Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลสตรีตั้งครรภ์ที่เป็นวัณโรค (อาการและอาการแสดง (ไอเรื้อรัง มากกว่า…
การพยาบาลสตรีตั้งครรภ์ที่เป็นวัณโรค
ความหมาย
โรคติดเชื้อของระบบทางเดินหายใจที่เกิดจากเชื้อ mycobacterium tuberculosis ซึ่งเป็นโรคเรื้อรังเกิดขึ้นได้กับทุกส่วนของร่างกาย เช่น ต่อมน้ำเหลือง, กระดูก, เยื่อหุ้มสมอง, ปอด เป็นต้น
อาการและอาการแสดง
ไอเรื้อรัง มากกว่า 3 สัปดาห์
มีไข้ตอนบ่าย
อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร น้ำหนักตัวค่อยๆลด ซีด
อาการแรกๆไอแห้งๆ มีเสมหะ เป็นมูกปน
เหงื่อออกตอนกลางคืน
พยาธิสภาพ
วัณโรค (tuberculosis) เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย mycobacterium tuberculosis ติดต่อจากคนคนหนึ่งโดยการหายใจ เอาละอองฝอย < 10 ไมครอน เกิดจากการ ไอ จาม การใช้เสียง
สูดหายใจเข้าไปสู่ระบบทางเดินหายใจ มีระยะฟักตัว 4-12 wk เชื้อจะกระจายไปตามกระแสเลือด ระบบน้ำเหลือง
เม็ดเลือดขาวชนิด macrophage จะจับกินเชื้อ กระตุ้นให้มีการอักเสบเฉียบพลัน เม็ดเลือดขาวชนิด neutrophils จะทำลายเชื้อโรค หลังจากนั้น 24 ชั่วโมง macrophage จะเข้ามาทำปฏิกิริยารวมกลุ่มเกิดเป็นรอยโรคในเนื้อปอด ขนาด< 1 cm. รอยโรคนี้จะหายได้เองและอาจถูกทำลายโดย macrophage ที่อยู่รอบๆ อาจแทนที่ด้วยพังผืดล้อมรอบรอยโรคไว้ มักมีเชื้อเหลือค้างและอาจกำเริบภายหลังได้
ผลต่อการตั้งครรภ์
มารดา
คลอดก่อนกำหนด
preeclamsia
แท้ง
ทารก
น้ำหนักตัวน้อย
ทารกติดเชื้อวัณโรคตั้งแต่แรกเกิด
คลอก่อนกำหนด
ตายในครรภ์
การรักษา
rifampicin ใช้รักษาสตรีตั้งครรภ์ที่มีความเสี่ยง ทำให้ระดับtrombinในเลือดต่ำ อาจทำให้เกิดภาวะเลือดออกได้ทั้งมารดาหลังคลอด และทารกแรกเกิด
ethambutol ปลอดภัยสำหรับสตรีตั้งครรภ์ ใช้ช่วยป้องกันการดื้อยา rifampicin
isoniazid(INH) เป็นยาที่ปลอดภัยที่สุดสำหรับสตรีตั้งครรภ์
steptomycin เป็นยายับยั้งการสร้างโปรตีนของเชื้อวัณโรค หลีกเลี่ยงการใช้ยาในขณะตั้งครรภ์เนื่องจากเป็นพิษต่อไต ระบบการได้ยิน
การพยาบาล
ระยะคลอด
ดูแลให้ได้รับสารน้ำและยาตามแผนการรักษาของแพทย์
ฟัง FHS เพื่อประเมินสภาวะทารกในครรภ์ และประเมินความก้าวหน้าการคลอดเป็นระยะๆ
ดูแลให้ผู้คลอดพักผ่อนให้มากที่สุด ลดการใช้แรง
หลังคลอดรกแล้วให้คลึงมดลูให้กลมเเข็ง เพื่อให้มดลูกหดรัดตัวดี และป้องกันการตกเลือดหลังคลอด
ระยะหลังคลอด
ทารกแรกเกิดทุกคนควรตรวจ tuberculin skin test ทารกแรกเกิดให้ INH
และ rifampicin ทันทีหลังคลอด เป็นเวลา 6 เดือน และทำ tuberculin skin test ซ้ำตอนอายุ 3 เดือน
ฉีดวัคซีน BCG ให้ทารกป้องกันวัณโรค
หลังคลอดควรแยกทารกออกจากมารดา จนกระทั่งผล sputum AFB negative ถ้าแยกไม่ได้หลีกเลี่ยงการไอจามใส่ทารก
ระยะตั้งครรภ์
งดเครื่องดื่มแอลกอฮอลล์ ชา แกแฟ และสารเสพติดทุกชนิด
จัดสิ่งแวดล้อมในบ้านให้มีอากาศถ่ายเทได้สะดวก
แนะนำให้รับประทานอาหารที่มีโปรตีนสูง เน้นเนื้อสัตว์ ปลา นม ไข่
สวมหน้ากากปิดปากปิดจมูก เพื่อป้องกันการแพร่เชื้อสู่ผู้อื่น
เน้นวิธีการรับประทานยาตามแผนการรักษษของแพทย์อย่างเคร่งครัด
ไม่ใช้ของใช้ส่วนตัวร่วมกับผู้อื่น เช่น ผ้าเช็ดหน้า ผ้าเช็ดตัว
การวินิจฉัย
Chest X-ray
การตรวจ tuberculin skin test เป็นการฉีดสารสกัดโปรตีนที่ได้จากเชื้อวัณโรค เรียกว่า purified protein derivative ปริมาณ 0.1 ml sc บริเวณเเขน หลังจากนั้น 48-72 ชม. อ่านผล
ผิวหนังนูนขึ้น บวม แดง เป็นตุ่มเล็กๆ
ไม่แนะนำให้ใช้ตรวจในสตรีตั้งครรภ์และมารดาหลังคลอดที่เลี้ยงบุตรด้วยนมแม่
การซักประวัติถึงอาการและอาการแสดง
sputum AFB