Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ผู้ป่วยเพศหญิง อายุ 48 ปี CC: ปวดท้องน้อยข้างซ้าย ปัสสาวะแสบขัด 3…

- - - - ปัสสาวะบ่อย (Frequency)
      - ปวดปัสสาวะต้องรีบปัสสาวะ (urgency)
      - ปวดบริเวณท้องน้อย
        (suprapubic pain)
      - ปัสสาวะกลิ่นเหม็น (Malodorous)
      - ปัสสาวะแสบขัด ขณะขับปัสสาวะ (Dysuria)
    - - Urinalysis
        
        ปัสสาวะขุ่น (Cloudy)
        
        WBC > 5 cell/HPF (Pyuria)
        
        พบ Bacteria
        
        บางครั้งอาจพบ RBC (Hematouria)
      - Urine culture
        เพื่อการยืนยันวินิจฉัย
        และการเลือกใช้ยาต้านจุลชีพ
        
        ข้อบ่งชี้
        
        ผู้ป่วยเด็กที่มีไข้สูงไม่ทรายสาเหตุ ร่วมกับลักษณะป่วยหนัก หรือจำเป็นต้องให้ยาปฏิชีวนะอย่างเร่งด่วน ให้เก็บปัสสาวะตรวจ Urinalysis พร้อมกับการเพาเชื้อก่อนให้ยาต้านจุลชีพ
        
        ผู้ป่วยมีความผิดปกติจาการตรวจ Urinalysis
        
        มีผล Urinalysis เป็นปกติแต่ไม่สามารถแยกโรค UTI ได้
        เช่น มีรายงานว่าผู้ป่วยมีอาการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ โดยผล Urinalysis เป็นปกติ หรือกรณัที่ไม่สามารถบอกได้แน่ชัดว่าไม่ใช่การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ (เช่น ผู้ป่วย febrile neutropenia ที่ไม่พบ pyuria จาก urinalysis) หาก หากจะให้ยาปฏิชีวนะ ควรส่งปัสสาวะเพาะเชือก่อนเสมอ)
    - - ในกรณีติดเชื้อที่กระเพาะปัสสาวะ สามารถให้ยาปฏิชีวนะทางปากได้ และทานยา 3 วันก็เพียงพอ ควรใช้ยา fluoroquinolone
        
        Norfloxacin 400 mg วันละ 2 คร้ัง
        
        Ofloxacin 200 mg วันละ 2 คร้ัง
        
        Ciprofloxacin 500 mg วันละ2 ครั้ง
        
        ในกรณีการย้อมสีแกรมพบเชื้อแกรมบวก ทำให้สงสัยว่าเป็น enterococci หรือstaphylococci ควรให้ยา Amoxycillin 500 mg วันละ3 คร้ัง ร่วมไปดว้ยจนกว่าจะได้ผลเพาะเชื้อ
        
        ยา cephalosporin ชนิดรับประทาน ควรใช้ในกรณีทราบผลการเพาะเช้ือและเช้ือไวด่อยา
      - การให้ยาปฏิชีวนะทางหลอดเลือด
        
        ควรใช้ยาปฏิชีวนะโดยครอบคลุมเชื้อแกรมลบเช่น Ceftriazone 2 กรัม/วัน หรือ Fluoroquinolone หรือ
        aminoglycoside เป็นยาเบื้องต้น
        
        ถ้าติดเชื้อรุนแรง มีไข้สูง อาเจียน ไม่รู้ตัว หรือความดันโลหิตต่ำ และเป็นผู้ป่วยสูงอายุ ตั้งครรค์ หรือโรคเบาหวาน ภูมิต้านทานบกพร่อง ควรรับไว้ในโรงพยาบาลและให้ยาปฏิชีวนะทางหลอดเลือด อย่างน้อย 3-5 วัน ขึ้นอยู่กับการตอบสนองของผู้ป่วย โดยทั่วไปควรให้อาการดีขึ้นแลัไข้ลดลง อย่างน้อย 48 - 72 ชั่วโมง จึงเปลี่ยนเป็นยาปฏิชีวนะชนิดรับประทาน
        
        ในกรณีมีการติดเชื้อในกระแสเลือด ควรให้ยาทาง IV 10-14 วัน หรืออย่างน้อยจนกว่าไข้จะลดลงเป็นเวลา 5-7 วัน จึงเปลี่ยนเปเนยาปฏิชีวนะชนิดรับประทาน
    - - หลีกเลี่ยงการใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของสารเคมีบริเวณอวัยวะเพศ เช่น สบู่ แป้ง หรือผลิตภัณฑ์อาบน้ำที่มีส่วนผสมของน้ำหอม แต่ควรเลือกใช้ผลิตภัณฑ์สูตรอ่อนโยน ปราศจากน้ำหอม
        
        ไม่ควรกลั้นปัสสาวะโดยไม่จำเป็น และดื่มน้ำสะอาดให้เพียงพอในแต่ละวัน เพื่อลดการสะสมของเชื้อแบคทีเรียในกระเพาะปัสสาวะ
        
        ทำความสะอาดบริเวณอวัยวะเพศและทวารหนักทุกวัน
        
        ปัสสาวะหลังการมีเพศสัมพันธ์ โดยอาจดื่มน้ำเยอะ ๆ จะช่วยเร่งความรู้สึกให้อยากปัสสาวะได้ เพื่อช่วยกำจัดเชื้อแบคทีเรียต่าง ๆ
        
        การเช็ดทำความสะอาดทวารหนัก ควรเช็ดจากด้านหน้าไปยังด้านหลัง เพื่อป้องกันเชื้อแพร่กระจายจากทวารหนักไปยังอวัยวะเพศได้ง่าย
        
        อาบน้ำแบบฝักบัวแทนการแช่น้ำในอ่างเป็นประจำ เพราะอาจเพิ่มความเสี่ยงให้เชื้อเข้าสู่ร่างกายได้ง่าย
        
        สวมใส่ชุดชั้นในที่มีเนื้อผ้าระบายได้ดี ไม่กักเก็บความอับชื้น
  - - - ท่อปัสสาวะ (Urethra) เป็นอวัยวะที่มีลักษณะเป็นท่อขนาดเล็ก มีหน้าที่นำส่งปัสสาวะจากกระเพาะปัสสาวะออกสู่ภายนอกร่างกาย ผนังของท่อปัสสาวะจะประกอบไปด้วยเนื้อเยื่อหลัก คือ เยื่อเมือกบุภายในท่อและกล้ามเนื้อที่ทำหน้าที่บีบตัวเพื่อการนำส่งน้ำปัสสาวะ
        
