Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
องค์ประกอบของการคลอด Power, Passenger, Psyche (Passenger …
องค์ประกอบของการคลอด
Power, Passenger, Psyche
Power (แรงผลักดัน)
แรงหดรัดตัวของมดลูก
(Uterine contraction)
ความหมาย
เป็นแรงที่อยู่นอกเหนืออำนาจจิตใจ ถูกกระตุ้นจาก Oxytocin hormone ที่หลั่งจาก Posterior pituitary gland
ความผิดปกติ
มดลูกหดรัดตัวมากกว่าปกติ (Hypertonic uterine dysfunction)
มดลูกหดรัดตัวไม่ประสานกัน (uncoordinated contractions) หดรัดตัวบริเวณตอนกลางหรือตอนล่างของมดลูก หดรัดตัวแรงไม่สม่ำเสมอ
มดลูกหดรัดตัวมากผิดปกติชนิดหดรัดตัวไม่คลาย (tetanic contraction) interval น้อยกว่า 2 นาที Duration มากกว่า 90 วินาที
การพยาบาลในกรณีได้รับยามากเกินไป
ทำ IUR
จัดให้มารดานอนตะแคงซ้ายเพื่อเพิ่มการไหลเวียนของเลือดไปเลี้ยงมดลูก
ให้ออกซิเจนกับมารดา mask with bag 10 LPM เพื่อเพิ่มออกซิเจนในเลือดไปเลี้ยงมดลูก
หยุดให้ยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูกทันที พร้อมรายงานแพทย์
ให้สารน้ำที่ไม่ได้ผสมยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก ปรับเรท 100-120 ml/hr เพื่อเพิ่มปริมาณเลือดไปเลี้ยงมดลูก
มดลูกหดรัดตัวเป็นวงแหวนบนรอยคอดของทารก (constriction ring) หดรัดตัวแรงแต่ไม่สม่ำเสมอ หดรัดตัวเฉพาะที่จนเกิดเป็นวงแหวนตามรอยคอดทารก เช่น ซอกคอ
สาเหตุ
การได้รับยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูกมากเกินไป
การได้รับการ induction
ผลกระทบ
ทารกขาดออกซิเจน
มารดาเจ็บครรภ์มากกว่าปกติและอาจเกิดการคลอดล่าช้า
มดลูกแตก
การพยาบาล
อธิบายความผิดปกติของการคลอดให้กับมารดา
ประเมินการหดรัดตัวของมดลูกทุก 30 นาที
ดูแลให้ยาระงับปวด
กระตุ้นปัสสาวะทุก 2 ชม.
ติดตาม FHS ทารก
แนะนำมารดานอนตะแคงซ้าย
มดลูกหดรัดตัวน้อยกว่าปกติ
(Hypotonic uterine dysfunction)
สาเหตุ
กล้ามเนื้อมดลูกยืดขยายมากกว่าปกติ
มีเนื้องอกมดลูก/อุ้งเชิงกราน
ทารกส่วนนำผิดปกติ
ทารกตัวเล็ก
ได้รับยาแก้ปวดมากเกินไป
การวินิจฉัย
Interval มากกว่า 3 นาที Duration น้อยกว่า 40 วินาที
ผลกระทบ
คลอดยาวนาน อ่อนเพลีย ตกเลือด ทารกขาดออกซิเจน ติดเชื้อและเสียชีวิตได้
การพยาบาล
จัดท่านอนศีรษะสูง
เจาะถุงน้ำ กระตุ้นการหลั่งโพรสตาแกลนดิน
กระตุ้นให้ลูกดิ้น
กระตุ้น void ทุก 2 ชั่วโมง
ดูแลให้ได้รับIV และได้รับยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก
แรงเบ่งของแม่
(Bearing down effort)
ความหมาย/ลักษณะ
เป็นแรงที่เกิดจาก กล้ามเนื้อหน้าท้อง กระบังลม เนื่องจากส่วนนำของทารกเคลื่อนต่ำกดช่องเชิงกราน และรูทวาร ทำให้มารดารู้สึกอยากเบ่ง ซึ่งแรงนี้อยู่ในอำนาจจิตใจ
ความผิดปกติของแรงเบ่ง
สาเหตุ
ได้รับยาระงับปวดมากเกินไป
เบ่งไม่ถูกวิธี
ท่าเบ่คลอดไม่เหมาะสม
ผลกระทบ
การคลอดยาวนาน อ่อนเพลีย หมดแรง กังวล ทารกขาดออกซิเจนจากการคลอดยาวนาน
การพยาบาล
แนะนำเบ่งให้ถูกวิธี
ให้สารน้ำ
ใช้สูติศาสตร์หัตถการช่วยคลอด
ให้ออกซิเจน
Passenger
(สิ่งที่ผ่านออกมา)
สิ่งที่ออกมา มีน้ำคร่ำ รก และทารก
น้ำคร่ำผิดปกติ
Oligohydramnios
สาเหตุ
ด้านทารก
โครโมโซมผิดปกติ
IUGR
ทารกตาย
ด้านรก
รกลอกตัวผิดปกติ
Twin
ด้านมารดา
ถุงน้ำคร่ำแตกนาน
PIH และ GDM
post term
อาการ
ทารกดิ้นน้อย ทารกอยู่ในท่าผิดปกติ
ผลกระทบ
มารดา
เจ็บท้อง
ลูก
ปอดแฟบ
ขาดออกซิเจนจากการกดทับสายสะดือ
แท้ง
การวินิจฉัย
Amniotic fluid index น้อยกว่าหรือเท่ากับ 5 ซม.
