดอุปสรรค
      - ประเมินผลการปฎิบัติว่าสำเร็จตามเป้าหมาย
        ที่กำหนดร่วมกันหรือไม่
    - - พยาบาลมีหน้าที่ปฎิบัติบทบาทของพยาบาล
      - ผู้รับบริการปฎิบัติกิจกรรมตามวิธีที่ตกลงร่วมกัน
    - - ขั้นตอนการร่วมกันกำหนดเป้าหมาย
      - แสวงหาวิธีปฎิบัติ
      - ยอมรับวิธีปฎิบัติร่วมกัน
    - - การติดต่อสื่อสาร
      - ขั้นตอนของการสร้างสัมพันธภาพ
      - มีการแลกเปลี่ยนการรับรู้ ระหว่างพยาบาลกับผู้บริการ
  - - - การรับรู้(Perception )
      - อัตตาตัวตน(Body Image)
      - ภาพลักษณ์(Body Image)
      - การเติบโตและพัฒนาการ
        (Growth And Development)
      - เวลา (Time)
      - อาณาบริเวณ(Space)
    - - การมีปฏิสัมพันธ์(Interaction)
      - การติดต่อสื่อสาร(Communication)
      - การบรรลุเป้าหมายของการปฎิสัมพันธ์(Transaction)
      - บทบาท(Role)
      - ความเครียด(Stress)
    - - ระบบสังคมทั่วไป
      - ระบบบริการสุขภาพ
      - ปฏิสัมพันธ์ระหว่างพยาบาลกับผู้ใช้บริการ
  - - - ทุกคนมีความนึกคิดมักมีความรู้สึกของตนเอง
      - บุคคลมักเป็นผู้มีการรับรู้
      - มีความสามารถที่จะตัดสินใจและควบคุมตนเองได้
      - มีความสามารถในการวางเป้าหมายที่จะทำสิ่งต่างๆ
    - - บุคคลมีทั้งสิ่งแวดล้อมภายในและภายนอก
      - บุคคลมีความสามารถในการนำพลังงานมาช่วยในการปรับตัว
        ต่อการเปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดล้อมภายนอกได้อย่างต่อเนื่อง
    - - เป็นกระบวนการปฏิสัมพันธ์ของพยาบาลและผู้ใช้บริการโดยทั้ง2ฝ่าย
        มีการสื่อสาร รับรู้สภาพการณ์มีการตั้งเป้าหมายและกำหนดจุดมุ่งหมายของความสำเร็จร่วมกัน
    - - ภาวะสุขภาพ ความสามารถในการปฏิบัติหน้าที่ในสังคม
      - ความเจ็บป่วย ภาวะที่โครงสร้างร่างกายและจิตใจ มีความเบี่ยงเบน
        และมีความขัดแย้งกันในความสัมพันธภาพของบุคคลในสังคม
- - - - เป็นความเชื่อมั่นที่บุคคลมีต่อตนเอง มีความสามารถที่จะปฏิบัติพฤติกรรมเป้าหมายได้สำเร็จ
    - - การที่บุคคลประเมินสมดุลระหว่างผลดีและผลเสียที่จะได้รับการปฏิบัติพฤติกรรมเป้าหมาย
- - - - ได้แก่ สิ่งแวดล้อมการกายภาพและสิ่งแวดล้อมทางสังคม สื่งแวดล้อมที่เป็นสัญลักษณ์ทางวัฒนธรรม เช่น ค่านิยมบรรทัดฐานของแต่ละบุคคล
    - - แต่ละคนย่อมมีแบบแผนการดำเนินชีวิตและพฤติกรรมสุขภาพแต่งต่างกัน
    - - เป็นการผสมผสานตอบสนองความเจ็บป่วยตามมาตรฐานการพยาบาล ควบคู่กับการให้คุณค่าทางวัฒนธรรม
    - - มุ่งให้ผู้รับบริการเป็นศูนย์กลาง
- - - - การจัดหลักสูตรมีความยากลำบากในการกำหนดขอบเขต
      - พยาบาลไม่สามารถบอกความหมายและวัตถุประสงค์ของพยาบาลได้อย่างชัดเจน
  - - - การดูแลตนเองที่จำเป็นโดยทั่วไป การกระทำด้วยตนเองเพื่อดำรงชีวิตไว้ การดูแลตนเองนั้นเป็นผู้ที่ต้องใช้ความสามารถหรือพลังในการกระทำที่จงใจโดยแบ่งเป็นระยะตัดสินใจ และระยะผลของการกระทำ
      - ความต้องการในการดูแลตนเองทั้งหมด เป็นเป้าหมายสูงสุดของการดูแล
      - ความสามารถในการดูแลตนเอง ความสามารถของบุคคลที่เอื้อต่อการกระทำกิจกรรมการดูแลตนเองอย่างจงใจ
    - - ความต้องการมากกว่าความสามารถ (TSCD >SCA)
      - ความต้องการที่สมดุล (TSCD= SCA)
      - ความต้องการที่น้อยกว่าความสามารถ (TSCD <SCA)
    - - เป็นกิจกรรมหรือชุดกิจกรรมตอบสนองความต้องการดูแลตนเองซึ่งกำหนดโดยผู้ป่วยเอง
        
