Volgens uitzicht: Bullae en ulceraties
inleiding:

• door bewegingen van de tong, de kaken tijdens functie (praten, kauwen) schuiven slijmvliezen over mekaar en komt het blaardak snel los. Zo worden blaartjes opengewreven en niet meer herkend als een blaar maar als een ulceratie.
• Een vesikel (beeld) is een kleine blaar.
• Een goedaardige ulceratie voelt niet hard aan, bij een maligne ulceratie is induratie voelbaar.
  
  

ROU: Recurrente Orale Ulceraties

• We onderscheiden 3 vormen:
  

  Mineure

  
  

  majeure

  
  

  hepetiforme vorm

• Zijn auto-immuun aandoeningen: antistoffen tegen basaalcellenlaag van gingiva of mucosa
• Uitlokkende factoren: voedsel, hormonale oorzaken, trauma in de mond, vaker bij niet-rokers, stress, droge mond
• Aften zijn de meest voorkomende vorm van orale ulceraties. Pijnlijk omdat het bindweefsel blootligt.
• contact ulceratie (zie beeld tgv wattenrol bij tandarts R/)
• Geen koorts of algemene malaise
• Geen biopsie nodig want levert geen uitsluitsel op.
  
  
  

Ulceraties door trauma ontstaan

• Fysieke traumata
  

  poetsen op het tandvlees veroorzaakt ulceraties aan de marginale gingivarand (meestal thv HT V en M1 pal: beeld

  
  

  Verschil tussen stillman cleft (beeld 2#44) en Mc Call festoon (beeld 2 #33, 34 met hypertrofische randen

• Thermisch trauma:
  

  Door te warm voedsel meestal thv het gehemelte

  
  

  Door THK behandelingen (hete was, onvoldoende koeling op roterend instrumentarium)

  
  

  

• Chemisch door traumata ontstaan
  

  etsend of toxisch door pharmaca of mondspoelmiddelen, meestal door patiënt zelf veroorzaakt

  
  

  BELANGRIJK CHX: epitheeldesquamatie

  
  

  

  
  

  Mucositis = ontstekingsachtige verandering van de mucosa. Bestraling tast alleen niet-gekeratiniseerde weefsels aan. Chemotherapie raakt ook de gingiva. klinisch beeld: atrofie van de mucosae leidend tot pseudomembraneuze of ulceratieve mucositis vanaf dag 7 tot 11 na de aanvang van de behandeling.

  
  

  

Volgens uitzicht: tumor
inleiding:

• tumor hoeft niet altijd kwaadaardig te zijn
• Kan gaan om een volumevermeerding van parodontale weefsels
• Beeld toont een symmetrische hyperplasie van de tuberregio's. we meten de pseudopockets met een diepte van >1cm.
• Onderscheid qua karakter:
  

  benigne

  
  

  Invasieve of niet-invasieve

  
  

  Malgine al dan niet met metastasering

• Onderscheid qua locatie: weke of harde weefsels
• Onderscheid qua uitgebreidheid: lokaal of systemisch.
  
  
  

Epulis

• congenitaal: bij de geboorte, meer bij meisjes thv 12-22
  

  Behandeling: spontane regressie of resectie

• Zwangerschapsepulis (beeld 1,2): hormonaal gestuurd
  

  Bij 5 Zwangerschappen

  
  

  Gesteeld voorkomen, resectie aangewezen

• Epulis granulomatosa
  

  Gemakkelijk bloedend tijdens het poetsen

  
  

  Geen pus

  
  

  Bestaat uit granulatieweefsel tgv lokale prikkel (plaque,tandsteen, overvulling of overhangende kroonrand, engstand).

  
  

  

  
  
  

Fibroom

• irritatiefibroom: ontstaat door irritatie bv door prothese, kan blijven groeien, zie onderste dia's onder het frame
• Ulceratie wijst vaak op een maligne proces (beeld bovenaan)
• Fibrosarcoom tast het onderliggende bot niet aan maar kan metastaseren (slechts 50% 5 jaars overleving)
  
  
  

Verruca of wrat

• veroorzaakt door humaan papillomavirus type 2
• Vaak bij kinderen et wratten op de vingers
• Thv lippen, palatum, gingiva
• Witte, bloemkoolachtige structuren die zelden blijven groeien
• Congenitaal: bij de geboorte, meer bij meisjes thv 12-22
  
  
  

Mucocele

• slijm- of speekselklierkyste
• Geen voorkeur voor geslacht of leeftijd
• Meestal onderlip en binnenkant wang
• Weke zwelling van enkele mm tot 1 cm groot: soms blauw doorschemerend.
• het zakje is gevuld met eosinofiel coagulum en ontstekingscellen
• Behandeling is excisie met het direct omliggend weefsel om recidief te voorkomen.
  
