Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ทฤษฎีทางการพยาบาลสุขภาพจิตและจิตเวช (ทฤษฎีทางการพยาบาล (การประยุกต์ใช้ทฤษฏ…

- - - - เชื่อว่าความเจ็บป่วยทางจิตมีสาเหตุมาจาก
        
        พยาธิสภาพของสมอง ( โรคเนื้องอกในสมอง การติดเชื้อ มีไข้สูง กายวิภาคของสมองผิดปกติ อุบัติเหตุที่ทาให้สมองได้รับความกระทบกระเทือน)
        
        พยาธิสภาพของโรคในระบบอื่นๆที่ส่งผลต่อสมอง (โรคตับ โรคไต ภาวะHypoglycemia ภาวะElectrolyte imbalance โรคไทรอยด์)
        
        จากสารพิษ (สุรา สารเสพติดต่างๆ)
        
        พันธุกรรม
        
        การขาดออกซิเจนขณะตั้งครรภ์หรือขณะคลอด
        
        การรักษาด้วยไฟฟ้า
        
        การชัก (การชักจะทาให้มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงของสารเคมีในสมองความผิดปกติของระบบโครงสร้างของสมอง)
    - - การรักษาด้วยยา
      - การรักษาด้วยไฟฟ้า
      - การผ่าตัดสมองเพื่อลดอาการทางจิตต่าง ๆ ของผู้ที่มีอาการทางจิตรุนแรงและเรื้อรัง
      - การใช้ฮอร์โมนบาบัด และโภชนะบาบัด
    - - บุคคลที่มีความแปรปรวนทางด้านอารมณ์และจิตใจ คือ ผู้ที่เจ็บป่วยเช่นเดียวกับโรคฝ่ายกาย
      - สาเหตุของการเจ็บป่วยนั้นเชื่อว่าอย่างน้อยที่สุดเกิดจากความผิดปกติของการทางานของร่างกายบางส่วน ในปัจจุบันเชื่อว่ามาจากการทางานของสมอง
      - ความเจ็บป่วยนั้นจะมีลักษณะของโรคและมีอาการแสดงที่สามารถนามาใช้เป็นข้อมูลประกอบในการวินิจฉัยและจาแนกโรคได้
      - โรคทางจิตเวชมีการดาเนินโรคที่แน่นอนและสามารถพยากรณ์โรคได้
      - โรคทางจิตเวชสามารถรักษาได้โดยการรักษาแบบฝ่ายกาย เช่น การรักษาด้วยยา การผ่าตัด
    - - ระดับของสารสื่อประสาท
        
        โดพามีน (Dopamine) ทำหน้าที่เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนไหวที่ไม่อยู่ในอานาจของจิตใจ การตัดสินใจการใช้เหตุผล การรู้จักตนเอง โดยระดับของโดพามีนที่มากเกินไปมีความสัมพันธ์กับการเจ็บป่วยเป็นโรคจิตเภทและอาการคลุ้มคลั่ง ส่วนระดับของพามีนที่น้อยเกินไปมีความสัมพันธ์กับโรคซึมเศร้า
        
        นอร์อีพิเนฟรีน (Norepinephrine) ทำหน้าที่เกี่ยวข้องกับการตอบสนองต่อสถานการณ์ที่ก่อให้เกิดความเครียด การแสดงออกทางอารมณ์เมื่อถูกกระตุ้นหรือความสามารถในการจดจ่อกับเรื่องใดเรื่องหนึ่ง การทางานของนอร์อีพิเนฟรีน มีความสัมพันธ์กับโรควิตกกังวลและโรคอารมณ์แปรปรวน โดยระดับของนอร์อีพิเนฟรีนที่มากเกินไปจะทาให้เกิดอาการคลุ้มคลั่ง และระดับของ นอร์อีพิเนฟรินที่น้อยเกินไปจะทาให้เกิดอาการซึมเศร้า
        
        ซีโรโตนิน (Serotonin) ทำหน้าที่เกี่ยวข้องกับวงจรของการหลับตื่น การควบคุมความรู้สึกอยากอาหาร และการรับรู้ความเจ็บปวด ระดับของซีโรโตนินมีความสัมพันธ์กับอารมณ์แปรปรวน โรคย้าคิดย้าทาและอาจมีความเกี่ยวข้องกับการเกิดโรคจิตเภท
        