        การดูแลบางส่วน
        
        การให้การศึกษาและประคับประคอง
      - การดูแลทั้งหมด
  - - - -มีความตั้งใจและสนใจเรียนรู้เกี่ยวกับวิธีการปฏิบัติตัวขณะเจ็บป่วย
      - -มีความสามารถพูดคุยสื่อสารกับบุคคลอื่นได้ดี
      - มีการทำงานของระบบประสาทปกติ ความรู้สึกเจ็บปวด ร้อนหนาวถูกต้อง
- - - - โดโรธี อี จอนห์สัน ( Dorothy E. Johnson ) ขณะศึกษาระดับปริญญาโททางการพยาบาลร่วมกับความสนใจในพฤติกรรมการปรับตัวของเด็กในการปฏิบัติงาน และยังมีพื้นฐานแนวคิดจากทฤษฎีการปรับตัวของเฮลสัน ( Helson ’s Adaptation level theory ) ที่กล่าวถึงการปรับตัวของบุคคลเกิดจากการปฏิสัมพันธ์ของสิ่งเร้าและระดับการปรับตัวของบุคคล นอกจากนี้ยังมีพื้นฐานแนวคิดจากทฤษฎีระบบของเบอร์ทแลชฟี่
        (Von Bertalanfty ’ s General System Theory , 1968) และทฤษฎีทางด้านปรัชญา ผลงานของรอยได้รับการเผยแพร่ในครั้งแรก ปี ค.ศ. 1970 และได้พัฒนาทฤษฎีพร้อมเผยแพร่ต่อมาในปี ค.ศ. 1971, 1973, 1974, 1976, 1980 , 1991 และ 1999 ตามลำดับ
    - - กระบวนทัศน์ทางการพยาบาลเกี่ยวกับ คน สุขภาพ สิ่งแวดล้อมและการพยาบาล ตามแนวคิดของรอยมีดังนี้
        
        บุคคล ตามแนวคิดของรอย หมายถึง คนหรือมนุษย์ที่เป็นผู้รับบริการ เป็นสิ่งมีชีวิตที่ประกอบด้วยชีวะ จิต สังคม ( Biopsychosocial ) และมีระบบการปรับตัวเป็นองค์รวม มีลักษณะเป็นระบบเปิด ที่มีปฎิสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อมและมีการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา การปรับตัวของบุคคลกระทำเพื่อรักษาภาวะสมดุลของระบบ
        
