Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

หลักการพยาบาลผู้ใหญ่ที่มีสุขภาพดีและที่มีปัญหาสุขภาพเกี่ยวกับความผิดปกติขอ…

- - - - กายวิภาคระบบอวัยวะสืบพันธ์ในสตรี
        ภาวะสุขขภาพดีของระบบอวัยวะสืบพันธู์สตรี
        การประเมินสุขภาพทางนรีเวช ความผิดปกติของอวัยวะสืบพันธุ์เพศสัมพันธ์ในวัยผู้ใหหญ่
    - - 1.กระตุ้นการเจริญ เติมโตของ sex organs (มดลูก,รังไข่) :โดยเฉพาะกล้าเนื้อมดลูกและกระตุ้นการเจริญเติมโตของเต้านม
        2.เพิ่มโซเดียวทำให้ปริมาณเลือดมาก หัวใจทำงานหนัก HT บวม มีโปรตีนในปัสสาวะ (Porteinuria)
        3.เพิ่มแคลเซียม: เพื่อสร้างกระดูกทารกในครรภ์ ถ้า ES ต่ำ bl . ca++ ต่ำ ร่างกายจะสลายแคลเซียมจากกระดูกทำให้เกิดกระดูกพรุน/Osteoporosis
    - - กระตุ้นกรเจริญผนังด้านในของมดลูก(Endometrium)เกี่ยวกับหลอดเลือด เลือดของมดลูก เพื่อเตรียมอาหารสำหรับทารก การมีประจำเดือนสัมพันธ์กับการมีประจำเดือนมาก/น้อย/ไม่สม่ำเสมอตามระดับของฮอลโมน
        -ทำให้มดลูกคลายตัวป้องกันการแท้ง
        หน้าที่ของฮอลโมน HCG
        -รักษาสภาพ Corpus luteum ที่สร้าง Es, P
        -บ่งชี้ Molar pregnancy หาค่าเป็นแสนๆ หน่วย
- - - - ถูกทำลายของเส้นประสาท เส้นเอ็น และกล้ามเนื้อที่พยุงอวัยวะในอุ้งเชิงกราน
    - - มีการเพิ่มขึ้นของความดันในช่องท้อง
      - การตั้งครรภ์และการคลอดบุตร
      - วัยหมดระดู
      - อายุ
  - - - Rectocele
        
        ลำไส้ตรงหย่อนลงมาที่ช่องคลอด ทำให้ผนังมดลูกด้านล่างส่วนหลังเกิดเคลื่อน
        
        ส่งผลต่อการเคลื่อนตัวของอุจจาระในลำไส้ใหญ่
      - Urethrocele
        
        ภาวะนี้ไม่ได้มีการยืดขยายของผนังท่อปัสสาวะ แต่มีการเลื่อนต่ำลง
        จากต่ำแหน่งปกติของท่อปัสสาวะส่วนบน
      - Cystocele
        
        กระเพาะปัสสาวะหย่อนมาที่ช่องคลอด ทำให้ผนังมดลูกด้านบนส่วนหน้าเกิดเคลื่อน
        
        รู้สึกปวดปัสสาวะบ่อย ปวดปัสสาวะมาก และกลั้นปัสสาวะไม่อยู่
      - Enterocele
        
        ลำไส้เล็กบางส่วนหย่อนลงมาที่ช่องคลอด ทำให้ผนังมดลูกด้านบนส่วนหลังเคลื่อน
        
        รู้สึกเหมือนถูกดึงและปวดหลังเมื่อยืนขึ้น และอาการทุเลาเมื่อนอนราบลงไป
      - Relaxation of vagina outlet (RVO)
        
        การอ่อนแรง ยืดขยายของกล้ามเนื้อและพังผืด
        ของ perineal body รอบปากช่องคลอด
      - Vagina vault prolapse
        
        ส่วนของช่องคลอดที่อยู่บนสุด(vaginal apex หรือที่
        เรียกวา่ vaginal cuff)ออกมานอกช่องคลอด
    - - Frist degree
        
        การมีมดลูกเคลื่อนต่ำลงมาจาก ischial spine
        แต่ไม่ถึงปากช่องคลอด
      - Second degree
        
        การมีมดลูกเคลื่อนต่ำลงมาจนปากมดลูก
        อยู่ที่ปากช่องคลอดพอดี
      - Third degree
        
        การที่มดลูกเคลื่อนต่ำลงมาจนปากมดลูกโผล่พ้นช่องคลอดหรือมดลูกทั้งอันออกมาพ้นช่องคลอด
  - - - ซักประวัติความเสี่ยงต่างๆ ของอวยัวะอุ้งเชิงกรานหย่อนแล้ว ยังจำเป็นต้องสอบถามถึงอาการและอาการแสดงที่เกิด
  - - - เลี่ยงกิจกรรมที่เพิ่มความดันในช่องท้อง
      - การบริหารกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกราน(Kegel exercise)
      - ให้Estrogen H.ทดแทน
      - การใช้หวงวงแหวน
    - - vaginal hysterectomyร่วมกับ A-P repair
        
        vaginal hysterectomy
        
        เป็นการตัดมดลูกและนำออกมาโดยผ่านทางช่องคลอดเพื่อรักษาผู้ป่วยที่มีอาการเคลื่อนต่ำของมดลูก มีภาวะแทรกซ้อนของการผ่าตัดน้อยระยะการพักฟื้นน้อย
        
        A-P repair(Anterior – Posterior Vaginal Repair)
        
        เป็นการผ่าตัดทั้งด้านหน้า และด้านหลังของผนังช่องคลอดเพื่อรักษาอาการปัสสาวะเล็ด มดลูกหย่อนยาน กระบังลมหย่อน ปวดท้องน้อย ต้องดมยาสลบ หรือฉีดยาชาที่สันหลัง
      - Anterior colporrhaphy
        
        การผ่าตัดเพื่อซ่อมแซมหรือเสริมความแข็งแรงของชั้นเนื้อเยื่อ ซึ่งอยู่ระหว่างช่องคลอดและกระเพาะปัสสาวะ เพื่อทำหน้าที่พยุงช่องคลอดไว้
      - Manchester operation
        
        เพื่อรักษาผู้ป่วยที่มีผนัง ช่องคลอดหย่อนและมดลูกเคลื่อนต่ำลงมา
        แต่ยังไม่มากพอที่จะทำvaginal hysterectomyได้หรือปากมดลูกยาวผิดปกติ
  - - - แนะนำการบริหารกล้ามเนื้อในอุ้งเชิงกรานด้วยการขมิบช่องคลอด (Kegel exercise)
      - หลีกเลี่ยงการเพิ่มความดันในช่องท้อง
    - - 24 ชม.แรกหลังผ่าตัด : ภาวะแทรกซ้อนหลังได้รับยาระงับความรู้สึก
      - Day1 : ตกเลือดทางช่องคลอด , ปวดแผล
      - Day2 : เสี่ยงต่อการติดเชื้อบริเวณแผลผ่าตัด , ปวดแผล
      - Day3 : ท้องอืด
      - Day4 : เตรียมความพร้อมผู้ป่วยก่อนกลับบ้าน
- - - - หมายถึง
        
        เลือดระดูที่ถูกขับถ่ายออกจากมดลูกออกมาทางช่องคลอด หรือเลือดที่ไหลออกจากโพรงมดลูกเป็นรอบๆ (cyclic) ทุกเดือน
        
        การมีระดูเป็นการเปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยาของระบบสืบพันธุ์สตรี ร่วมกับระบบต่อมไร้ท่อ (endocrine system) อาศัยการทำงานร่วมกันของ Hypothalamus
        
        ว่า Hypothalamus-pituitary-ovarian Pituitary gland, Ovary เรียกaxis (HPO axis) ซึ่งกลไกการทำงานของ HPO axis ควบคุมทั้งแบบกระตุ้นและแบบยับยั้ง ขึ้นอยู่กับระดับความเข้มจ้นของฮอร์โมนและช่วงเวลาของรอบระดู
    - - 1.ภาวะขาดระดู (Amenorrhea)
      - 2.อาการปวดระดู (Dysmenorrhea)
      - 3.ภาวะเลือดออกผิดปกติจากโพรงมดลูก (Abnormal Uterine Bleeding; AUB)
        
        ภาวะเลือดออกจากโพรงมดลูกที่ผิดปกติ หมายถึง ภาวะเลือดออกผิดปกติจากโพรมดลูกที่มีลักษณะแตกต่างจากระดูปกติ เช่น ความสม่ำเสมอ ความถี่ ระยะเวลาและปริมาณเลือดที่ออก แบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม คือ
        
        1.กลุ่มที่มีพยาธิสภาพ: เนื้องอกกล้ามเนื้อมดลูก เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ มะเร็ง PID การแท้ง
        
        2.กลุ่มที่ไม่มีพยาธิสภาพ: ภาวะเลือดออกผิดปกติจากโพรงมดลูกที่ไม่มีโรคหรือพยาธิสภาพใดๆ ในโพรงมดลูกหรือในอุ้งเชิงกราน (Dysfunctional uterine bleeding; DUB)
        
        DUB แบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม
        
        กลุ่มที่มีพยาธิสภาพ: โรคต่างๆ ทางนรีเวช
        
        กลุ่มที่ไม่มีพยาธิสภาพ: ไม่มีโรคหรือพยาธิสภาพในอุ้งเชิงกรานหรือในมดลูก นิยมเรียก Dysfunctional Uterine Bleeding (DUB) แบ่ง 2 ชนิด
        
        Ovulatory DUB
        
        1 more item...
        
        Anovulatory DUB
        
        1 more item...
    - - ความผิดปกติทางกายวิภาค: มีรอยโรคในโพรงมดลูก
      - ความผิดปกติในระดับฮอร์โมนเพศ: Es โครงสร้างไม่แข็งแรง ลอกหลุดง่าย เลือดไม่หยุด
      - ความไม่สมดุลของ cytokines: การทำงานของหลอดเลือดเพื่อหยุดเลือด
      - ความบกพร่อง coagulopathy
      - ความไม่สมดุลระหว่างการสร้างและการสลายลิ่มเลือด
    - - การซักประวัติ
        
        ประวัติส่วนตัว เช่น อายุของผู้ป่วย อาชีพ สถานภาพสมรส ฐานะ
        
        ประวัติประจำเดือน เช่น อายุที่ระดูมาครั้งแรก ความสม่ำเสมอ และระยะเวลาของรอบระดู ความเปลี่ยนแปลงของเลือดระดูจากปกติที่เคยเป็น ระยะเวลาของความผิดปกติ
        
        ประวัติการมีเพศสัมพันธ์และการคุมกำเนิด
        
        สาเหตุนำของการมีเลือดออก: เลือดออกหลังร่วมเพศ (contact bleeding หรือ Post-coital bleeding) ซึ่งอาจเกิดจากภาวะผิดปกติภายในช่องคลอดหรือปากมดลูก
        
        ประวัติบาดเจ็บ: ถูกของแข็งทิ่มแทงเข้าไปข้างใน เพื่อแยกภาวะ DUB และ AUB ออกจากกัน
        
        ประวัติการเจ็บป่วย: โรคที่ทำให้เกิดภาวะเลือดออกง่ายหรือหยุดยาก โรคประจำตัวและยาที่ใช้ประจำ การได้รับฮอร์โมนทดแทน
      - การตรวจร่างกาย
        
        การตรวจร่างกายทั่วไป
        
        การตรวจภายใน
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        การตรวจปัสสาวะเพื่อทดสอบการตั้งครรภ์
        
        การตรวจ Complete Blood Count (CBC) และ coagulogram
        
        การตรวจหาระดับของฮอร์โมน
        
        การตรวจทางเซลล์วิทยา (cytology) การขูดมดลูกแล้วนำไปตรวจหาความผิดปกติ ของเยื่อบุโพรงมดลูก
    - - การรักษาด้วยยา
        
        เพื่อหยุดเลือดในกรณีที่มีเลือดออกในปริมาณมาก (stop bleeding)
        
        เพื่อป้องกันไม่ให้เลือดออกซ้ำ (prevention of re-bleeding)
        
        Medical curettage ให้รับประทาน progestin นาน 10-14 วัน เพื่อเปลี่ยนเยื่อบุโพรงมดลูก ให้เป็น secretory endometrium การรักษาแบบนี้จะได้ผลดีในกรณีที่มีเลือดออกจากเยื่อบุโพรงมดลูกที่ได้รับการกระตุ้นด้วย estrogen เพียงอย่างเดียวมาก่อน
        
