Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ทฤษฎีการพยาบาล (ทฤษฎีการพยาบาลของไนติงเกล (มโนทัศน์หลัก/อภิกระบวนทัศน์ของท…

- - - - เป็นแนวคิดร่วมสมัยที่สะท้อนถึงการให้การพยาบาลโดยยึดผู้ป่วยเป็นศูนย์กลาง
      - ต้องพิจารณาเชื้อชาติ ศาสนา ความเชื่อ ตลอดจนความแตกต่างในมิติทางขนบธรรมเนียม ประเพณี วัฒนธรรม ความเข้าใจภาษา ภูมิปัญญาท้องถิ่น วิถีชีวิตของผู้ป่วย ครอบครัว และชุมชน
      - สามารถสร้างความสมดุลกลมกลืนให้มนุษย์ได้ โดยเฉพาะมิติด้านร่างกาย สังคม จิตใจ อารมณ์ จิตวิญญาณ
    - - เรียนรู้วัฒนธรรมของพยาบาล และวัฒนธรรมอื่นที่พยาบาลควรรู้
        (Acknowledging Nurse’ the cultural heritage)
      - หลีกเลี่ยงความลำเอียงและไม่ยุติธรรมหรืออุปทานเกี่ยวกับวัฒนธรรม
        (Avoiding Prejudice and cultural Bias)
      - ประเมินมุมมองหรือทัศนะที่เกี่ยวข้องกับสถานการณ์ หรือสภาวะที่ผู้รับบริการประสบอยู่
        (Assessing the Client view of the Situation)
- - - - บุคคลมีแบบแผนเฉพาะของตนในการปฏิสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อม
      - การเปลี่ยนแปลงของสภาวะรอบตัวของบุคคล จะมีการปรับแบบแผน การรับรู้(Perception)
      - การมองตนหรืออัตตา(Self)
      - ภาพลักษณ์ของตน(Body image)
      - การปรับกาละเทศะ (Time and Space)
      - การเจริญเติบโตและพัฒนาการ (Growth and development)
    - - บุคคลอยู่รวมกันเป็นกลุ่ม 2-3 คนขึ้นไปจะมีการปรับเปลี่ยนแบบแผน
      - บทบาท (Role)
      - การติดต่อสื่อสาร(Communications)
      - ปฏิสัมพันธ์(Interaction)
      - การและเปลี่ยนปฏิสัมพันธ์อย่างมีเป้าหมาย(Transaction)
      - ภาวะเครียด เมื่อเกิดความขัดแย้ง (Stress)
    - - กลุ่มคนหลายๆกลุ่ม มีจุดหมายคล้ายๆกัน
      - มีการจัดองค์กร มีการจัดมีการจัดแบ่งอำนาจและตำแหน่งในสังคม
      - เพื่อประโยชน์การตัดสินใจ หรือวางนโยบายร่วมกันในสังคม
  - - - เป็นส่วนหนึ่งของบุคคล
      - มีความนึกคิด ความรู้สึกเป็นของตน
      - มีเหตุผลของตน
      - เป็นผู้มีการรับรู้
      - ความสามารที่จะแสดงอาการโต้ตอบ (react) ตามการรับรู้ของตน