        ภาวะสุขภาพ ตามแนวคิดของรอย หมายถึง สภาวะและกระบวนการที่ทำให้บุคคลมีความมั่นคงสมบูรณ์ ภาวะสุขภาพเป็นผลจากการมีปฎิสัมพันธ์ของบุคคลกับสิ่งแวดล้อม ดังนั้นการมีสุขภาพดี หมายถึง การที่บุคคลมีการปรับตัวได้ดี ส่วนการเจ็บป่วยจึงเป็นผลจากการปรับตัวไม่ดี ซึ่งการที่บุคคลจะมีการปรับตัวได้ดีหรือไม่ดีนั้น ขึ้นอยู่กับปัจจัย 2 ประการ คือ ระดับความรุนแรงของสิ่งเร้ากับระดับความสามารถในการปรับตัวของบุคคล
        
        สิ่งแวดล้อม หมายถึงทุกสิ่งทุกอย่างที่อยู่รอบตัวบุคคลทั้งภายในและภายนอกมีผลกระทบต่อพัฒนาการและพฤติกรรมของบุคคล ซึ่งรอยได้เรียกสิ่งแวดล้อมว่าเป็นสิ่งเร้า มีทั้งหมด 3 ประเภท คือ สิ่งเร้าตรง สิ่งเร้าร่วม สิ่งเร้าแฝง
        
        การพยาบาล เป็นการช่วยเหลือที่ให้กับบุคคล กลุ่มบุคคล ครอบครัว ชุมชน และการพยาบาล มีเป้าหมายส่งเสริมให้มีการปรับตัวที่เหมาะสมของบุคคลและการจัดการสิ่งแวดล้อมที่เป็นสาเหตุเพื่อบรรลุซึ่งการมีภาวะสุขภาพและคุณภาพชีวิต
    - - บุคคลเป็นระบบการปรับตัว ( Human as Adaptive System )
        
        บุคคลเป็นระบบเปิด มีหน่วยย่อยทำงานประสานกันอย่างเป็นระบบ ทำให้สามารถปรับตัวได้ดีเมื่อมีการปฎิสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อม ในการปรับตัวของบุคคลมีกระบวนการทำงานที่ประกอบด้วย
        
        สิ่งนำเข้า ( Input ) เป็นขั้นตอนแรกของระบบซึ่งในขั้นตอนนี้สิ่งนำเข้า คือ สิ่งเร้าจากสิ่งแวดล้อมหรือจากตัวบุคคล และระดับการปรับตัวของบุคคล ( Adaptive Level )อาจจะมีระดับยากหรือง่ายขึ้นอยู่กับสิ่งเร้าที่ผ่านเข้ามา
        
        กระบวนการ ( Process ) เป็นกลไกที่ภายในตัวบุคคลที่มีการทำงานเป็นระบบและให้ผลลัพท์ออกมา ซึ่งกระบวนการในที่นี้หมายถึง กลไกควบคุม หรือกลไกการเผชิญ (Coping Mechanism) ที่ประกอบด้วยกลไลย่อย 2 กลไก
        
        2.1 กลไกการควบคุม ( Regulator Mechanism ) เป็นกลไกการควบคุมที่เกิดขึ้นในระบบตามธรรมชาติ นั่นคือกลไกการปรับตัวพื้นฐานของบุคคลซึ่งเกิดจากการทำงานประสานกันระหว่างกระบวนการทางระบบประสาทของร่างกายและฮอร์โมนที่เกิดขึ้นโดยอัตโนมัติ เมื่อสิ่งแวดล้อมมากระทบก็จะมีการตอบสนองอัตโนมัติ และมีกระบวนการทำงานภายในที่ต้องอาศัยการประสานกันทั้ง ทางเคมี ทางระบบประสาทและระบบต่อมไร้ท่อเกิดการตอบสนองทางสรีระ และจะส่งออกมาเป็นพฤติกรรมที่ปรากฏ และส่งผลกระทบบางส่วนไปยังศูนย์การรับรู้
        