        ผู้ชาย ท่อปัสสาวะจะมีขนาดยาวโดยเฉลี่ยประมาณ 20 เซนติเมตร และมีเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 3-4 มิลลิเมตร โดยมีทั้งส่วนที่อยู่ภายในและส่วนที่อยู่ภายนอกร่างกาย ซึ่งส่วนสั้น ๆ จะอยู่ภายในร่างกายและเป็นส่วนที่อยู่ติดกับกระเพาะปัสสาวะ และหุ้มล้อมด้วยต่อมลูกหมาก ส่วนที่เหลือต่อจากนั้นจะเป็นส่วนที่มีขนาดยาวกว่า ซึ่งเป็นส่วนที่อยู่ภายนอกร่างกาย ท่อปัสสาวะเพศชายส่วนใหญ่จึงเป็นอิสระอยู่ภายนอกร่างกาย และมีโอกาสสัมผัสกับเชื้อโรคโดยตรงได้น้อย ซึ่งโดยส่วนใหญ่มักจะเกิดจากการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ เช่น โรคหนองในแท้และโรคหนองในเทียม
        
        เพศหญิง ท่อปัสสาวะจะมีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางเท่า ๆ กับผู้ชาย แต่ท่อปัสสาวะจะมีขนาดยาวเพียงประมาณ 4 เซนติเมตร และอยู่ในร่างกายทั้งหมด โดยมีรูเปิดนำปัสสาวะออกนอกร่างกายในบริเวณใต้แคมเล็กของอวัยวะเพศภายนอกซึ่งอยู่ใกล้กับปากช่องคลอดและปากทวารหนัก ดังนั้น ท่อปัสสาวะในผู้หญิงจึงติดเชื้อได้ง่ายกว่าในผู้ชายมาก เพราะมีโอกาสสัมผัสกับเชื้อโรคได้โดยตรงจากอวัยวะเพศภายนอก จากมดลูก ปากมดลูก จากช่องคลอด จากอุจจาระ และจากโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ (ในผู้หญิงอาจติดโรคจากสิ่งสกปรกบริเวณปากช่องคลอดและทวารหนักได้)
    - - สาเหตุจากการติดเชื้อ
        พบได้ประมาณ 80-95% ของการอักเสบทั้งหมด ที่พบบ่อย คือ จากโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
        
        การติดเชื้อจากโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ แบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม
        
        ติดเชื้อจากโรคหนองใน (Gonococcal urethritis) และจากเชื้อที่ไม่ใช่หนองใน เช่น โรคเริม โรคซิฟิลิส โรคหนองในเทียม การติดเชื้อไวรัสเอชไอวีหรือโรคเอดส์ และ
        2.การติดเชื้อทริโคโมแนส (Trichomonas)
        
        การติดเชื้อที่ไม่ใช่จากเพศสัมพันธ์ เช่น เชื้ออีโคไล (Escherichia coli), เชื้อสแตฟีโลค็อกคัส (Staphylococcus) หรือเชื้อสูโดโมแนส (Pseudomonas) ซึ่งอาจติดต่อผ่านทางลำไส้ (ทางอุจจาระ) ทางไต หรือทางกระเพาะปัสสาวะ (ทางปัสสาวะ)
      - เหตุที่ไม่ใช่เกิดจากการติดเชื้อ (แต่อาจก่อการติดเชื้อตามมาได้ในภายหลัง) เป็นสาเหตุที่พบได้ประมาณ 5-20% ที่พบบ่อยคือ การบาดเจ็บของท่อปัสสาวะจากการสวนปัสสาวะ เช่น ในการผ่าตัด การส่องกล้อง การคาสายสวนปัสสาวะ หรือการใส่คาท่อปัสสาวะในผู้ป่วยอัมพาต หรือจากการที่เยื่อเมือกบุท่อปัสสาวะได้รับสารก่อการระคายเคืองต่าง ๆ เช่น น้ำยาหรือสเปรย์ต่าง ๆ ที่ใช้สำหรับทำความสะอาดหรือดับกลิ่นบริเวณอวัยวะเพศ
    - - ท่อปัสสาวะอักเสบในผู้หญิง
        
        ผู้ป่วยประมาณ 25% จะไม่มีอาการแสดง แต่ตรวจปัสสาวะแล้วพบความผิดปกติหรือทราบได้จากคู่นอนที่มีอาการแสดง และยังสามารถติดต่อสู่คู่นอนได้ถ้าเกิดจากการติดเชื้อ
        
        ปวดแสบ ขัด เวลาถ่ายปัสสาวะ ปัสสาวะบ่อยครั้งละน้อย ๆ (ขึ้นอยู่กับปริมาณน้ำที่ดื่มด้วย)
        
        ผู้ป่วยอาจมีปัสสาวะเป็นเลือด เป็นหนอง และ/หรือขุ่น มีกลิ่นฉุนกว่าปกติ
        
        ปวดท้องบริเวณท้องน้อยหรืออุ้งเชิงกราน แต่ในบางคนอาจมีอาการปวดท้องทั่วไปร่วมด้วยก็ได้
        
        อาจมีไข้ ซึ่งมีทั้งไข้สูงหรือไข้ต่ำ และอาจรู้สึกหนาวสั่น
        
        อาจมีอาการตกขาว เมื่อเกิดร่วมกับการติดเชื้อของมดลูก ปากมดลูก หรือช่องคลอด
        
        มีอาการเจ็บปวดในขณะที่มีเพศสัมพันธ์
      - ท่อปัสสาวะอักเสบในผู้ชาย
        
        อาจไม่แสดงอาการ แต่ตรวจปัสสาวะแล้วพบความผิดปกติ และโรคยังสามารถติดต่อสู่คู่นอนได้ถ้าเกิดจากการติดเชื้อ
        
        ปัสสาวะแสบขัด อาจปัสสาวะเป็นเลือดหรือมีหนองปนออกมา ปัสสาวะขุ่น ปัสสาวะบ่อย กลั้นปัสสาวะไม่อยู่ อาจมีหนองออกจากปลายท่อปัสสาวะ
        
        อาจมีไข้ ซึ่งมีทั้งไข้สูง หรือไข้ต่ำ หรือไม่มีไข้ (ส่วนใหญ่มักไม่มีไข้ นอกจากจะทิ้งไว้จนเชื้อลุกลามเข้าไปภายใน)
        
        อาจคลำได้ต่อมน้ำเหลืองที่ขาหนีบโต เจ็บข้างเดียวหรือทั้งสองข้าง
        
        มีอาการเจ็บปวดในขณะที่มีเพศสัมพันธ์และเมื่อหลั่งน้ำอสุจิ
    - - ซักประวัติ
        
        ประวัติอาการ ประวัติการมีเพศสัมพันธ์
      - การตรวจร่างกาย การตรวจภายในของผู้หญิง
      - การตรวจปัสสาวะ การตรวจเชื้อ การเพาะเชื้อจากปัสสาวะหรือสารคัดหลั่งจากท่อปัสสาวะ
        
