Jakub Banasiak, Dwie modernizacje. Pole sztuki w Polsce po 30 latach przemian
dwie koncepcje modernizacji
modernizacja okcydentalna
modernizacja endemiczna
pakiet zachodnich wartości
sytuacja po 1989 roku w Polsce
transformacja ustrojowa
stan pola sztuki
brak instytucji sztuki
brak krytyki artystycznej
brak galerii sztuki
brak rynku sztuki
tradycja
„rewolucja przeprowadzona łagodnymi środkami”
„stan ciągłej zmiany, nieustannej chwiejności podwyższenia ryzyka”
jej stawką jest przyszłość
modernizacja tranfsormacyjna (od 1989)
modernizacja imitacyjna (po 2004)
modernizacja jako detradycjonalizacja
neomodernizacja
tradycja jako podstawa do budowy nowoczesności, dynamiczny rozwój i budowa sprawnej infrastruktury cywilizacyjnej
Wildstein
Bauman
Giddens
Beck
1990-1993 demontaż resztek popeerelowskiej infrastruktury
zwycięstwo modernizacji okcydentalnej
de facto rozpoczęta już pod koniec lat 80.
wypiera proces modernizacji komunistycznej
reforma Wilczka
rząd Rakowskiego i Messnera
rządy Mazowieckiego
Fukuyamowski "koniec historii"
cień modernizacji endemicznej
w zamian: trzeci sektor i kapitał prywatny
dominacja neoliberalnej narracji
KULTURA MA SIĘ OPŁACAĆ
1992 likwidacja Departamentu Plastyki w Ministerstwie Kultury
zniesienie państwowego mecenatu
wyraźna kontra wobec prywatyzacji sektora kultury ze strony osób związanych ze ZPAPem
lata 80.
lata 90.
nieskuteczna, zakrzyczana przez zwolenników wolnego rynku i ograniczenia interwencji pańśtwa
Obszarem walki staje sie język - poszukiwanie definicji dzieła sztuki i stosunek sztuki rodzimej do zachodniej
esencjalistyczne/transcendentalne rozumienie sztuki
antykomunizm ale i konserwatywna krytyka neoliberalizmu
artysta-kapłan i jego apolityczność
sztuka jako służba, sprzeciw wobec utowarowieniu kultury
etos inteligencki, opierający sie kapitalizacji sztuki
Zachodni idiom sztuki i kultury
jako zagrożenie dla tradycji
jako szansa dla rodzimej sztuki
zagrożenie dla endemiczności i endemicznego projektu modernizacji
krytyka sztuki lat 90. również jako krytyka likwidacji mecenatu państwowego
język krytyki artystycznej
pojęcie imitacji i wstydu
pojęcia doganiania, dumy
SZTUKA KRYTYCZNA LAT 90.
synonim Zachodu
nowoczesność, postęp
"papuga narodów"
naśladownictwo
SZTUKA TRADYCYJNA
w niej przechowuje sie unikatowy polski kod kulturowy
powód do wstydu
sztuka nieprzystająca do nowoczesnych czasów
nowobogackim, którzy gustują w sztuce tradcyjnej należy "dać lekcję dobrego stylu"
galmazerie i artopolo (z Rasta)
nowa sztuka lat 90.
miałka
zagraża inteligenckiej kulturze wysokiej
sztuka jałowa, naśladująca zachód, nie pyta o naród, tożsamość, polskość
Zachęta, Centrum Sztuki Współczesnej
mniejszość liczebna
jednak ugruntowana instytucjonalnie
oni nadają ton oficjalnemu światowi sztuki w Polsce
ZPAP, akademie sztuk pięknych, komercyjne galerie prywatne o niskim kapitale symbolicznym
przewaga liczebna
brak reprezentacji stricte instytucjonalnej
ataki polityczne, cenzura, procesy o zniesławienie
lata 00.
