Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
PENENTANGAN MASYARAKAT TEMPATAN (Penentangan Masyarakat Tempatan Terhadap…
PENENTANGAN MASYARAKAT TEMPATAN
Penentangan Masyarakat Tempatan Terhadap Kuasa Barat
Kelemahan
Ancaman Perundangan Barat (Haji Abdul Rahman Limbong Pejuang Masyarakat Tani Terengganu)
Kebangkitan Tahun 1925
Seramai 300-500 org petani berkumpul d Kuala Telemong & membersihkn 200 ekar tanah milik Tengku Nik Maimunah & 400 ekar tanah kerajaan tanpa pas kebenaran
Kebangkitan Tahun 1928
Kebangkitan Tani d Marang,Kuala Telemong & Kuala Berang
Bentuk Tindakan :-
Mengisytiharkan perang terhadap British
Menduduki balai Polis
Menduduki bangunan kerajaan
Mengibarkan bendera merah di Kuala Berang
Kesan Tindakn
Dbicarakn d KT
Djatuhi hukuman buang negeri ke Makkah atas kesalahan menghasut
Haji Abdul Rahman Limbong dtangkap
Kebangkitan Tahun 1922
Petani d Kuala Telemong menentang peraturan baharu dgn bersihkan tanah tanpa ambil pas kebenaran
Gagal Mentafsir Perjanjian (Dato' Maharaja Lela)
Usaha membatalkan perjanjian tersebut perlu mendapat sokongan British
Pembesar Melayu tdk dberikan masa yg cukup untk meneliti Perjanjian Pangkor
Tindakan Sultan & pembesar Perak untk mencabar Perjanjian Pangkor menemui kegagalan
Penentangan Bersenjata
Yamtuan Antah Pejuang Terbilang
Yamtuan Antah juga kehabisan peluru & kekurangan ubat bedil
British berjaya menawan Paroi & Bukit Putus
British menggunakan meriam yg besar untk menghancurkn kubu pertahanan Yamtuan Antah
Yamtuan Antah berundur ke Johor
Rentap Wira Bukit Sadok
Brooke menggunakan meriam tembaga "Bukit Sadok" & angkatan tentera yg lebih besar
Brooke berjaya menawan Bukit Sadok
Brooke berjaya menewaskn rentap dalam serangan ke-3 (1861)
Rentap berundur ke Entabai
Tipu Muslihat
Mat Salleh
Dalam Rundingan Perdamaian Menggatal (1898), SBUB membenarkn beliau mentadbir daerah Tambunan
Pada thn 1899,SBUB mengambil alih pentadbiran Tambunan
SBUB menggunakan tipu muslihat untk melemahkn perjuangan beliau
Tok Janggut
British desak Sultan Muhammad IV Kelantan supaya isytiharkn perjuangn Tok Janggut & pengikutnya sbg penderhakaan terhadap Sultan Kelantan
Muslihat British ini berjaya menakutkan rakyat supaya tidak menyokong @ menyertai perjuangan Tok Janggut
Faktor Kegagalan Penentangan Masyarakat Tempatan
Faktor Istana - British menggunakan istana untk memadamkn kebangkitan masyarakat tempatan
British berpakat dgn Belanda - Kedua-dua pihak bkerjasama utk memadam kebangkitan masyarakt tempatan
Kelemahan Teknologi - Senjata Barat lebih canggih berbanding dgn senjata yg dgunakan oleh masyarakat tempatan
Sokongan - Tidak menyeluruh, kurangnya sokongan drpd pihak istana
Kelemahan Strategi - British menggunakn pelbg strategi untk mengatasi kebangkitan masyarakat tempatan
Kekuatan tentera, Senjata moden, Memecahbelahkn pakatan, Tipu daya & Menggunakn istana
Penentangn Bersifat Setempat - Tidak meluas ke seluruh negeri
Kekuatan
Kubu Pertahanan
Rentap
Kubu Bukit Sadok terletak di kwsn curam & perbukitan yg tinggi
Berjaya patahkn serangan keluarga Brooke sebnyk 2x, iaitu pd tahun 1857 & 1858 krn keutuhan kubu Bukit Sadok