        การรักษาเพื่อควบคุมระดู (regulate menstrual cycle) อาจจะเลือกให้รับประทาน progestin หรือ estrogen-progestin ก็ได้ แต่การให้ progestin จะได้ผลดีในรายที่ยังสามารถผลิต estrogen อยู่เท่านั้น
        
        การรักษาเพื่อลดปริมาณเลือดระดู (reduce menstrual blood loss)
      - การรักษาด้วยการผ่าตัด
        
        การผ่าตัดมดลูก (Hysterectomy)
        
        การผ่าตัดแบบ conservative (conservative surgery) เป็นวิธีการที่ทำลายเยื่อบุโพรงมดลูก เช่น การตัดเยื่อบุโพรงมดลูกด้วยขดลวดไฟฟ้า (electrical loop resection) หรือการทำลายเยื่อบุโพรงมดลูกด้วยความร้อนจากไฟฟ้า (electrical roller ball) หรือจาก laser หรือจาก thermal balloon
    - - ประเมินความรุนแรงของการเสียเลือดและป้องกันภาวะซีด ติดตาม Hct, Hgb
        
        เฝ้าระวังสัญญาณชีพ สังเกตภาวะช็อค
        
        สังเกตและประเมินภาวะเลือดออกอย่างสม่ำเสมอ
        
        บันทึกปริมาณสารน้ำเข้าออก
        
        ป้องกันการติดเชื้อ ดูแลทำความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์
        
        ป้องกันภาวะช็อค
        
        ในรายที่ต้องผ่าตัด พยาบาลต้องเตรียมผู้ป่วยก่อนและหลังผ่าตัด
    - - สาเหตุ
        
        เนื้องอกของมดลูก (Submucous myoma)
        
        หนองในมดลูก (Pyometra)
        
        ปากมดลูกอักเสบ (Cervicitis) และมีติ่งเนื้อจากปากมดลูก (cervical polyp)
        
        ช่องคลอดอักเสบ (Atrophic vaginitis)
        
        เยื่อบุมดลูกหนาตัวผิดปกติ (Endometrial hyperplasia) และมีติ่งเนื้อในเยื่อบุมดลูก (Endometrial polyp)
        
        เนื้องอกชนิดร้ายแรงของช่องคลอด ปากมดลูก เยื่อบุมดลูก รังไข่และท่อนำไข่
        
        มดลูกยื่นออกพ้นช่องคลอด (Procidentia uteri)
      - การรักษา
        
        รักษาตามสาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะเลือดออก
  - - - การแท้งคุกคาม (Threatened abortion)
        
        หมายถึง การแท้งที่การตั้งครรภ์มีโอกาสดำเนินต่อไปได้และมีเลือดออกขณะตั้งครรภ์
        
        อาการ
        
        เลือดออก มักออกเป็นหยดเล็กๆ หยุดได้เอง
        
        เลือดที่ออกจะเป็นสีแดงสดจนถึงสีแดงคล้ำปากมดลูกไม่เปิด
        
        การรักษา
        
        ให้นอนพัก 24-48 ชม ส่วนใหญ่เลือดมักจะหยุดหลังจากนั้นให้นอนพักมากๆ
        
        ติดตามค่า HCG อย่างต่อเนื่องเพื่อดูว่าการตั้งครรภ์ยังคงดำเนินต่อไหม
        
        ให้ยานอนหลับ ห้ามทำงานหนัก งดร่วมเพศ ห้ามให้ยาถ่ายหลังเลือดหยุดแล้วอย่างน้อย 2 สัปดาห์
      - การแท้งหลีกเลี่ยงไม่ได้ (Inevitabal abortion)
        
        หมายถึง การแท้งที่การตั้งครรภ์ไม่สามารดำเนินต่อไปได้
        
        อาการ
        
        เลือดออกทางช่องคลอดมากกว่าแท้งคุกคาม
        
        มีอาการปวดท้องน้อยมากขึ้น เนื่องจากมีการบีบรัดตัวของมดลูก
        
        ปากมดลูกเปิด อาจพบถุงน้ำคร่ำแตก
        
        ในรายที่ถุงน้ำคล่ำ ยังไม่แตกจะพบถุงน้ำคร่ำโป่งตึงที่ปากมดลูก
        เรียกภาวะนี้ว่า Imminent abortion
        
        การรักษา
        
        ให้นอนพัก ให้ยาแก้ปวด
        
        ตรวจเลือดหา Hb เตรียมเลือดให้เพียงพอ
        
        ให้เลือดในรายที่จำเป็น ให้ oxytocin drip เพื่อเร่งให้ปากมดลูกเปิดกว้าง
        
        ทุก 1-2 ชม.เจาะถุงน้ำคร่ำ เพื่อให้การแท้งสิ้นสุดลง
        
        ขูดมดลูก
      - การแท้งไม่ครบ (Incomplete abortion)
        
        หมายถึง การแท้ง ที่ส่วนของรก/เยื่อหุ้มเด็ก ออกมาไม่หมด มีบางส่วนค้างในมดลูกพบที่อายุครรภ์ 8-14 สัปดาห์
        
        อากาาร
        
        มีส่วนของเด็ก /รกออกมาทางช่องคลอด
        
        มีเลือดออก อาจ shock ได้
        
        การรักษา
        
        ให้เลือดในรายที่เลือดออกมาก ขูดมดลูก
        
        ภาวะแทรกซ้อน
        
        เนื่องจากปากมดลูกเปิดอยู่นาน ดังนั้น อาจเกิดการติดเชื้อได้สูง
      - การแท้งค้าง (Missed abortion)
        
        หมายถึง การแท้งที่เด็กและรกค้างอยู8ในมดลูกอย่างน้อย 8 สัปดาห์ หลังจากเด็กตายแล้ว
        
        อาการ
        
        มีอาการแท้งคุกคามอยู่ระยะหนึ่ง แล้วอาการดีขึ้นเลือดหยุด ต่อมามีเลือดสีน้ำตาล ออกกะปริดกะปรอย อาการของการตั้งครรภ์หายไป
        
        ตรวจหน้าท้องพบว่ามดลูกเล็กกว่าอายุครรภ์
        HCG FHSneg.
        
        สาเหตุที่แท้จริงยังไม่ทราบแน่นอนแต่ส่วนหนึ่งเป็นผลมาจากการฉีด Progesterone เพื่อการรักษาแท้งคุกคามนานๆ ทั้งที่การแท้งนั้นเป็นการแท้งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้แล้ว
        
        การรักษา
        
        ส่วนใหญ่จะแท้งเองภายใน 6 สัปดาห์ ขูดมดลูก
        
        ภาวะแทรกซ้อน
        
        ภาวะการแข็งตัวของเลือดผิดปกติจากมีการดูดซึมเอาสารThromboplastin ที่เกิดจากขบวนการ Autolysis ของเด็กที่ตายแล้วเข้าสู่กระแสเลือดของแม่
        
        ผลที่ตามมา มารดาจะตกเลือดมาก และเลือดออกง่ายทั่วร่างกาย ต้องทำให้การแท้งสิ้นสุดลงโดยเร็วที่สุด
      - การแท้งครบ (Complete abortion)
        
        หมายถึงการที่เด็กและรกออกครบ
      - การแท้งเป็นอาจิณ(Habitual abortion)
        
        หมายถึง การแท้งที่เกิดขึ้นเองติดต่อกันตั้งแต่3 ครั้งขึ้นไป
        
        สาเหต
        
        ความผิดปกติของฮอร์โมน
        
        ภาวะทุพโภชนาการ
        
        การติดเชื้อ
        
        อักเสบเรื้อรังของช่องคลอด
        
        หมู่เลือด ABO ที่เข้ากันไม่ได้
        
        ความผิดปกติของมดลูก มีการเปิดขยายของปากมดลูกโดย
        ไม่มีอาการเจ็บครรภ์
        
        การรักษา
        
        รักษาตามสาเหตุของปัญหา ในรายที่มี Incomplete cervix แพทย์จะทำผ่าตัดเย็บรัดปากมดลูกแบบหูรูด เรียกว่า Mac Donald และ Shirodkar
      - การทำแท้ง (Induced abortion)แบ่งเป็น 2 กรณี
        
        1.การทำแท้งเพื่อการรักษา(Therapeutic abortion)
        
        2.การทำแท้งที่ผิดกฎหมาย(Criminal abortion)
    - - ควรทำในรายที่การตั้งครรภ์ไม่เกิน 12 สัปดาห์
      - จัดให้ผู้ป่วยนอนท่า Lithotomy
      - การพยาบาล
        
        การปฏิบัติตนก่อน – หลัง การขูดมดลูก
        
        การให้คำแนะนำการปฏิบัติตน เช่น
        
        การทำความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์
        
        การเปลี่ยน Pad
        
        การคุมกำเนิด
        
        การงดมีเพศสัมพันธ์
        
        การสังเกตอาการผิดปกติ
        
        ติดตามตรวจตามนัด
  - - - เคยมีประวัติท้องนอกมดลูกมาก่อน
      - มีการขัดขวางทางเดินของไข่ที่ผสมแล้ว ไม่ให้เข้าในโพรงมดลูก
      - มีพังผืดรอบท่อนำไข่จากการอักเสบของอวัยวะอุ้งเชิงกราน การติดเชื้อและไส้ติ่งอักเสบ
      - เคยผ่าตัดในอุ้งเชิงกราน เช่น ผ่าตัดที่ท่อนำไข่
      - เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดปกติ/เนื้องอกมดลูก/ถุงน้ำ
    - - Ultrasongraphy
      - การเจาะ cul-de-sac (culdocentesis)
      - การตรวจหา HCG ในเลือด
      - Lab :CBC
      - การตรวจหา HCG (Human chorionic gonadotropin) ในปัสสาวะ เพื่อดูการตั้งครรภ์
      - Laparoscopy
    - - ในรายที่มีการแตกของท่อนำไข่ และมีเลือดออกทางช่องท้อง
        
        ตรวจพบ Rebound tendemess guarding และ rigidity จากเลือดไประคายเคืองช่องท้อง
        
        หน้าท้องโป่งนูน
        
        ชีพจรเร็ว (มากกว่า 120 ครั้ง/นาที)
      - ในรายที่แท้งทางท่อนำไข่ เลือดจะค่อยๆซึม มาสะสมในช่องท้อง
    - - ปวดบริเวหัวไหล่ เป็น Refered pain กรณีที่ท่อมดลูกแตก มีเลือดในช่องท้องเกิน 500 ml
      - หน้ามืด เป็นลม พบบ่อยในที่ท่อมดลูกแตกBleed
      - ปวดท้องน้อยจากทารกเบียดดันบริเวณที่ฝังตัว
      - เลือดออกกระปริบกระปรอย ทางช่องคลอด จากรกขาดเลือด/progesterone ต่ำ ทำให้ endometrium สลาย อาจมีชิ้นเนื้อด้วย ทำให้คิดว่าแท้ง
      - ขาดประจำเดือน
    - - การผ่าตัดท่อนำไข่ออกพร้อมไข่ scalping-Oophorectomy (SO)
      - การผ่าตัดท่อนำไข่ออก เฉพาะส่วนสั้นๆแล้วเย็บใหม่
      - การผ่าตัดท่อนำไข่ออก salpingectomy
      - ให้ฮอร์โมนทดแทน
        
        เอสโตรเจน ให้ผลดีที่สุด ควรได้รับการตรวจความดันโลหิตทุก 6 เดือน ตรวจเต้านมและตรวจภายในอย่างน้อยปี
        ะ 1 ครั้ง
        
        โปรเจสเตอโรน(progesterone) ป้องกันการเกิด endometrial neoplasia โดยให้อย่างต่อเนื่องร่วมกับเอสโตรเจนเพื่อเกิดสภาวะ amenorrhea
      - ให้แคลเซียมทดแทน สตรีวัยหมดระดูต้องการแคลเซียม วันละ 1,400 mg การใช้แคลซิโทนิน จะช่วยป้องกันและรักษาการสูญเสียมวลกระดูกในวัยหมดระดู
      - การใช้ Phytoestrogens ออกฤทธิ์คล้ายเอสโตรเจน แต่พบในพืช มีมากมายหลายชนิดแต่ชนิด ลดอาการวัยทองโดยเฉพาะอาการร้อนวูบวาบ เหงื่อออกมา
    - - การแท้ง(Tubal abortion)
        