      - ความสามารถที่จะกระทำสิ่งต่างๆ(Acting-oriented beings)
      - ความสามารถที่จะวางเป้าหมายในการกระทำสิ่งต่างๆ(purposeful being)
      - ความสามารถในการที่จะตัดสินใจและควบคุมตนเองได้
      - ทุกคนมีเวลาในเรื่องต่างๆ ที่เหมาะสมเฉพาะของตน (Time-oriented beings)
    - - บุคคลมี่ทั้งสิ่งแวดล้อมภายในและนอก
        บุคคลมีความสามารถในการนำพลังงานมาช่วยในการปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดล้อมภายนอกได้
    - - ภาวะสุขภาพ คือ ความสามารในการปฏิบัติหน้าที่ตามบทบาททางสังคม
        ภาวะความเจ็บป่วย คือ ภาวะที่มีความเบี่ยงเบนของโครงสร้างร่างกายและจิตใจ หรือภาวะที่มีความขัดแย้งเกี่ยวกับสัมพันธภาพของบุคคลในสังคม
    - - เป็นกระบวนการปฏิสัมพันธ์ของพยาบาลและผู้ใช้บริการ มีการสื่อสาร รับรู้สถานการณ์ มีการตั้งเป้าหมาย และกำหนดจุดหมายของความสำเร็จร่วมกัน
  - - - จุดเน้นของการพยาบาลคือ กระบวนการปฏิสัมพันธ์ของบุคคลกับสิ่งแวดล้อมเพื่อนำไปสู่ถาวะสุขภาพดี สามารถทำไน้าที่ตามบทบาทของสังคมได้
    - - •การรับรู้ของพยาบาลและผู้ใช้บริการมีอิทธิพลต่อกระบวนการปฏิสัมพันธ์
      - •เป้าหมาย ความต้องการและค่านิยมของพยาบาลและผู้ใช้บริการมีอิทธิพลต่อกระบวนการปฏิสัมพันธ์
      - •ผู้ใช้บริการมีสิทธิที่จะเรียนรู้เกี่ยวกับตนเอง
      - •ผู้ใช้บริการมีสิทธิจะเข้ามีส่วนร่วมในการตัดสินใจในเรื่องที่มีผลต่อชีวิตภาวะสุขภาพ และบริการในชุมชนของตนเอง
      - •บุคลากรในทีมสุขภาพมีหน้าที่ให้ข้อมูลผู้ใช้บริการ เพื่อให้สามารถมีส่วนร่วมในการตัดสินใจเกี่ยวกับการบริการด้านสุขภาพได้
      - •ผู้ใช้บริการมีสิทธิที่จะยอมรับหรือปฏิเสธการบริการด้านสุขภาพได้
      - •เป้าหมายของบุคลากรในทีมสุขภาพและผู้ใช้บริการอาจไม่สอดคล้องกันได้
  - - - มุ่งการเน้นปฏิสัมพันธ์ระหว่างกันในการประเมินปัญหา
      - การติดต่อสื่อสาร
      - ขั้นตอนการสร้างสัมพันธภาพ
      - แลกเปลี่ยนความรู้ระหว่างพยาบาลกับผู้รับบริการ
    - - ร่วมกันตั้งเป้าหมายและแสวงหาวิธีปฏิบัติ คำนึงถึงความต้องการและศักยภาพของผู้รับบริการ เป็นแนวทางที่ทั้ง2ฝ่ายยอมรับ
    - - ได้แก่
        