        หนองมาย้อมสีหากพบ Gram –ve cocci ควรให้ Ceftriaxone 250 มิลลิกรัม หรือ Norfloxacin 800 มิลลิกรัม หรือ Ofloxacin 400 มิลลิกรัม รับประทานครั้งเดียว
        
        หากย้อมพบแต่เม็ดเลือดขาว ควรให้
        
        Tetracycline 500 มิลลิกรัม วันละ 4 ครั้ง นาน 7 วัน
        
        Doxycycline 100 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง
        
        Erythromycin 500 มิลลิกรัม วันละ 4 ครั้ง นาน 7 วัน
    - - การรับประทานยาปฏิชีวนะ
      - รักษาแบบประคับประคองไปตามอาการ เช่น ให้รับประทานยาแก้ปวดเพื่อบรรเทาอาการปวดปัสสาวะ
    - - รับประทานยาให้ครบ อย่าหยุดยาเอง และปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์
        
        ต้องพาคู่นอนมาพบแพทย์เพื่อรับการรักษาไปพร้อม ๆ กัน เมื่อโรคเกิดจากการติดเชื้อ แม้คู่นอนจะไม่มีอาการก็ตาม
        
        ดื่มน้ำสะอาดให้มากกว่าปกติ วันละ 8-10 แก้ว หรือ 1-2 ลิตร เมื่อไม่มีโรคที่ต้องจำกัดน้ำดื่ม เพื่อให้ปัสสาวะออกบ่อยขึ้น ซึ่งจะช่วยชะล้างเชื้อที่ติดอยู่ที่เยื่อบุท่อปัสสาวะออกไปได้อีกทางหนึ่ง
        
        พักผ่อนให้เพียงพอ
        
        รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ให้ครบ 5 หมู่ทุกมื้อ และรักษาสุขอนามัยพื้นฐาน (สุขบัญญัติแห่งชาติ) เพื่อให้ร่างกายมีสุขภาพแข็งแรง
        
        งดการมีเพศสัมพันธ์จนกว่าจะหายจากโรค ไม่สำส่อนทางเพศ และใช้ถุงยางอนามัยทุกครั้งเมื่อมีเพศสัมพันธ์
        
        ไม่ซื้อยาปฏิชีวนะมารับประทานเอง เพื่อป้องกันเชื้อดื้อยา
- - - - อาการมีไข้สูงกว่า 38 องศาเซลเซียส รู้สึกหนาวสั่น
      - เจ็บปวดบริเวณหลังหรือสีข้าง ปวดท้อง
      - คลื่นไส้ อาเจียน ปัสสาวะบ่อย
      - ปัสสาวะมีกลิ่นเหม็นมีสีขุ่น มีหนองหรือเลือดปนมากับปัสสาวะ
      - ปวดตื้อๆ บริเวณบั้นเอว costo-vertebral angle
      - อ่อนเพลีย malaise
      - ปัสสาวะน้อย หากมีอาการไตวายเฉียบพลัน (Oliguria if ARF: Acute renal failure)
      - รู้สึกปวดปัสสาวะตลอดเวลา เจ็บหรือแสบขณะปัสสาวะ
      - ต้องรีบปัสสาวะ (Urgency)
        ปัสสาวะบ่อย (Frequency)
    - - <<CT scan
        
        Contrast-enhanced CT scan shows enlarged bilateral kidneys with streaky hypodensities (arrows) and minimal perinephric fat stranding
        
        ทำในกรณีที่ไม่สามารถวินิจฉัยด้วยการทำ IVP ได้หรือผู้ป่วยไม่ตอบสนองต่อการรักษาหลังได้ยาปฏิชีวนะ 72 ชั่วโมง
      - Ultrasound
      - CBC
        
        WBC สูง
      - ไข้สูง 39-40 องศาเซลเซียส
      - costo-vertebral angle (CVA) : positive.ใช้กำปั้นทุบเบาๆที่สีข้างตรงที่ปวด ผู้ป่วยจะเจ็บจนรู้สึกสะดุ้ง
      - หน้าท้องมีการกดเจ็บ (tenderness)
        หรือ ท้องเกร็งแข็งเล็กน้อย
      - Urine
        
        ปัสสาวะขุ่น (Cloudy)
        
        พบเม็ดเลือดขาวอยู่กันเดี่ยวๆ และเกาะกันเป็นแพ (White blood cells cast)
        
        การย้อมสีปัสสาวะพบ : แบคทีเรียของปัสสาวะเป็นแกรมลบ
      - การตรวจพบรังสีวินิจฉัย (radiologic finings)
        
        การทำไพอีโลแกรมด้วยการฉีดสารทึบรังสีเข้าหลอดเลือด (Intravenous pyelograpgy: IVP) ประมาณร้อยละ 24.28 ของผู้ป่วยกรวยไตอักเสบเฉียบพลัน จะตรวจพบความผิดปกติของการทำไพอีโลแกรมด้วยการฉีดสารทึบรังสีเข้าหลอดเลือด เช่น ไตบวมทั่วไปหรือ เฉพาะต าแหน่ง ซึ่งเป็น focal bacterial nephritis หรือ acute lobar nephronia ทำให้ดูเหมือนเป็นก้อนเนื้อของไต ซึ่งต้องแยกจากมะเร็ง หรือ ฝีที่ไต
    - - ถ้าอาการไม่รุนแรง
        ให้การรักษาโดยยาลดไข้ และยาปฏิชีวนะ เช่น
        amoxicillin 500 mg q 8 hr
        Cotrimoxazole 2 tab วันละ 2 ครั้ง
        Ofloxaxin 400 mg วันละ 2 ครั้ง
        ciprofloxacin 500 mg วันละ 2 ครั้ง นาน 14 วัน
        ถ้ากินยาไม่ได้ให้ Gentamicin ครั้งละ 40-80 mg (เด็ก 0.5-1 mg/kg) วันละ 2-3 ครั้ง ทุก 8-12 ชั่วโมง
      - ถ้าให้การรักษา 3 วัน อาการไม่ดีขึ้น หรือมีอาการรุนแรง ภาวะแทรกซ้อน เช่น ช็อก ความดันโลหิตสูง ปัสสาวะออกน้อย ซีด เหลือง หรือสงสัยโลหิจเป็นพิษ
        