Dikelilingi oleh hutan rimba & bukit batu kapur
Terdapat halangan kayu belian setebal dua kaki yg tidak boleh dtembusi oleh peluru
menggunakan meriam "Bujang Timpang Berang" yg dperbuat drpd besi
Mat Sator
Terletak berdekatan Kota Mat Salleh di tibabar
Kedudukan kota ini strategik kerana terletak di tebing Sg. Sunsuron yg membekalkn sumber air
Terletak di Kampung Kapayan Lama, Tambunan
Kota ini menjadi pusat tinjauan kegiatan British
Mempunyai kubu yg dkenali sbg Kota Mat Sator
Yamtuan Antah
Kedua-dua kubu semula jadi trsbt terlalu ampuh utk ditembusi British kerana terletak di atas bukit yg tinggi
Terdapat halangan ranjau & pokok tumbang d bahagian hdpn
Berjaya patahkan serangan British pd peringkat awal penentangan krn kekuatan kubu di Paroi & kubu Bukit Putus
Kwsn kubu trsbt berbukit bukau & dikelilingi oleh hutan tebal
Persenjataan
Dol Said
Menggunakan senapang jenis flintlock & snider riffles ketika membuat serangan hendap terhadap tentera British
Menggunakan meriam kecil (lela rentaka) yg mudah dibawa ke medan pertempuran
Memperoleh bantuan angkatan tentera dari Rembau & wilayah yg menjadi jiran Naning
Muafakat
Dato' Maharaja Lela
5 September 1875 - Mengadakan mesyuarat di rumah Dato' Sagor...Mereka bersumpah meminum air keris akan merahsiakan pakatan sulit itu
12 September 1875 - Mengaddakan mesyuarat khas pada waktu malam di Istana Sultan Ismail di Belanja
Setelah mengadakan tujuh kali mesyuarat, akhirnya mereka berjaya membunuh J.W.W. Birch di Pasir Salak
21 Julai 1875 - Satu mesyuarat penting diadakan di Durian Sebatang...Mereka yg hadir brjabat tangan & mengangkat sumpah tdk akan memungkiri keputusan yg dcapai
16 Oktober 1874 - Sultan Abdullah, Ngah Ibrahim, Dato' Maharaja Lela, Dato' Sagor & pembesar Melayu lain mengadakan pakaan sulit untk menghapuskn J.W.W. Birch
Sharif Masahor
Berjaya membunuh dua org pegawai British
Brooke tidak dpt membuktikan beliau terlibat dalam pakatan trsbt
Berjaya menyerang Kanowit dgn bantuan Dato' Patinggi Abdul Gapur
Perundangan
Haji Abdul Rahman Limbong
Memohon lesen pleader untk membela para petani Terengganu di mahkamah dgn menggunakan hujah agama
Menyatakan bahawa tanah yg dkerjakan oleh mereka ialah "Hak Allah SWT" & rakyat bebas mengerjakannya tanpa perlu membayar cukai
Sistem percukaian yg dperkenalkan oleh British adalah berlawanan dgn hukum syarak
beliau menuntut hak mengerjakan tanah harus mengikut hukum agama Islam
Matlamat & Bentuk Penentangan Masyarakat Tempatan
Pengenalan
Matlamat Perjuangan
Mengembalikan & mengekalkan sistem pentadbiran tradisional sebagaimana sedia ada
Mempertahankn hak & kedudukan pemerintah tempatan kesan drpd perubahan pentadbiran Barat
Menentang pentadbiran & peraturan baharu yg menyusahkn hidup rakyat tempatan
Bentuk Penentangan Tempatan
Mencabar Perjanjian
Sebab Penentangan
dato' Maharaja Lela bangkit menentang British kerana Residen British mengambil alih kuasa Sultan, pengambilan hak mengutip cukai & Residen British yg mencabuli adat resam Orang Melayu
Peristiwa Penentangan