        อะเซททิลโคลีน (Acetyl choline) ทำหน้าที่เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนไหวและความจาซึ่งมีความเกี่ยวข้องกับผู้ป่วยอัลไซเมอร์
        
        กาบา (Gamma Aminobutyric Acid, GABA) ทำหน้าที่เกี่ยวข้องกับการตอบสนองของระบบประสาทที่มากเกินไป โดยทาหน้าที่ให้สมองอยู่ในสมดุล ระดับของกาบาจะลดลงในผู้ป่วยลมชักและโรควิตกกังวล
      - ความผิดปกติของโครงสร้างและการทางานของสมอง
        
        ความเสื่อมของสมองตามวัย (Senile dementia)
        
        ความเสื่อมจากหลอดเลือดสมองตีบ (Arteriosclerosis dementia)
        
        การอักเสบของสมอง (Encephalitis)
        
        เนื้องอกของสมอง (Intracranial Neoplasm)
        
        สมองพิการจากซิฟิลิส (Syphilis Meningoencephalitis)
      - พันธุกรรม เชื่อว่า พันธุกรรมเป็นสาเหตุทาให้เกิดการเจ็บป่วยทางจิตเวช ซึ่งในปัจจุบันมีการศึกษาเกี่ยวกับพบว่า การเจ็บป่วยทางจิตน่าจะเป็นผลมาจากการทางานของกลุ่มยีนส์ที่บกพร่องมากกว่าความผิดปกติของยีนส์เพียงตัวใดตัวหนึ่ง รวมทั้งอาจจะเป็นผลมาจากปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อม
      - สารจากต่อมไร้ท่อ สารจากต่อมต่าง ๆ ในร่างกาย มีผลต่อร่างกาย เช่น ต่อมไทรอยด์เป็นพิษ (Hyperthyroidism) มีอาการหงุดหงิดกระวนกระวาย มีความเครียด มีอาการซึมเศร้าและเฉื่อยชา ความจาเสื่อมเมื่ออาการทางจิตเป็นมาก อาจกลายเป็นโรคจิตหรือโรคจิตเภท สาหรับโรคขาดฮอร์โมนจากต่อมไทรอยด์ (Hypothyroidism) ผู้ป่วยจะมีอาการอ่อนเพลีย เฉื่อยชา ความจาเสื่อม อารมณ์เฉยเมยไม่อยากพูด ประสาทหลอน และมีอาการซึมเศร้า
      - สารพิษต่าง ๆ ถ้าร่างกายได้รับสารพิษ เช่น กัญชา มอร์ฟีน เฮโรอีน ฝิ่น โคเคอีน ยานอนหลับ แอมเฟตตามีน (ยาบ้า) เมื่อใช้สารต่าง ๆ เหล่านี้จนติด หากไม่ได้กินหรือเสพจะทาให้เกิดอาการแปรปรวนของจิตได้ เช่น หงุดหงิด ทุรนทุราย หาวนอน ประสาทหลอน หมดความละอาย ก้าวร้าว ชอบทะเลาะวิวาท คุมสติไม่อยู่และมักทาร้ายร่างกายผู้อื่น
    - - พยาบาลรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับปัจจัยทางชีวภาพที่ก่อให้เกิดปัญหาสุขภาพจิต และความเจ็บป่วยทางจิต เช่น การเปลี่ยนแปลงรูปแบบการนอน การใช้ยาหรือสารเสพติด
      - พยาบาลกาหนดปัญหาและความต้องการของผู้ป่วยที่มาจากการเปลี่ยนแปลงทางชีวภาพ เช่น พักผ่อนไม่เพียงพอเนื่องจากรูปแบบการนอนเปลี่ยนแปลง
      - วางแผนการพยาบาลที่ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงระบบทางชีวภาพของผู้ป่วย
      - ปฏิบัติการพยาบาลเพื่อการส่งเสริมสุขภาพจิตและการป้องกันการเจ็บป่วยทางจิต รวมทั้งบรรเทาผลกระทบที่มาจากการเจ็บป่วยทางจิต
      - ประเมินผลลัพธ์ของการปฏิบัติการพยาบาล จากการเปลี่ยนแปลงทางชีวภาพที่เป็นผลมาจากการปฏิบัติการพยาบาล
- - - - Sigmund Freud บิดาเเห่งทฤษฎีจิตวิเคราะห์
        
