Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
MZ KJV les 8 Traumatische gebitsbeschadiging. (Gebitsbescherming: sport…
MZ KJV les 8 Traumatische gebitsbeschadiging.
Inleiding
trauma = altijd dringend
priek rond +-8jaar -> vaak onvolgroeide elementen
goed documenteren!
Classificatie
Beschadiging v/d harde tandweefsels/ pulpa
Beschadiging van het parodontium
Beschadiging v/h alveolair bot & de kaken.
Beschadiging v/d gingiva & orale mucosa.
Beschadiging v/d harde tandweefsels/ pulpa
Glazuurinfractie
= onvolledige fractuur, barst, scheur in glazuur zonders verlies van substantie
Glazuurfractuur
= fractuur met substantieverlies (alleen glazuur)
Ongecompliceerde glazuur-dentinefractuur
= fractuur met substantieverlies van glazuur & dentine maar ZONDER expositie v/d pulpa
Gecompliceerde glazuur-dentinefractuur
= fractuur met substantieverlies van glazuur & dentine MET expositie v/d pulpa
Ongecompliceerde kroon-wortelfractuur
Gecompliceerde kroon-wortelfractuur
Wortelfractuur.
afbeelding uitgelegd:
infractie =
glazuurfractuur=
ongecompliceerde glazuur-dentinefractuur =
gecompliceerde glazuur-dentinefractuur =
Beschadiging v/h parodontium
Concussie
= beschadiging van steunweefsels zonder abnormale beweeglijkheid/ verplaatsing duidelijke percussiegevoeligheid.
Subluxatie (verhoogde beweeglijkheid)
= beschadiging van steunweefsels met abnormale beweeglijkheid maar ZONDER verplaatsing. meestal + bloeding uit sulcus
Extrusie
= Gedeeltelijk verplaatsing v/h element uit de alveole.
Laterale luxatie
= niet axiale verplaatsing
compressie of fractuur v/d alveolewand.
Intrusie
= verplaatsing waarbij element in alveolair bot binnendringt
compressie of fractuur alveolewand
Avulsie
= volledige verwijdering v/h element uit de alveole wand.
linksboven = glazuurdentine fractuur
rechtsboven = Extrusie
Linksonder = Intrusie
rechtsonder = Avulsie
Beschadiging v/h alveolair bot & de kaken
Fractuur v/d alveolewand
blijft beperkt tot V of L alveolewand
Fractuur v/d processus alveolaris
Fractuur v/d maxilla/ mandibula
fractuur van boven en/of onderkaak
met of zonder fractuur van de alveolewand/processus alveolaris.
Beschadiging v/d gingiva & orale mucosa
Laceratie
= oppervlakkige of diepe wond door verscheuring meestal door scherp object.
Contusie
= kneuzing zonder oppervlaktedefect van de mucosa, met nadien vaak submuceus hematoom. meestal door stomp object.
Abrasie
= schaafwond (oppervlakkig met een ruw & bloedend oppervlak).
Epidemiologie
minder onderzoek dan vb. cariës, parodontologische aandoeningen & moeilijker te vergelijken.
MELKGEBIT (epidemiologie)
prevalentie 11-40% (1/3 heeft trauma gehad <5 jaar)
BK CST > BK LST > BK HT > OK CST (dus voornamelijk bovenkaak)
sport & verkeersongevallen: vaak meerdere tanden
80 % tandluxaties
20 % tandfracturen
WE ZIEN IN MELKGEBIT BIJNA GEEN FRACTUREN VOORKOMEN DUS!
voornamelijk trauma v/d ondersteunende weefsels als gevolg van laterale luxaties, subluxaties & concussies
Ook intrusie (tot 4jaar- nadien eerder extrusie & avulsie
linksboven: laceratie
rechtsboven: intrusie
midden: verkleuring na gestopte doorbloeding.
linksonder: subluxatie
rechtsonder: laterale luxatie (begin van hematoom)
Etiologie
oorzaken: melkgebit
beperkte spiercoördinatie
onvoldoende reflex om gezicht te beschermen
onvoldoende inschattingsvermogen risico's
DEFINITIEF GEBIT (epidemiologie)
prevalentie: tussen 4,1 - 58,6%
(12- jarigen in europa: 9,6 - 33%)
(2x meer jongens dan contactsporten)
Algemeen: 1/5 kinderen loopt trauma aan definitief gebit op
voornamelijke hogere sociaaleconomische klasse (omdat deze mensen vooral sport kunnen doen en daarnaast kunnen ze duurdere dingen halen om ongelukken te krijgen).