2 November 1875, J.W.W. Birch diiringi oleh Leftenan Abbott, Mat Arshad, jurubahasanya & sepasukan tentera tiba d Pair Salak untk menampal perisytiharan mengambil hak memungut cukai oleh British
Kesempatan trsbt dgunakn oleh Dato' Maharaja Lela & pengikutnya untk membunuh J.W.W. Birch
Rentetan itu, beberapa mesyuarat sulit diadakn antara Sultan Abdullah dgn pembesarnya bg membincangkn pakatan menghapuskn J.W.W.Birch
J.W.W. Birch dbunuh pd 2 November 1875
16 Oktober 1874, Sultan Abdullah & pembesar Perak mengupah R.C. Woods, peguam dr Pulau Pinang untk memansuhkn Perjanjian Pangkor...Namun begitu, usahanya gagal
Tahun 1877, Dato' Maharaja Lela, Dato' Sagor, Pandak Indut & Siputum djatuhi hukuman gantung sampai mati oleh British
Sultan Abdulah, Raja Ismail & Ngah Ibrahim dbuang Negeri
Latar Belakang
Merupakan Org Besar Berlapan Perak yg mentadbir Pasir Salak
November 1874
Perak menerima Residen British (J.W.W. Birch) melalui perjanjian Pangkor
Perlantikan trsbt mencetuskn konfik antara J.W.W Birch, Sultan & pembesar Perak d Pasir Salak
Dato' Maharaja Lela Pandak Lam ialah keturunan Daeng Salili anak Raja Bugis yg berasal dr Luwuk Sulawesi
Menggunakan Sistem Perundangan
Latar Belakang
Haji Abdul Rahman bin Abdul Hamid bin Haji Abdul Qadir atau Haji Abdul Rahman Limbong merupakan ketua gerakan Kebangkitan Tani
Lahir pada tahun 1868
Meninggal dunia di Makkah pada tahun 1929
Keluarganya berasal dari Patani & Terengganu
Sebab Penentangan
Menentang pengenalan pentadbiran Barat di Terengganu
Menolak undang -undang tanah yang berlawanan dengan hukum syarak
Kebijaksanaan pemimpinnya mengguankan sistem perundangan & agama merupakan antara ciri menarik...Menentang peraturan baharu yg dperkenalkn oleh British
Peristiwa Penentangan
Kegagalan pihak peguam cara (pendakwa) & hakim jelaskn pertanyaan Haji Abdul Rahman Limbong menyebabkn perbicaraan dtangguhkn & berakhir tanpa keputusan
Perbicaraan dtamatkn dgn keputusan berpihak kpd Haji Abdul Rahman Limbong
Bertindak sbg peguam bg mewakili penduduk Ulu Telemong menentang pihak kerajaan yg dwakili oleh renjer hutan
Apabila berlaku Kebangkitan Tani 1928, British menangkap beliau ats tuduhan menghasut
Haji Abdul Rahman Limbong memohon Lesen Wakil (pleader) untk menjadi wakil kpd tertuduh
Beliau dbicarakan & dbuang negeri ke Mekkah
Gerakan kebangkitan menentang sistem pentadbiran British d Terengganu berlaku pd thn 1922, pd thn 1925 & seterusnya pd thn 1928
Penentangan Bersenjata
Abad Ke-19
(3)Penentangan Dato' Bahaman d Pahang
Sebab Penentangan
Setelah J.P Rodger dlantik menjadi Residen Pahang, Dato' Bahaman menolak pelaksanaan undang-undang British kerana bertentangan dgn adat resam & sistem politik tempatan (sistem kehakiman, pemungutan hasil tanah, sistem cukai & penubuhan pasuakn polis luar)
Peristiwa Penentangan
1892, Dato' Bahaman menyerang & menawan semula Lubuk Terua
1894, Dato' Bahaman menyerang & menguasai Kuala Tembeling & Jeram Ampai
1891, Dato' Bahaman menyerang British dgn bantuan Tok Gajah (Imam Perang Rasul) & Mat Kilau
British bertindak bls menghantar Kolonel WAlker & menawan semula Jeram Ampai
Tahun1890, Dato' Bahaman & rakan-rakannya (Tok Gajah & Mat Kilau) menentang pembinaan Balai Polis Lubuk Terua d kwasn pengaruhnya