        หลักการ 3 ประการ ในการทำความเข้าใจมนุษย์
        
        3.Psychosexal Development (พัฒนาการด้านบุคลิกภาพ)
        
        มนุษย์มีพลังทางจิตที่ เรียกว่า ลิบิโด เคลื่อนที่ตามระยะพัฒนาของมนุษย์
        
        1.ระยะพึงพอใจทางปาก (Oral stage) 0-1 ปี
        
        2.ระยะพึงพอใจทางทวารหนัก (Anal stage) 1-3 ปี
        
        4.ระยะความต้องการเเฝง (Latency stage) 6-14 ปี
        
        5.ระยะผู็ใหญ่วัยเจริญพันธ์ (Genital stage)
        
        3.ระยะพึงพอใจในอวัยวะเพศ (Phallic stage) 3-5 ปี
        
        เชื่อว่า เพศเป็นศูนย์กลางของความพอใจของมนุษย์ โดยมีการเเสวงหาความสุขทางเพศมาตั้งเเต่เด็ก
        
        เน้น สัญชาตญาณทางเพศ (Psychosexual Delvelopment)
        
        2.Structural of mild (โครงสร้างทางจิต)
        
        3.Superego
        
        เป็นเสียงเเทนบิดามารดา ว่าอะไรควรทำ หรือไม่ควรทำ
        
        โดยรับค่านิยมเเละมาตรฐานจริยธรรมของบิดามารดา
        
        เกิดจากช่วงอายุ 3-6 ปี
        
        2.Ego
        
        สามารถปรับตัวให้เกิดสมดุลระหว่างความต้องการของ Id โลกภายนอก เเละ Superego ได้
        
        พัฒนาความตนเองตามความจริง โดย อาศัยเหตุเเละผล กลั่นกรอง ปรับตัวเหมาะสม
        
        เป็นบุคลิกภาพ ที่พัฒนาจาการที่มีปฎิสัมพันธ์กับ โลก ภายนอก บุคคลที่มีบุคลิกภาพปกติ ตั้งเเต่ทารก
        
        1.Id
        
        มีหลักการตอบสนองความต้องการของตัวเองเท่านั้น
        
        เป็นส่วนหนึ่งของบุคลิกภาพที่ติดตัวเรามาตั้งเเต่เกิดเเต่เป็นจิตไร้สำนึก
        
        ไม่ได้รับการขัดเกลา เน้นเเสวงหาความพึงพอใจ
        
        1.ระดับของจิตใจ (Level of Mild)
        
        Subconcious level (ระดับจิตใต้สำนึก)
        
        อาศัยเหตุการณ์
        
        Conscious level (ระดับจิตสำนึก)
        
        รู้ตัว มีสติ รับรู้ได้
        
        Unconcious level (ระดับจิตไร้สำนึก)
        
        ส่วนลึก
        
        เชื่อว่า การเจ็บป่่วยทางจิตป่วยทางจิตเกิดจากความขัดเเย้งใจในวัยเด็ก เเละขาดการปรับตัวต่อความวิตกที่เกิดขึ้น
        
        เชื่อว่า พฤติกรรมของมนุษย์ทุกพฤติกรรมมีความหมาย การทำของกระทำของมนุษย์มีพลังจิตส่วนหนึ่งผลักดันให้กระทำ
    - - Abraham maslaw
        
        Maslow'S Hierarchy of Needs
        
        ขั้นที่ 4 ความต้องการการยอมรับยกย่อง (Acception and Recognition Need)
        
        ขั้นที่ 7 สุนทรียะ (Asthetic Need) ศักดิ์ครี มีคุณค่า
        
        ขั้นที่ 5 ความต้องการตระหนักในตนเอง (Self actualization Need)
        