        ส่งเพาะเชื้อจากปัสสาวะ (Urine culture)
        ซึ่งจะพบเชืื้อที่เป็นสาเหตุ และอาจ X-ray ส่งตรวจพิเศษอื่นๆ
      - เมื่อรักษาจนอาการหายดีแล้ว คสรทำการตรวจปัสสวะให้แน่ใจว่าไม่มีอาการอักเสบเรื้อรัง มิเช่นนั้นจะกลายเป้นกรวยไตอักเสบเรื้อรังได้
    - - พยายามดื่มน้ำให้มาก ๆ เมื่อไม่มีโรคต้องจำกัดน้ำดื่ม เพื่อช่วยล้างเชื้อโรคออกจากกระเพาะปัสสาวะและระบบทางเดินปัสสาวะ นอกจากนี้การดื่มน้ำแครนเบอร์รีหรือสารสกัดจากแครนเบอร์รียังอาจช่วยป้องกันการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะได้ด้วย
        
        อย่ากลั้นปัสสาวะเป็นเวลานาน ควรฝึกถ่ายปัสสาวะในห้องน้ำนอกบ้าน หรือระหว่างการเดินทางได้ทุกที่ เพราะการกลั้นปัสสาวะจะทำให้เชื้อโรคอยู่ในกระเพาะปัสสาวะได้นานจนสามารถเจริญเติบโต
        
        หลังการถ่ายอุจจาระ ควรใช้กระดาษชำระเช็ดทำความสะอาดจากด้านหน้าไปด้านหลัง (ในผู้หญิง) เพื่อป้องกันมิให้นำเชื้อโรคจากบริเวณทวารหนักเข้าสู่ท่อปัสสาวะ
        
        ทำความสะอาดอวัยวะเพศทุกวันและก่อนที่จะมีเพศสัมพันธ์ และปัสสาวะทันทีหลังจากมีเพศสัมพันธ์
        
        รักษาอาการท้องผูก เพราะอาการท้องผูกสามารถเพิ่มโอกาสของการพัฒนาการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะได้
        
        ควรรักษาสุขอนามัยพื้นฐานอยู่เสมอ (สุขบัญญัติแห่งชาติ) เพื่อลดโอกาสการติดเชื้อต่าง ๆ
        
        เมื่อมีอาการผิดปกติของระบบทางเดินปัสสาวะ หรือมีอาการดังที่กล่าวมาแล้ว ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อตรวจหาสาเหตุและรับการรักษาตั้งแต่เนิ่น ๆ ซึ่งจะช่วยป้องกันการอักเสบรุนแรงหรือเกิดกรวยไตอักเสบเรื้อรังได้
        
        ควรระวังอย่าให้มีการติดเชื้อของทางเดินปัสสาวะ ซึ่งนอกจากอย่ากลั้นปัสสาวะแล้ว ถ้าผู้ป่วยมีอาการขัดเบา (กระเพาะปัสสาวะอักเสบ), ผู้ป่วยที่เป็นนิ่วในทางเดินปัสสาวะ, ต่อมลูกหมากโต หรือเป็นเบาหวาน ควรรักษาโรคเหล่านี้ให้หายขาด เพื่อลดปัจจัยเสี่ยงที่ส่งเสริมให้เกิดการติดเชื้อ มิฉะนั้นอาจมีกรวยไตอักเสบแทรกซ้อนได้
  - - - ไม่มีอาการแสดงอย่างใด (ต่างจากกรวยไตอักเสบเฉียบพลัน)
      - หรือในบางครั้งบางคราวอาจมีอาการของกรวยไตอักเสบกำเริบเฉียบพลัน หรือมีอาการของกระเพาะปัสสาวะอักเสบได้
      - ผู้ป่วยมักจะมีการอักเสบของกรวยไตนานเป็นแรมปี จนในที่สุดเซลล์ของไตถูกทำลาย ไตฝ่อ และเกิดภาวะไตวายเรื้อรัง โดยจะมีอาการซีด อ่อนเพลีย ความดันโลหิตสูง
    - - Urianlysis
        
        นอกจากการตรวจพบเชื้อแบคทีเรียในปัสสาวะ (Bacteriurea)
        
        และเม็ดเลือดขาวในปัสสาวะโดยบังเอิญ
      - CBC, X-ray , ตรวจพิเศษอื่นๆ เพือ่หาความผิดปกติของ(เช่น นิ่ว การตีบตันของท่อปัสสาวะ)
    - - เพือ่หาความผิดปกติของทางเดินปัสสาวะ (เช่น นิ่ว การตีบตันของท่อปัสสาวะ) ถ้าพบต้องผ่าตัดแก้ไข หรือให้ยาปฏิชีวนะ และตรวจปัสสาวะและเลือดเป็นระยะ ดูว่ามีภาวะไตวายแทรกซ้อนหรือไม่
    - - บางครั้งผู็ป่วยกรวยไตอักเสบเรื้อรังที่ดื้อต่อการรรักษาด้วยยาปฏิชีวนะ โโยยังตรวจพบเม็ดเลือดขาวในปัสสาวะแต่ตรวจไม่พบเชื้อ(จากวิธีเพาะเชื้อตามปกติ) ในกรณีนี้ควรนึกถึงสาเหตุจาก วัณโรคไต ซึ่งต้องวินิจฉัยด้วยการส่งปัสสาวะเพาะหาเชื้อวัณโรคโดยเฉพาะและให้นารักษาวัณโรคจึงจะได้ผล
  - - - นิ่วในไตเกิดจาก "สารก่อนิ่ว" ที่มีอยู่ในปัสสาวะตามปกติ เช่น แคลเซียม ฟอสเฟต ออกซาเรต ยูริก ถ้าสารเหล่านี้มีอยู่ในปัสสาวะมากเกินไป เช่น จากภาวะต่อมพาราไทรอยด์ทำงานมากเกินไป (ทำให้มีการสลายแคลเซียมในกระดูกมากขึ้น ส่งผลให้แคลเซียมเข้าสู่กระแสเลือดและไหลเวียนไปสู่ไตมากขึ้น) จะถูกขับออกมาในปัสสาวะมากขึ้น แคลเซียมจะรวมตัวกับสารก่อนิ่วอื่น ๆ กลายเป็นก้อนนิ่วและโตขึ้นได้เรื่อย ๆ เมื่อยังไม่มีการรักษา หรือเกิดได้ซ้ำอีกหลังการรักษา ถ้าดูแลรักษาควบคุมปัจจัยเสี่ยงหรือสาเหตุได้ไม่ดีพอ ซึ่งโดยทั่วไปการตกตะกอนมักจะเกิดขึ้นบริเวณกรวยไต เพราะเป็นตำแหน่งเก็บกักปัสสาวะจากไตก่อนปล่อยลงสู่ท่อไต แต่ในบางครั้งอาจเกิดในตัวเนื้อเยื่อไตได้ด้วย
      - ปัจจัยเสี่ยง
        