Dato' Bahaman & sahabatnya mendapatkn perlindungan drpd penduduk & pembesar Terengganu & Kelantan
Latar Belakang
Nama Sebenar, Abdul Rahman b. Imam Noh
Dlantik sbg pembesar Temerloh setelah kematian Orang Kaya Indera Segara
(4)Penentangan Rentap d Sarawak
Sebab Penentangan
Rentap dtuduh oleh James Brooke sbg lanun
Charles Brooke kemudian mendirikan kubu d Nanga Skrang untk mengawal gerakan org Iban & menghapuskan penempatan org Iban d Sunagi Skrang...Hal ini membangkitkan kemarahan Rentap
Peristiwa Penentangan
1857, Charles Brooke menyerang kubu Renatp d Bukit Sadok tetapi gagal kerana kubu pertahanan Renatp kuat
1858, sekali lg Charles Brooke menyerang tetapi gagal
1854, Charles Brooke menawan kubu Rentap d Sg. Lang & membakar perkampungan trsbt menyebabkn Rentap berundur ke Bukit Sadok & membina kubu
1853, Rentap menyerang kubu Charles Brooke d Nanga Skrang...Mereka berjaya & seorg pegawai James Brooke iaitu Allan Lee terbunuh
1861, Charles Brooke & pasukannya menyerang Kubu Rentap d Bukit Sadok buat kali ke-3
Rentap berundur ke Entabai untk menyusun strategi baru...Sayangnya, beliau meninggal dunia sebelum sempat meneruskan perjuangan
Latar Belakang
Nama asalnya ialah Libau (Pengoncang Dunia)
Dgelar Raja Drat & Raja Ulu
Beliau dlahirkn pd thn 1800
Merupakan pemipin org Iban d Sg. Skrang & Sg. Saribas
Rentap merupakan pahlawan Iban yg menentang penjajah British d Sarawak
(2)Penentangan Yamtuan Antah d N9
Peristiwa Penentangan
Beliau memimpin 4000 org pengikutnya menentang Dato' Kelana yg dsokong oleh pasukan tentera British
British berjaya mengalahkn angkatan Yamtuan Antah d Paroi & Bukit Putus
1876, baginda berunding dgn Gabenor Negeri-negeri Selat, William Jervouis...Melalui rundingan trsbt, British melantik Yamtuan Antah sbg Yamtuan Besar Seri Menanti
Sebab Penentangan
Menentang campur tgn British d Sungai Ujong yg menggugat kedaulatan negara
Beliau bimbang British akan meluaskn kuasa ke wilayahnya
Latar Belakang
Tunku Antah ialah ank Raja Radin Yamtuan Besar N9 (1833-1861)
1875, Yamtuan Antah dlantik sbg Yamtuan Seri Menanti
(5)Penentangan Sharif Mansahor d Sarawak
Faktor Penentangan
James Brooke membian kubu d Kanowit & Henry steele dlantik sbg wakil British
Sharif Masahor menentang tindakan trsbt
James Brooke mengambil wilayah sg. Rajang drpd Sultan Brunei
Kewibawaan sharif Masahor tergugat bila Sarikei dletak d bwh pentadbiran Brooke
Peristiwa Penentanagan
(b)1859
Sharif Masahor & pasukannya menyerang Kanowit
(c)1860
Sharif Masahor menggunakn jalan laut untk menyerang Kuching dr arah Barat
Dato' Patinggi Abdul Gapur pula melancarkn serangan dr Timur
Brooke mematahkn serangan ini menggunakn kapal perang & senjata moden
Sharif Masahor, Datu Patinggi Abdul Gapur & Pengiran Temenggung Hashim Jalil dr Sadong berpakat menggulingkan Dinasti Brooke d Kuching
(d)1861
James brooke memaksa Sultan Brunei menyerahkn Mukah & menahan Sharif Masahor...Kedua-dua tokoh ini telah dbuang negeri oleh Brooke
Perjuangan menentang Brooke disambung oleh Banting
(a)1855
Brooke melucutkan kuasa Sharif Masahor d Sarikei