        นำแนวทางที่ตกลงนั้นไปปฏิบัติ
        
        พยาบาลมีหน้าที่ปฏิบัติบาบาทของพยาบาล
        
        ผู้รับบริการปฏิบัติกิจกรรมตามวิธีตกลงร่วมกัน
    - - มีการประเมินผลการฏิบัติร่วมกัน เพื่อการบรรลุความสำเร็จตามเป้าหมายที่วางร่วมกัน
        ทำให้ผู้รับบริการมีความเต็มใจ เห็นประโยชน์ของการปฏิบัติตนเพื่อให้บรรลุเป้าหมาย
- - - - พฤติกรรมที่เกี่ยวข้อง
      - ปัจจัยส่วนบุคคล
        
        อายุ
        
        ลักษณะรูปร่าง
        
        สภาวะความเป็นวัยรุ่น
        
        เพศ
    - - การรับรู้ประโยชน์ในการปฏิบัติ
      - การรับรู้อุปสรรคในการปฏิบัติ
      - การรับรู้ความสามารถในการปฏิบัติ
    - - มุ่งมั่นที่จะปฏิบัติ
      - ทางเลือกอื่นๆตามความจำเป็น
      - พฤติกรรมต่างๆที่ส่งเสริมสุขภาพ
  - - - ลักษณะที่แตกต่างกันของแต่ละบุคคล
      - เป็นแกนหลักของพฤติกรรมที่ส่งผลต่อสุขภาพ
    - - สิ่งแวดล้อมระหว่างบุคคลและเศรษฐกิจ
      - สิ่งแวดล้อมทางกายภาพ
    - - ระดับความสูงในทิศทางบวก
    - - เป็นการเน้นบริบทการส่งเสริมสุขภาพ
      - เป็นบทบาทที่มีความสำคัญมาก
- - - - ตามแนวคิดของโอเร็ม เชื่อว่า บุคคล เป็นผู้ที่มีความสามารถในการกระทำอย่างจงใจ (deliberate action) มีความสามารถในการเรียนรู้ วางแผนจัดระเบียบปฏิบัติกิจกรรมเกี่ยวกับตนเองได้ และบุคคลมีลักษณะเป็นองค์รวมทำหน้าที่ทั้งด้านชีวภาพ ด้านสังคม ด้านการแปลและให้ความหมายต่อสัญลักษณ์ต่างๆ และเป็นระบบเปิดทำให้บุคคลมีความเป็นพลวัตรคือเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ
    - - เป็นภาวะที่มีความสมบูรณ์ไม่บกพร่อง ผู้ที่มีสุขภาพดี คือ คนที่มีโครงสร้างที่สมบูรณ์สามารถทำหน้าที่ของตนได้ ซึ่งการทำหน้าที่นั้นเป็นการผสมผสานกันของทางสรีระ จิตใจสัมพันธภาพระหว่างบุคคล และด้านสังคมโดยไม่สามารถแยกจากกันได้ และการที่จะมีสุขภาพดีนั้นบุคคลจะต้องมีการดูแลตนเองในระดับที่เพียงพอและต่อเนื่องจนมีผลทำให้เกิดภาวะสุขภาพดี ส่วนภาวะปกติสุข หรือความผาสุก ( well being ) โอเรมให้ความหมายแยกจากสุขภาพว่า เป็นการรับรู้ถึงความเป็นอยู่ของตนในแต่ละขณะ เป็นการแสดงออกถึงความพึงพอใจ ความยินดี และมีความสุข สุขภาพกับความผาสุกมีความสัมพันธ์กัน
    - - สิ่งแวดล้อมทางกายภาพ เคมี ชีวภาพ และด้านสังคมวัฒนธรรม โอเรมเชื่อว่าคนกับเรื่องสิ่งแวดล้อมไม่สามารถแยกออกจากกันได้ และมีอิทธิพลซึ่งกันและกัน นอกจากนี้โอเรมยังกล่าวถึงสิ่งแวดล้อมในแง่ของพัฒนาการ คือสิ่งแวดล้อมที่ดีจะช่วยจูงใจบุคคล ให้ตั้งเป้าหมายที่เหมาะสมและปรับพฤติกรรมเพื่อให้ได้ผลตามที่ตั้งเป้าหมายไว้ การจัดสิ่งแวดล้อมที่เหมาะสม จะมีส่วนในการพัฒนาความสามารถในการดูแลตนเอง ปัจจัยพื้นฐานตามแนวคิดของโอเรมเป็นสิ่งแวดล้อมหนึ่งที่กำหนดความสามารถในการดูแลตนเองและความต้องการในการดูแลตนเอง
    - - เป็นบริการการช่วยเหลือบุคคลอื่นให้สามารถดูแลตนเองได้อย่างต่อเนื่องและเพียงพอกับความต้องการในการดูแลตนเอง ซึ่งเป้าหมายการพยาบาลคือช่วยให้บุคคลตอบสนองต่อความต้องการการดูแลตนเองในระดับที่เพียงพอและต่อเนื่อง และช่วยเพิ่มความสามารถในการดูแลตนเอง
  - - - 2.ประเมินความต้องการการดูแลตนเองตามความจำเป็น
        
        3.ประเมินปัจจัยที่เกี่ยวข้อง( BCFs )
        
