การดูแลสุขวิทยาส่วนบุคคล

การอาบน้ำ

จุดประสงค์ 1.เพื่อให้ผิวหนังสะอาด 2.เพื่อกระตุ้นการไหลเวียนของโลหิต 3.เพื่อให้ผู้ป่วยสุขสบาย 4.เพื่อสังเกตความผิดปกติของผิวหนังผู้ป่วย

ชนิดของการอาบน้ำผู้ป่วย

การอาบน้ำผู้ป่วยบนเตียงแบบสมบูรณ์ (complete bed bath)

ผู้ป่วยที่ไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้ ถูกจำกัดการเคลื่อนไหวบนเตียงพยาบาลจะเป็นผู้อาบให้ทั้งหมด

การอาบน้ำผู้ป่วยเฉพาะบางส่วนของร่างกาย (Partial bath)

แขนหัก หรือ ขาหัก ผู้ป่วยสามารถช่วยเหลือตนเองได้บ้างแต่ลุกจากเตียงเองไม่ได้ ไม่สามารถเช็ดตัวเองได้ครบทุกส่วน

การอาบน้ำโดยผู้ป่วยช่วยเหลือตัวเอง (Self-help bath)

การอาบน้ำทุกส่วนของร่างกาย พยาบาลเป็นผู้เตรียมเครื่องใช้ต่างๆและช่วยเช็ดบางส่วนที่ผู้ป่วยทำเองลำบากหรือเช็ดไม่ถึง

หลักการ การเช็ดตัว บนลงล่าง ไกลมาใกล้ ปลายมาต้น

การเปลี่ยนเสื้อผ้า

  • ถอดแขนข้างไกลตัวก่อน
  • ใส่แขนข้างใกล้ตัวก่อน
  • ถอดแขนข้างแขนที่ไม่มีน้ำเกลือก่อน
  • ใส่แขนเสื้อข้างที่มีน้ำเกลือก่อน

การดูแลความสะอาดปากและฟัน (Mouth care)

หลักการ

  • สะอาด
  • ปลอดภัย
  • สุขสบาย

วัตถุประสงค์
1.รักษาความสะอาดของช่องปากป้องกันการเกิดแผล
2.รักษาความชุ่มชื้นของริมฝีปาก
3.สังเกตความผิดปกติภายในช่องปาก

การทำความสะอาดในผู้ป่วยที่ช่วยเหลือตัวเองไม่ได้

  • จัดท่าให้นอนตะแคง
  • ใช้ไม้พันสำลีชุบน้ำยาบ้วนปากพอหมาด
  • เช็ดฟัน เหงือก กะพุ้งแก้ม ลิ้น

ทำความสะอาดฟันปลอม

  • เมื่อถอดฟันปลอมควรใส่ภาชนะที่น้ำเต็ม
  • ควรล้างด้วยน้ำสะอาดกับสบู่หรือยาสีฟัน
    ไม่ควรใช้น้ำร้อน

การสระผม (Bed shampoo)

หลักการ

  • สะอาด
  • ปลอดภัย
  • สุขสบาย

วัตถุประสงค์
1.กำจัดสิ่งสกปรก
2.กระตุ้นการไหลเวียนของเลือด
3.กระตุ้นต่อมไขมันให้ขับน้ำมันมาหล่อเลี้ยงผม

การปฏิบัติ

  • ศีรษะผู้ป่วยริมเตียง
  • มีสอดผ้ายางรองน้ำใต้ศีรษะ
  • ใช้สำลีอุดหู
  • สระผมและล้างให้สะอาด
  • เช็ดผมให้แห้ง

การดูแลความสะอาดมือและเล็บ

  • แช่มือและเล็บด้วยน้ำสบู่อุ่นๆ
  • ใช้แปลงนุ่มๆขัดตามซอกเล็บเบาๆ
  • ไม่ควรตัดจนชิดเนื้อเกินไป

ทำความสะอาดตา

1.เช็ดหัวตา
2.เช็ดเปลือกตาบนจากหัวตาไปหางตา
3.เล็ดเปลือกตาล่างจากหัวตาไปหางตา

ทำความสะอาดหู

  • ทำความสะอาดเฉพาะภายนอก
  • ห้ามใช้ไม้แข็งใส่เข้าหู
  • ถ้ามีขี้หูมากและแข็งมากจะทำ
    ให้นุ่มโดยใช้ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์
    กลีเซอรีนบอแรกซ์หยอด 2-3 หยด

การดูแลความสะอาดจมูก

ทำความสะอาดอวัยสืบพันธุ์ภายนอก

วัตถุประสงค์
1.รักษาความสะอาด
2.ความสุขสบายของผู้ป่วย
3.ป้องกันการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะและอวัยวะสืบพันธุ์
4.สังเกตอาการผิดปกติ
5.เตรียมผู้ป่วยตรวจภายในสำหรับเพสหญิง

การนวดหลัง (back rub)

วัตถุประสงค์
1.กระตุ้นการไหลเวียนของเลือด
2.กระตุ้นผิวหนัง
3.สังเกตผิวหนัง
4.เพื่อให้กล้ามเนื้อหย่อนตัว

วิธีการนวดหลัง

1.stroking down (การลูบตามแนวยาว)

2.Friction (ท่าถูกล้ามเนื้อ)

3.Kneading/Petrissage (ท่าบิดกล้ามเนื้อ)

4.Clapping (การใช้อุ้งมือตบเบาๆ)

5.Hacking (การใช้สันมือสันเบาๆ)

6.Vibration (ท่าสั่นสะเทือน)

การทำเตียงและสิ่งแวดล้อม

ประเภท

1.Closed bed การทำเตียงให้ว่าง

Open bed การทำเตียงผู้ป่วยที่สามารถลุกจากเตียงได้

Ether bed การทำเตียงรอรับผู้ป่วยดมยาสลบ

Occupied bed การทำเตียงที่มีผู้ป่วยนอนอยู่

การประคบ

การประคบเย็น

จะใช้ภายใน 24-48 ชมแรกหลังได้รับบาดเจ็บ

ประโยชน์

  • เลือดออกน้อยลง
  • ลดปวด

ประคบร้อน

ทำให้เกิดการขยายตัวของหลอกเลือด หลัง 48 ชม