Sharif Masahor berpakat dgn Dato' Patinggi Abdul Ghapur (Kuching) & Pengiran Temenggung Hashim Jalil (Sadong) untk mengusir James brooke
Sharif Masahor mengetuai 150 buah perahu untk menyerang Mukah serta mengusir Pangeran Matusin yg menyokong James Brooke
Latar Belakang
Merupakan pembesar Sarikei d Sg. Rajang
Dlantik oleh Sultan Abdul Mumin Brunei pd thn 1849
Beliau sangat berpengaruh d kalangan org Melanau d Sg. Rajang & org Iban d sg. Skrang
(1)Penentangan Dol Said d Naning
Sebab Penentangan
(b)Menentang Pelaksanaan Undang-undang British
Penghulu dilarang membicarakn kes jenayah
Tahun 1823, Dol Said dberi amaran & diugut dlucutkn jwtn kerana menyelesaikan kes jenayah d Naning
Pengenalan Peraturan Penghulu yg menggugat pengaruh & kuasa Dol Said
(c)Menentang Bayaran Cukai
Naning dpaksa bayar cukai 1/10 dr hasil pertanian yg berjumlah 4500 Dolar sebln kpd British
(a)Mempertahankn Kemerdekaan Naning
Tetapi, tdk dterima oleh Dol Said & rakyat Naning
Naning diarah mematuhi peraturan
1824, Perjanjian Inggeris-Beanda menyebabkan Melaka dserahkn kpd British
Peristiwa Penentangan
150 org sepoi dhanatr oleh British untk menyerang Dol Said yg dketuai oleh Kapten Wyllie tetapi gagal
Ini kerana Dol Said mengarahkan mereka menggubnakan taktik perang gerila dgn bantuan drpd Seri Menanti, Dato' Kelana Sunagi Ujong, Johol, Ulu Muar, Penghulu Linggi, Penghulu Gemenceh & Pembesar Seri Menanti
15 Julai 1831, Dol Said diisytihar penderhaka oleh British
Yamtuan Muda Raja Ali (Rembau) turut membantu
1831, Dol Said bangkit menentang British
British meminta bantuan Yamtuan Raja Muda Ali & beliau bersetuju untk membantu British dgn menghantar 600 hulubalang menyerang Naning
1832, Yamtuan Rembau & pembesar alin enggan memberiakn bantuan kpd Dol Said
Dol Said berundur ke Seri Menanti & akhirnya menyerah diri ke British
Naning dsatukan dgn Melaka & Dol Said diberi pencen & rumah d Melaka
Latar Belakang
Pusat pentadbiran Naning terletak d Taboh
Hasil keluaran d Naning ialah sprt buah-buahan, sirih & bijih timah
Naning terletak antara Rembau dgn Melaka
Abad Ke-20
Penentangan Mat Salleh d Sabah
Sebab Penentangan
Gabenor Beaufort menganggap Mat Salleh mengancam kepentingan SBUB
SBUB ambil alih hak memungut cukai sehingga menyebabkan pembesar tempatan kehilangan kuasa
Ogos 1895, Mat Salleh & pembesar ke Sandakan utk bertemu C.V Creagh (Gabenor Beaufort) utk berunding tentang masalah cukai & tindakan kekerasan pegawai SBUB terhadap penduduk tempatan tetapi tdk dlayan
Peristiwa Penentangan
April 1898
SBUB membenarkan mat salleh mentadbir tambunan
SBUB tdk menepati janjinya
Rundingan Mat Salleh & Cowie diadakn di Menggatal
1899
SBUB mengambil alih pentadbiran Tambunan drpd Mat Salleh
Mat Salleh berasa tertipu &meneruskn penentangan dgn membina kubu d Kampung Teboh, Tambunan
SBUB menyerang kubu Mat Salleh secara besar-besaran
November 1897
Mat Salleh menyerang Ambong...William Cowie menawarkan perdamaian & pengampunan kpd Mat Salleh setelah tdk berjaya mengalahkan Mat Salleh
Januari 1900
Mat Salleh terkorban & SBUB berjaya menewaskannya. Perjuanagn dteruskn oleh Mat Sator & Kamunta