  
  

Tandvleeszwelling door medicatie

• Kan om 1 papil gaan tot een hele kaak
• Kan soms de kronen bedekken
• Versterkt door ondermaatste mondhygiëne
• Veroorzaakt door medicijnen van oudere generaties
  

  Fenytoïne (epilepsie)

  
  

  Nifedipine (antihypertensiva,, vooral Ca-antagonisten)

  
  
  

Maligne tumoren: plaveiselcelcarcinoom

• Meest voorkomende hoofd-halstumor
• Oorzaak: genetisch (groei oncogenen, geen tumorsupressorgenen), omgevingsfactoren (pollutie), levensstijl (roken, dieet)
• Ontstaat in het epitheel van de mond- en keelholte, dus ook het gingivale epitheel
• Invadeert waardoor weefseldestructie optreedt, bot aangetast wordt en tanden loskomen, kan leiden tot spontane fracturen in de mandibula en neus- en sinusobstructie
• Vaak uitzaaiingen in de lymfeklieren en op afstand in de longen.
• op rx kunnen afwijkingen als wortelresorptie hypercementose, breed PDL wijzen op de eerste symptomen
• Hoge mortaliteit.
  
  
  

Harde weefsels: Torus

• T mandibularis (linguaal OK) of T palatinus (mid palataal)
• Benigne exostosen overdekt met dun laagje tandvlees
• Storend bij het dragen van een uitneembare prothese in de onderkaak: dan is het verwijdering geindiceerd.
  
  
  

Harde weefsels: Exostose

• Een of meerdere harde botknobbels gelegen buccaal van de processus thv PM in OK en BK
• Vaak zien we intra-bony defecten rond nabijgelegen tanden
• Geen behandeling nodig, tenzij storend voor uitneembare prothese
  
  
  

Prothetisch werk bij gereduceerd parodontium
Inleiding

• De meerderheid van de patiënt met parodontitis, mits zij grondig parodontale zijn behandeld, een nauwkeurige onderhoudstherapie volgen en een grote therapietrouw vertonen, kan verdere parodontale afbraak vermijden. Slechts een beperkt aantal patiënten neigt tot recidief en is parodontaal niet volledig onder controle te krijgen op lange termijn.
• Tanden met uitgesproken parodontaal aanhechtingsverlies en slechte prognose als latere prothesepijler worden best onmiddelijk verwijderd. Omwille van functie en esthetische redenen is dan tandvervanging noodzakelijk. Het herstel van de tandboog kan ook geïndiceerd zijn voor het stabiliseren van de occlusie en het voorkomen van tandmigratie en overeruptie van de antagonisten.
• Partiële plaatprothesen zijn slechts nuttig als tijdelijke vervanging omdat ze mobiele elementen onvoldoende stabiliseren en door het frequent uitnemen en inzetten leiden tot toenemende mobiliteit. Bovendien zijn uitneembare partiële plaatprothesen meestal niet parodontaal-vriendelijk ontworpen.
• Anderzijds kan een partiële plaatprothese wel uitkomst bieden als tussenfase naar de volledige prothese.
• het is optimaal om de parodontale en de prothetische behandelplanning gelijktijdig op te stellen zodat nadien geen onnodig gesaneerde tanden hoeven verwijderd te worden.
• Gezien de gunstige langetermijnresultaten van de meeste tandimplantaten is het indicatiegebied voor uitgebreid prothetisch herstel op pijlers met gereduceerd gezond parodontium kleiner geworden. anderszijds werd aangetoond dat bij patiënt met snel evoluerende parodontitis de kans op implantaatfalen ook verhoogd is.
• Het is niet zo dat patiënten met implantaatgedragen suprastructuren minder onderhoudstherapie nodig hebben en minder mondzorg thuis dan patiënten met natuurlijke pijlertanden.
• Bij uitgebreide parodontaal- prothetische gevallen zijn een zorgvuldige planning en overleg tussen parodontoloog, de algemeen tandarts-protheticus, de MH-ist, de tandtechnicus en patiënt een baisvoorwaarde voor succes op lange termijn.
  
  

Komen in aanmerking voor vast prothetisch werk op gereduceerd parodontium

• Patiënten die tevreden zijn met een verkorte tandboog (premolarenocclusie)
• Patiënten bij wie de verticale en horizontale dimensies van het kraakbeen geen implantaten toelaten en bij wie kaakverbreding of -augmentatie geen goede prognose heeft.
• Patiënten bij wie sinuslifting om medische redenen niet geïndiceerd is.
• Alle patiënten bij wie om psychologische of medische redenen (bv ongecontroleerde diabetes, sterke osteoporose, recente chemotherapie) uitgebreide orale chirurgie minder aan te bevelen is.
  
  

De verkorte tandboog

• Het '28 tanden-syndroom', waarbij clinici per se alle verloren gegane tanden willen vervangen, heeft zich nu verplaatst naar de implantaatgedragen protheses.
• De premolarenocclusie (10 occluderende paren) volstaat meestal voor een adequate kauwfunctie, zonder molaren nog goed voor 80%.
• De kans op overbelasting van het gewricht en daardoor op het ontstaan van TMD is onwaarschijnlijk, ook op lange termijn.
• Een stabiele premolarenocclusie is voldoende om de voor- en overbeet stabiel te houden en resulteert niet in een migratie van fronttanden of verdieping van de beet.
• Bij veel patiënten is de verkorte tandboog en esthetisch acceptabele situatie. Het ontbreken van molaren in de BK is vaak ofwel niet zichtbaar ofwel subjectief niet storend.
  
  

Extensiebruggen bij gereduceerd parodontium

• Mits aandacht voor occlusie en articulatie zijn extensiebruggen bij patiënten met gereduceerd parodontium waar de constructies hoog en voldoende breed kunnen worden gemaakt, een geldig alternatief voor implantaatgedragen reconstructies.