        ปัจจัยภายใน
        
        พันธุกรรม (Genetics) เพราะพบโรคนี้ในคนที่มีประวัติครอบครัวเป็นนิ่วในไตสูงกว่าคนในครอบครัวปกติประมาณ 2.5 เท่า
        
        เพศ (Gender) พบการเกิดนิ่วได้ในผู้ชายสูงกว่าผู้หญิงประมาณ 2-3 เท่า ซึ่งส่วนหนึ่งมีสาเหตุมาจากผลของฮอร์โมนเอสโตรเจนในผู้หญิงที่ช่วยเพิ่มการขับซิเทรตออกมาในปัสสาวะ แต่ในผู้ชายพบว่ามีฮอร์โมนเทสโทสเตอโรนที่เพิ่มการสร้างออกซาเลตในตับ ทำให้ขับออกมาในปัสสาวะเพิ่มขึ้น
        
        อายุ (Age) พบความเสี่ยงของการเกิดนิ่วได้สูงในช่วงอายุ 30-60 ปี โดยอายุเฉลี่ยของเพศชายที่พบนิ่วมากที่สุดอยู่ที่ 35 ปี ส่วนเพศหญิงมี 2 ช่วง คือที่อายุ 30 ปี และ 55 ปี
        
        ดัชนีมวลกาย (Body Mass Index - BMI) พบความเสี่ยงของการเกิดนิ่วเพิ่มขึ้นในคนที่มีค่า BMI สูงเกินค่ามาตรฐาน โดยทำให้มีภาวะแคลเซียมและออกซาเลตในปัสสาวะสูง
        
        ปัจจัยภายนอก
        
        อาหาร เป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดนิ่วที่สำคัญที่สุด โดยพบว่า อาหารที่มีโปรตีนสูงจะทำให้มีการจับสารก่อนิ่วทั้งแคลเซียม โปรตอน และกรดยูริกในปัสสาวะ รวมทั้งยังพบว่าผู้ป่วยโรคนิ่วจะมีการรับประทานอาหารที่มีคาร์โบไฮเดรตสูงและไขมันต่ำ ซึ่งจะกระตุ้นให้เอนไซม์ที่สลายซิเทรตในเซลล์ทำงานเพิ่มขึ้น และเป็นสาเหตุที่สำคัญที่ทำให้พบภาวะซิเทรตในปัสสาวะต่ำ
        
        กลั้นปัสสาวะเป็นเวลานาน เคลื่อนไหวร่างกายน้อย เช่น ผู้ป่วยอัมพฤกษ์อัมพาต การใส่สายสวนปัสสาวะตลอดเวลา
        
        อาชีพ ผู้ที่ทำงานในสภาพอากาศร้อนและมีอาชีพใช้แรงงานในภาคเกษตรกรรม จะทำให้มีภาวะขาดน้ำจากการเสียเหงื่อมาก จึงพบอุบัติการณ์ของนิ่วในไตเพิ่มขึ้น ส่วนการทำงานในโรงงานและได้สาร Beryllium และแคดเมียม ก็อาจทำให้เกิด Renal tubular acidosis และเกิดนิ่วตามมาได้เช่นกัน
        
        ความเครียด พบว่าเมื่อมีความเครียด ผู้ป่วยจะมีความเข้มข้นของแคลเซียม ออกซาเลต และกรดยูริกในปัสสาวะเพิ่มขึ้นอย่างมาก และมีการลดลงของแมกนีเซียมในปัสสาวะด้วยเล็กน้อย
        
        ยาบางชนิด การรับประทานยาบางชนิดจะมีผลต่อการขับสารก่อนิ่วออกมาในปัสสาวะมากขึ้น
        เช่น วิตามินซี ยาเม็ดแคลเซียม , ยาต้านไวรัสเอดส์-อินดินาเวียร์ (Indinavir), ยาแก้ลมชัก-โทพิราเมท (Topiramate), ยาขับปัสสาวะ-ฟูโรซีไมด์ (Furosemide), ยากลุ่มคาร์บอนิก แอนไฮเดรส อินฮิบิเตอร์ (Carbonic anhydrase inhibitors), ยาระบายหรือยาลดกรดที่รับประทานอยู่เป็นเวลานาน (ทำให้เกิดนิ่วด้วยกลไกผ่านทางเมตาบอลิก)
      - อาการ
        ผู้ป่วยมักไม่มีอาการแสดง แต่จะมีอาการแสดงก็ต่อเมื่อมีการติดเชื้อซ้ำซ้อน หรือก้อนนิ่วไปอุดกั้นทางเดินปัสสาวะ
        
        ปวดเอวปวดหลังข้างใดข้างหนึ่ง ลักษณะปวด ปวดเสียดๆ หรือปวดบิดเป็นพักๆ
        
        คลื่นไส้ อาเจียน
        
        ปัสาวะขุ่นแดง หรือมีเม็ดทราย
        
        ถ้ามีก้อนนิ่วขนาดเล็ก ตกลงมาที่ท่อไต ทำให้เกิดอาการปวดบิดในท้องรุนแรง
      - ภาวะแทรกซ้อน
        
        กรวยไตอักเสบ
        ถ้าปล่อยไว้นานๆ มีการติดเชื้อบ่อน ทำมห้เนื้อไตเสีย กลายเป็นไตวายเรื้อรังได้
      - สิ่งที่ตรวจพบ
        