Julai 1897
Mat Salleh mendirikan kubu di Ranau dan menyerang pusat pentadbiran British di Pulau Gaya
Julai 1902
British berjaya menamatkn kebangkitan trsbt
Latar Belakang
Dlahirkan di Inanam Sabah dan menjadi pemerintah Sg. Sugut
Beliau berketurunan Bajau & Suluk
Nama sebenarnya ialah Mohammad Salleh
Beliau mewarisi sifat kepahlawanan & keberanian berperang
Kebangkitan Mat Salleh adalah yg terbesar dlm sejarah menentang SBUB d Sabah
Penentangan Mat Sator d Sabah
Sebab penentangan
Memperjuangkn kedaulatan tanah air
Meneruskn perjuangan selepas kematian Mat Salleh pd thn 1900
Peristiwa penentangan
Mat Sator membina kubu d Kampung Kapayan Lama Tambunan berhampiran kubu Mat Salleh d Tibabar untk melambatkn serangan British
1900 - British berusaha menamatkn kebangkitan Mat Sator & Mat Salleh
Mat Sator & pengikutnya berundur ke Sg. Sunsuron
April 1900 - Mat Sator berjaya menawan Kudat...Namun begitu, British menyerang balas yg menyebabkn beliau terkorban
Latar Belakang
Pemimpin Kadazandusun d Tambunan
Dkenali sbg Mat Sator
Bertanggungjawab melindungi kubu Mat Salleh d Tibabar
Merupakan org kanan & Ketua Leftenan Mat salleh
Penentangan Tok Janggut d Kelantan
Latar Belakang
Mendapat pendidikan pondok di Pasir Puteh, Kelantan & Makkah
Menetap d Kg. Nering, & bekerja sbg peniaga & petani
Dilahirkan pada tahun 1853 di Kampung Jeram, Pasir Puteh, Kelantan
Mahir dlm ilmu persilatan
Nama sebenarnya ialah Haji Hassan bin Munas
Dpanggil Tok Janggut kerana menyimpan janggut hingga ke paras dada
Peristiwa Penentangan
29 April 1915
Mendapat sokongan Haji said, Penghulu adam dan Che Ishak Merbol
British menyerang Tok Janggut yang berkubu di Kampung Dalam Pupuh Saring
Tok Janggut merancang menyerang Pasir Puteh
TokJanggut terkorban dalam pertempuran tersebut
Tok Janggut mengadakan mesyuarat di Kampung Tok Akib bagi memboikot pengenalan cukai oleh British
Sebab penentangan
Kekerasan pentadbiran
Beliau menetang kekerasan pentadbiran Encik Abdul Latiff,Ketua Jajahan Pasir Puteh
Pembayaran cukai menyusahkan
Mereka yg gagal membayar cukai dtangkap & didenda
Pegawai British yg bertugas jg bersikap boadap terhadap penduduk tempatan
Pejabat bayaran cukai jauh d bandar
Peraturan Cukai
Tok Janggut menentang peraturan cukai pd tahun 1915 yg mewajibkn petani membayar cukai tanah
Semangat jihad
Bersemangat jihad menentang British
Sistem Pentadbiran Barat Memberikn Kesan Terhadap Kuasa Pemerintahan & Kehidupan Masyarakat Tempatan
Kesan Terhadap Kuasa Pemerintahan
Perundangan Tempatan
Perak
Pembinaan balai polis & pelantikan Kapten Speedy sbg Penolong Residen d Larut
Mengurangkn kuasa Menteri Ngah Ibrahim mentadbir kerana beliau dminta menerima nasihat drpd Kapten Speedy
Pahang
British mendirikan balai polis di Lubuk Terua
Menyebabkn kedudukn Dato' Bahaman sbg penguasa undang-undang negeri
Naning
Tindakan British mencabar bidang kuasa penghakiman yg dmiliki oleh Dol Said & mengganggu sistem perundanagn Naning yg berlandaskn Adat Perpatih
Kewangan Tempatan
Perak
J.W.W Birch membatalkn pajakan pungutan cukai & melarang mengutip cukai d Kuala Sungai Perak