układ scalony polskiego pola sztuki
pojęcie od Łukasza Gorczycy
pole sztuki jako samowystarczalna sieć instytucjonalno-towarzyska, funkcjonujący w postprlowskiej infrastrukturze
„krążyło w nim życie, jednak on sam był martwy”
wart rozbicia przez nowe pokolenie
wg Gorczycy nadrzędnym celem środowiska artystycznego ma być „uczynienie sztuki w Polsce ważną, zaś artystów – twórcami cenionymi na świecie”
RASTER
analiza wedle transformacyjnej narracji, tzw. brak wszystkiego
modernizacji pola nie udało się ze względu na słabość instytucjonalną, nie natomiast ze względu na brak sztuki
propozycja zredefiniowania osi sporu ze sporu o sztukę, na spór o reguły gry
modernizacja miała dotyczyć struktury pola, transformacja – systemu artystycznego; musi pojawić się rynek sztuki
pojawia się RASTER i Fundacja Galerii Foksal
efekt Sasnala (2007) - pobudzenie rodzimego rynku sztuki i widzialności polskich artystów na zachodnim rynku
widoczna zmiana pokoleniowa i jakościowa w polu
akcesja do EU i tego następstwa
pieniądze i rynek sztuki jako instrument modernizacji
spotkanie różnych aktorów modernizacji: społecznych i instytucjonalnych
MKiDN zamawia analizę swot dot. stanu kultury w Polsce (2004)
objawia się stan faktyczny, strukturalna zapaść
obraz „układu scalonego” opowiedziany korporacyjnym językiem = modernizacja przez integrację oraz ilustracja katastrofalnego wpływu transformacji na sektor kultury
Narodowa Strategia Rozwoju Kultury – technokratyczna korekta modelu neoliberalnego, gdzie wsparcie państwa okazuje się kluczowe
Narodowy Program Kultury „Znaki Czasu”
Narodowe Kolekcje Sztuki Współczesnej;
projekt CSW „W samym centrum uwagi” 2005-2006
Młoda Sztuka z Polski
kontrrewolucja wobec konserwatywnych rządów, która ma byc intencjonalnie przeprowadzona pieniędzmi prywatnych inwestorów
Paweł Leszkowicz, Sztuka wobec rewolucji moralnej
oczekiwana pomoc spoza pola sztuki: biznes, polityka, prawo, media – modernizujące na wzór europejski
jedna z pierwszych diagnoz zauważająca przeciwników modernizacji okcydentalnej
do 2015 - intensywny rozwój - zarówno rynku, jak i pozycji artystów polskich na zachodzie
inicjatywa WGW
nowe czasopisma
rozwój galerii prywatnych
aukcje młodej sztuki
Abbey House
wiara w rynek zaczyna się wykruszać
rynek modernizuje pole
kolekcje prywatne (dzięki twórcom m.in. bloga ArtBazaar)
państwo wpiera rynek sztuki w Polsce
udział galerii w zachodnich targach sztuki
prywatyzacja w 2018
wytworzenie się klasy eksperckiej świata sztuki, która kształciła się na Zachodzie
próby wypracowania lokalnego popytu na sztukę współczesną i wejście w obieg międzynarodowy
elity finansowe i klasa średnia nie są zainteresowane współczesną propozycją sztuki, wolą sztukę tradycyjną lub stricte komercyjną
Muzeum Sztuki Nowoczesnej jako dominujący nowy gracz instytucjonalny
lata 10.
pierwsza kadencja rzadów PiSu
lewicowa krytyka neoliberalizmu zaczyna przedostawać się do mainstreamu
Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej
Strajk i Czarna Księga Artystów Polskich
ciemna materia świata sztuki
prekariat i projektariat
teoria spiskowa sztuki - Mafia Bardzo Kulturalna M. Małkowskiej
zanegowanie reguł gry pola
koniec wiary w społeczną misję rynku sztuki i trzeci sektor
druga kadencja rządów PiSu
zwrot konserwatywny w sztuce
nominacja Piotra Bernatowicza na dyrektora CSW
plan polityki kulturalnej oparty o koncept modernizacji endemicznej
lata 20.