        แผนการพยาบาล
        •ความพร่องในการดูแลตนเอง : ความสามารถในการดูแลตนเองเรื่องการทำกิจกรรมบกพร่อง
        •จุดมุ่งหมายทางการพยาบาล : ให้ผู้ป่วยสามารถดูแลตนเองได้ถูกต้อง
        •ระบบการพยาบาล/ กิจกรรมการช่วยเหลือ ระบบสนับสนุนและให้ความรู้
        -ประเมินการทำกิจกรรมและการประกอบอาชีพร่วมกับผู้ป่วยและญาติ
        -ให้คำแนะนำเรื่องการเคลื่อนไหวแขนที่ถูกต้อง
        -ให้คำแนะนำเรื่องการรับประทานยาและการรับประทานอาหารที่ถูกต้องและเพียงพอ
- - - - บุคคลเป็นระบบการปรับตัวแบบองค์รวม (Holistic of Adaptive Systems) ซึ่งเป็นระบบเปิด ประกอบด้วยส่วนต่างๆที่ทํางานร่วมกันเป็นหนึ่งเดียว การปรับตัวของบุคคลมีจุด มุ่งหมายเพื่อการมีชีวิตอยู่รอด การเจริญเติบโต การสืบทอดเผ่าพันธุ์ และการชนะอุปสรรคต่างๆ ระบบของบุคคลมีความสามารถในการปรับตัวได้อย่างมีประสิทธิภาพต่อการเปลี่ยนแปลงของ สิ่งแวดล้อม และระบบของบุคคลนี้มีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมด้วย ระบบการปรับ ตัวของบุคคลประกอบด้วย สิ่งนําเข้า (Input) สิ่งนําออก (Output) กระบวนการควบคุม (Control process) การ ปรับตัว (Adaptation) และกระบวนการป้อนกลับ (Feedback process) ซึ่งแต่ละส่วนนี้ทํางานสัมพันธ์กันเป็นหนึ่งเดียว
    - - รอยให้คํานิยามสิ่งแวดล้อมว่าเป็นทุกสภาวะการณ์ ทุกเหตุการณ์ และปัจจัยต่างๆ ที่อยู่ล้อมรอบ บุคคลและมีอิทธิพลต่อพัฒนาการและพฤติกรรมของบุคคล ปัจจัยที่มีอิทธิพลเหล่านี้คือสิ่งเร้าตรง (Focal stimuli) สิ่งเร้าร่วม (Contexual stimuli) และสิ่งเร้าแฝง (Residual stimuli) ซึ่งสิ่งเร้านั้นมาจากสิ่งแวดล้อมภายในและ ภายนอกร่างกาย