        ขั้นที่ 6 ความต้องการที่จะรู็เเละเข้าใจ (Desire to Know) เป็นการเเสวงหา
        
        ขั้นที่ 1 ความต้องการทางด้านร่างกาย (physical Need)
        
        ขั้นที่ 3 ความต้องการความรัก เเละความเป็นเจ้าของ (love and Belonging Need)
        
        ขั้นที่ 2 ความต้องการต้องการปลอดภัย (Safety Need)
        
        เน้นว่า มนุษย์เกิดมาดี เเละพร้อมที่จะทำสิ่งที่ดี ถ้าได้รับการตอบสนองความต้องการกับตนเอองทั้งสิ้น
        
        เชื่อว่า มนุษย์ทุกคนมีศักยภาพที่จะพัฒนาตนเองไปในทางที่ดี มีความต้องการพื้นที่จะตอบสนอง รับผิดชอบเเละเข้าใจตนเอง
    - - พัฒนาการด้านสัมพันธภาพระหว่างบุคคล
        
        ระยะวัยเด็กตอนปลาย (6 ปี-9 ปี) เป็นที่มีสังคมขนาดกว้างจากการเข้าโรงเรียน
        
        ระยะวัยทารก (เเรกเกิด-1 ปีครึ่ง) เรียนรู้การเคลื่อนไหวเเละประสาทสัมผัส จากสัมพันธภาพกับบิดามารดา
        
        ระยะวัยผู้ใหญ่ (21 ขึ้นไป) ผู้ที่่มีพัฒนาการที่ดีตลอดจะเป็นผู็ใหญ่ที่มีวุฒิภาวะ
        
        ระยะวัยเด็กตอนต้น (1 ปีครึ่ง-6 ปี) เรียนรู้การสื่อสาร จากสัมพันธ์ภาพกับผู้อื่น
        
        ระยะวัยรุ่นตอนต้น (12 ปี-14 ปี) เริ่มสนใจเรื่องเพศ
        
        ระยะวัยก่อนวัยรุ่น (9 ปี-12 ปี) มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับเพื่อนุร่นเดียวกัน
        
        ระยะวัยรุ่นตอนปลาย (14 ปี-21 ปี) เรื่มรู็จักคบหาสมาคมกับผู้อื่นอย่างผูกพัน
      - ทฤษฎีสัมพันธภาพระหว่างบุคคลของเพบพลาว
        
        Psychological mothering 3 ขั้นตอน
        
        2.ยอมรับให้เกียรติเเละสนองตอบความพร้อมเเละความริเริ่มสัมพันธภาพ
        
        1.การยอมรับโดยไม่มีเงื่อนไขในการมีสัมพันธ
        
        3.สนับสนุนให้ผู้ป่วยมีสัมพันธภาพที่เข้มเเข็งจนกระทั่งประสบความสำเร็จ
        
        กระบวนการให้ความช่วยเหลือ 5 ระยะ
        
        3.ระยะการสำรวจปัญหาของผู้ป่วย : ใช้เทคนิคการสนทนา
        
        1.ระยะเตรียมสร้างสัมพันธภาพเพื่อบำบัด : รวบรวมข้อมูล เตรียมตนเอง
        
        5.ระยะสิ้นสุดสัมพันธภาพ : ลด Separation Anxity
        
        4.ระยะการเเก้ไขปัญหา : ผสมผสาน Theory
        
        2.ระยะเริ่มสร้างสัมพันธภาพเพื่อบำบัด : เเนะนำตัว
        
        เน้นสังคมหรือประสบการณ์การมีสัมพันธภาพระหว่างบุคคล
        
        มนุษย์จำเป็นต้องได้รับความต้องการทางสรีระเเละการมีสัมพันธภาพระหว่างบุคคลอย่างเพียงพอ คู่ขนานไปกับเเรงผลักดัน ความพึงพอใจ เเละความมั่นคง
      - เชื่อว่ามนุษย์มีความต้องการพื้นฐาน 2 ประการ
        
        2.ความต้องการความมั่นคง (Security)
        