        Urinalysis
        
        RBC จำนวนมาก
        
        CBC
        
        X ray, U/S, IVP
    - - ถ้าก้อนเล็กอาจหลุดออกได้เอง แต่ถ้าก้อนใหญ่ต้องผ่าตัดออก หรือใช้เครื่องสลายนิ่ว (Extra corporeal shock wave lithotripsy/ ESWL)
      - ถ้าปวดให้ยาแก้ปวด หรือ Antispasmodics
      - Percutaneous nephrolithotomy (PCNL) เป็นการใช้กล้อง Nephroscope ส่องเข้าสู่ไตผ่านทาง Nephrostomy tract ที่แทงผ่านผิวหนังบริเวณเอวเข้าสู่ไตโดยตรง แล้วใช้เครื่องมือคีบเอานิ่วออกหรือใช้เครื่องกรอนิ่ว (Ultrasonic lithotripsy) หรือเครื่องเจาะนิ่ว (Ballistic lithotripsy) มักใช้ในกรณีที่ใช้เครื่องสลายนิ่ว (ESWL) แล้วไม่ได้ผล
      - Ureterorenoscopic stone removal (URS) เป็นการใช้กล้อง Ureteroscope ที่มีขนาดเล็กส่องผ่านทางกระเพาะปัสสาวะเข้าสู่ท่อไต และใช้เครื่องมือคล้องนิ่ว (Basket) หรือกรอนิ่วให้แตกโดยใช้ Laser หรือ Ballistic lithotripsy มักใช้กับนิ่วที่มีขนาดเล็กกว่า 5 มิลลิเมตร และอยู่ต่ำกว่ากระดูกสะโพก
      - Open stone surgery (OSS) เป็นการเปิดผ่าตัดซึ่งมีหลายวิธีโดยขึ้นอยู่กับตำแหน่งและขนาดของนิ่ว เช่น Anatrophic nephrolithotomy (ANL), Pyelolithotomy, Ureterolithotomy
      - Laparoscopic ureterolithotomy เป็นการใช้กล้องส่องเข้าไปผ่าเอานิ่วในท่อไตออก โดยการเจาะแผลทางท้องเล็ก ๆ ประมาณ 3 แผล
      - ถ้ามีอาการติดเชื้อ แพทย์จะให้การรักษาด้วยการใช้ยาปฏิชีวนะ เช่น อะม็อกซีซิลลิน (Amoxicillin), โคไตรม็อกซาโซล (Co-trimoxazole), โอฟล็อกซาซิน (Ofloxacin) หรือไซโพรฟล็อกซาซิน (Ciprofloxacin)
    - - รับประทานยาต่าง ๆ ตามที่แพทย์สั่งให้ครบถ้วน ไม่ขาดยา และไม่หยุดยาเอง
        
        ดื่มน้ำสะอาดให้มาก ๆ อย่างน้อยวันละ 2.5 ลิตร หรือมากกว่าวันละ 4 ลิตร ถ้าเป็นนิ่วชนิดซีสทีน หรือดื่มน้ำตามที่แพทย์แนะนำ
        
        การดื่มน้ำมะนาววันละ 1 แก้ว (ช่วยเพิ่มสารซิเทรตในปัสสาวะ ซึ่งช่วยยับยั้งการเกิดนิ่ว)
        
        หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มโคล่า เนื่องจากอาจทำให้ปริมาณของซิเทรตในปัสสาวะลดลง
        
        ไม่กลั้นปัสสาวะเป็นเวลานาน พยายามเคลื่อนไหวร่างกายอยู่เสมอ
        
        ควบคุมน้ำหนักให้มีดัชนีมวลกายอยู่ในระดับปกติ
        
        จำกัดหรือลดปริมาณการรับประทานอาหารที่มีกรดยูริก แคลเซียม และสารออกซาเลตสูง
        
        ผู้ป่วยที่เป็นนิ่วชนิดที่เกิดจากกรดยูริก ควรลดอาหารที่มีสารพิวรีนสูง เช่น เครื่องในสัตว์ สัตว์ปีก ถั่ว รวมทั้งโปรตีนจากเนื้อสัตว์ เพราะโปรตีนจะเพิ่มการขับแคลเซียม กรดยูริก และออกซาเลตในปัสสาวะ ทำให้เกิดนิ่วได้ง่าย
        
        ผู้ป่วยที่เป็นนิ่วชนิดแคลเซียม ควรงดการรับประทานอาหารเค็มที่มีเกลือโซเดียม เนื่องจากมีผลต่อการขับแคลเซียมออกทางปัสสาวะ
        
        ผู้ป่วยที่มีภาวะออกซาเลตในปัสสาวะสูงควรได้รับแมกนีเซียมและวิตามินบี 6 เสริม เพื่อช่วยลดการสร้างของออกซาเลตในตับ
        
        การรับประทานวิตามินซี วิตามินดี และแคลเซียมเสริมอาหาร อาจทำให้เกิดนิ่วได้มากกว่าคนปกติ ดังนั้นการรับประทานอาหารเสริมเหล่านี้ควรปรึกษาแพทย์ก่อนเสมอ (การรับประทานวิตามินซีและดี จะทำให้เกิดนิ่วในไตได้ เพราะร่างกายจะเปลี่ยนวิตามินซีเป็นออกซาเลตขับออกทางปัสสาวะ โดยทั่วไปจึงแนะนำว่าไม่ควรรับประทานเกินวันละ 500 มิลลิกรัม ส่วนแคลเซียมควรรับประทานพร้อมกับอาหาร)
        
        ควรผ่อนคลายความเครียดด้วยการบริหารร่างกายแบบโยคะ ฝึกทำสมาธิ หรือใช้เทคนิคต่าง ๆ เพื่อลดความเครียด เช่น การสร้างจินตภาพ รวมถึงงดการสูบบุหรี่ ซึ่งวิธีนี้จะช่วยลดความเครียดของร่างกายที่ทำให้เกิดการบาดเจ็บของเซลล์บุท่อไตได้
        
        หลังการออกกำลังกาย ทำงานหนักในที่ที่มีอากาศร้อน สูญเสียเหงื่อมาก จะต้องดื่มน้ำชดเชยให้เพียงพอ
        
        หมั่นสังเกตสีและลักษณะของปัสสาวะอยู่เสมอ หากปัสสาวะขุ่นมากหรือมีลักษณะขุ่นแดง (มีเลือดปน) หรือมีนิ่วหลุดออกมา ควรเก็บไว้แล้วนำไปพบแพทย์ เพื่อตรวจดูว่าเป็นนิ่วชนิดใด เพื่อที่แพทย์จะได้ให้คำแนะนำและรักษานิ่วได้อย่างถูกต้อง (เมื่อแพทย์แนะนำให้เก็บนิ่วมาให้ตรวจ เพื่อความสะดวกในการเก็บนิ่วได้ง่ายขึ้น ผู้ป่วยควรปัสสาวะในกระโถนหรือปัสสาวะผ่านผ้ากรอง)
  - - - ผู้ป่วยจะมีอาการปวดท้องรุนแรง โดยจะมีลักษณะปวดบิดเป็นพัก ๆ ตรงบริเวณท้องน้อยข้างใดข้างหนึ่งเพียงข้างเดียว (ตรงข้างที่มีนิ่วคาอยู่) นานเป็นชั่วโมง ๆ หรือเป็นวัน ๆ ซึ่ง ลักษณะเฉพาะของโรคนี้คือ ผู้ป่วยจะมีอาการปวดร้าวไปที่หลังและต้นขาด้านใน (ปวดไปที่อัณฑะหรือช่องคลอดข้างเดียวกับท้องน้อยที่ปวด) ผู้ป่วยมักจะปวดจนดิ้นไปดิ้นมา แต่เมื่อเอามือกดไว้จะรู้สึกดีขึ้น อาการปวดอาจทุเลาได้เอง แต่ก็อาจกำเริบซ้ำได้เป็นช่วง ๆ ตราบเท่าที่ก้อนนิ่วยังไม่หลุดออกมา
        
