Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
L&M les 4 Pijn (Odontogene (= dentogene) pijn
Dentinetubuli geopend…
L&M les 4 Pijn
Odontogene (= dentogene) pijn
- Dentinetubuli geopend naar de mondholte
- Excitatie van pulpavezels door elektrische stroom
- Pulpitis
- Pulpectomie
- Periodontitis apicalis
- Traumatische periodontitis
- Pericoronitis
- Alveolitis
1. Dentinetubuli geopend naar de mondholte.
- Pijn wordt opgewekt door zoet/zuur, soms ook warm/koud
pijnbestrijding niet nodig, wel oorzakelijke behandeling
vb. blootliggende tandhalzen
vb. abrasie & erosie
vb. ongecompliceerde kroonfractuur
vb. lekkage langs restauratie 
2. Excitatie van pulpavezels door elektrische stroom
- vb. bij contact van verschillende metalen in de mond
vb. bij elektrische pulpatester
3. Pulpitis
- = ontsteking v/h pulpaweefsel
- Gevolg van prikkels of spontaan
- Reversibel of irreversibel
- Behandeling: pulpa behouden, pulpotomie of pulpectomie
vb. bij cariës
vb. bij preparatietrauma
vb. te hoge restauratie of articulatiestoornis
bv. orthodontische behandeling
Na preparatie pijn:
- Als met pijnstillers te onderdrukken, de pijn niet > 15 sec blijft aanhouden na aanbrengen warmte/ koud --> afwachten!
opnieuw prepareren kan opnieuw schade toebrengen (alleen als duidelijk is dat dentine onvoldoende beschermd is)
- Te hoge restauratie of articulatiestoornis --> overbelasting & beschadiging v/h PDL
4. pulpectomie
- = extirpatie v/d pulpa
- kan heel pijnlijk zijn omdat elementen met ernstige pulpitis moeilijk te verdoven zijn.
- hoe meer weefsel verwijderd in 1e zittijd, hoe minder pijn achteraf
5. Periodontitis apicalis
- in pulpa zelf weinig afweer --> meeste ontstekingsprocessen leiden tot necrose v/d pulpa
- chronische ontstekingsreactie in alveolair bot rond wortelpunt
= ostitis centralis
= "periodontitis apicalis"
- vb. bij invasie van toxines/antigenen v/d microflora in het wortelkanaal
- vb. bij uitbreiding pulpitis naar periapicaal.
6. Traumatische periodontitis.
Als ° door prematuur contact in occlusie/articulatie:
- Eerst alleen scherpe, korte pijn
- Nadien continue doffe pijn die bij dichtbijten op het element scherper & heviger wordt.
- Soms ook warm/ koud gevoeligheid
- Percussiegevoeligheid + pijnlijk bij druk in de richting van overbelasting.
vb. bij slag of stoot op element
vb. bij bewegen v/h element i/d alveole na (sub)luxatie
vb. bij orthodontische verplaatsing
7. Pericoronitis
- Hevige pijn, vaak ook bewegingsbeperking & vieze smaak
- Soms malaise, koorts
- voornamelijk bij gedeeltelijk doorgebroken wijsheidstand in de onderkaak.
8. Alveolitis
- = ontsteking van de alveole na tandextractie
' dry socket'
-
-
Fysiologie van pijn
Parodontium:
- Aδ-vezels: vnl. gelokaliseerd tussen fulcrum & apex
- C-vezels
functie:
- Signaleren van mechanische & nociceptieve impulsen
- Vrijzetten van neuropeptiden (rol bij ontstekingsreactie)
Bot:
- osseoperceptie = ook t.h.v bot zijn er zenuwvezels die mechanische & thermische stimuli kunnen waarnemen
Pijnanamnese
- doel = relevantie informatie verzamelen
- voldoende tijd voorzien
- luisteren: vertrouwen, empathie
- doorvragen op voor patiënt belangrijke zaken
Soorten anamnese:
- biografisch & sociaal
- medisch
- Orofaciaal
- Pijn
Geeft informatie over
- Plaats
- Verloop (begin & ontwikkeling)
- Intensiteit
- Aard v/d pijn
- Factoren die pijn erger maken
- Factoren die pijn verzachten
Pijngewaarwording registreren:
- patiënt vragen om pijn te beschrijven
- Enkel nuttig indien men de patiënt gelooft.
- Schaal of vragenlijst kan hulpmiddel zijn.
Pijngewaarwording: intensiteit
- VAS (visueel analoge schaal)
geen pijn 0 --------l ---------- 10 ondraaglijke pijn
- Numeriek
geen pijn 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ondraaglijke pijn
- Verbaal
geen gering matig hevig ondraaglijk
- Gelaatsuitdrukkingen
:smiley: :neutral_face: :cry:
BIJ KINDEREN EEN SMILEY SYSTEEM GEBRUIKEN
Pijngewaarwording: aard
- moeilijk om juiste woorden te vinden
- Beter om standaard lijst te geven
- Gekozen woorden blijken statistisch te correleren met onderliggende oorzaken van pijn
- kan bijdrage tot diagnostiek leveren
- O.i.v. therapie kan aard v/d pijn veranderen
Pijngewaarwording: plaats
- standaardfiguur waarop patiënt moet tekenen waar de pijn/overgevoeligheid zich bevindt.
Pijngewaarwording: tijd
- pijncurve
- aanvalsgewijs, golven, continu... !
Termen bij pijngewaarwording
- Allodynie = pijn die veroorzaakt wordt door niet-noxische prikkels (die normaal geen pijn veroorzaken)
- Anesthesie = Opgeheven gevoel van tast- & pijnzin
- Analgesie = Opgeheven pijnzin bij noxische prikkels
- Dysesthesie = onaangename, abnormale gewaarwording
- Hypesthesie = verminderde gevoeligheid voor sensibele prikkels
- Hypoalgesie = verminderde gevoeligheid voor noxische prikkels
- Hyperesthesie = overgevoeligheid voor sensibele prikkels
- Hyperalgesie = verhoogde gevoeligheid voor noxische prikkels (verlaagde pijndrempel)
- Paresthesie = abnormale, niet-onaangename (niet- pijnlijke) gewaarwording.