        1.ความต้องการความพึงพอใจ (Satisfaction)
      - Self system ความรู็สึกต่อตนเอง
        
        Not Me ไม่ใช่ฉัน
        
        Good me ฉันดี
        
        Bad me ฉันเลว
    - - ทฤษฎีการเรียนรู้แบบลองผิดลองถูกของธอร์นไดค์
        
        โดยการลองผิดลองถูก
        
        กฎการเรียนรู้
        
        กฎสนับสนุนการเรียนรู้ย่อย 5 กฎ
        
        กฎแห่งการถ่ายโยงจากสิ่งเร้าเก่าไปสู่สิ่งเร้าใหม่
        
        กฎแห่งการแสดงพฤติกรรมการตอบสนองหลายรูปแบบ
        
        กฎแห่งการตอบสนองโดยอาศัยประสบการณ์ที่คล้ายคลึงหรือเกี่ยวข้องกัน
        
        กฎแห่งการเตรียมพร้อม
        
        กฎการเลือกพฤติกรรมตอยสนอง
        
        กฎการเรียนรู้หลัก 3 กฎ
        
        กฎแห่งการฝึกหัด
        
        กฎแห่งความพอใจ
        
        กฎแห่งความพร้อม
        
        อุปกรณ์ที่ใช้ในการทดลอง
        
        กรงที่มีกลไกพิเศษ
        
        ปลาแซลมอน
        
        แมว อายุ 8 เดือน
        
        การนำไปใช้ในการเรียนการสอน
        
        ครูกำหนดจุดประสงค์ให้ชัดเจน
        
        ครูต้องจัดกิจกรรม บทเรียน เป็นลำดับขั้นตอน
        
        ก่อนเริ่มสอนผู้เรียนควรมีความพร้อมที่จะเรียน
        
        ให้ผู้เรียนได้ฝึกฝนและทบทวนสิ่งที่เรียนไปแล้ว
        
        ครูให้คำชมเชยหรือรางวัล
        
        การเรียนรู้เกิดจากการเชื่อมโยงระหว่างสิ่งเร้ากับการตอบสนอง
        
        จนกว่าจะพบรูปแบบที่ดีหรือเหมาะสมที่สุด
      - ทฤษฎีการวางเงื่อนไขแบบคลาสสิคของพาฟลอฟ
        