        พบในรายที่ไข่ฝังตัวที่ Ampula ของมดลูก
      - การแตก(Ruptured)
        
        มักเกิดใน 12 สัปดาห์แรกของการตั้งครรภ์
    - - อธิบายลักษณะทางกายวิภาคและสรีรวิทยาของระบบสืบพันธ์สตรี ตำแหน่งที่เกิดโรค การปฏิบัติตนก่อนและหลังการรักษา คำแนะนำเมื่อกลับไปอยู่บ้าน
      - แนะนำให้ผู้ป่วยออกกำลังกายแบบแอโรบิค
      - สร้างสัมพันธภาพและประเมินสภาพจิตสังคม ให้คำแนะนำคนในครอบครัวเกี่ยวกับการช่วยเหลือดูแลสภาพจิตใจ
      - ให้คำแนะนำเกี่ยวกับโภชนาการ
      - ดูแลให้ได้รับความสุขสบายจากอาการของวัยหมดระดู
    - - ชนิดแตก ตกเลือดในช่องท้องและเกิดช๊อคได้
      - ชนิดเรื้อรัง อึดอัดในอุ้งเชิงกราน,พบก้อนที่ปีกมดลูก
      - ชนิดไม่แตก ขาดประจำเดือน,กดเจ็บแน่นๆที่ปีกมดลูกข้างเดียว
    - - ตรวจร่างกาย
      - ตรวจด้วยคลื่นความถี่สูงทางช่องคลอด (Transvaginal ultrasonogarphy : TVUS)
      - ซักประวัติ
      - สุ่มตรวจชิ้นเนื้อจากโพรงมดลูก (Endometrial sampling)
      - ขูดเยื่อบุโพรงมดลูกแบบ dilatation and sampling
      - การใช้กล้องส่องโพรงมดลูก(Hysteroscopy)
      - Saline infusion sonography (SIS)
    - - การตั้งครรภ์ในช่องท้อง 1-2%
      - การตั้งครรภ์ที่รังไข่ 1-2%
      - การตั้งครรภ์ที่ท่อนำไข่ 95%
      - การตั้งครรภ์ที่ปากมดลูก 0.4%
- - - - Sexual transmitted organism
        
        Chlamydia trachomatis
        
        Neisseria gonorrhea
        
        Gardnerella vaginalis
      - Non-sexual transmitted organism
        
        normal endogenous flora ในช่องคลอดและบริเวณทวารหนัก
    - - การทำแท้ง
    - - Chlamydia PID
        
        อาการรุนแรงปานกลางและค่อยเป็นค่อยไป มีอาการภายใน 7 วันหลังจากมีระดู
        
        อาจมีอาการปวดท้องน้อยไม่รุนแรง แต่เรื้อรังมานาน อาจมีเลือดออกกะปริดกะปรอยร่วมด้วย
        
        ตรวจร่างกายไม่พบอาการแสดงเด่นชัด นอกจาก ESR สูงขึ้น แต่ท่อนำไข่มักมีอาการอักเสบรุนแรงและมีพังผืดเกิดขึ้น
      - Non gonococcal non chlamydia PID
        
        มีอาการหลังมีระดูไปแล้วมากกว่า 14 วัน ต่างจากใน PID ที่เกิดจากเชื้อ Neisseria gonorrhea และ Chlamydia trachomatis
        
        มีไข้และอาการแสดงออกทางหน้าท้อง (abdominal signs) ไม่เด่นชัดแต่ ESR มักสูงขึ้น
        
        การตอบสนองต่อการรักษาช้า อาจพบ เกิดเป็นฝีหนองในอุ้งเชิงกราน (Tuboovarian abscess; TOA) ได้
        
        มีประวัติเป็นซ้ำหลายๆ ครั้ง หรืออายุมากกว่า 30 ปี หรือตรวจพบฝีหนอง
      - Gonococcal PID
        
        อาการและอาการแสดงเกิดขึ้นอย่างเฉียบพลันภายใน 48 ชม
        
        ไข้สูง ตกขาวเป็นหนอง มี peritoneal signs เช่น กดเจ็บที่หน้าท้อง อาจมีคลื่นไส้อาเจียน
        
        ผู้ป่วยมักจะมาตรวจตั้งแต่แรกที่มีอาการจึงตอบสนองต่อการรักษาเร็วและไม่ค่อยเกิดฝีหนอง Tuboovarian abscess (TOA)
    - - ซักประวัติตามปัจจัยเสี่ยง
        ตรวจร่างกาย
        
        วัดอุณหภูมิร่างกายทางปาก > 38.0 oC
        
        อาการแสดงทางหน้าท้อง เช่น กดเจ็บ ร่วมกับอาการกดแล้วปล่อยเจ็บ (rebound tenderness)
      - ตรวจภายใน
        
        กดและเคลื่อนไหวที่ปากมดลูกและมดลูกจะมีอาการเจ็บและพบ mucopurulent discharge ที่ผิดปกติบริเวณปากมดลูกหรือช่องคลอด
      - ตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        ตรวจพบ erythrocyte sedimentation rate เพิ่มสูงขึ้น
        
        ตรวจ gram stain พบเชื้อ Neiserria gonorrhea หรือ Chlamydia trachomatis
        
        ตรวจ wet smear ของสารคัดหลั่งจากช่องคลอด พบเม็ดเลือดขาว
      - ตรวจพิเศษ
        
        Laparoscopy แม่นยำที่สุด
        
        Culdecentesis การเจาะบริเวณ cul-de-sac นำหนองหรือน้ำในช่องท้องมาตรวจนับจำนวนเม็ดเลือดขาวได้ > 30,000 เซล/มิลลิลิตร
        
        Ultrasound และ CT scan จะทำให้พบก้อนฝีหนองในอุ้งเชิงกราน
    - - ยาฉีด
        
        Ofloxacin 400 mg IV q 12 hr
        
        Levofloxacin 500 mg IV OD
        
        Clindamycin 900 mg IV q 8 hr ร่วมกับ Gentamycin 50 mg IV หรือ IM
        
        Methronidazole 500 mg IV q 8 hr
        
        Cefotetan 2 gm IV q 12 hr หรือ Cefoxitin 2 gm IV q 6 hr
        
        Ampiciline 3 gm IV q 6 hr
        
        หากผู้ป่วยอาการดีขึ้นแล้ว ให้เริ่มยา Doxycycline 100 mg orally q 12 hr จนครบ 14 วันหรือ Clindamycin 450 mg orally q 6 hr จนครบ 14 วัน
      - ยารับประทาน
        
        Ofloxacin 400 mg orally twice a day นาน 14 วัน
        
        Levofloxacin 500 mg orally once daily นาน 14 วัน
        
        หากรับประทานแล้วอาการยังไม่ดีขึ้นให้พิจารณาเปลี่ยนเป็นยาฉีด
  - - - สาเหตุ
        
        Neisseria gonorrhea
      - อาการ
        
        ระยะฟักตัว 3-4 วัน ปัสสาวะแสบขัด/ลำบาก
        
        มีหนองไหลออกจากท่อปัสสาวะ มีเลือดออกทางช่องคลอด
        
        คันบริเวณปากช่องคลอด
        
        ปวดท้องน้อย
      - การวินิจฉัย
        
        การย้อมสี gram stain
        
        การเพาะเชื้อ
        
        การตรวจหาหน่วยทางพันธุกรรม
      - การตรวจภายใน
        
        อาจพบการอักเสบหรือหนอง
        
        บริเวณปากมดลูก
        
        บริเวณท่อปัสสาวะ
        
        บริเวณรูเปิดของต่อมข้างท่อปัสสาวะ
        
        บริเวณต่อมบาร์โธลิน
        
        บริเวณทวารหนัก
        
        หากมีการติดเชื้อรุนแรงมากขึ้นอาจลุกลามทำให้เกิดการติดเชื้อ
        
        อุ้งเชิงกรานเฉียบพลัน
        
        เกิดถุงหนองบริเวณท่อนำไข่
        และรังไข่
      - การรักษา
        
        Ciprofloxacin
        
        500 mg ครั้งเดียว
        
        400 mg ครั้งเดียว
        
        Norfloxacin 800 mg ครั้งเดียว
        
        Levofloxacin 250 mg ครั้งเดียว
        
        ติดเชื้อ Chlamydia
        
        Doxycycline 100 mg วันละ 2 หรือ 3 ครั้ง นาน 10-14 วัน
        
        Zithromax® (azithromycin) 1 gm ครั้งเดียว
    - - สาเหตุ
        
        Chlamydia trachomatis
      - อาการและอาการแสดง
        
        ระยะฟักตัวประมาณ 7-21 วัน ตรวจภายใน พบปากมดลูกอักเสบบริเวณ
      - การวินิจฉัย
        
        ย้อมสี gram stain
        
        การเพาะเชื้อ
        
        ตรวจ DNA
      - การรักษา
        
        Doxycycline 100 mg วันละ 2-3ครั้ง นาน 10-14 วัน
        
        Zithromax® (azithromycin) 1 gm ครั้งเดียว
        
        Zithromax® Z-pak® (azithromycin) 500 mg/วัน
        
        ตามด้วย 250 mg (1 เม็ด) วันละครั้ง นาน 4 วัน
      - ตรวจภายใน
        
        พบปากมดลูกอักเสบบริเวณ Transformation zone
        
        ท่อปัสสาวะอักเสบ (urethritis)
        
        เกิดการอักเสบที่ปีกมดลูก ทำให้ปีกมดลูกตีบตันหรือเกิดพังผืด (adhesion) ในอุ้งเชิงกราน
        
        เยื่อบุโพรงมดลูกอักเสบ (endometritis)
        
        โรคอักเสบติดเชื้อในอุ้งเชิงกราน
    - - สาเหตุ
        
        Chlamydia trachomatis subserotype L1, L2 และL3
      - อาการและอาการแสดง
        
        มีแผลที่อวัยวะสืบพันธุ์ภายนอกส่วนล่าง
        
        รูปัสสาวะ labia majora แตกออก เป็นแผลเล็กๆตื้นๆ ไม่เจ็บ แผลอาจหายเอง
        
        มีอาการต่อมน้ำเหลืองโต อักเสบ มีหนอง
      - การวินิจฉัย
        
        การตรวจหา antibody ต่อเชื้อ Chlamydia
      - การรักษา
        
        Doxycycline 100 mg ครั้งเดียว
        
        Erythromycin 500 mg ครั้งเดียว
    - - สาเหตุ
        
        Treponema pallidum
      - ระยะ
        
        ซิฟิลิสระยะทุติยภูมิ (Secondary syphilis)
        
        หลัง 6 สัปดาห์ ถึง 6 เดือนที่พบเชื้อ
        
        จะมีอาการ
        
        อ่อนเพลีย
        
        ไข้ต่ำๆ
        
        ปวดเมื่อย
        
        ต่อมน้ำเหลืองโต
        
        มีผื่นขึ้นตามร่างกาย โดยเฉพาะฝ่ามือ ฝ่าเท้า คล้ายออกหัด
        
        บางราย/คน
        
        ผมร่วง
        
        อาการปวดศีรษะ คอแข็ง
        
        มีความผิดปกติของเส้นประสาทสมอง (cranial nerve) คู่ที่ 2-8 อาการอาจหายได้เองภาย ใน 3-12 สัปดาห์
        
        ซิฟิลิสระยะแฝง (Latent syphilis)
        
        ไม่มีอาการใดๆ
        
        ตรวจพบเชื้อในเลือด แบ่งเป็น 2 ระยะ
        
        ระยะแฝงช่วงต้น (Early Latent Syphilis period)
        
        ไม่มีอาการ
        
        มีประวัติได้รับเชื้อน้อยกว่า 1 ปี
        
        หากไม่ได้รับการรักษาอาจกลับเป็นซ้ำในระยะทุติยภูมิได้
        
        ระยะแฝงช่วงปลาย (Late Latent Syphilis period)
        
        ไม่มีอาการ
        
        มีประวัติการได้รับเชื้อนานกว่า 1 ปี
        
        ซิฟิลิสระยะตติยภูมิ (Tertiary syphilis)
        
