ZELULEN ORGANULUAK (I)
Hialoplasma eta zitoeskeletoa
Mikrotubuluek osaturiko egiturak
Erribosomak
Endomintz-sistema
Erretikulu endoplasmatikoa
Golgi aparatua
Organulu ez-energetikoak
Hialoplasma edo zitosola
Zitoeskeletoa
%15-30 disolbatuta
%70-85 ura
Tarteko harizpiak
Mikroharizpiak
Mikrotubuluak
Zentrosoma
Zilioak eta flageloak
Osaera
Pare bat zentriolok osatzen dute (9+0)
Material perizentriolar amorfo batek inguratuta
B mikrotubulua
A mikrotubulua
C mirkotubulua
Funtzioak
Zelula-mikrotubuluak antolatzen ditu
Ardatz akromatikoa eratzen du (ardatzaren mirkorubuluak bikoiztutako zentrosometatik ateratzen dira)
Zentrioloen funtzioa
Zilioen eta flageloen sorreran eta hazkundean esku hartzen dute
Desberdintasunak
Zilioak laburrak eta ugariak. Atzetik aurrerako mugimendua
Flageloak luzeak eta urriak (1 edo 2). Uhin mugimendua
Funtzioak
Zilioak
Flageloak
Zelularen inguruko likidoa mugitu
Zelularen lokomozioa
Egitura
Trantsizio-eremua
Zurtoina edo axonema
Korpuskulu basala
Sustraia (sustrai ziliarrak)
Mintzez inguratuta dago eta (9+2) egitura
Erradioak desagertu eta bederatzi bikoteak hirukote bihurtzen dira
Mintz plasmatikoaren azpian dago eta zentrioloen egitura bera (9+0)
Korpuskulu basalaren beheko muturretik ateratzen dira
Egitura eta kokalekua
Egitura.
Kokalekua
Kanpoko nukleo-mintzaren alde zitoplasmatikoari itsatsita
Erretikulu endoplasmatiko zimurtsuan kanpoaldean itsatsita
Zitosolean aske
Mitokondrioaren matrizean eta kloroplastoen estroman aske
Bi azpiunitate dituzte: bata handia eta bestea txikia
Svedberg (S) unitatearekin adierazten dira, sedimentazio koefizentearen arabera. S = 10ber -13 segundu
Prokariotoak eta eukariotoak
Erribosoma prokariotoak
Erribosoma eukariotoak
Osorik 70S: azpiunitate handiak 50S eta txikiak 30S.
Osorik 80S: azpiunitate handiak 60S eta txikiak 40S
Funtzioak
Proteinak sintetizatu
Inklusio zitoplasmatikoa
Karbohidrato aletxoak
Lipido tantak
Beste inklusio batzuk
Erretikulu endoplasmatiko leuna (EEL)
Erretikulu endoplasmatiko zimurtsua (EEZ)
Egitura eta kokalekua
Funtzioak
Lipidoak eratu, metatu eta garraiatu
Detoxifikazioa
Muskulu-uzkurdura
Mineralen metabolismoan eta pigmentuen sorkuntzan esku hartu
Glukogenotik glukosarako degradazioan parte hartu
Ez daude erribosomei lotuta, tubuluuem laberinto batek osatzen du
Muskulu ildaskatuen zeluletan eta hepatozitoetan oso ugaria
Egitura eta kokalekua
Funtzioak
Proteinen sintesian eta banaketan parte hartu
Proteinen glukosilazioan esku hartu
Erribosomak ditu erretikulua osatzen duten mintzei itsatsita. Tubuluak ez ezin zisterna askok osatzen dute
Zelula eukarioto guztietan dago, ugaztunen globulu gorrietan izan ezik
Egitura eta kokalekua
Zelula eukarioto guztietan, ugaztunen globulu gorrietan izan ezik eta nukleotik gertu.
Polarizazioa
Trans aldea
Cis aldea
EE mintzetik gertu
Mintz plasmatikotik gertu
Funtzioak
EEan sintetizatutako molekulak aldatzea eta paketatzea, garraiatzea, banatzea eta jariatzea
Mintz plasmatikoa berritzea
Glukosilazioa
Polisakaridoak sintetizatzea
Lehen mailako lisosomak eratzea
Peroxisomak
Bakuoloak
Lisosomak
Egitura eta kokalekua
Funtzioak
Sailkapena
Barnea oso azidoa dute (PH=5). Zitosolaren edukirako segurtasun-sistema osatzen du: Entzima horiek zitosoletik aldenduta mantentzen ditu.
Zelula-barneko digestioaz arduratzen dira
Lehen mailako lisosomak
Bigarren mailako lisosomak
Fagolisosomak
Autofagolisosomak
Egitura eta kokalekua
Funtzioak
Molekula oxidatu
Gantz-azidoak azetil-CoA bilakatzeko degradazioan esku hartu
Lipidoen sintesian esku hartu
Osagai batzuk degradatu
Landareetan
Hazietan glioxisoma azukre bilakatu
Fotoarnasketan esku hartu
Oxidazio entzimak dituzte
Egitura eta kokalekua
Funtzioak
Protozoo askotan, uzkurkor edo taupakari izeneko bakuoloak daude
Landareetan
Legamietan eta lisosomarik ez duten zeluletan bakuoloak hartzen dituzte haien funtzioak
Hanpadura mantendu
Landare-zelula handitzea ahalbidetu
Biltzea
Erreserba-substantziak
Hindakinak
Pigmentuak
Substantzia toxikoak
Zelula eukariotoen zitoplasman