80% beschadiging harde tandweefsels
20% beschadigingen parodontium
VOORAL BK CST (80%)
VOORAL glanzuur-dentinefractuur (45%) en glazuurfractuur (40%)
Etiologie
oorzaken: Definitief gebit
Val
Slag met voorwerp
Sportongeval
Verkeersongeval
1/2 v/d ongevallen tijdens schooluren.
mechanismen
direct trauma
(op gebitselementen zelf, leiden meestal tot beschadigingen incisieven
indirect trauma
( door plots krachtig sluiten van de kaken. Vb door klap tegen kin, val, epileptische aanval) leiden vaker tot fracturen PM & M fracturen v/d mandibula
Complicaties
infectie v/d pulpaweefsel
obliteratie v/d pulpaholte
Interne wortelresorptie
Externe wortelresorptie
Kiembeschadiging.
1. infectie v/d pulpaweefsel
bij kroonfractuur: dentinetubuli liggen open of pulpa mee betrokken -> bacteriële invasie
Verstoorde bloeding na trauma: minder goede afweerreactie soms herstel v/d vaatzenuwstreng, voornamelijk bij open apex MAAR bij infectie geen genezing mogelijk
-> toegangspoort voor bacteriën snel afsluiten!
symptomen:
grijs verkleuren, pijn, zwelling, op RX periapicale radiolucente of externe wortelresorptie
= hier is te zien een gecompliceerde dentine-glazuur fractuur.
2. Obliteratie v/d pulpaholte.
Verhoogde activiteit odontoblasten -> afzetting dentine
klinisch:
gele verkleuring v/h element
RX: versmalling v/d pulpaholte
obliteratie duidt op vitale pulpa!
sensibiliteitstests vaak negatief door dikke laag dentine.
3. Interne wortelresorptie
beschadiging v/d predentinelaag: thermische schade?
meestal gladde, ronde verbreding v/h wortelkanaal
meestal normale reactie op sensibiliteitstest
endodontische behandeling nodig om resorptieproces te stoppen!
hoe onderscheiden van externe wortelresorptie
RX onder verschillende hoeken nemen
Als defect in midden van de wortel blijft: interne resorptie
Oorspronkelijke ligging v/h wortelkanaal is niet meer te onderscheiden.
4. Externe wortelresorptie
wortel wordt geresorbeerd vanuit beschadigd PDL
Otnstekingsresorptie
= waar cement beschadigd is komen dentinetubuli bloot te liggen bij infectie v/h wortelkanaal -> bacteriële afvalproducten bereiken via tubuli het parodontium -> snel & veel wortel geresorbeerd regelmatige controle na trauma + RX
Vervangingsresorptie
= ontstaat door beschadiging v/h parodontium over groot deel v/h oppervlak
-> botcellen gaan directe verbinding aan met wortelcement/ dentine -> ankylose
geleidelijke vervanging van wortelmateriaal door bot
PDL niet of slechts gedeeltelijk waarneembaar.
5. Kiembeschadiging
Direct
(door druk op de kiem
(intrusieve of laterale luxatie, (traumatische extractie
indirect
(door toxische producten
(door druk vanuit nabijgelegen ontstekingsgebied.
onderzoek
trauma heeft altijd voorrang
gezicht & mond reinigen met fysiologische zoutoplossing
korte medische anamnese
(bloedstollingsafwijkingen, bloedziekten, diabetes, acuut reuma, tetanusimmunisatie, traumata in het verleden?
Anamnese
Administratieve gegevens
plaats van ongeval
omstandigheden ongeval
tijdstip
-bewustzijnsverlies
stoornis in de beet
eerdere behandelingen
eerdere traumata
Subjectieve klachten
Pijn: spontaan of als reactie op druk zoet/zuur
niet altijd relevant als trauma net gebeurd is!
Klinisch onderzoek: Extraoraal
Sereus vocht of bloed uit oren/neus -> doorsturen voor verder medisch onderzoek!
Zwellingen & kleine verwondingen in gezicht registreren
palpatie -> fracturen
val op kin (kroon/wortelfracturen in molaarstreek, Kaakgewricht)
Klinisch onderzoek: Intraoraal
Orale mucosa & gingiva
Kleurverandering
Sensibiliteitstest: pas 1week na trauma
Percussiegevoeligheid & abnormale mobiliteit
Radiologisch onderzoek
omvang trauma beoordelen
Vergelijking met RX op later tijdstip
Verzekeringskwesties.