        มีการทำลาย
        
        ระบบประสาท
        
        เส้นเลือด ระบบไหลเวียนโลหิต
        
        เนื้อเยื่อ ผิวหนัง กระดูก ตับ และม้าม
        
        เส้นเลือดแตกจะเสียชีวิตได้
      - การวินิจฉัย
        
        การตรวจ VDRL หรือ RPR ถ้าได้ผลบวก
        
        ต้องตรวจ TPHA (Treponema Palidum Hemagglutination Assay) หรือ FTA-ABS (Fluorescent Treponemal Antibody Absorption Test) ถ้าให้ผลบวก แสดงว่า เป็นซิฟิลิสแน่นอน
      - การรักษา
        
        ยา penicillin รักษาได้ในทุกระยะของโรค
        
        อาจเกิดปฏิกิริยา jarisch-herxheimer reaction
        
        มีไข้ หนาวสั่น
        
        ปวดศีรษะ ปวดตามข้อ
        
        หัวใจเต้นเร็ว หายใจเร็ว หลอดเลือดขยาย
      - การป้องกันโรค
        
        มีคู่นอนคนเดียว
        
        ตรวจเลือดคู่สมรส
        
        หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอลล์ ใช้สารเสพติด
        
        ไม่มีเพศสัมพันธุ์เมื่อมีแผลในระบบสืบพันธุ์
        
        ใช้ถุงยางอนามัยทุกครั้ง
    - - สาเหตุ
        
        Herpes Simplex Virus (HPV)
        
        แบ่งเป็น 2 ชนิด
        
        HPV type 1
        
        ติดเชื้อที่บริเวณปาก หรือลำตัวเหนือสะดือ
        
        HPV type 2
        
        ติดเชื้อที่บริเวณอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก
      - อาการและอาการแสดง
        
        ลักษณะตุ่มน้ำใส เล็กๆ คัน ปวดแสบปวดร้อน
        
        ติดเชื้อครั้งแรก
        
        มีไข้
        
        ปวดศีรษะ
        
        อ่อนเพลีย
        
        ต่อมน้ำเหลืองโต
      - การวินิจฉัย
        
        การเพาะเชื้อจากตุ่มน้ำใส
      - การรักษา
        
        Acyclovia 200 mg วันละ 5 มื้อ นาน 5 วัน
    - - สาเหตุ
        
        เชื้อไวรัส Poxuiridac (กลุ่ม Pox virus)
      - อาการและอาการแสดง
        
        เป็นตุ่มแข็งๆที่มีรอยบุ๋มที่ส่วนบน (central umbilication)
        
        พบที่บริเวณ
        
        อวัยวะเพศ
        
        หัวหน่าว (Mon pubis)
        
        ส่วนใหญ่ไม่เจ็บไม่คัน และหายเองได้ใน 6-9 เดือน
      - การวินิจฉัย
        
        บีบหรือเจาะรอยบุ๋มจะได้ของเหลวข้นๆสีขาวเหลือง
        
        นำไปย้อม gram stain จะเห็น Molluscum bodies ลักษณะเป็นรูปไข่
    - - สาเหตุ
        
        ติดเชื้อ Human Immunodeficiency Virus;HIV
        
        มีเพศสัมพันธ์ที่ไม่ปลอดภัย (unsafe sex)
        
        ทางเลือดและการติดเชื้อจากมารดาสู่ทารก
      - อาการและอาการแสดง
        
        มีไข้
        
        ปวดเมื่อย
        
        อ่อนเพลีย
        
        ผื่นขึ้นตามร่างกาย
        
        ปวดศีรษะ
        
        ต่อมน้ำเหลืองโต
      - จะเสียชีวิตด้วยการติดเชื้อฉวยโอกาส เช่น วัณโรค หรือไวรัสอื่นๆ
      - การวินิจฉัย
        
        ตรวจหา antibody ต่อ HIV
      - การรักษา
        
        ไม่มีการรักษาให้หายขาดได้
        
        ยาต้านไวรัสเพื่อประคับประคองอาการเท่านั้น
  - - - สิ่งที่ถูกขับออกมาทางช่องคลอดที่ไม่ใช่เลือด ไม่จำเป็นต้องเป็นสีขาว เป็นอาการที่นำผู้ป่วยมาตรวจทางนรีเวชบ่อยที่สุด
      - มักมีอาการร่วมด้วย เช่น อาการคัน กลิ่นจากช่องคลอด หรือเจ็บเมื่อมีเพศสัมพันธ์
      - แบ่งได้เป็น 2 ประเภท
        
        ตกขาวผิดปกติ
        
        อักเสบ ติดเชื้อ แพ้สารเคมี/ยา บาดเจ็บที่อวัยวะสืบพันธุ์
        
        เนื้องอก ก้อนทูมหรือมะเร็ง
        
        กขาวจะมีลักษณะขาวปนเหลืองและเหลืองมากขึ้นในระยะหลัง และจะมีกลิ่นเหม็น มีอาการอื่นร่วมด้วย เช่น มีเลือดออกภายหลังการร่วมเพศ (contact bleeding) เลือดระดูกะปริดกะปรอย เบื่ออาหาร อ่อนเพลีย และน้ำหนักตัวลดลลง
        
        ตกขาวปกติ
        
        สีขาว เนื้อหยาบ ไม่มีกลิ่น มักอยู่บริเวณ posterior fornix ต่างจากตกขาวผิดปกติที่มักอยู่บริเวณผนังช่องคลอดด้านหน้าหรือด้านข้าง
      - ตำแหน่งที่มีอาการอักเสบ
        
        บริเวณปากช่องคลอด
        
        มีสาเหตุมาจากการติดเชื้อ
        
        เกิดจากเชื้อเฉพาะโรค (Specific Infection) เช่น หนองใน ไวรัส ซิฟิลิส (syphilis)
        
        เกิดจากเชื้อทั่วไป (Non-specific Infection) การอักเสบของบริเวณปากช่องคลอดนี้มักจะเกิดร่วมกับอาการถ่ายปัสสาวะเจ็บ แสบ
        
        ผนังช่องคลอด
        
        เกิดขึ้นจากเชื้อเฉพาะโรค (Specific Infection)
        
        Trichomonas vaginalis พบได้ประมาณ 25%
        
        Candida albican/monilia พบได้ประมาณ 25%
        
        Bactrial vaginalis (BV) พบได้ประมาณ 50%
        
        เกิดจากเชื้อทั่วไป (Non-specific Infection) เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียหลายชนิดร่วมกัน ซึ่งส่วนใหญ่ได้แก่ Streptococci Straphylococci E.coli และเชื้อสำคัญที่สามารถติดต่อได้ทางการมีเพศสัมพันธ์ คือ Hemophilus vaginalis/Corynebacterium vaginale ซึ่งลักษณะตกขาวจะต่างกับเชื้ออื่น คือ จะมีสีขาวอมเทา กลิ่นเหม็น แผ่นตะกอนจะติดแน่นกับผนังช่องคลอด/คอมดลูก
      - การวินิจฉัย
        
        ซักประวัติ
        
        ประวัติเฉพาะ
        
        ตกขาว ปริมาณ ลักษณะ กลิ่น ความสัมพันธ์กับรอบประจำเดือน อาการร่วม เช่น คัน แสบร้อนช่องคลอด ปัสสาวะแสบขัด
        
        พฤติกรรมอื่นๆ
        
        พฤติกรรมการขับถ่ายทั้งอุจจาระและปัสสาวะ พฤติกรรมการมีเพศสัมพันธ์ การสวนล้างช่องคลอด
        
        ประวัติทั่วไป
        
        อายุ อาชีพ การศึกษา สถานภาพสมรส ฐานะความเป็นอยู่
        
        การตรวจร่างกายและการตรวจภายใน
        
        การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        การตรวจวัด pH ของช่องคลอด โดยการแตะ pH paper ลงในตกขาวโดยตรง ถ้า pH > 5.0 อาจจะเป็น bacterial vaginosis หรือ trichomonasis หรือ atrophic vaginitis และถ้า pH < 4.5 อาจเป็นตกขาวปกติ หรือ fungal infection
        
        Wet smear เก็บตัวอย่างของตกขาวเพื่อตรวจหาเชื้อ Trichomonas vaginalis, Clue cell( คือ superficial vaginal epithelial cell ที่มีแบคเรียโดยมักเป็นเชื้อ Gardnerella vaginalis), และ filament form ของเชื้อรา
        
        Whiff test (Amine test) หยด KOH ลงบน secretion ถ้ามีกลิ่นเหม็นคาวปลา (fishy amine like odor) จะช่วยในการวินิจฉัยโรค bacterial vaginalis หรือ trichomonas vaginalis
        
        Culture เพาะเชื้อช่วยยืนยันในการวินิจฉัยโรค โดยเฉพาะกรณีที่เป็นซ้ำ บ่อย หรือดื้อต่อการรักษา แต่ไม่จำเป็นต้องทำทุกราย
      - Trichomonas vaginalis
        
        อาการ
        
        ตกขาวมาก สีเขียวปนเหลือง กลิ่นเหม็นมีฟอง คัน
        
        ตรวจภายใน
        
        ระยะฟักตัวนาน 3 สัปดาห์ ตกขาวมีสีเหลืองปนเขียวปริมาณมาก มีกลิ่นเหม็น เป็นฟอง (frothy) ระคายเคืองและคันช่องคลอด *พบปากมดลูกมีจุดเลือดออกเป็นหย่อมๆเรียกว่า Strawberry cervix
        
        การวินิจฉัย
        
        ทำ wet smear นำตกขาวไปตรวจพบ T.vaginalis
        
        การรักษา
        
        Metronidazole, Tinidazole
      - Fungal infection
        
        ปัจจัย
        
        ท้อง DM ใช้ Antibiotic drug ยาคุมกำเนิด สเตียรอยด์ เพศสัมพันธ์ เสื้อผ้า
        
        อาการ
        
        คัน ตกขาวข้นขาวคล้ายตะกอนนม (curd-like discharge) เจ็บขณะมีเพศสัมพันธ์
        
        เชื้อ Candida albicans พบ 80-90%
        
        วินิจฉัย
        
        10% KOH, pH, ย้อมสีแกรม
        
        การรักษา
        
        Itraconazole, Fluconazole, Ketoconazole
      - Bacterial vaginalis
        
        เชื้อ Gardnerella vaginalis
        
        อาการ
        
        ตกขาวมีกลิ่นเหม็นคล้ายปลาเน่า (fishy) หรือกลิ่นอับ (musty) โดยเฉพาะหลังการมีเพศสัมพันธ์ สีขาวปนเทา ไม่มีฟอง
        
        วินิจฉัย
        
        นำมูก/ตกขาวไปตรวจ จะพบ pH >5, ทำ Whiff test ได้ผลบวก (positive), ทำ wet smear พบ G. vaginalis และ เชื้อ anaerobes จำนวนมากและไม่พบ Lactobacillus เลย
        
        การรักษา
        
        Metronidazole, Clindamycin
      - การรักษา
        
        ยารับประทาน
        
        Metronidazole 500 mg วันละ 2 ครั้ง นาน 7 วัน
        
        Metronidazole 2 gm ครั้งเดียว + Clindamycin 300 mg วันละ 2 ครั้ง นาน 7 วัน หรือ Clindamycin ovule 100 mg ก่อนนอน 3 วัน
        
        ยาเหน็บ
        
        Metronidazole 500 mg สอดทางช่องคลอดวันละครั้ง นาน 7 วัน
        
        Metronidazole gel 0.75% ครั้งละ 5 gm ทางช่องคลอด วันละ 2 ครั้ง 5 วัน
        
        Clindamycin cream 2% ครั้งละ 5 gm ทางช่องคลอดวันละครั้งก่อนนอน 7 วัน
- - - - Non-neoplastic tumor: ลักษณะเป็น cyst ไม่ลุกลามเป็นมะเร็ง
        
        Follicle cyst
        
        เกิดจากความผิดปกติของการดูดกลับของของเหลวในฟองไข่ มองเห็นด้วยตาเปล่าเป็นถุงใส มีรังไข่โตข้างเดียว มักไม่มีอาการและหายไปเองภายใน 2 เดือน
        
        Corpus luteum cyst
        
        เป็นก้อนถุงน้ำที่เกิดจากภายหลังการตกไข่ ก้อนอาจโตได้ถึง 10 cms. มีรังไข่โตข้างเดียว หากถุงน้ำแตกอาจเกิดเลือดออกในช่องท้อง และปวดท้องเฉียบพลัน
        
        Polycystic ovary
        
        ถุงน้ำเล็กที่รังไข่ 2 ข้าง มีความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูก
        