        2.2 กลไกการรับรู้ (Cognator mechanism ) เป็นกลไกที่เกิดจากการเรียนรู้นั่นคือการทำงานของจิตและอารมณ์ 4 กระบวนการ ได้แก่ การรับรู้ การเรียนรู้ การตัดสินใจและการแก้ปัญหา ซึ่งจะช่วยให้บุคคลเลือกหรือจดจำสิ่งต่างๆรวมทั้งมีการหยั่งรู้และมีการตัดสินใจในเรื่องนั้นๆก่อให้เกิดการตอบสนองด้านอัตมโนทัศน์ ด้านบทบาทหน้าที่ และด้านการพึ่งพาระหว่างกัน ทั้งนี้ต้องอาศัยการทำงานของสมองในด้านการรับรู้ การรับส่งข้อมูล การเรียนรู้จากประสบการณ์ในอดีต การตัดสินใจและการควบคุมอารมณ์
        
        สิ่งนำออกหรือผลลัพธ์ ( Output ) เป็นผลของการปรับตัวของบุคคลที่จะสังเกต
        ได้จากกพฤติกรรมการปรับตัวทั้ง 4 ด้าน การปรับตัวที่แสดงออกอาจเป็นการ
        ปรับตัวที่ดีหรือมีปัญหาได้ การปรับตัวที่ดีจะทำให้สามารถบรรลุเป้าหมาย
        ของการดำรงชีวิตและพัฒนาการซึ่งในระบบเมื่อมีผลลัพธ์ออกมาแล้ว
        จะสามารถนำผลย้อนกลับ ( feedback ) เข้าสู่ระบบใหม่ได้
      - พฤติกรรมการปรับตัว ( Adaptive mode )
        
        เป็นพฤติกรรมเพื่อบอกผลลัพธ์ของการปรับตัวของบุคคล มี 4 ด้านดังนี้
        
        2.1 การปรับตัวด้านร่างกาย ( Physiological Mode ) เป็นวิธีการตอบสนองด้านร่างกายต่อสิ่งเร้าโดยสะท้อนให้เห็นการทำงานระดับเซลล์และเนื้อเยื่อต่างๆ การปรับตัวด้านสรีระเป็นการตอบสนองที่เกี่ยวข้องกับความต้องการพื้นฐานของมนุษย์ ได้แก่ ออกซิเจน อาหาร การขับถ่าย การมีกิจกรรมและการพักผ่อน การป้องกันและเกี่ยวข้องกับกระบวนการที่ถือว่าเป็นตัวประสานและควบคุม 4 กระบวนการคือ การรับความรู้สึก น้ำและอิเลคโตรลัยท์ การทำงานของระบบประสาท และการทำงานของระบบต่อมไร้ท่อ
        
        2.2 การปรับตัวด้านอัตมโนทัศน์ ( Self - concept Mode ) เป็นการปรับตัวเพื่อให้ได้มาซึ่งความมั่นคงทางด้านจิตใจ อัตมโนทัศน์เป็นความเชื่อและความรู้สึกที่บุคคลมีต่อตนเองในระยะเวลาใดเวลาหนึ่งในเรื่องเกี่ยวกับด้านรูปร่างหน้าตา ความสามารถหรือความเชื่อ ซึ่ง
        อัตมโนทัศน์มิได้มีแต่กำเนิดแต่เป็นผลจากการที่บุคคลมีปฏิสัมพันธ์กับสังคมหรือสิ่งแวดล้อมตั้งแต่เกิด ดังนั้นอัตมโนทัศน์จึงเกิดจากการเรียนรู้และมีพัฒนาการอย่างต่อเนื่องและสามารถเปลี่ยนแปลงได้ตามบทบาท เวลาและสถานการณ์ การปรับตัวด้านอัตมโนทัศน์ ประกอบด้วย 2 ส่วน คือ
        
        2.2.1 อัตมโนทัศน์ด้านร่างกาย ( Physical self ) เป็นความรู้สึกและการรับรู้ของบุคคลที่มีต่อสภาพด้านร่างกายและสมรรถภาพในการทำหน้าที่ของอวัยวะต่างๆของตนเอง เช่น ขนาด รูปร่างหน้าตา ท่าทาง ความสวยงาม สมรรถภาพในการทำหน้าที่ของอวัยวะต่างๆ เมื่อใดที่บุคคลรับรู้หรือรู้สึกว่าสภาพร่างกายและสมรรถภาพของตนเองบกพร่องหรือเปลี่ยนแปลงและไม่สามารถยอมรับได้จะนำมาซึ่งความสูญเสีย กังวลได้ อัตมโนทัศน์ด้านร่างกายแบ่งได้ 2 ด้านดังนี้
        
