Jakub Banasiak, Dwie modernizacje. Pole sztuki w Polsce po 30 latach przemian

dwie koncepcje modernizacji

modernizacja okcydentalna

modernizacja endemiczna

pakiet zachodnich wartości

sytuacja po 1989 roku w Polsce

transformacja ustrojowa

stan pola sztuki

brak instytucji sztuki

brak krytyki artystycznej

brak galerii sztuki

brak rynku sztuki

tradycja

„rewolucja przeprowadzona łagodnymi środkami”

„stan ciągłej zmiany, nieustannej chwiejności podwyższenia ryzyka”

jej stawką jest przyszłość

modernizacja tranfsormacyjna (od 1989)

modernizacja imitacyjna (po 2004)

modernizacja jako detradycjonalizacja

neomodernizacja

tradycja jako podstawa do budowy nowoczesności, dynamiczny rozwój i budowa sprawnej infrastruktury cywilizacyjnej

Wildstein

Bauman

Giddens

Beck

1990-1993 demontaż resztek popeerelowskiej infrastruktury

zwycięstwo modernizacji okcydentalnej

de facto rozpoczęta już pod koniec lat 80.

wypiera proces modernizacji komunistycznej

reforma Wilczka

rząd Rakowskiego i Messnera

rządy Mazowieckiego

Fukuyamowski "koniec historii"

cień modernizacji endemicznej

w zamian: trzeci sektor i kapitał prywatny

dominacja neoliberalnej narracji

KULTURA MA SIĘ OPŁACAĆ

1992 likwidacja Departamentu Plastyki w Ministerstwie Kultury

zniesienie państwowego mecenatu

wyraźna kontra wobec prywatyzacji sektora kultury ze strony osób związanych ze ZPAPem

lata 80.

lata 90.

nieskuteczna, zakrzyczana przez zwolenników wolnego rynku i ograniczenia interwencji pańśtwa

Obszarem walki staje sie język - poszukiwanie definicji dzieła sztuki i stosunek sztuki rodzimej do zachodniej

esencjalistyczne/transcendentalne rozumienie sztuki

antykomunizm ale i konserwatywna krytyka neoliberalizmu

artysta-kapłan i jego apolityczność

sztuka jako służba, sprzeciw wobec utowarowieniu kultury

etos inteligencki, opierający sie kapitalizacji sztuki

Zachodni idiom sztuki i kultury

jako zagrożenie dla tradycji

jako szansa dla rodzimej sztuki

zagrożenie dla endemiczności i endemicznego projektu modernizacji

krytyka sztuki lat 90. również jako krytyka likwidacji mecenatu państwowego

język krytyki artystycznej

pojęcie imitacji i wstydu

pojęcia doganiania, dumy

SZTUKA KRYTYCZNA LAT 90.

synonim Zachodu

nowoczesność, postęp

"papuga narodów"

naśladownictwo

SZTUKA TRADYCYJNA

w niej przechowuje sie unikatowy polski kod kulturowy

powód do wstydu

sztuka nieprzystająca do nowoczesnych czasów

nowobogackim, którzy gustują w sztuce tradcyjnej należy "dać lekcję dobrego stylu"

galmazerie i artopolo (z Rasta)

nowa sztuka lat 90.

miałka

zagraża inteligenckiej kulturze wysokiej

sztuka jałowa, naśladująca zachód, nie pyta o naród, tożsamość, polskość

Zachęta, Centrum Sztuki Współczesnej

mniejszość liczebna

jednak ugruntowana instytucjonalnie

oni nadają ton oficjalnemu światowi sztuki w Polsce

ZPAP, akademie sztuk pięknych, komercyjne galerie prywatne o niskim kapitale symbolicznym

przewaga liczebna

brak reprezentacji stricte instytucjonalnej

ataki polityczne, cenzura, procesy o zniesławienie

lata 00.

układ scalony polskiego pola sztuki

pojęcie od Łukasza Gorczycy

pole sztuki jako samowystarczalna sieć instytucjonalno-towarzyska, funkcjonujący w postprlowskiej infrastrukturze