        Theca lutein cyst
        
        ถุงน้ำขนาดเล็ก พบได้รังไข่ทั้ง 2 ข้าง สัมพันธ์กับ molar pregnancy และมะเร็งเนื้อรก
      - Neoplastic cystadenoma: เนื้องอกชนิดนี้สามารถลุกลามเป็นมะเร็งได้
        
        Serous cystadenoma
        
        Benign cystic teratoma (Dermoid cyst)
        
        Mucinous cystadenoma
    - - คลำพบก้อนบริเวณหน้าท้อง
      - หน้าท้องโตขึ้น จากเนื้องอกมีขนาดใหญ่
      - มีอาการแสดงของการที่ก้อนกดเบียดอวัยวะในอุ้งเชิงกราน
        
        ปัสสาวะบ่อย
        
        ท้องผูก
        
        หน่วงท้องน้อย
      - อาการปวดท้องเฉียบพลันที่เกิดจากการบิด (torsion), การแตก (rupture), การติดเชื้อ (infection) และตกเลือดภายในช่องท้อง
      - มีเลือดออกทางช่องคลอด
      - มีการอุดตันของลำไส้ที่เกิดจากการโตขยายของเนื้องอก
        ทำให้ท้องอืด อึดอัด แน่นท้อง
    - - U/S ทางหน้าท้อง หรือ ช่องคลอด
      - ตรวจหา Tumor maker
      - การตรวจภายใน (Per vaginal examination)
      - CT scan
      - ซักประวัติ
      - Laparoscopy
    - - แบบผ่าตัด รายที่สงสัยเป็นมะเร็ง
        
        Unilateral salpinggo-oophorectomy
        
        ผ่าตัดรังไข่และท่อนำไข่ออกข้างเดียว
        
        Total abdominal cysterectomy with bisalpingo-oophorectomy
        
        ผ่าตัดมดลูกและท่อนำไข่ทิ้งทั้ง 2 ข้าง
        
        Ovarian cystectomy
        
        ตัดเฉพาะถุงน้ำ/ก้อนเนื้องอกออก ทำในรายที่อายุน้อยและต้องการมีบุตร
      - แบบไม่ต้องผ่าตัด
        
        รายที่เนื้องอกขนาดน้อยกว่า 8 cms. ให้สังเกตอาการทุก 2-3 เดือน
    - - การพยาบาล Post Operation
        
        Day1
        
        การเฝ้าระวังภาวะแทรกซ้อนจาก (General Anasthesia)
        
        Conscious ให้นอนราบตะแคงหน้าเพื่อให้เลือดไปเลี้ยงสมองและป้องกันการสำลัก
        
        V/S if RR < 14 /min ให้ O2 cannula
        
        ประเมิน Pain score พร้อมให้การพยาบาลที่เหมาะสม
        
        Pain scale
        
        9-10 Notify
        
        1-3 rest 4-6 , 7-8 ให้ MO หรือยาแก้ปวดตาม order
        
        Observe Bleeding ประเมินจากแผล และ ค่า V/S
        
        แผล พบเลือดซึม Gauze วงด้วยปากกาน้ำเงิน
        
        V/S if BP < 90/60 , P > 100 bpm ระวัง Shock
        
        V/S BP < 90/60 ,P >100…shock
        
        Monitor V/S
        
        ดูค่า EBL. /Estemated Blood Loss
        
        ให้ O2 Cannula 6 lit./min
        
        Load IV ….160 CC./Hr. / free flow
        
        Obs
        
        Day 2
        
        ประเมิน Pain พร้อมให้การพยาบาลที่เหมาะสม
        
        จัดให้นอนท่า หน้าท้องหย่อน Fowler’s position
        
        ประเมิน Bowel sound และเริ่ม Step diet
        
        กระตุ้น Early ambulation ให้ลุกจากเตียง เข้าห้องน้ำเอง
        
        Observe Bleeding
        
        Day 3
        
        Fowler’s position
        
        ประเมิน Bowel sound (6-12/m.)…5-6/m
        
        Early ambulation
        
        Observe การอักเสบของแผล & Discharge + (Vg.)
        
        แนะนำการดูแลแผล + อาหารส่งเสริมการหายของแผล
        
        Dressing ปิดด้วย Tegaderm หากแพทย์เปิดแผล
        
        Day 4
        
        แนะนำการปฏิบัติตัวเกี่ยวกับโรคที่เป็น & การปฏิบัติตัวที่บ้าน
        
        การสังเกตอาการผิดปกติของการอักเสบของแผลผ่าตัด อาการไข้ ปวดท้องมีตกขาวที่มีกลิ่นเหม็น เป็นต้น ควรมาพบแพทย์
        
        การดูแลความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์และซับให้แห้ง
        
        การดูแลสุขภาพ การรับประทานอาหาร การพักผ่อน 6-8 ชม
        
        การไอจาม
        
        การออกกำลังกาย การรับประทานยาตามแผนการรักษาแพทย์
        
        การเดินขึ้น - ลงบันไดบ่อยๆ
        
        การงดเพศสัมพันธ์ 6-8 สัปดาห์
        
        ไม่ยกของหนัก เกิน 3 กก. 6-8 สัปดาห์
        
        การมาตรวจตามแพทย์นัด
        
        หลีกเลี่ยงกิจกรรมที่เพิ่มแรงดันในช่องท้อง เพื่อป้องกันแผลแยก
        
        Observe การอักเสบของแผล / Discharge
        
        Ambulation
      - การดูแลก่อนผ่าตัด
        
        การปฏิบัติตนก่อน-หลังผ่าตัด
        
        ตรวจสอบสิ่งของมีค่า เครื่องประดับ ฟันปลอม แว่นตา คอนแทคเลนส์
        
        เตรียมความสะอาดบริเวณหน้าท้อง โกนขนตั้งแต่ใต้ลิ้นปี่ถึงหัวหน่าว
        
        การเตรียมตัวก่อนผ่าตัด: Vaginal Dough เย็น-เช้า, สวนอุจจาระ, Retained catheter / Void ก่อนไป OR
        
        NPO ให้ IV เตรียมส่ง Lab เช่น Blood group, CBC, E’lyte
        
        การให้ข้อมูลเกี่ยวกับโรคเพื่อคลายความวิตกกังกล และเพื่อประกอบการตัดสินใจในการรับการรักษา ลงนามใบยินยอมการรักษา
  - - - ภาวะการตั้งครรภ์ที่ไม่สมบูรณ์ โดยตัวอ่อนของทารกและรกไม่เจริญขึ้นมาตามปกติ
      - หากเซลล์ที่สร้างรกทำงานผิดปกติหลังจากที่ไข่ปฏิสนธิกับอสุจิแล้ว จะทำให้เกิดถุงน้ำ ซึ่งมีลักษณะคล้ายพวงองุ่นสีขาวหรือไข่ปลา
      - เนื้อเยื่อของตัวอ่อนกลายเป็นเนื้องอกชนิดไม่ร้ายแรงในมดลูกแทน
      - แม้ครรภ์ไข่ปลาอุกจะเป็นเนื้องอกชนิดไม่ร้ายแรง แต่ถือเป็นภาวะก่อนเป็นมะเร็งของโรคมะเร็งไข่ปลาอุกหรือมะเร็งเนื้อรก (Choriocarcinoma)
    - - ครรภ์ไข่ปลาอุกร่วมกับการมีทารก (Partial Molar Pregnancy)
        
        คือภาวะเซลล์ที่ผิดปกติเจริญขึ้นมาพร้อมกับตัวอ่อนทารกซึ่งมีความผิดปกติ ส่งผลให้ตัวอ่อนไม่สามารถเติบโตได้
        
        นอกจากนี้ ผู้ตั้งครรภ์ฝาแฝดก็อาจเกิดครรภ์ไข่ปลาอุกแต่พบได้ไม่บ่อยนัก
        
        โดยตัวอ่อนตัวหนึ่งจะเจริญขึ้นมาตามปกติ และตัวอ่อนอีกตัวกลายเป็นเนื้องอก เนื้องอกที่เจริญขึ้นมานั้นจะทำลายตัวอ่อนที่กำลังเติบโตเป็นทารกอย่างรวดเร็ว
      - ครรภ์ไข่ปลาอุกอย่างเดียว (Complete Molar Pregnancy)
        
        คือภาวะเซลล์ที่ผิดปกติเจริญขึ้นมาทั้งหมด ไม่มีการเติบโตของตัวอ่อน
    - - ตรวจอุ้งเชิงกราน
        
        เพื่อดูขนาดและตำแหน่งของช่องคลอด ปากมดลูก มดลูก และรังไข่
        
        ตรวจอวัยวะภายในอุ้งเชิงกรานทั้งหมด
      - อัลตราซาวด์
        
        ดูเนื้อเยื่อภายในท้องและบริเวณอุ้งเชิงกรานของผู้ตั้งครรภ์
        
        แบ่งเป็น
        
        ครรภ์ไข่ปลาอุกร่วมกับมีทารก
        
        มีเนื้อรกที่ผิดปกติและปริมาณน้ำคร่ำต่ำ
        
        แพทย์มักตรวจพบครรภ์ไข่ปลาอุกชนิดนี้เมื่อรักษาผู้ตั้งครรภ์ที่ประสบภาวะแท้งไม่สมบูรณ์
        
        ครรภ์ไข่ปลาอุกอย่างเดียว
        
        แต่จะมีเนื้อรกที่ผิดปกติอยู่ใกล้มดลูก รวมทั้งเกิดถุงน้ำรังไข่
        
        ผู้ที่ประสบภาวะครรภ์ไข่ปปลาอุกชนิดนี้จะไม่ปรากฏตัวอ่อนหรือถุงน้ำคร่ำ
      - ตรวจด้วยภาพสแกน
      - ตรวจเลือด
        
        โดยผู้ตั้งครรภ์ที่มีระดับฮอร์โมนนี้สูงจะไม่เกิดภาวะครรภ์ไข่ปลาอุก
        
        แต่ผู้ที่มีครรภ์ไข่อุกบางรายก็อาจมีระดับฮอร์โมนเอชซีจีสูงเหมือนผู้ตั้งครรภ์ปกติ
        
        ตรวจระดับฮอร์โมนเอชซีจี ซึ่งเป็นฮอร์โมนการตั้งครรภ์
    - - แบ่งเป็น
        
        ครรภ์ไข่ปลาอุกร่วมกับการมีทารก
        
        คือมีอสุจิ สองตัวที่ปฏิสนธิพร้อมกันในไข่ใบเดียว
        
        ไข่ที่ได้รับการปฏิสนธิได้โครโมโซมจากแม่ 23 โครโมโซมแต่กลับได้จากพ่ออีกเป็นสองเท่าคือ 46 โครโมโซม ทําให้มีทั้งหมด 69 โครโมโซม
        
        ครรภ์ไข่ปลาอุกอย่างเดียว
        
        ไข่ที่ได้รับการปฏิสนธิได้โครโมโซมจากพ่อทั้งหมด ส่งผลให้ไม่มีตัวอ่อนถุงน้ําคร่ํา หรือเนื้อรกเจริญขึ้นภายในไข่
        
        แต่จะมีถุงน้ํารังไข่จํานวนมากคล้ายพวงองุ่นเจริญ ขึ้นมาแทน
      - อายุมากกว่า 35 ปีจะทําให้เสี่ยงต่อครรภ์ไข่ปลาอุกอย่างเดียวได้สูง
      - มีความผิดปกติของโครโมโซมในไข่ที่ได้รับการปฏิสนธิ
        
        หรือตัวอ่อนของทารกมีความผิดปกติ
        
        ทําให้ไข่เจริญขึ้นมาโดยไม่มี ตัวอ่อนของทารก
      - มีประวัติประสบภาวะครรภ์ไข่ปลาอุก โดยเฉพาะผู้ที่ประสบมาแล้วหลายครั้งก็ยิ่งมีความเสี่ยงมาก
      - มีประวัติแท้งบุตร
      - รับประทานอาหารที่มีกรดโฟลิคหรือแคโรทีนน้อย ทําให้ได้รับวิตามินไม่เพียงพอ
      - ดูแลสุขภาพก่อนตั้งครรภ์ไม่ดีพอ
        