        ด้านรับรู้ความรู้สึกด้านร่างกาย ( Body sensation ) เป็นความรู้สึกเกี่ยวกับสภาวะและสมรรถภาพของร่างกาย เช่น ความรู้สึกเหนื่อยอ่อนเพลีย
        
        ด้านภาพลักษณ์ของตนเอง ( Body image ) เป็นความรู้สึกที่มีต่อขนาดรูปร่าง หน้าตา ท่าทางของตนเอง เช่น คิดว่าเป็นคนสวย เป็นคนผิวดี ร่างกายสมส่วน
        
        2.2.2 อัตมโนทัศน์ส่วนบุคคล ( Personal self ) เป็นความคิด ความเชื่อ ความรู้สึกถึงคุณค่าของตนเอง หรืออุมคติ ความคาดหวังในชีวิต ซึ่งประกอบด้วย
        
        อัตมโนทัศน์ด้านความมั่นคงในตนเอง ( Self - consistency ) เป็นการรับรู้ต่อตนเองตามความรู้สึกเกี่ยวกับความพยายามในการดำรงไว้ซึ่งความมั่นคงหรือความปลอดภัย ถ้าหากมีการปรับตัวไม่ได้บุคคลจะแสดงออกในพฤติกรรม เช่นความวิตกกังวล ไม่สบายใจ เจ็บปวดทางด้านจิตใจ
        
        อัตมโนทัศน์ด้านความคาดหวัง ( Self – ideal / expectancy) เป็นการรับรู้ตนเองในเรื่องเกี่ยวกับความนึกคิด และความคาดหวังของบุคคลที่ปรารถนาจะเป็นว่าตนเองจะเป็นอะไรหรือทำอย่างไร ตลอดจนความคาดหวังของบุคคลอื่นที่มีต่อตนเอง ถ้าเกิดปัญหาบุคคลจะแสดงพฤติกรรมสะท้อนถึงความรู้สึก หมดหวัง ท้อแท้ เบื่อหน่ายชีวิต หมดกำลังใจ รู้สึกขาดอำนาจในการควบคุมสถานการณ์
        
        อัตมโนทัศน์ด้านศีลธรรม จรรยา ( Moral ethical self ) เป็นความรู้สึกนึกคิดที่มีต่อตนเองเกี่ยวกับศีลธรรมจรรยา กฏเกณฑ์ ค่านิยมทางสังคม ขนบธรรมเนียมประเพณี ถ้ามีความบกพร่องก็จะแสดงออกในรูปของรู้สึกผิด ตำหนิตนเองหรือโทษตนเอง
        
        2.2.3 การปรับตัวด้านบทบาทหน้าที่ ( Role function mode ) การปรับตัวด้านนี้เป็นการตอบสนองด้านสังคมของบุคคลเพื่อให้เกิดความมั่นคงทางสังคม บุคคลมีบทบาทในสังคมแตกต่างกันออกไปและในบุคคลเดียวอาจต้องมีหลายบท ซึ่งการปรับตัวด้านบทบาทมี 3 ด้าน
        
        บทบาทปฐมภูมิ ( Primary role ) เป็นบทบาทที่มีติดตัว เกิดจากพัฒนาการช่วงชีวิต บทบาทนี้เป็นตัวกำหนดพฤติกรรมที่เหมาะสมของบุคคลตลอดช่วงระยะเวลาที่บุคคลเจริญเติบโตเช่น บทบาทวัยรุ่น บทบาทของลูก การกำหนดบทบาทเช่นนี้ช่วยในการคาดคะเนว่าแต่ละเพศและวัยนั้นบุคคลควรมีพฤติกรรมอย่างไร
        