Gebitsafdruk & bescherming
Gebitsafdrukken ( alginaatafdruk voor vervaardigen studiemodel
gebitsbescherming (sport, klemmen/knarsen)
Gebitsafdruk
Hydrocolloïden (alginaat)
Elastomeren (polysulfiden, siliconen, polyether
Gips
( zie materialen & producten)
Gebitsafdruk: alginaat
benodigheden
Alginaat poeder
Maatbeker voor water
Water
Alginaat mengkom
Spatel
Afdruklepels
Was om uit te blokken (indien nodig)
basistray: spiegel, sonde, pincet.
voorbereiding van de patiënt:
Gebitsbescherming: sport
Welke sport bescherming nodig?
contactsporten
sporten waarbij de kans op een val groot is.
Factoren die het risico op sporttrauma beïnvloeden:
soort sport
sport zelf (malocclusie, overjet, Inadequate lipsluiting, gedrag tijdens sport).
omgevingsfactoren (gedrag v/d coaches, organisatie v/d sport)
participatie (intensiteit, niveau, training of competitie)
HOOG risico orofaciaal trauma
teamsporten met ruwe contacten & accessoires
sporten waarvoor een goed evenwichtsvermogen nodig is
vb.
(ijs)hocket/ lacrosse
Rugby/american football
schaatsen
skateboarden
mountainbiken
vechtsporten (judo, karate, boksen).
MEDIUM risico op orofaciaal trauma
teamsporten met minder contact, maar met risico op contact of op vallen.
vb.
voetbal
handbal
basketbal
volleybal
Raketsporten
Waterpolo
Parachutespringen
Preventie!
patiënt informeren
risico op trauma inschatten
aangepaste bescherming bieden.
Eisen waaraan goede gebitsbeschermer moet voldoen:
Liefst op maat gemaakt, moet alle tanden omvatten en goed aangepast zijn aan tanden, gingiva & occlusie
Stevig & flexibel materiaal dat gemakkelijk te reinigen is
Moet goed op zijn plaats blijven
Moet impact absorberen (tanden beschermen + onderkaak stabiliseren door goede occlusie)
(niet- transparant zijn)
Soorten gebitsbeschermers:
Standaard gebitsbeschermer
"Boil and bite" gebitsbeschermer
op maat gemaakte gebitsbeschermer.
Standaard gebitsbeschermer
geen op maat gemaakte pasvorm
zitten vaak slecht & oncomfortabel
komen snel los
neiging tot klemmen
Bieden minste bescherming!
"Boil and bite" gebitsbeschermer
worden opgewarmd in warm water
passen beter & meer comfortabel dan standaard gebitsbeschermer.
verschillende modellen & prijsklassen
gemakkelijk geperforeerd door kauw krachten
!! posterieur vaak minder bescherming
Dikkere mondbeschermer: interferentie
met ademen
Op maat gemaakte gebitsbeschermer
voorkeur, maar duur !!
Materiaal van gebitsbeschermer wordt vacuüm getrokken
betere pasvorm &comfort
Gaat langer mee
soorten:
Vacuum formed
Pressure laminated
Vacuüm formed
Pressure laminated
Materialen waaruit gebitsbeschermer kan bestaan:
EVA (ethyleenvinylacetaat)
PVC
Latex
Acrylhars
PU (polyurethaan)
Claims:
Risico op hersenschudding verminderen?
Atletische prestaties bevorderen?
Groter risico op orale of systemische infecties
Gebitsbescherming:
Klemmen/knarsen
Bruxisme = parafunctionele activiteit zoals knarsen, wrijven, tikken/ klappertanden en persen met de elementen tegen elkaar
oorzaak:
Psychosociaal
Psychopathologisch
occlusie?
Diagnose
Gedrag patieënt (vb. nagelbijten)
Slijtage/ traumata aan tanden
Hypertrofie kaakspier
Botexostosen
Therapie
overdag of s' nachts
tijdelijk of permanent?
is patiënt zich ervan bewust?
knarsen of klemmen?
Gedragstherapie
Farmacologisch (benzodiazepines, antidepressiva
niet- invasief dentaal
invasief dentaal
Functie van de occlusale opbeetplaat:
bescherming van natuurlijke elementen tegen slijtage
Voorkomen van fracturen van prothetische restauraties
vermijden van tandmigratie
stabilisering van de occlusale relatie
Verminderen van craniomandibulaire spanningen door verdeling van de krachten.
Eisen waaraan een goede opbeetplaat moet voldoen:
Bestand zijn tegen langdurige gebruik
Het materiaal moet bestaan uit hard, meestal doorzichtig kunsthars.
opbeetplaat moet glad occlusaal vlak hebben zonder patroon.
hele tandboog moet zijn overkapt om uitgroei te vermijden.
opbeetplaat moet in boven- of onderkaak gesitueerd zijn.
rekening houden met principes voor occlusale stabiliteit.