        เช่น
        
        ดื่มจัดหรือสูบบุหรี่จัด
      - คนในครอบครัวคุณแม่มีประวัติภาวะครรภ์ไข่ปลาอุก
    - - มีเลือดออกทางช่องคลอดในช่วงไตรมาสที่ 1 ถึง 2 ของการตั้งครรภ์ โดยอาจออกเพียงเล็กน้อย หรือออกมากก็ได้
      - สตรีตั้งครรภ์บางรายอาจมีเศษชิ้นส่วนของการตั้งครรภ์หลุดออกทางช่องคลอด มีลักษณะคล้ายเม็ดสาคู
      - มีอาการคลื่นไส้อาเจียนมาก เนื่องจากมีระดับของ β-hCG มากกว่าการตั้งครรภ์ปกติ
      - อาจมีอาการของฮอร์โมนไทรอยด์สูง เนื่องจาก HCG สามารถจับและกระตุ้น TSH receptor ได้
      - ปวดท้องกะทันหัน และมดลูกขยายใหญ่มากกว่าปกติ ส่งผลให้ปวดบีบหรือถูกกดที่อุ้งเชิงกราน รวมทั้งมีอาการท้องบวม
      - เกิดอาการครรภ์เป็นพิษ ซึ่งทำให้ความดันโลหิตสูง และมีโปรตีนอยู่ในน้ำปัสสาวะ
    - - ติดตามระดับฮอร์โมน
        
        เนื่องจากผู้ป่วยครรภ์ไข่ปลาอุกเสี่ยงเกิดมะเร็งไข่ปลาอุกได้ถึงร้อยละ 10 เมื่อฮอร์โมนเอชซีจีลดลงแล้ว
        
        ผู้ป่วยยังต้องเข้ารับการตรวจทุกเดือนหรือทุก2เดือนในปีถัดไปจนกว่าผู้ป่วยจะหายเป็นปกติดี หากยังพบฮอร์โมนเอชซีจีในเลือด แพทย์จะรักษาด้วยวิธีอื่นเพิ่มเติม
        
        ติดตามวัดระดับฮอร์โมนสัปดาห์ละครั้ง เพื่อให้แน่ใจว่าระดับฮอร์โมนลดลงและไม่มีเนื้องอกของครรภ์ไข่ปลาอุกหลงเหลืออยู่
        
        วัดระดับฮอร์โมเอชซีจีอีกครั้งหลังจากนำเนื้องอกครรภ์ไข่ปลาอุกออกไปแล้ว
      - ทำเคมีบำบัด
        
        หรือผู้ที่ได้รับการผ่าตัดนำเนื้องอกออกไปแล้ว แต่พบว่าปริมาณฮอร์โมนเอชซีจียังไม่ลดลงเป็นปกติ
        
        โดยผู้ตั้งครรภ์ที่มีแนวโน้มอยู่ในเกณฑ์ดีจะได้รับการรักษาด้วยเคมีบำบัดและตัวยาตัวเดียว
        
        แพทย์จะทำเคมีบำบัดให้แก่ผู้เกิดเนื้องอกครรภ์ไข่ปลาอุกที่เสี่ยงเป็นมะเร็ง
        
        ส่วนผู้ตั้งครรภ์ที่เกิดเนื้องอกลุกลามและมีแนวโน้มอาการอยู่ในเกณฑ์อันตราย จะได้รับการทำเคมีบำบัดรักษาร่วมกับตัวยาอื่น ๆ
      - ฉายรังสี
        
        โดยแพทย์จะฉายรังสีเอกซเรย์กำลังแรงสูง เพื่อทำลายเซลล์มะเร็ง
        
        ผู้ตั้งครรภ์ที่เกิดเนื้องอกกระจายไปยังสมอง จะได้รับการฉายรังสี
      - ผ่าตัดมดลูก
        
        แพทย์จะผ่าตัดมดลูกออกไปในกรณีที่ผู้ตั้งครรภ์มีเนื้องอกของครรภ์ไข่ปลาอุกเป็นจำนวนมากและเสี่ยงเป็นมะเร็ง
        
        รวมทั้งไม่ต้องการมีบุตรในอนาคต
        
        มักไม่ค่อยใช้รักษามากนัก
      - คุมกำเนิด
        
        แพทย์อาจตรวจภายใน อัลตราซาวด์ หรือตรวจด้วยการฉายรังสีให้แก่ผู้ป่วยตามความเหมาะสม
        
        ผู้ที่เกิดครรภ์ไข่ปลาอุกนั้น จะไม่ประสบปัญหาการมีบุตรยากหรือปัญหาสุขภาพครรภ์
        
        หากตั้งครรภ์ก่อนครบกำหนดดังกล่าว ระดับฮอร์โมนเอชซีจีจะเพิ่มขึ้น ส่งผลให้ยากต่อการวินิจฉัยได้ว่าเนื้องอกครรภ์ไข่ปลาอุกจะเกิดขึ้นอีกหรือไม่
        
        เมื่อตั้งครรภ์ครั้งต่อไปก็มีโอกาสเพียงร้อยละ 1-2
        
        ผู้ป่วยต้องคุมกำเนิดระหว่างเข้ารับการติดตามระดับฮอร์โมน เนื่องจากต้องรอประมาณ 1 ปี เพื่อให้ระดับฮอร์โมนเอชซีจีหายไป
      - ขูดมดลูก
        
        เพื่อนำเนื้องอกออกไป
        
        และให้ขึ้นขาหยั่งเพื่อเตรียมขูดมดลูก จากนั้นจะสอดอุปกรณ์คล้ายปากเป็ดเข้าไปในช่องคลอดและขูดมดลูก รวมทั้งดูดเนื้อเยื่อมดลูกออกมา
        
        วิธีนี้จะใช้เวลาประมาณ 15-30 นาที
        
        โดยแพทย์จะฉีดยาชาเฉพาะที่หรือยาระงับความรู้สึก
      - การยุติการตั้งครรภ์
        
        Suction curettage
        
        เป็นวิธีที่นิยมมากที่สุด เป็นทั้งการรักษาและวินิจฉัยจากการทำให้ได้ชิ้นเนื้อเพื่อตรวจทางพยาธิวิทยาต่อไป
        
        ประกอบด้วยขั้นตอนดังนี้
        
        Oxytocin infusion ให้ยาหลังให้ยาระงับความรู้สึก เพื่อเพิ่มความดึงตัวของกล้ามเนื้อมดลูก
        
        cervical dilatationถ่างขยายปากมดลูก จนกว้างเพียงพอที่จะใส่ท่อดูดสุญญากาศ (cannula) ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 12-14mm ได้
        
        suction curettage เพื่อดูดเนื้อ mole ออกจากโพรงมดลูก มดลูกจะลดขนาดลงอย่างรวดเร็ว สอดท่อดูดให้ปลายโผล่พ้น internal os เข้าไปเล็กน้อย ไม่ควรใส่ลึกกว่านี้เพราะเมื่อดูด mole จนมดลูกลดขนาดลงปลายท่ออาจทำให้มดลูกทะลุได้ ถ้าขนาดของมดลูกโตกว่า 12 สัปดาห์ ควรใช้ ultrasound guide และใช้อีกมือหนึ่งช่วยคลึงนวดบริเวณยอดมดลูก (Hansen maneuver) เพื่อกระตุ้นให้มดลูกหดรัดตัวและลดความเสี่ยงต่อมดลูกทะลุ
        
        Shape curettage เมื่อดูดเนื้อ mole ออกหมดแล้วจึงขูด chorionic tissue ที่อาจจะตกค้างอยู่ออกด้วย curette ขนาดใหญ่ ไม่จำเป็นต้องขูดแรง
        
        การตัดมดลูกออก (Hysterectomy)
        
        ข้อบ่งชี้
        
        อายุมากกว่า 40 ปี ซึงจะมีโอกาสกลายเป็นมะเร็งเพิ่มขึ้น 2-3เท่า
        
        ไม่ต้องการมีลูกแล้ว
        
        มีอาการตกเลือดรุนแรงจากมดลูกทะลุ
        
        ผ่าตัดเอามดลูกรวมทั้งเนื้อ mole ออก แต่ควรเก็บรังไข่ไว้แม้ว่าจะมี theca lutein cysts ถ้าถุงน้ำรังไข่ใหญ่มากอาจเจาะดูดเอาน้ำออก การตัดมดลูกออกจะตัดปัญหาเรื่อง GTD ลุกลามเฉพาะที่ แต่ไม่ได้ป้องกันการแพร่กระจายของโรค ยังต้องติดตามการรักษาและตรวจระดับฮอร์โมน hCG แม้ว่าความเสี่ยงต่อ persistant GTD จะต่ำกว่าวิธีอื่น
      - การให้ยาเคมีบำบัดป้องกัน (Prophylactic Chemotherapy)
        
        ระดับของ beta-hCG ในเลือดก่อนรักษา มากกว่า 100,000 mIU/ml
        
        ขนาดของมดลูกโตกว่าอายุครรภ์
        
        ขนาดของ theca lutein cyst โตมากกว่า 6 cm
        
        ผู้ป่วยอายุมากกว่า 40 ปี
        
        ผู้ป่วยที่มีลักษณะร่วมอย่างใดอย่างหนึ่ง คือ มีประวัติเคยเป็นครรภ์ไข่ปลาอุกมาก่อน คอพอกเป็นพิษ ครรภ์เป็นพิษ Trophoblastic embolization หรือ Disseminated intravascular coagulation (DIC)
        
        การให้ยาเคมีบำบัดป้องกัน
        
        Actinomycin D 13 ไมโครกรัม /กก./วัน นาน 5 วัน หรือ
        
        Methotrexate 1มก./ กก. วันที่ 1, 3, 5, 7 ร่วมกับ folinic acid 0.1 มก./ กก. วันที่ 2, 4, 6, 8,
        
        วิธีการให้
        
        ประเมินผู้ป่วยก่อนการรักษา ตรวจ CBC platelet count, BUN, Cr และ liver function test
        
        เริ่มยา 3 วันก่อนยุติการตั้งครรภ์
        
        ทำการ suction curettage หรือตัดมดลูกออก ในวันที่ 3
        
        ติดตามผู้ป่วยตามแผนการรักษาต่อไป
    - - การตรวจร่างกายทั่วไปโดยเฉพาะ ความดันโลหิต ตรวจระบบประสาท และจอประสาทตา
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการพื้นฐาน : การตรวจนับเม็ดเลือด ระดับเกลือแร่ การวิเคราะห์ปัสสาวะ
      - ตรวจการทำงานของตับ ไต การแข็งตัวของเลือด
      - ตรวจการทำงานของต่อมไทรอยด์เมื่อมีข้อบ่งชี้
      - ระดับ beta hCG ทั้งก่อนและหลังดูดชิ้นเนื้อ
      - ภาพถ่ายรังสีทรวงอก เพื่อประเมินว่ามีการแพร่กระจายไปยังปอดหรือไม่
      - วัดค่าออกซิเจนปลายนิ้ว และlung scan ในกรณีที่สงสัยว่าอาจจะมีการกระจายไปที่ปอดซึ่งไม่เห็นจากการถ่ายภาพรังสีทรวงอก
    - - ตรวจระดับ beta-hCG ภายใน 48 ชั่วโมงหลังยุติการตั้งครรภ์และตรวจทุก 1 สัปดาห์ จนปกติอย่างน้อย 3 ครั้ง จากนั้นตรวจเดือนละครั้งจนครบ 6 เดือน ต่อไปตรวจทุก 3 เดือน จนครบ 1 ปี
      - ในระหว่างการตรวจติดตาม แนะนำให้ผู้ป่วยคุมกำเนิดอย่างน้อย 1 ปี แนะนำให้ใช้ยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวมเพราะช่วยกด LH ซึ่งเป็นตัวกวนในการแปลผล hCG ไม่ทำให้เลือดออกทางช่องคลอด และไม่เพิ่มอัตราการเกิดมะเร็งเนื้อรก ไม่แนะนำให้ใช้ห่วงคุมกำเนิดเพราะมีความเสี่ยงต่อมดลูกทะลุ หยุดคุมกำเนิดได้หลังตรวจไม่พบ Beta hCG ติดต่อกัน 6 เดือน (โดยทั่วไปการกลายเป็นมะเร็งในครรภ์ไข่ปลาอุกมักเกิดภายใน 6 เดือนหลังจากยุติการตั้งครรภ์) หรือตรวจติดตามจนครบ 1 ปี ถ้าไม่มีความผิดปกติให้ตั้งครรภ์ได้
      - พิจารณาให้ยาเคมีบำบัด กับความรุนแรงของโรคตาม FIGO ในกรณีที่
        