        บทบาททุติยภูมิ ( Secondary role) เป็นบทบาทที่เกิดจากพัฒนาการทางด้านสังคมการเรียนรู้ ขึ้นอยู่กับงานที่ทำซึ่งบทบาททุติยภูมิอาจมีหลายบทบาท เช่น หญิงไทยอายุ 50 ปีทำงานพยาบาลต้องทำหน้าที่เป็นหัวหน้างานการพยาบาลด้วย
        
        บทบาทตติยภูมิ ( Tertiary role ) เป็นบทบาทชั่วคราวที่บุคคลมีอิสระที่จะเลือกเพื่อส่งเสริมให้บรรลุซึ่งเป้าหมายบางอย่างของชีวิต เช่น บทบาทของสมาชิกสมาคม
        
        ในการปรับตัวด้านบทบาทหน้าที่บุคคลจะแสดงออกทางพฤติกรรมและทางใจเป็นการแสดงออกถึงความรู้สึก ทัศนคติและความชอบไม่ชอบที่บุคคลมีต่อบทบาทของตน ถ้าไม่สามารถปรับตัวได้ก็จะเกิดความบกพร่องในการแสดงบทบาทหน้าที่ ได้ใน 4 ลักษณะ
        
        ไม่ประสบผลสำเร็จในบทบาทใหม่ที่บุคคลได้รับ ( Ineffective role transition ) เป็นพฤติกรรมที่มีการแสดงถึงความรู้สึกที่ไม่สามารถทำหน้าที่ตามบทบาทของตนเองได้ บทบาทการปรับตัวนี้ส่วนใหญ่เป็นผลจากการขาดความรู้ การฝึกปฏิบัติและเป็นแบบอย่าง เช่นมีความพึงพอใจเต็มใจเป็นพยาบาล แต่การแสดงบทบาทหน้าที่พยาบาลไม่สมบูรณ์ หรือบทบาทแม่ที่มีลูกคนแรกแต่ไม่สามารถปฏิบัติหน้าที่มารดาได้อย่างเหมาะสม
        
        การแสดงบทบาทไม่ตรงกับความรู้สึกที่แท้จริง ( Role distance ) เป็นภาวะที่บุคคลแสดงบทบาททั้งทางด้านกายและใจ แต่ไม่ตรงกับความรู้สึกที่แท้จริง เช่น การหัวเราะรื่นเริงในขณะที่ร่างกายเจ็บป่วยและมีความกังวล ถ้ามีพฤติกรรมนี้บ่อยครั้งจนกลายเป็นนิสัยจะทำให้เป็นคนไม่เข้าใจตนเอง หรือเก็บกด
        
        ความขัดแย้งในบทบาท ( Role conflict ) เป็นภาวะที่บุคคลไม่สามารถแสดงบทบาทของตนเองได้อย่างเต็มที่ตามที่ควรจะเป็น เช่น มารดาที่มีความเจ็บป่วยแล้วทำให้ไม่สามารถแสดงบทบาทในการเลี้ยงดูบุตรได้เต็มที่ ทำให้เกิดความรู้สึกผิด สับสน
        
        ความล้มเหลวในการแสดงบทบาท ( Role failure ) เป็นภาวะที่ไม่สามารถปฏิบัติกิจกรรมได้ตามบทบาทหน้าที่ที่ควรจะทำ เช่น บิดาไม่สามารถทำหน้าที่หัวหน้าครอบครัวหารายได้ให้ครอบครัวได้ เพราะมีความพิการ
      - สิ่งเร้า ( Stimuli )
        
        สิ่งเร้า ( stimuli ) รอยให้ความหมายของสิ่งเร้าว่า เป็นทุกสถานการณ์หรือทุกภาวะการณ์ที่อยู่รอบตัวบุคคลและมีอิทธิพลต่อพัฒนาการและพฤติกรรมของบุคคล ( Roy, 1984 : 22 ) สิ่งเร้าเป็นทั้งภายในและภายนอกซึ่งกระตุ้นให้บุคคลมีการปรับตัว รอยใช้แนวคิดของเฮลสัน (Helson, 1964) แบ่งสิ่งเร้าออกเป็น 3 กลุ่ม คือ
        