วัดแอ่งที่ลึกที่สุดของน้ำคร่ำ น้อยกว่าหรือเท่ากับ
2 ซม.
การพยาบาล
ระยะตั้งครรภ์ นับลูกดิ้น แนะนำนอนตะแคงซ้าย ติดตามระดับยอดมดลูกและน้ำหนักของมารดา
ระยะคลอด นอนตะแคงซ้าย ประเมินความก้าวหน้าของการคลอด สังเกตสีน้ำคร่ำดูขี้เทา หากพบ ทำ IUR หลีกเลี่ยงการให้ยาแก้ปวด เตรียมความพร้อมมารดาทำ C/S เตรียมอุปกรณ์ช่วยฟื้นคืนชีพ
Polyhydramnios
สาเหตุ
ด้านมารดา
มารดาเป็นเบาหวาน ทารกมีน้ำตาลในเลือดสูงเกิดการซึมผ่านของปัสสาวะมาก
รกมีขนาดใหญ่
twin
โรคหัวใจ โรคความดันโลหิตสูง เนื้องอกที่มดลูก
ด้านทารก
มีความผิดปกติเกี่ยวกับการ
กลืนน้ำคร่ำ
ความผิดปกติของโครโมโซม
ไม่มีสมอง กลไกการขับน้ำปัสสาวะผิดปกติ
อาการ
หายใจลำบาก ยอดมดลูกมีระดับสูงมากกว่าอายุครรภ์ หายใจลำบาก ทารกอยู่ในท่าผิดปกติ
การวินิจฉัย
ค่า Amniotic fluid index มากกว่าหรือเท่ากับ 25 ซม
ผลกระทบ
มารดา
นอนราบไม่ได้ หายใจเหนื่อย เจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด ถุงน้ำคร่ำแตกก่อนเวลา การพลัดต่ำของสายสะดือ การตกเลือดหลังคลอด
ทารก
คลอดก่อนกำหนด พิการ
ตายปริกำเนิด
การพยาบาล
ระยะตั้งครรภ์
อธิบายเกี่ยวกับภาวะครรภ์แฝดน้ำ นอนศีรษะสูงหรือตะแคงซ้าย มาตรวจตามนัด ติดตามระดับยอดมดลูก สังเกตการดิ้นของลูก กรณีเจาะน้ำคร่ำออกทางหน้าท้อง ระวังภาวะคลอดก่อนกำหนด รกลอกตัวก่อนกำหนด ติดเชื้อ
ระยะคลอด
นอนศีรษะสูงหรือนอนตะแคงซ้าย ประเมินความก้าวหน้าของการคลอด ประเมิน UC และ FHS กรณีเจาะถุงน้ำระวัง สายสะดือพลัดต่ำรกลอกตัวก่อนกำหนด ประเมิน FHS ทันทีหลังเจาะ หากจำเป็นต้องใช้สูติศาสตร์การคลอด เตรียมร่างกาย จิตใจมารดา
ระยะหลังคลอด
ดูแลภาวะตกเลือดหลังคลอด ประเมินตรวจร่างกายทารกอย่าละเอียด
รกที่ผิดปกติ
Placental insufficiency
ความหมาย
รกมีแคลเซียมเกาะอยู่มากส่งผลให้การทำงานของรกลดประสิทธิภาพลงทำให้เลือดส่งไปเลี้ยงทารกในครรภ์ได้ไม่เต็มที่
อาการ
high of fundus size<date
ลูกดิ้นน้อย
เลือดออกทางช่องคลอด
สาเหตุ
ตั้งครรภ์เกินกำหนด
มารดาเป็นความดันโลหิตสูง
ขณะตั้งครรภ์
มารดาเป็นเบาหวาน
มารดาติดบุหรี่และยาเสพติด
มารดาเป็นลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือด
ผลกระทบ
รกลอกตัวก่อนกำหนด
เจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด
ทารกเจริญเติบโตช้า
ทารกพิการ/เสียชีวิต
ทารกน้ำตาลในเลือดต่ำ
ทารกขาดออกซิเจน
การวินิจฉัย
อัลตราซาวด์เพื่อดูขนาดของรกหรือทารกในครรภ์มารดา
ตรวจเลือดของมารดาเพื่อวัดระดับแอลฟาฟีโตโปรตีน