        ระดับ beta hCG คงที่(เปลี่ยนแปลงไม่เกินร้อยละ 10) เป็นจำนวน 4 ครั้ง หรือ 3 สัปดาห์ คือ วันที่ 1,7,14และ 21
        
        ระดับ beta hCG สูงขึ้นร้อยละ 10 หรือ มากกว่า เป็นจำนวน 3 ครั้ง หรือ 2 สัปดาห์ คือวันที่ 1,7และ14
        
        ตรวจทางพยาธิวิทยาพบเป็น choricarcinoma หรือ placental site trophoblastic tumor
        
        ระดับ beta hCG ยังสูงกว่าระดับปกติคงที่อยู่มากกว่า 6 เดือน หลังยุติการตั้งครรภ์
        
        มีการกระจายไปยังอวัยวะอื่น
        
        ตรวจพบระดับ beta hCG สูงขึ้นอีกหลังจากที่ลดลงจนปกติแล้ว (20)
        
        ระดับ beta hCG สูงมากกว่า 20,000 mIU/mL มากกว่า 4 สัปดาห์ (20)
      - แนะนำให้ฝากครรภ์ตั้งแต่อายุครรภ์น้อยๆ และตรวจคลื่นเสียงความถี่สูงในครรภ์ถัดไป เนื่องจากมีโอกาสเกิดการตั้งครรภ์ไข่ปลาอุกซ้ำร้อยละ 0.3-0.9
  - - - สตรีทีมีระดูครั้งแรกอายุน้อย ช่วงรอบระดูสั้น และมีเลือดระดูออกมาก
      - พันธุกรรม
      - มีพยาธิสภาพขัดขวางการไหลของระดู
      - สตรีที่ไม่มีบุตรหรือมีบุตรน้อย
    - - Transplantation theory ( retrograde tubalflow)
        
        Endometriosis เกิดจากชิ้นส่วนของเยื่อบุโพรงมดลูกหลุดไหลย้อนผ่านท่อนำไข่ไปฝังตัวและเติบโตขึ้นในอุ้งเชิงกราน
      - Meta plasma theory (Peritoneal irritation )
        
        การระคายเคืองซ้ำๆ ตลอดเวลาต่อเยื่อยุช่องท้อง (coelomic epitheliumXทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงรูปราง
        
        ภาวะ endometriosis ในสตรีที่ยังไม่เคยมีระดูมาก่อนเลยเเยื่อยุโพรงมดลูกก็ยังไม่เจริญ
      - Induction theoy
        
        Endometriosis. เกิดจากสารเมีที่ผลิตโดยเยื่อบุมดลุกไปกระตุ้นเนื้อเยื่อ mesenchymeในช่องท้องให้เปลี่ยนรูปร่าง
      - immunolgy
        
        ภาวะพร่องทางระบบภูมิคุ้มกัน ทำให้เกิด Endometriosis.
    - - การซักปะวัติถึงอาการและการแสดง
      - การตรวจภายในชองคลอด
      - การตรวจวินิจฉัยด้วยคลื่นเสียงความถี่สูงทางช่องคลอด
      - การตรวจวินิจฉัยด้วยกล้องส่องช่องท้อง
      - Maker ในซีรั่ม
        
        CA 125เพื่อประเมินความรุนแรงได้
    - - สังเกตอาการในรายที่ไม่รุนแรง
      - รักษาด้วยยา
        
        ใช้ฮอร์โมนเพื่อควบบคุมการหลั่งของGnRHทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกฝ่อ มีภาวะ pseudopregnancy
        
        Progesterone
        
        Danazol : ยับยั้งการหลั่งของ GnRH
        
        GnRH agonist ยับยั้งการหลั่งของ GnRH
        
        Combined E-strogen-Progestis Hormone : ยับยั้งการหลั่งของ FSH, LH ทำให้รังไข่หยุดทำงาน
      - การผ่าตัด
        
        Laparoscopic surgical
        
        ขนาดของแผบลเล็ก ความเจ็บปวดภายหลังผ่าตัดไม่มาก
        
        Explore laparotomy
        
        ราการผ่าตัดแบบ Laparoscopic ล้มเหลว
        
        Conservative surgery รักษาในสตรีที่อายุน้อย
        
        Radical surgeryตัดมดลูก ท่อรังไข่และรังไข่รวมถึงเลาะพังผืดออกทั้งหมด
  - - - ตกเลือด หรือมีเลือดออกผิดปกติ ในวัยหมดระดู
      - Vaginal discharge มีน้ำใสๆ เหลืองๆ ไหลออกทางช่องคลอด
      - อาการอื่นๆ เช่น คลำพบก้อน มีหนองในโพรงมดลูก(pyometra)
    - - Pap smear
      - การขูดมดลูกแบบแยกส่วน (Fractional curettage; F&C)
      - Transvaginal ultasonography; TVS
      - Hysteroscopy
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
    - - พันธุกรรม
      - อายุ มักพบในวัยหมดระดู อาจเกิดจากเซลล์เยื่อบุโพรงมดลูกมีการฝ่อหรือเปลี่ยนสภาพไป
      - จำนวนบุตร (parity) พบมากในสตรีที่ไม่มีบุตร
      - การเข้าสู่วัยหมดระดูช้า (late menopause)
      - ภาวะอ้วน (obesity)
      - โรคเบาหวาน (Diabetes mellitus)
      - ความผิดปกติของระดับฮอร์โมน (abnormal hormonal status) ฮอร์โมนเอสโตรเจนสูงขึ้น
    - - การผ่าตัด
        
        TAH c BSO c peritoneal washing (Omental or Peritoneal biopsy)
        
        TAH
        
        Radical hysterectomy c pelvic lymphadenectomy
      - รังสีรักษา ใช้เมื่อรักษาด้วยการผ่าตัดไม่ได้ หรือระยะของโรคลุกลามไปมากแล้ว หรือใช้ระงับอาการปวด
      - ฮอร์โมนบำบัด
      - เคมีบำบัด
  - - - สาเหตุ เชื้อ Human Papilloma Virus; HPV โดยเฉพาะtype 16, 18, 31, 35, 39, 45, 51, 52, 58, 59, 61, 66-68
    - - มีเพศสัมพันธ์ตั้งแต่อายุน้อย (น้อยกว่า 20 ปี)
      - มีคู่นอนหลายคน (Multiple partners)
      - มีบุตรมาก
      - ฐานะยากจน
      - มีประวัติการเป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
      - การสูบบุหรี่
      - โรคภูมิคุ้มกันบกพร่อง เช่น โรคเอดส์หรือรับประทานยากดภูมิต้านทาน เช่น Steroid
    - - Squamous cell carcinoma (SCC) พบประมาณ ร้อยละ80-85 เป็นการเปลี่ยนแปลงของ cervical intraepithelial
      - neoplasia (CIN) แบ่งความรุนแรง 3 ระดับ คือwell, moderately, poorly differentiated carcinoma
      - Adenocarcinoma พบบริเวณ endocervix
    - - ระยะก่อนลุกลาม (CIN) ไม่มีอาการผิดปกติ
      - ระยะลุกลาม พบตกขาว (Leucorrhoea) และเลือดออกผิดปกติทางช่องคลอด
      - ในระยะท้ายๆ ของโรค อาจมีอาการของโรคลุกลามไปยังอวัยวะอื่น เช่น
        
        ปัสสาวะปนเลือดหากมะเร็งมีการกระจายไปยังกระเพาะปัสสาวะ
        
        อาการไตวายหากมะเร็งกดท่อไต
        
        อาการบวมที่ขาจากการอุดตันของหลอดเลือดดำหรือหลอดน้ำเหลือง
        
        อาการปวดหลังหรือปวดกระดูกรุนแรงหรือปวดเส้นประสาทซึ่งจะสร้างความเจ็บปวดและทุกข์ทรมานแก่ผู้ป่วยมาก
    - - มะเร็งปากมดลูกจะมีลักษณะทางคลินิกที่เฉพาะเจาะจง คือกลิ่นเหม็นเปรี้ยวซึ่งเกิดจากเนื้อมะเร็งที่ตายและมีการติดเชื้อที่ก้อนมะเร็งนั้น
      - ก้อนทูมยื่นออกมา (exophytic growth) เป็นชนิดบ่อยที่สุด
      - ก้อนมะเร็งลุกลามเข้าไปในเนื้อปากมดลูก (infiltrative growth) ทำให้เนื้อปากมดลูกแข็งผิดปกติ
      - ก้อนมะเร็งกัดกร่อนปากมดลูกจนแหว่งหรือเกิดเป็นโพรง(ulcerative growth) ซึ่งมักมีการอักเสบติดเชื้อและกลิ่นเหม็น
    - - การซักประวัติ ตรวจร่างกาย
      - ตรวจภายใน และ PAP smear
      - Cervical punch biopsy มักทำร่วมกับ colposcopy
      - Endocervical curelttage; ECC
      - Cervical conization บริเวณ T cell
      - Loop electrosurgical procedure; LEEP
      - Lab
    - - การลุกลามโดยตรง (Direct invasion) ลุกลามไปยังเนื้อเยื่ออวัยวะข้างเคียงเช่น
        
        ปากมดลูก และ parametrium
        
        ลุกลามไปผนังช่องคลอดหรือขึ้นไปยังโพรงมดลูกและกล้ามเนื้อมดลูก
        
        ลุกลามไปด้านหน้าเข้าสู่กระเพาะปัสสาวะเกิดรูทะลุระหว่างช่องคลอดกับกระเพาะปัสสาวะ(vesico-vaginal fistula) ทำให้ปัสสาวะเป็นเลือด
        
        หากลุกลามไปท่อไต เกิดไตวาย และภาวะ uremia
        
        ถ้าลุกลามไปด้านหลังเข้าสู่ลำไส้ตรง เกิดรูทะลุ ทำให้เกิดอุจจาระเป็นเลือดได้
        
        การแพร่กระจายทางหลอดน้ำเหลือง (Lympaticspreading)
      - การแพร่กระจายทางหลอดน้ำเหลือง (Lympaticspreading)
        
        มะเร็งกระจายไปทางหลอดน้ำเหลืองข้างปากมดลูกและไปยังต่อมน้ำเหลือง ได้แก่obturator, internal iliac และexternal iliac node หรือต่อมน้ำเหลืองที่อยู่ไกลกว่านั้น โดยพบว่า หลอดน้ำเหลืองกลุ่ม obturator มีการแพร่กระจายของเซลล์มะเร็งมากที่สุด
      - การแพร่กระจายไปทางหลอดเลือด (Hematogenousspreading)
        
        พบในระยะท้าย เมื่อลุกลามออกนอกเชิงกราน มักพบร่วมกับการแพร่กระจายที่ ต่อมน้ำเหลืองด้วย ตำแหน่งที่พบบ่อย คือ ปอด ตับ และกระดูก
    - - Stage 0 พบเซลล์เยื่อบุปากมดลูกผิดปกติ ไม่ใช่มะเร็ง (ระยะก่อนลุกลาม Carcinoma in situ; CIN)
      - Stage I ตรวจพบมะเร็งอยู่ในปากมดลูกเท่านั้น ไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่าแต่สามารถมองเห็นด้วยกล้องจุลทรรศน์
        
        Ia ลุกลามไปใน stroma ลึกลงไม่เกิน 5 mm. กว้างไม่เกิน 7 mm.
        
        Ia1 ลุกลามไปใน stroma ลึกลงไม่เกิน 3 mm. กว้างไม่เกิน 7 mm.
        
        Ia2 ลุกลามไปใน stroma ลึกเกิน 3 mm. แต่ไม่เกิน 5 mm. กว้างไม่เกิน 7 mm.
        