        ผู้ป่วยบางรายอาจปวดมากจนมีอาการเหงื่อออก ตัวเย็น
        ใจสั่น ใจหวิว คลื่นไส้ อาเจียนร่วมด้วย
        
        เมื่อมีอาการติดเชื้อร่วมด้วย มักมีไข้เกิดขึ้น ซึ่งมีได้ทั้งไข้สูงหรือไข้ต่ำ
        
        ผู้ป่วยจะไม่มีอาการขัดเบา ปัสสาวะมักใสเป็นปกติ ไม่ขุ่น ไม่แดง ยกเว้นบางรายที่อาจมีปัสสาวะขุ่นแดงได้
        
        อาจมีปัสสาวะน้อยลง และมักพบร่วมกับปัสสาวะเป็นเลือด ซึ่งอาจมองไม่เห็นด้วยตาเปล่า แต่ตรวจได้จากการตรวจปัสสาวะทางห้องปฏิบัติการ
    - - มักจะไม่พบสิ่งผิดปกติ
      - บางรายพบว่ากล้ามเนื้อหน้าท้องและหลังมีการเกร็งตัว
        หรือกดเจ็บเล็กน้อยตรงบริเวณที่ปวด
      - Urinalysis
        
        Hematouria
      - การตรวจไต หลอดไต ด้วยการเอกซเรย์หรืออัลตราซาวนด์ และอาจมีการตรวจพิเศษอื่น ๆ
    - - รับประทานยาแก้ปวดตามที่แพทย์สั่งจ่าย ได้แก่ ยากลุ่มแอนติสปาสโมดิก (Antispasmodics) เช่น อะโทรปีน (Atropine) หรือไฮออสซีน (Hyoscine) 1-2 เม็ด
        
        แต่ถ้ามีอาการปวดรุนแรงแพทย์จะให้ยาต้านอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAIDs) เช่น ไดโคลฟีแนค (Diclofenac) ฉีดเข้ากล้ามเนื้อครั้งละ 1/2-1 หลอด และ/หรือให้ยาไฮออสซีน (Hyoscine) ฉีดเข้ากล้ามเนื้อหรือหลอดเลือดดำครั้งละ 1/2-1 หลอด
        
        ถ้าอาการดีขึ้นแพทย์จะให้ยากลับไปรับประทานต่อที่บ้านครั้งละ 1-2 เม็ด ทุก 6 ชั่วโมง แล้วนัดติดตามดูผลการรักษาภายใน 1-2 สัปดาห์ ถ้านิ่วหลุดออกมาทางปัสสาวะก็ถือว่าหายดีแล้ว แต่ถ้านิ่วยังไม่หลุด และยังมีอาการปวดท้องกำเริบอีกก็แสดงว่าอาจเป็นนิ่วขนาดใหญ่คาอยู่ในท่อไต
      - ถ้าให้ยาแล้วอาการยังไม่ทุเลาลงภายใน 6 ชั่วโมง หรือกลับมามีอาการปวดซ้ำอีก ถ้าแพทย์วินิจฉัยแล้วพบว่าเป็นนิ่วก้อนเล็ก แพทย์จะให้ยาต้านอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAIDs) และ/หรือแอนติสปาสโมดิก (Antispasmodics) เพื่อบรรเทาอาการปวดเช่นเดียวกัน ร่วมกับแนะนำให้ดื่มมาก ๆ เพื่อรอให้นิ่วหลุดออกมาเอง แต่ถ้าพบว่าก้อนนิ่วมีขนาดใหญ่อาจต้องรักษาด้วยการใช้เครื่องสลายนิ่วหรือผ่าตัดออก เพราะหากปล่อยทิ้งไว้อาจทำให้มีโรคแทรกซ้อนที่เป็นอันตรายได้ ได้แก่
        
        Extracorporeal shock wave lithotripsy (ESWL) หรือ เครื่องสลายนิ่ว
        
        Ureterorenoscopic stone removal (URS)
    - - ดื่มน้ำสะอาดให้มาก ๆ ในปริมาณที่แพทย์แนะนำ โดยเฉพาะอย่างผู้ที่เคยเป็นนิ่วในไตหรือในท่อไตมาก่อน แต่ถ้าไม่เคยเป็นนิ่วมาก่อน ควรดื่มน้ำสะอาดอย่างน้อยวันละ 6-8 แก้ว เมื่อไม่มีโรคที่ต้องจำกัดน้ำดื่ม เช่น โรคหัวใจล้มเหลว
        
        ผู้ป่วยไม่ควรซื้อยามารับประทานเอง
        
        ไม่ควรซื้อวิตามินและเกลือแร่เสริมอาหารมารับประทานเองโดยไม่ปรึกษาแพทย์ เพราะอาจเป็นสาเหตุของการเกิดนิ่วในไตและในท่อไตได้ เช่น วิตามินซี วิตามินดี และแคลเซียม
        
        นิ่วในท่อไตส่วนใหญ่จะมีขนาดเล็กเท่าหัวไม้ขีด (เล็กกว่า 6 มิลลิเมตร) ซึ่งมักจะหลุดออกมาได้เอง ถ้าเป็นไปได้ผู้ป่วยควรถ่ายปัสสาวะลงกระโถน เพื่อสังเกตดูว่ามีก้อนนิ่วหลุดปนออกมาด้วยหรือไม่ เพราะส่วนใหญ่ก้อนนิ่วมักจะหลุดออกมาได้เองภายในไม่กี่วัน ส่วนอาการปวดท้องจะหายเป็นปลิดทิ้ง เมื่อนิ่วหลุดออกมา (แต่อย่าลืมว่ายังมีโอกาสเกิดนิ่วก้อนใหม่ในภายหลังได้อีกหากดูแลรักษาไม่ดี)
        
        เมื่อรักษาหายแล้ว ควรป้องกันไม่ให้เป็นซ้ำ โดยการดื่มน้ำวันละ 3-4 ลิตร ดื่มน้ำมะนาววันละ 1 แก้ว เพื่อช่วยเพิ่มสารซิเทรตในปัสสาวะที่มีฤทธิ์ยับยั้งการเกิดนิ่ว รวมไปถึงการจำกัดหรือลดการรับประทานอาหารที่มีสารออกซาเลต กรดยูริก และสารซีสทีนสูง
        