    - - สุขภาพของบุคคลสะท้อนให้เห็นถึงการปรับตัว ความสําเร็จในการปรับตัวจะส่งเสริมให้บุคคลมี ความมั่นคงในชีวิตที่บ่งบอกถึงสภาวะที่ไม่มีความบกพร่องนําไปสู่ความสมบูรณ์เป็นหนึ่งเดียว หมายถึงการมี ชีวิตอยู่รอด การเจริญเติบโต การสืบทอดเผ่าพันธุ์ และการเอาชนะอุปสรรคต่างๆ ที่ผ่านเข้ามาในชีวิต รอยยัง กล่าวถึงสุขภาพในแง่ของเป้าหมายของบุคคลและความมุ่งหมายของชีวิตที่มีอยู่ว่าสุขภาพเป็นการปฏิบัติให้บรรลุถึงจุดมุ่งหมายของชีวิตซึ่งสะท้อนถึงการกลับมาเป็นบุคคลที่มีความสมบูรณ์ผสมผสานกันเป็นหนึ่งเดียว ดังนั้นสุขภาพจึงเป็นภาวะและกระบวนการของการเป็นบุคคลและการเปลี่ยนแปลงกลับไปเป็นเป็นบุคคลที่มีความสมบูรณ์มีการผสมผสานกันเป็นหนึ่งเดียว
    - - การพยาบาลเป็นศาสตร์ที่เกิดจากการพัฒนาองค์ความรู้ที่นําไปสู่การให้การบริการเพื่อเสริมสร้าง สุขภาพของบุคคล เป้าหมายของการพยาบาลคือการส่งเสริมการปรับตัวทั้ง 4 ด้านของบุคคล ซึ่งเป็นการส่งเสริม สุขภาพและคุณภาพชีวิตของบุคคลรวมทั้งส่งเสริมการตายอย่างมีศักดิ์ศรี การที่จะส่งเสริมให้บุคคลมีสุขภาพดีสูงสุดคือมีความสมบูรณ์ทั้งร่างกาย จิตใจ และอยู่ในสังคมอย่างมีความสุขนั้นย่อมเป็นไปไม่ได้สําหรับบุคคลทุกคน ดังนั้นพยาบาลจึงมีบทบาทในการส่งเสริมการปรับตัวทั้งในสถานการณ์ปกติและเจ็บป่วย โดยส่งเสริมการ มีปฏิสัมพันธ์ของบุคคลและสิ่งแวดล้อม
  - - - การออกกำลังกาย และการพักผ่อน
      - ภาวะโภชนาการ
      - การขับถ่าย
      - สารน้ำและอิเล็คโทรไลต์
      - ออกซิเจนและการไหลเวียนโลหิต
      - อุณหภูมิร่างกาย
      - ความรู้สึกและประสาทสัมผัส
      - ต่อมไร้ท่อ
      - ผิวหนัง
    - - ความรู้สึกต่อตนเองทั้งรูปร่างหน้าตา
      - ความรู้สึกต่อการเปลี่ยนแปลงของร่างกาย
      - บุคคลรอบข้างมีปฏิกิริยาต่อผู้ป่วย
      - ความเชื่อมั่นในตัวเอง จุดเด่นของตัวเอง
      - สิ่งที่ภูมิใจในตัวเองมากที่สุด มีปมด้อย
      - ความวิตกกังวล
      - การเห็นคุณค่าในตัวเอง
    - - บทบาทในครอบครัว
        