Kesan :- Menjejaskn pendapatan Sultan Abdullah, & pembesarnya kehilangan kuasa
Pahang
Dtawarkn elaun bulanan yg sngt kecil
Dato' Bahaman dtawarkn elaun $70.00 shj sebulan
Dgn pengenalan Pegawai Majistret & Pemungut Hasil, Dato' Bahaman & pembesar lain yg berkuasa di Semantan tdk dbenarkn memungut cukai
Para pembesar Pahang membantah tdk akan mematuhi keputusan Majlis Mesyuarat Negeri
Pentadbiran Tempatan
Perak
Residen British yg pertama di Perak ialah J.W.W. Birch
Memaksa Sultan Abdullah menandatangani surat pengisytiharan
Kesan pelantikan J.W.W Birch:Sultan Abdullah dan pembesarnya kehilangan kuasa
Membolehkan Residen British mentadbir hasil negeri atas nama sultan
Sabah
Dalam satu rundingan antara Mat Salleh dengan William Cowle,Mat Salleh dibenarkan mentadbir daerah Tambunan
SBUB memungkiri janji dengan mengambil semula Tambunan
Pentadbiran SBUB menggugat kedudukan Mat Salleh,pembesar di hulu Sungai Sugut
Mencabar kuasa dan kewibawaan Mat Salleh
Pahang
Sultan Ahmad dipaksa melucutkan gelaran Dato' Setia Perkasa Pahlawan Semantan daripada Dato' Bahaman
Tindakan British memalukan beliau menyebabkan berlakunya kebangkitan menentang British di Pahang
Pembentukan daerah di bawah pentadbiran Pemungut Cukai dan Majistret menyebabkan hilangnya kuasa pentadbiran pembesar di daerah masing-masing
Terengganu
Pelantikan Penasihat British di Terengganu menggugat kekuasaan sultan dan pembesar
Hubungan luar negeri pula ditetapkan oleh British
Sarawak
Brooke melibatkan penduduk tempatan dlm pentadbiran bagi mengukuhkn kuasa d Sarawak
Melantik Pembesar Melayu yg berpengalaman antaranya :- (untk memudahkn Brooke menghapuskn kebangkitan pemimpin tempatan )
Pembesar Melayu
Datu Temenggung
Dartu Bandar
Datu Patinggi
Kelantan
Pusat pentadbiran jajahan Pasir Puteh telah dpindahkan dari Jeram ke Pasir Puteh
Engku Besar Jeram hanya dberi jawatan yg rendah (Tok Kweng Muda)...Beliau kehilangan kuasa, wibawa & keistimewaan
Pembentukan jajahan & pelantikan ketua jajahan sbg pentadbir telah mengambil alih kuasa pembesar
Engku Besar Jeram Tuan Ahmad & Tok Janggut menjalankn kempen menentang pentadbiran baharu itu
N9
Thn 1874
British meluaskan kuasa di Sungai Ujong
Menyebelahi pembesar tempatan,Dato'Kelana
Tindakan British :- Menggugat kewibawaan dan mencabar kedudukan Yamtuan Antah
Menguasai Rembau,Jelebu dan Seri Menanti
Menempatkan Pegawai Majistret dan Pemungut Hasil
Kesan Terhadap Kehidupan Masyarakat
Cukai Terhadap Petani d Pasir Puteh
Sebelum Pentadbiran British
Tanah yg tdk diusahakn, dkecualikan drpd cukai
Sekiranya hasil tanaman sedikit, maka cukai yg dkenakan adalah rendah
Kutipan cukai berdasarkn jumlah keluaran
Selepas Kedatangan British
Setiap tanah yg mempunyai keluasan 400 depa per segi dkenakan cukai sebnyk tiga kupang (30 sen) setahun
Semua pemilik tanah dwajibkn membayar cukai
Setiap penduduk mesti melaporkn jumlah keluasan sawah padi yg dimiliki
Masalah Membayar Cukai
Bayaran cukai hanya boleh djelaskn semasa waktu pejabat
Pejabat bayaran cukai terletak jauh dr tempat tinggal mereka
Penduduk yg enggan membayar cukai dtangkap & didenda
Menyebabkn penduduk semakin benci kpd British