        ไปพบแพทย์ตามนัด แต่เมื่อมีอาการผิดปกติ เช่น ปวดท้องมากขึ้น หรือมีไข้สูงควรรีบไปพบแพทย์เป็นการฉุกเฉิน เพื่อป้องกันการเกิดภาวะแทรกซ้อนที่อันตรายต่อไต
        
        ในกรณีที่เป็นโรคนิ่วกำเริบซ้ำบ่อย แพทย์อาจส่งตรวจวิเคราะห์ส่วนประกอบของก้อนนิ่ว เพื่อใช้เป็นแนวทางในการรักษาและให้คำแนะนำที่ถูกต้องต่อไป โดยเฉพาะในเรื่องของอาหารการกิน เพื่อหลีกเลี่ยงมิให้กลับมาเป็นนิ่วซ้ำอีก
- - - - มดลูกอักเสบ (Pelvic in flammatory disease) โดยทั่วไป หมายถึง มีการอักเสบของทางเดินปัสสาวะ อาจมีอาการปัสสาวะลำบาก ปัสสาวะบ่อย มีอาการปวดหลังร่วมด้วย
      - เนื้องอกรังไข่ อาจมีลักษณะเป็นเนื้องอกตันหรือถุงน้ำ (Cyst) อาการปวดอาจมีลักษณะปวดตื้อๆ ถ่วง ๆ ท้องน้อย จะมีอาการปวดแบบทันทีทันใด ถ้าถุง Cyst มีการรั่ว ทำให้น้ำหรือเลือดออกมาในช่องท้อง หรือมีการบิดตัวที่ขั้ว Cyst
      - ท้องนอกมดลูก คือ การตั้งครรภ์ที่ตัวอ่อนไปเกาะเจริญที่อื่นนอกตัวมดลูก มักเกิดขึ้นที่ท่อนำไข่ คือ หลังจากปฏิสนธิตัวอ่อน ซึ่งควรจะเคลื่อนเข้ามาในมดลูก แต่มาไม่ได้ อาจจะเกิดจากมีพังผืดในท่อนำไข่ เมื่อเจริญมากขึ้นก็ดันท่อนำไข่โป่งและแตก มีเลือดไหลออกมาในช่องท้อง ทำให้ปวดและมีอาการเสียเลือด อาจมีอาการช็อกและเสียชีวิตได้
    - - ปวดประจำเดือน
      - เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญขึ้นผิดที่ Endometriosis หมายความว่า การที่มีเยื่อบุโพรงมดลูกที่มีหน้าที่เลี้ยงตัวอ่อนเวลาเริ่มตั้งครรภ์ หรือเมื่อหลอดเลือดออกมาพร้อมกับเลือดจากโพรงมดลูกเวลามีประจำเดือนนั้น ไปขึ้นอยู่นอกโพรงมดลูก ซึ่งอาจจะเป็นว่าขึ้นอยู่ภายในเนื้อมดลูก หรือขึ้นอยู่ภายนอกมดลูกในอุ้งเชิงกราน ซึ่งโรคนี้จะทำให้มีอาการปวดประจำเดือน โดยเฉพาะในวันแรกๆ ของประจำเดือน หรือวันก่อนมีประจำเดือนมา แล้วมักจะปวดมากขึ้นเรื่อย ๆ เมื่อเวลาผ่านไปนานๆ
      - เนื้องอกมดลูก กล้ามเนื้อของมดลูกกลายเป็นเนื้องอก คือแบ่งตัวเจริญเร็วกว่าธรรมดาไม่หยุดนิ่ง แต่ไม่ใช่มะเร็ง เพราะไม่ลุกลามไปที่อื่น แต่มดลูกที่โตจะไปเบียดบังอวัยวะอื่น ทำให้ปวดหรือ เนื้อดีของมดลูกพยายามบีบตัวไล่ก้อนเนื้องอกเวลามีประจำเดือน เพราะคิดว่าเป็นสิ่งแปลกปลอม จึงทำให้มีอาการปวดขึ้นได้
  - - - การตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง (Ultrasound) ซึ่งจะทำให้เห็นลักษณะของมดลูกและปีกมดลูกได้ดี
        
        การส่องตรวจกระเพาะปัสสาวะและท่อปัสสาวะ
        
        การตรวจทวารหนักและส่องตรวจสำไส้ใหญ่
        
        การส่องตรวจทางหน้าท้องดูในอุ้งเชิงกราน
        
        การทำเอกซ์เรย์คอมพิวเตอร์หรือเอ็มอาร์ไอ
        
        การฉีดสีดูระบบทางเดินปัสสาวะ
        
        การกลืนแป้งหรือสวนแป้งเอกซ์เรย์ดูทางเดินอาหาร
  - - - 1.โดยการใช้ยารักษา เช่น ยาปฏิชีวนะ ถ้ามีการอักเสบติดเชื้อ เช่น มดลูกอักเสบ ยาลดการอักเสบ ถ้ามีการอักเสบที่ไม่ติดเชื้อ เช่น เยื่อบุมดลูกเจริญขึ้นผิดที่ หรือบางทีอาจทำให้ยาฮอร์โมนหรือยาคุมกำเนิด เพื่อลดอาการปวดประจำเดือน ส่วนใหญ่การให้ยาในโรคเยื่อบุโพรงมดลูกขึ้นผิดที่ หรือเนื้องอกมดลูก มักเป็นการรักษาแบบชั่วคราว เมื่องดยาอาการก็เกิดขึ้นอีก
      - 2.การผ่าตัด โรคบางอย่างต้องรักษาโดยการผ่าตัด เช่น โรคเยื่อบุโพรงมดลูกขึ้นผิดที่ในอุ้งเชิงกราน การผ่าตัดโดยวิธีการส่องกล้องผ่านช่องท้องจะทำให้รู้สาเหตุ และรักษาสาเหตุไปในคราวเดียวกันได้บางอย่าง เช่น เนื้องอกมดลูก หรือ มีถุงน้ำรังไข่ (Cyst) ก็ทำการผ่าตัดวิธีใดวิธีหนึ่งได้โดยทราบวินิจฉัยก่อนผ่าตัดได้ ซึ่งแพทย์จะเป็นผู้อธิบายให้ฟังก่อนการผ่าตัดถึงความจำเป็น ผลดีและโรคแทรกซ้อน ขึ้นอยู่กับว่าเป็นโรคอะไร
      - 3.การรักษาวิธีอื่นๆ เช่น การให้กายภาพบำบัด การให้ยาคลายการเกร็งตัวของกล้ามเนื้อ การฉีดยาชาเฉพาะที่ รวมทั้งการสอนให้มีการออกกำลังกาย การฝึกท่าทางการเดินการนั่ง ฯลฯ