        สิ่งเร้าตรง (Focal stimuli ) หมายถึง สิ่งเร้าที่บุคคลเผชิญโดยตรงและมีความสำคัญมากที่สุดที่ทำให้บุคคลต้องปรับตัว เช่น ได้รับการผ่าตัดหรือการฉายรังสี เป็นต้น
        
        สิ่งเร้าร่วม ( Contexual stimuli ) หมายถึง สิ่งเร้าอื่น ๆ ที่มีอยู่ในสิ่งแวดล้อม นอกเหนือจากสิ่งเร้าตรงและมีความเกี่ยวข้องกับการปรับตัวของบุคคลนั้น เช่น คุณลักษณะทางพันธุกรรม เพศ ระยะพัฒนาการของบุคคล ยา สุรา บุหรี่ อัตมโนทัศน์ การพึ่งพาระหว่างกัน บทบาทหน้าที่ แบบแผนสัมพันธภาพทางสังคม กลไกการเผชิญความเครียด ความเครียดทางร่างกายและจิตใจ ศาสนา ขนบธรรมเนียมวัฒนธรรมต่าง ๆ
        
        สิ่งเร้าแฝง ( Residual stimuli ) หมายถึง สิ่งเร้าที่เป็นผลมาจากประสบการณ์ในอดีตซึ่งเกี่ยวกับทัศนคติ อุปนิสัยและบุคลิกภาพเดิม สิ่งเร้าในกลุ่มนี้บางครั้งตัดสินยาก ว่ามีผลต่อการปรับตัวหรือไม่ ตัวอย่างเช่น ผู้ป่วยรายหนึ่งที่รับไว้รักษาในโรงพยาบาลบ่นว่านอนไม่หลับ สิ่งเร้าตรงที่เกิดขึ้นอาจจะเป็นเสียงจากการปฏิบัติการพยาบาลหรือเสียงผู้ป่วยข้างเตียงร้อง สิ่งเร้าร่วมอาจจะเป็นความไม่คุ้นเคยกับสถานที่ ส่วนสิ่งเร้าแฝงคือประสบการณ์ในอดีตต่อการอยู่โรงพยาบาล ทำให้เชื่อว่าการนอนหลับให้เพียงพอในโรงพยาบาลเป็นสิ่งที่เป็นไปไม่ได้
    - - ทฤษฎีการพยาบาลของรอยสามารถนำมาประยุกต์ใช้ในการดูแลผู้ป่วยได้โดยการประยุกต์ใช้ตามแนวคิดกระบวนการพยาบาลที่สามารถใช้ได้ตั้งแต่ขั้นประเมินสภาพเป็นต้นไป ตามแนวคิดของรอยประกอบด้วย 6 ขั้นตอนดังนี้ ( Roy, 1984 : 44 – 52 )
        
        ขั้นตอนที่ 2 การวินิจฉัยการพยาบาล ( Nursing diagnosis)
        การวินิจฉัยการพยาบาล ( Nursing diagnosis) เป็นขั้นตอนที่สองของกระบวนการพยาบาลที่จะกระทำหลังการประเมินสภาวะ แต่ถือเป็นขั้นตอนย่อยที่ 3 ตามแนวคิดของรอย โดยการระบุปัญหาหรือบ่งบอกปัญหาจากพฤติกรรมที่ประเมินได้ในขั้นตอนที่1และระบุสิ่งเร้าที่เป็นสาเหตุของปัญหา เมื่อได้ปัญหาและสาเหตุแล้วจะสามารถให้การวินิจฉัยการพยาบาลได้ เช่น ได้รับสารอาหารไม่เพียงพอเนื่องจากเคมีรักษา เมื่อกำหนดปัญหาได้ครบแล้วต้องจัดลำดับความสำคัญของปัญหา ทฤษฎีนี้ได้เสนอแนวทางซึ่งใช้เป็นเกณฑ์ในการพิจารณาลำดับความสำคัญของปัญหาไว้ดังนี้
        