        ความรับผิดชอบต่อครอบครัว
        
        การเจ็บป่วยส่งผลกระทบถึงหน้าที่การงาน เศรษฐกิจ
        
        สัมพันธภาพของสมาชิกในครอบครัว
      - บทบาทการเป็นชาย
        
        ความรู้สึกต่อกฎระเบียบ
        
        การรักษาพยาบาล
        
        คำแนะนำในการดูแลจากแพทย์พยาบาล
    - - การแสวงหาความช่วยเหลือ
      - ความรักและความอบอุ่น
        
        บุคคลสำคัญและผู้ที่มีความสำคัญต่อชีวิต
        
        ระบบเกื้อหนุน สิ่งที่มีความผูกพันกับชีวิต เครือญาต เพื่อนฝูง ชมรมสมาคม ศาสนา
        
        ความรู้สึกต่อการเข้ารับการรักษาพยาบาล
- - - - ไนติงเกลให้ความสำคัญแก่สภาพแวดล้อม กระตุ้นให้พยาบาลสนใจปฏิกิริยาระหว่างบุคคลต่อสิ่งแวดล้อม และตระหนักถึงความสำคัญของการจัดสภาพแวดล้อมให้เหมาะสม มุ่งความสะอาดสุขาภิบาลและสุขอนามัย โดยสิ่งแวดล้อมที่เป็นหลักสำคัญในการจัดการพยาบาล คือ
        1.การระบายอากาศ 2.การรักษาอุณหภูมิ 3.การควบคุมเสียง
        4.แสงสว่าง 5.การกำจัดกลิ่น 6.สุขลักษณะที่อยู่อาศัย
- - - - เป็นกระบวนการปลุกจิตสำนึกและเร้าอารมณ์
    - - การประเมินตนเอง Self-revaluation และการเปรียบเทียบระหว่างผลดีและผลเสีย
    - - รับรู้สิ่งแวดล้อมที่สนับสนุนสุขภาพ และ ทำพันธะสัญญากับตนเอง
    - - การหาแรงสนันสนุนทางสังคม และ การทดแทนด้วยสิ่งอื่น
    - - การควบคุมสิ่งเร้า
      - การให้การเสริมแรง และ ส่งเสริมความมั่นใจในความสามารถของตนเอง
  - - - ขั้น Pre-contemplation คุณยายยังไม่คิดจะเริ่มออกกำลังกาย
      - ขั้น Contemplation คุณยายเริ่มมีความคิดที่จะออกกำลังกาย แต่ยังมีความลังเลอยู่
      - ขั้น Preparation คุณยายเริ่มมีความพร้อมที่จะปฏิบัติพฤติกรรมการออกกำลังกายตามเกณฑ์ที่กำหนด
      - ขั้น Action ขั้นที่มีพฤติกรรมการออกกำลังกาย คุณยายมีการออกกำลังกายและสามารถทำได้ตามเป้าหมายที่ตั้งไว้
      - ขั้น Maintenance มีการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เมื่อคุณยายเข้าสู่ขั้นนี้ สิ่งที่ควรคำนึงถึงคือ การหยุดที่จะออกกำลังกายในบางครั้งบางคราว ฉะนั้นต้องให้คำมั่นสัญญากับตัวเองว่า จะไม่กลับไปอยู่ในภาวะที่ไม่ออกกำลังกายเลย
- - - - เป็นองค์รวม ประกอบด้วยร่างกาย จิตใจ และจิตวิญญาณจิตวิญญาณเป็น แก่นตัวตน (Self )ของบุคคล เป็นแหล่งที่เกิดความตระหนักในตนเอง ความรู้สึกสํานึกขั้นสูง และเป็นพลังภายในซึ่งมนุษย์มีการเจริญเติบโตและพัฒนาอย่างต่อเนื่อง มนุษย์เป็นผู้ที่มีคุณค่าในตนเองและสมควรได้รับการดูแล ได้รับการนับถือ ได้รัความเข้าใจและช่วยเหลือ
    - - เป็นภาวะที่มีดุลยภาพและมีความกลมกลืนระหว่างร่างกาย จิตใจและจิตวิญญาณหรือมีความสอดคล้องเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันระหว่างตัวตนตามที่รับรู้และตัวตนตามที่ประสบจริง สุขภาพยังเป็นภาวะที่สุขทั้งร่างกาย จิต และสังคม สามารถทําหน้าที่ได้สูงสุดสามารถปรับตัวในการทํา ประจําวันและดําเนินชีวิตได้ ไม่มีโรคภัยไข้เจ็บ
    - - เป็นสิ่งแวดล้อมทั้งทางกายภาพสังคม วัฒน จิตวิญญาณ ซึ่งมีการเปลี่ยนแปลงอย่างต่อเนื่อง สิ่งแวดล้อมเหล่านี้มีอิทธิพลต่อการรับรู้และพัฒนาการของบุคคลที่อยู่ในการดูแลซึ่งกันและกันระหว่างบุคคล ค่านิยมของสังคมเป็นปัจจัยสําคัญในการส่งเสริมให้การดูแลเกิดขึ้น
    - - เป็นกระบวนการดูแลที่เข้าถึงจิตใจและความรู้สึกของบุคคล (Transon Caring) ในการส่งเสริมสุขภาพ การป้องกันโรค การเยียวยาการเจ็บป่วย และการฟื้นฟูสุขภาพ ซึ่งมีเป้าหมาย เพื่อช่วยให้บุคคลเพิ่มดุลยภาพในตนเองเกิดความรู้จักตนเองเคารพนับถือตนเอง ดูแลเยียวยาตนเอง เกิดความประจักษ์รู้ในความหมายของสภาวะต่างๆ ที่เกิดขึ้นในชีวิต