„krążyło w nim życie, jednak on sam był martwy”

wart rozbicia przez nowe pokolenie

wg Gorczycy nadrzędnym celem środowiska artystycznego ma być „uczynienie sztuki w Polsce ważną, zaś artystów – twórcami cenionymi na świecie”

RASTER

analiza wedle transformacyjnej narracji, tzw. brak wszystkiego

modernizacji pola nie udało się ze względu na słabość instytucjonalną, nie natomiast ze względu na brak sztuki

propozycja zredefiniowania osi sporu ze sporu o sztukę, na spór o reguły gry

modernizacja miała dotyczyć struktury pola, transformacja – systemu artystycznego; musi pojawić się rynek sztuki

pojawia się RASTER i Fundacja Galerii Foksal

efekt Sasnala (2007) - pobudzenie rodzimego rynku sztuki i widzialności polskich artystów na zachodnim rynku

widoczna zmiana pokoleniowa i jakościowa w polu

akcesja do EU i tego następstwa

pieniądze i rynek sztuki jako instrument modernizacji

spotkanie różnych aktorów modernizacji: społecznych i instytucjonalnych

MKiDN zamawia analizę swot dot. stanu kultury w Polsce (2004)

objawia się stan faktyczny, strukturalna zapaść

obraz „układu scalonego” opowiedziany korporacyjnym językiem = modernizacja przez integrację oraz ilustracja katastrofalnego wpływu transformacji na sektor kultury

Narodowa Strategia Rozwoju Kultury – technokratyczna korekta modelu neoliberalnego, gdzie wsparcie państwa okazuje się kluczowe

Narodowy Program Kultury „Znaki Czasu”

Narodowe Kolekcje Sztuki Współczesnej;

projekt CSW „W samym centrum uwagi” 2005-2006

Młoda Sztuka z Polski

kontrrewolucja wobec konserwatywnych rządów, która ma byc intencjonalnie przeprowadzona pieniędzmi prywatnych inwestorów

Paweł Leszkowicz, Sztuka wobec rewolucji moralnej

oczekiwana pomoc spoza pola sztuki: biznes, polityka, prawo, media – modernizujące na wzór europejski

jedna z pierwszych diagnoz zauważająca przeciwników modernizacji okcydentalnej

do 2015 - intensywny rozwój - zarówno rynku, jak i pozycji artystów polskich na zachodzie

inicjatywa WGW

nowe czasopisma

rozwój galerii prywatnych

aukcje młodej sztuki

Abbey House

wiara w rynek zaczyna się wykruszać

rynek modernizuje pole

kolekcje prywatne (dzięki twórcom m.in. bloga ArtBazaar)

państwo wpiera rynek sztuki w Polsce

udział galerii w zachodnich targach sztuki

prywatyzacja w 2018

wytworzenie się klasy eksperckiej świata sztuki, która kształciła się na Zachodzie

próby wypracowania lokalnego popytu na sztukę współczesną i wejście w obieg międzynarodowy

elity finansowe i klasa średnia nie są zainteresowane współczesną propozycją sztuki, wolą sztukę tradycyjną lub stricte komercyjną

Muzeum Sztuki Nowoczesnej jako dominujący nowy gracz instytucjonalny

lata 10.

pierwsza kadencja rzadów PiSu

lewicowa krytyka neoliberalizmu zaczyna przedostawać się do mainstreamu

Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej

Strajk i Czarna Księga Artystów Polskich

ciemna materia świata sztuki

prekariat i projektariat

teoria spiskowa sztuki - Mafia Bardzo Kulturalna M. Małkowskiej

zanegowanie reguł gry pola

koniec wiary w społeczną misję rynku sztuki i trzeci sektor

druga kadencja rządów PiSu

zwrot konserwatywny w sztuce

nominacja Piotra Bernatowicza na dyrektora CSW

plan polityki kulturalnej oparty o koncept modernizacji endemicznej

lata 20.