        ปัญหาซึ่งคุกคามชีวิตของบุคคล
        
        ปัญหาซึ่งกระทบกระเทือนการเจริญเติบโตของบุคคล
        
        ปัญหาซึ่งกระทบกระเทือนต่อบุคคลหรือกลุ่มชนที่เกิดขึ้นอย่างยืดเยื้อและต่อเนื่อง
        
        ปัญหาซึ่งกระทบกระเทือนขีดความสามารถของบุคคลที่จะบรรลุผลสำเร็จ
        
        ขั้นตอนที่ 3 การวางแผนการพยาบาล ( Nursing plan )
        เป็นขั้นตอนที่ 3 ของกระบวนการพยาบาลแต่ตามแนวคิดของรอยขั้นตอนนี้เป็นขั้นตอนที่ 4 คือการกำหนดเป้าหมายการพยาบาล (Goal setting) พยาบาลจะกำหนดเป้าหมายการพยาบาลหลังจากที่ได้ระบุปัญหาและสาเหตุแล้ว จุดมุ่งหมายของการพยาบาลคือการปรับพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมไปสู่พฤติกรรมที่เหมาะสม ส่วนพฤติกรรมที่เหมาะสมแล้วต้องคงไว้หรือส่งเสริมให้ดีขึ้น การตั้งเป้าหมายการพยาบาลนั้นอาจจะเป็นเป้าหมายระยะสั้นๆได้ เช่น ผู้ป่วยบรรเทาอาการปวดภายใน 1 ชั่วโมง หรือเป้าหมายระยะยาวได้
        
        ขั้นตอนที่ 4 การปฏิบัติการพยาบาล ( Nursing Intervention )
        ขั้นตอนการปฏิบัติการพยาบาลเป็นขั้นตอนที่ 5 ตามแนวคิดของรอย โดยเน้นจัดการกับสิ่งเร้า หรือสิ่งที่เป็นสาเหตุของการเกิดปัญหาการปรับตัว โดยทั่วไปมักจะมุ่งปรับสิ่งเร้าตรงก่อนเนื่องจากเป็นสาเหตุสำคัญของการเกิดปัญหา ขั้นต่อไปจึงพิจารณาปรับสิ่งเร้าร่วมหรือสิ่งเร้าแฝง และส่งเสริมการปรับตัวให้เหมาะสม
        
        ขั้นตอนที่ 5 การประเมินผล (Evaluation)
        ขั้นตอนสุดท้ายของกระบวนการพยาบาลคือ การประเมินผลการพยาบาล โดยดูว่าการพยาบาลที่ให้บรรลุเป้าหมายที่ต้องการหรือไม่ ถ้าผู้ป่วยยังคงมีปัญหาการปรับตัวอยู่ พยาบาลต้องประเมินตามขั้นตอนที่ 1.1 และ 1.2 ใหม่อีกครั้ง เพื่อให้ได้ข้อมูลและ สิ่งเร้าเพิ่มเติม จนกระทั่งเป้าหมายการพยาบาลทุกอย่างบรรลุผลตามที่ตั้งไว้
        
        ขั้นตอนที่ 1 การประเมินสภาวะ ( Assessment )
        การประเมินสภาวะเป็นขั้นตอนแรกของกระบวนการพยาบาลซึ่งในขั้นตอนนี้ตามแนวคิดของรอยทำการประเมิน 2 ขั้นตอนย่อยดังนี้
        1.1 ประเมินพฤติกรรมของผู้ป่วย (Assessment of behaviors)
        1.2 ประเมินองค์ประกอบที่มีอิทธิพลต่อการปรับตัว (Assessment of influencing factors)
    - - ปรับตัวเพื่อเอาชนะสิ่งแวดล้อมหรือปัญหา เพื่อถ่วงดุลสิ่งที่ตนเองยังขาดอยู่ ปรับตัวเพื่อให้เข้ากับสิ่งแวดล้อมหรือปัญหา เมื่อไม่สามารถเอาชนะได้ จึงปรับตนเองให้สอดคล้องตามสิ่งแวดล้อมและปัญหานั้น เพื่อรักษาสมดุลนั้นไว้