Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
İSLAMİYET ETKİSİNDE TÜRK EDEBİYATI 11-12. yy (Atabetül hakayık-edip ahmet…
İSLAMİYET ETKİSİNDE TÜRK EDEBİYATI 11-12. yy
ilk müslüman Türk devleti ''Karahanlılar'' dır.
Arapça ve Farsça sözcüklerle karşılaşırız.
İslamiyeti kabul ettikten sonra ilk yazılı eserler:
DİVANÜ LÜGATİT TÜRK-Kaşgarlı Mahmut 11.yy
türk dillerini toplayan kitap
amaç:araplara türkçeyi öğretmek,türkçenin gücünü göstermek.
Alp er tunga sagusundan alıntılar var.
KUTADGU BİLİG(MUTLULUK VEREN BİLGİ)-yusuf has hacib
ilk mesnevi- -tamamen beyit -6645 beyit
-didaktik şiir
-aruz ölçüşüyle
-
epik üslup açısından firdevsi-Şehname den etkilenmiştir.
siyasetname niteliğindedir.Alegoriktir.
ay toldı(dolunay):vezir-mutluluğu temsil eder.
ögdülmiş(övülmüş).vezirin oğlu-akıl ve anlayışı temsil eder.
Kün togdı(gün doğdu):hükümdar-adaleti ve kanunu temsil eder.
odgurmuş(uyanmış):derviş,zahit kişi-dünya işlerinin sonunu,akıbeti temsil eder.
NÜSHALAR
MISIR NÜSHASI-arap harfleri ile -Kahire kral kitaplığında
FERGANA NÜSHASI-en eskisi
VİYANA NÜSHASI-uygur harfleri ile (viyana saray kitaplığı)
Eserde geçen özdeyişler ;bilgiyi,aklıikanunuiiyi olmayı öğütleyen özdeyişlerdir.
yazılış amacı:Ülkenin nasıl yönetileceği hakkında bilgi vermek
DIVANI HİKMET-Ahmet önemli sözlerin kitabı)
hece ölçüsü ve dörtlüklerle söylenir. 4+3=7 4+4+4=12 hece ölçüsü kalıpları aruz ölçüsü de kullanılmıştır. abcb/dddb/eeeb
Dervişlik üzerine övgüler,dünya halinden şikayet,tanrıya ulaşmanın yolları,dine uygun ahlak ve öğütler içerir.
Atabetül hakayık-edip ahmet yükneki
karahanlı türkçesi-hakaniye lehçesi 12.yy aa/ba/ca
konular: -bilginin yararı,bilgisizliğin zararı
-dili tutmanın yolu yordamı
-dünyanın değişmesi
-cömertliğin övülmesi,cimriliğin yerilmesi
-alçakgönüllülük ve kendini beğenmişlik -hırs,keremi,yumuşak huyluluk
-ahlak,iyiliği ve değerli ahlak edinmeye özendirme
-çeşitli anlamları kapsayan dörtlükler
NÜSHALAR:
ayasofya nüshası
topkapı nüshası
semerkant nüshası
ankara seyid ali nüshası
giriş beyit,asıl bölüm dörtlük
divanı hikmet kutadgu bilig atabetül hakayık manzumdur(şiir) didaktik olması 3 eserin ortak özelliğidir.