ที่สร้างจากตับของทารก
ตรวจสุขภาพทารกแบบ Fetal NST (Non-Stress Test)
การพยาบาล
ในระยะตั้งครรภ์ แนะนำให้มารดามาตรวจครรภ์ตามนัด ทำ NST และฟัง FHS แนะนำหลีกเลี่ยงการรับประทานรสหวาน เค็ม เพื่อควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด และควบคุมระดับความดันโลหิต งดการสูบบุหรี่และใช้ยาเสพติด
หากมีการเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด พิจารณา stop labor หรือให้ยาสร้างสารกระตุ้นปอดก่อนคลอด
ทำ IUR ในระยะที่2ของการคลอด
ความผิดปกติของทารก
ท่า
ท่าก้น Breech
ส่วนนำผสม Compound
ท่าไหล่ Shoulder
ทารกมีพัฒนาการผิดปกติ
ทารกหัวบาตร
ท่าก้น สามารถลดขนาดศีรษะทารกโดยการใชmetal catheterเจาะผ่าน spinal canalดูดเอาน้ำไขสันหลังออกมา
ในท่าที่มีศีรษะเป็นส่วนนำให้ลดขนาดศีรษะลงโดยการใช้ Smellie scissor
ทารกที่มีขนาดตัวโตมากเกินไป
เตรียมช่วยเหลือในรายที่มีการคลอดไหล่ยาก
พิจารณา C/S จากภาวะ CPD
อาจต้องชักนำให้เกิดการเจ็บครรภ์คลอดก่อน
EDC
แฝดติดกัน
จำเป็นต้องให้การช่วยเหลือโดย c/s
ทารกท้องใหญ่
ถ้าวินิจฉัยได้ก่อนคลอดต้องเจาะท้องเอาน้ำออก
ทรง
การพยาบาล
ประเมินภาวะทารกมีขม่อมหน้าหน้าผาก และใบหน้าเป็นส่วนนำ
เจาะเลือด และNPO
นอนพักเพื่อป้องกันถุงน้ำทูนหัวแตก
ทรงเงย
Face เต็มที่
Bregma เล็กน้อย
Brow ปานกลาง
ทรงก้ม
การหมุนของส่วนนำ
การพยาบาล
จัดท่าคลอดและลำตัวสูงท่านอนตะแคงที่ตรงข้ามกับหลังทารก
ประเมินภาวะท้ายทอยเฉียงหลัง ท้ายทอยอยู่หลังท้ายทอยคงอยู่หลังและท้ายทอยคงอยู่ข้าง
ประเมินสภาพทารกในครรภ์ โดยการฟัง FHS ทุก30นาที
ทารกท่าท้ายทอยเฉียงหลัง อยู่หลัง และคงอยู่หลัง
LOP
ROP
ทารกท่าท้ายทอยคงอยู่ข้าง
ต้องได้รับการช่วยด้วยคีมElliot kielland
การวินิจฉัย จากการคลำท่าและการอัลตร้าซาวน์
Psychological condition
(สภาวะจิตใจของผู้คลอด)
การได้รับความช่วยเหลือในระยะก่อนคลอด และระยะคลอด ประสบการณ์การคลอดที่ดี การเตรียมความพร้อม การไว้วางใจผู้ทำคลอด จะช่วยให้มารดามีความกังวลลดลง
กลไกของ Fear-Tension-Pain
ความกลัว ความเครียด ความเจ็บปวด เมื่อจิตใจมีความกลัว จะเกิดการสร้าง Epinephrine ซึ่งมีผลทำให้การหดรัดตัวของมดลูกไม่มีประสิทธิภาพ ความเครียดจะทำให้การหลั่งฮอร์โมน oxytocin,Endophine ลดน้อยลง ทำให้เกิดการหดรัดตัวของมดลูกไม่ดี ความเจ็บปวดทำให้เกิดการหลั่งฮอร์โมนแคททิโคลลามีนมากจากระบบประสาทซิมพาเทติก ทำให้กล้ามเนื้อตึงตัว การหดรัดตัวของมดลูกไม่ดีเช่นกัน