        การทดลอง
        
        ขั้นที่ 1 ขั้นก่อนการวางเงื่อนไข
        
        ผงเนื้อ : สุนัขน้ำลายไหล
        
        สั่นกระดิ่ง : สุนัขส่ายหัว กระดิกหาง
        
        ขั้นที่ 3 ขั้นการเรียนรู้
        
        ตัดสิ่งเร้าที่ไม่วางเงื่อนไขออก คือ ผงเนื้อ
        
        สั่นกระดิ่ง : สุนัขน้ำลายไหล
        
        ขั้นที่ 2 ขั้นการวางเงื่อนไข
        
        สั่นกระดิ่ง+ผงเนื้อ : สุนัขน้ำลายไหล
        
        อุปกรณ์ที่ใช้ทดลอง
        
        สุนัข
        
        ผงเนื้อ
        
        กระดิ่ง
        
        การนำไปใช้ในการเรียนการสอน
        
        การวางเงื่อนไข เกี่ยวกับพฤติกรรมทางอารมณ์
        
        การสรุปความเหมือนและแยกความต่าง
        
        คำนึงถึงความแตกต่างระหว่างบุคคล
        
        การลบพฤติกรรมที่วางเงื่อนไข
        
        การเรียนรู้เกิดจากการวางเงื่อนไข
        
        กฎการเรียนรู้
        
        กฎแห่งการลดภาวะ
        
        กฎแห่งสรุปกฏเกณฑ์
        
        กฎแห่งการฟื้นคืนสภาพ
        
        กฎแห่งความแตกต่าง
      - ทฤษฎีการวางเงื่อนไขแบบการกระทำของสกินเนอร์
        
        อุปกรณ์ที่ใช้ทดลอง
        
        หนู
        
        กล่องสกินเนอร์
        
        การทดลอง
        
        ขั้นที่ 1 ขั้นเตรียมการทดลอง
        
        ให้หนูคุ้นชินกับกล่อง
        
        สร้างแรงขับให้หนูเกิดความหิวมาก ๆ
        
        ขั้นที่ 2 ขั้นการทดลอง
        
        ปล่อยหนูเข้าไปในกล่องสกินเนอร์
        
        สกินเนอร์ปล่อยอาหารลงไปในกล่องทันที
        
        ทุกครั้งที่หนูหิวจะใช้เท้าหน้ากดลงบนคานเสมอ
        
        เท้าของหนูบังเอิญแตะลงใปบนคาน
        
        ขั้นที่ 3 ขั้นทดสอบการเรียนรู้
        
        หนูแสดงอาการกดคานทันทีเมื่อเข้าไปในกล่องสกินเนอร์
        
        หนูเกิดการเรียนรู้ว่าการกดคานจะทำให้ได้กินอาหาร
        
        การเรียนรู้เกิดขึ้นจากการเสริมแรง
        
        เสริมแรงทางลบ
        
        นำออก
        
        เสียงดัง
        
        คำตำหนิ
        
        เสริมแรงทางบวก
        
        รางวัล
        
        คำชมเชย
        
        การนำไปใช้ในการเรียนการสอน
        
        การลงโทษที่รุนแรง ผู้เรียนอาจไม่ได้เรียนรู้/จำสิ่งที่เรียนรู้ไม่ได้
        
        2.การเว้นระยะการเสริมแรง/เปลี่ยนรูปแบบการเสริมแรง จะช่วยให้การตอบสนองของผู้เรียนคงทนถาวร
        
        การให้การเสริมแรงจะช่วยเพิ่มอัตราการตอบสนองที่เหมาะสม
        
        เน้นการกระทำ
        
        ฝึกหนูกดคาน
      - ทฤษฎีการวางเงื่อนไขของวัตสัน
        
        การนำมาใช้ในการเรียนการสอน
        
        การเปลี่ยนพฤติกรรมให้เด็กนักเรียนชอบเรียนในวิชาที่ไม่ชอบเรียน
        
        การทดลอง
        
        ขั้นที่ 1 ขั้นก่อนวางเงื่อนไข
        
        เสียงดัง : ตกใจกลัว+ร้องไห้
        
        หนูขาว : ไม่เป็นสิ่งที่อัลเบิร์ตกลัว กล้าจับต้องเล่นด้วย
        
        ขั้นที่ 2 ขั้นระหว่างวางเงื่อนไข
        
        หนูขาว (วางเงื่อนไข) + เสียงดัง (ไม่วางเงื่อนไข) : ตกใจกลัวร้องไห้
        
        ขั้นที่ 3 ขั้นการเรียนรู้
        
        หนูขาว : ตกใจกลัวร้องไห้
        
        ตัดสิ่งเร้าที่ไม่ได้วางเงื่อนไข คือ เสียงดัง ออก
        
        ทำให้ด.ช.อัลเบิร์ต กลัวหนูขาว
        
        แตกต่างจากพาฟลอฟ คือ ใช้คนในการทดลอง
        
        การวางเงื่อนไขแบบคลาสสิค ทำให้เกิดการเรียนรู้
    - - พัฒนาการ 8 ขั้น
        
        Integrity/ Despair มั่นคง/หมดหวัง > 60 ปี
        
        Indentity/identity diffusion มีเอกลักษณ์ประจำตัว/สับสนในบทบาทตนเอง 12-20 ปี
        
        Intimacy and solidarity/Isolation ใกล้ชิดสนิทสนม/การแยกตัว 20-40 ปี
        
        Trust/mistrust ไว้วางใจ/ไม่ไว้วางใจ 0-2 ปี
        
        Autonomy/Shame and doubt เชื่อมั่นในตนเอง/ละอายสงสัย 2-3 ปี
        
        Initiative/guilt คิดรึเริ่ม/รู้สึกผิด 3-6 ปี
        
        Industry/inferiority ขยั่นหมั่นเพียร/รู้สึกเป็นปมด้อย 6-12 ปี
        
        Generativity/Self-absorption บำรุงส่งเสริมผู้อื่น/พะวงเฉพาะตน 40-60 ปี