Bercanggah dgn Nilai Tempatan
Penduduk Terengganu memerlukn surat kebenaran untk mengambil hasil hutan, membuka tanah untk petempatan @ berhuma
Cukai mesti dbayar di pejabat tanah
Mereka yg gagal mematuhi peraturan trsbt akan didenda & jika gagal membayar denda akn dpenjarakn
Sarawak - Tahun 1894
D.J.S. Balley, pegawai Brooke yg bertugas di Simanggang mengenakan cukai terhadap org Iban d Ulu Batang Lupar
Mengeluarkan arahan memusnahkn rumah panjang yg dbina d kwsn sempadan Sarawak dgn kwsn Belanda d Kalimantan
Org Iban membantah paksaan supaya berpindah ke petempatan d sepanjang sg utama...Menjejaskn kegiatan tanaman pindah mereka
Barang-barang yg dbawa oleh penduduk tempatan sprt tempayan & tembaga drampas oleh pegawai bertugas kerana gagal membayar cukai...Dkenakan denda sebnyk 10 kati ($7.20)...Sepatutnya barang mewah org Iban tdk perlu dkenakan cukai..Cukai pula biasanya hanya dpungut d puat pungutan d hilir sg
Sabah - Layanan Tidak Adil
Orang Murut dilarang membuka tanah baharu untk pertanian pindah @ penempatan
Akibatnya, Orang Murut kekurangan bekalan beras untk mknn harian
Dkenakan bayaran menyukat tanah untk menentukan sempadan
Suami Isteri org Murut dpaksa tinggal berasingan dpisahkn oleh aliran sg
Setiap kali mereka ingin berjumpa dkenakan denda $1.00 Dolar
Kesengsaraan kpd Rakyat
Majlis Mesyuarat Negeri (Kelantan) mengeluarkn perisytiharansistem pungutan cukai baharu yg dkuatkuasakn pd 1 Januari 1915
Menjejaskn kehidupan penduduk tempatan
British memperkenalkn pelbagai jenis cukai terhadap tanah, hasil hutan & tumbuh-tumbuhan
Kesan Penentangan Masyarakat Tempatan
Pentadbiran British
British Lebih Berhati-hati dalm Sistem Pentadbiran
British tubuh Majlis Mesyuarat Negeri (MNM) yg ahli dilantik sultan setelah dicadang Residen
Meluluskan " Perintah atau Peraturan Sultan dalam Majlid Mesyuarat."
Melantik Residen yg berpengalaman,bijaksana,fasihbahasa Melayu,pandai mengambilhati + kuasai adat resam tempatan
British Merombak Semula Skim Penempatan Pegawai
Menubuhkan Kolej Melayu Kuala kangsa di Perak
Beri peluang kpd aristokrat Melayu utk menyertai Perkhidmatan Awam Tanah Melayu
Penempatan pegawai British di Negeri-negeri Melayu mestilah mengetahui adat istiadat Melayu
Menubuhkan Perkhidmatan Tadbir Melayu(Malay Administrative)
Kerugian Akibat Peperangan
Membelanjakan 400,000 Pound Sterling dalm Perang Perak
Mengalami kerugian sebanyak 7000 Pound Sterling dalam Perang Pahang
Mengalami kerugian sebanyak 100,000 Pound Sterling dalam Perang Naning
Pemantapan Kuasa Barat
British menguasai seluruh Negeri Melayu
Dinasti Brooke berjaya meluasakan pengaruh dan wilayahnya di Sarawak
SBUB menguasai Sabah (Borneo Utara)
Masyarakat Tempatan
Kedudukan Raja & Pembesar Melayu Diberi Perhatian
British memperkenalkan Durbar
BM menjadi bahasa rasmi persidangan
Menggunakan tulisan jawi dalam urusan surat-menyurat
Menjadi Inspirasi kpd Pejuang Kemerdekaan Tanah Air
Keberanian mereka menjadi inspirasi kpd pejuang bangsa
Memberikan semangat kpd pejuang kemerdekaan
Kesan Terhadap Pemerintah & Pembesar Tempatan
Kehilangan jiwa
Ramai dbuang negeri
Kehilangan jwtn & kedudukan