        Ib มะเร็งจะคงอยู่ในปากมดลูกเท่านั้น แต่รอยโรคมีขนาดใหญ่กว่า Ia
        
        Ib1 ขนาดเล็กกว่าหรือเท่ากับ 4 cm
        
        Ib2 ขนาดใหญ่กว่า 4 cm
      - Stage II มะเร็งกระจายออกไปจากปากมดลูกแต่ยังไม่ถึงเนื้อเยื่อของผนังด้านข้างของอุ้งเชิงกราน (pelvic wall)หรือมีการกระจายไปยังช่องคลอดแล้วแต่ยังไม่ถึง 1/3 ส่วนล่างของช่องคลอด
        
        IIa ระยะที่มะเร็งกระจายออกจากปากมดลูกไปยัง 2/3 ส่วนบนของช่องคลอด แต่ยังไม่มีการกระจายเข้าไปในเนื้อเยื่อข้างตัวมดลูก (parametrium)
        
        IIb ระยะที่มะเร็งกระจายออกจากปากมดลูกไปยังเนื้อเยื่อข้างตัวมดลูก (parametrium)
      - Stage III มะเร็งกระจายออกไปยัง 1/3 ของส่วนล่างช่องคลอด
        
        IIIa ระยะที่มะเร็งกระจายไปยัง 1/3 ของส่วนล่างช่องคลอด แต่ยังไม่กระจายไปยังผนังด้านข้างของอุ้งเชิงกราน
        
        IIIb เป็นระยะที่มะเร็งกระจายไปยังผนังด้านข้างของอุ้งเชิงกราน และขยายตัวไปกดบริเวณท่อไต (ureter) ทำให้เกิดการอุดตันของระบบปัสสาวะ ทำให้ท่อไตมีขนาดใหญ่ขึ้น ทำงานลดลง ในระยะนี้อาจพบว่า เซลล์มะเร็งกระจายไปยังต่อมน้ำเหลืองภายในอุ้งเชิงกราน
      - Stage IV มะเร็งกระจายออกไปนอกอุ้งเชิงกราน หรือส่วนอื่นๆ ของร่างกาย
        
        IV a ระยะที่มะเร็งกระจายไปยังกระเพาะปัสสาวะหรือทวารหนัก
        
        IV b มะเร็งกระจายออกจากอุ้งเชิงกรานไปยังส่วนอื่นๆของร่างกาย เช่น ช่องท้องตับ ลำไส้ หรือปอด เป็นต้น
    - - ระยะก่อนลุกลาม (CIN และ CIS)
        
        CIN I และ II ใช้การจี้ไฟฟ้า (Electrocautery) การจี้ด้วยความเย็น (Cryosurgery), LEEP, Laser vaporization และf/u PAP smear ทุก 3-6 month
        
        กลุ่ม CIN III และ CIS อาจทำ TAH ในรายที่อายุมากหรือไม่ต้องการมีบุตรแล้ว ในรายที่ต้องการมีบุตร ทำเหมือนCIN I และ II
      - ระยะลุกลาม (Stage I-IV)
        
        Stage I ถึง IIA บางรายทำ Wertheim’s operation หรือRadical hysterectomy c pelvic node dissection (RHND)
        
        การรักษาโดยการผ่าตัด
        
        Extrafascial hysterectomy (type I) การตัดเฉพาะตัวมดลูกและปากมดลูกออก
        
        Modified redical hysterectomy (type II) การตัดมดลูกและปากมดลูกออกรวมถึงตัด ligament ของช่องคลอดออก และ 1/3 ของช่องคลอดออก
        
        Radical hysterectomy (type III) การตัดมดลูกและปากมดลูกรวมถึงตัด uterine artery และตัด ½ ของช่องคลอดออก
        
        Extended redical hysterectomy (type IV) ตัดเหมือนกับ type III แต่จะเลาะ ท่อไต (ureter), ตัดเส้นเลือดแดง (superior vesicle artery) และตัด ¾ ของช่องคลอดออก
        
        รังสีรักษา จะใช้เป็นการรักษาหลักในผู้ป่วยมะเร็งปากมดลูก stage II-IV โดยใช้ external radiation และintracavitary radiation อาจให้ยาเคมีบำบัดร่วมด้วยก็ได้
        
        เคมีบำบัด การให้ยาเคมีบำบัดอย่างเดียวในผู้ป่วยที่ไม่สามารถจะรับการรักษาด้วย การผ่าตัดหรือรังสีรักษาแล้ว เช่น ผู้ป่วยมะเร็งปากมดลูก stage IVb หรือผู้ป่วยที่ได้รับ การฉายรังสีจนครบแล้วและมีการกลับเป็นซ้ำของโรคในบริเวณเดิม
      - การรักษาร่วม (Combined treatment)
    - - ภาวะยูรีเมีย
      - การติดเชื้อ
      - กาตกเลือดในช่องคลอด
      - การแพร่กระจายของเซลล์มะเร็งไปอวัยวะอื่นๆ ของร่างกาย
    - - Primary prevention ป้องกันที่จะสัมผัสกับเชื่อ HPV การมีเพศสัมพันธ์ที่เหมาะสม การใช้ถุงยางอนามัย การฉีดวัคซีน
      - Secondary prevention การตรวจคัดกรอง เมื่อมีการสัมผัสหรือรับเชื้อไปแล้ว
      - Tertiary prevention รักษาโรคและป้องกันการกลับเป็นซ้ำ เป้าหมายให้ผู้ป่วยมีอายุ ยืนยาวและมีคุณภาพชีวิตที่ดี
    - - เสียเลือดมาก
      - การอักเสบติดเชื้อ
      - ภาวะ bladder atony ประเมินจาก residual urine >50-150 ml
      - การเกิด fistula: vesicovaginal, ureterovaginalfistulae
      - การเกิด serocoele หรือ lymphocyte
  - - - เกิดจากฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรนจากรังไข่เป็นตัวกระตุ้นให้กิดเนื้องอก
      - อาการและอาการแสดง
        
        มีระดุมาก hypermenorrheea แะนาน menorrhagia
        
        มีก้อนในท้องน้อย (palpable mass)
        
        มีอาการของก้อนที่กดบียนอวัยวะข้างเคียง ( pressure symptom)
        
        ปวดท้องน้อย พบรุนแรงใน Pedunculated Subserous. M.ทีบอดขั้วของก้อน
        
        ตกขาว leukorrhea
        
        ภาวะมีบุตรยาก Infertiltty
      - พยาธิสภาพ
        
        เซลล์กล้ามเนื้อเรียบของมดลูกมีการแบ่งตัวมากผิดปกติ โดยมีการตัวเรียงกันเป็นวงและมีเนื้อเยื้อเกี่ยวพันสอดประสานกันเป็นวงแน่น
    - - • ซักประวัติ ตรวจทางหน้าท้องจะคลำพบก้อนที่ท้องน้อย
      - การตรวจภายใน สามารถบอกตำแหน่ง รูปร่าง
      - U/S : เห็นขอบเขตชัดเจน
      - Diagnostic hysteroscopy : แม่นยำ
      - Magnetic Resonance imaging (MRI)
    - - การสังเกตอาการ
      - การรักษาด้วยา
        
        NSAID. บรรเทาอาการอักเสษและลดปริมาณเลือดออก
        
        GnRHa analogue จะทำกับผู้ป่วยมีภาวะหมดประจำเดือนเทียม (Pseudomenopause)
      - การผ่าตัด
        
        Myomectomy
        
        ผ่าตัดเฉพาะก้อนเนื้องอกโดยที่มดลูกยังคงอยู๋
        
        Hysterectomy
        
        ผ่าตัดเอามดลูกออกไปด้วย ในกรณีที่ไม่สามารถตัดเอาก้อนเนื้อออกไปได้
        
        Abdominal hysterectomy
        
        ผ่าตัดมดลุกผ่านทางหน้าท้อง ในกรณีที่อายุมากแะไม่ต้องการมีบุตรอีก
        
        Vaginal hysterectomy
        
        ทำการผ่าตัดผ่านทางช่องงคลอด
    - - ตามหลักการของผู้ป่วยที่ได้รับการผ่าตัด ซักประวัติการเคยได้รัการผ่าตัดทางนรีเวช
      - การส่งตรวจทางห้องปฎิบัติการ
      - ส่ง Chest x-ray
      - การส่งตรวจ EKG
      - การให้ยา Antibiotic ก่อนOR
      - การดูแลผู้ป่วยเฉพาะกลุ่มโรค
    - - 24-48 ขั่วโมง เฝ้าระวังการเกิดภาวะแทรกซ้อนจากการผ่าตัด การวางยาสลบ. โรคแทรกซ้อนประจำตัวผู้ป่วย
      - ระดับความรู้สึกตัว
      - ระบบไหลเวียนเลือด ระวัง hypovolemic shock
      - ระบบการหายใจ ระวังhypoventilation
      - ระบบขับปัสสาวะ ระวัง Urine
      - ป้องกันการขาดเลือด ออกซิเจน และสารน้ำ
      - อาจเกิดภาวะช็อก DICและ irreversible shockได้
      - การโดูแลภายหลัง 48ชม. ถึง 4 วันหลังผ่าตัด
        
        การดุแลปรับปรุงร่างกายและจิตใจกลับมาปกติ
        
        การติดตามป้องกันการเกิดภาวแทรกซ้อน หลัง 48ชม.
        
        การให้คำแนะนำการปฎิบัติเมื่อกลับบ้าน
  - - - ปัจจัยเสียง
        
        การมีระดู
        
        สิ่งแวดล้อม สารเคมี (Talc) มลพิษ
        
        อายุ 40-50 ปี
        
        ปัจจัยเกี่ยวกับการตั้งครรภ์
        
        การคุมกำเนิด
        
        มีบุตรน้อยหรือมีบุตรยาก
        
        ความผิดปกติของการทำงานของรังไข่
        
        ระดูผิดปกติ
        
        มีระดูเร็ว หรือ หมดช้า
        
        พันธุกรรม: familial ovarian carcinoma
        
        การได้รับฮอร์โมน
      - อาการและอาการแสดง
        
        *บริเวณท้องและท้องน้อย
        
        ท้องอืด
        
        ท้องน้อยโต
        
        ascites น้ำคั้งในช่องท้อง
        
        แน่นอึดอัดท้อง
        
        มีเลือดออกผิดปกติหรือออกกะปริดกะปรอย **
        
        คลำพบก้อน
        
        ก้อนโตกดอวัยวะข้างเคียง pressure symptom
        
        ท้องผูก
        
        ปวดหน่วงท้องน้อย
        
        ปัสสาวะบ่อย
        
        ขาดระดู หรือระดูมามาก
        
        Functional tumor
        
        เป็นสาวก่อนวัยอันควร
        
        ขนดก
        
        เสียงแหบห้าว
        
        Hyperthyroidism
        ต่อมไทรอยอ์สร้างหรือปล่อยฮอร์โมนมากเกิน
        
        มีอาการของระบบทางเดินอาหาร
        
        ท้องเสีย ท้องผูก (แพร่กระจายไปช่องท้อง)
        
        เบื่ออาหาร น้ำหนักลด ผอมลง และมีไข้
      - ข้อสังเกต อาการทางคลินิกที่สำคัญ 3 ประการ
        
        อายุ > 40 ปี
        
        มีประวัติการทำงานของรังไข่ผิดปกติ
        
        ระดูผิดปกติบ่อย เช่นระดูหมดเร็วหรือหมดช้าเกิน
        
        เช่น มีระดูตั้งแต่อายุน้อย
        
        มีอาการของระบบทางเดินอาหารผิดปกติเป็นเวลานาน
        
        เช่น ท้องอืด ท้องเฟ้อ ท้องโต
        
        ไม่ตอบสนองต่อการใช้ยาลดกรดหรือยาเคลือบกระเพาะอาหาร
      - Types of Ovarian Cancer
        
        Borderline tumors
        
        *Epithelial ovarian cancer
        
        เนื้องอกรังไข่ชนิดเยื่อบุผิว
        
        ต้นกำเนิดมาจากเซลล์เยื่อบุ
        
        Germ cell ovarian cancer
        
        ต้นกำเนิดมาจาก germ cells
        
        Sex-cord stromal cell ovarian cancer
        
        ต้นกำเนิดมาจาก specialized gonadal stroma
        
        ประกอบขึ้นจากเซลล์หลายๆชนิดต่อไปนี้ร่วมกัน
      - การแพร่กระจาย
        
        การหลุดลอกของเซลล์มะเร็ง (surface exfoliation)
        
        พบบ่อยที่สุด
        
        แพร่ไปตามพื้นผิว (direct extension)
        
        ผิวก้อนมะเร็งแตกออก
        
        และเซลล์มะเร็ง แพร่ไปตามอวัยวะในอุ้งเชิงกราน
        
        แพร่กระจายตามระบบน้ำเหลือง (Lymphatic speading) ที่มาเลี้ยงรังไข่
        
        การแพร่กระจายไปตามระบบเลือด (Hematogenous spreading)
      - การแบ่งระยะของมะเร็งรังไข่
        
        โดย Internaltional Federation of Gynecology and Obstertrics (FIGO)
        
        แบ่งได้ 4 stage ดังนี้
        
        Stage I
        
        หมายถึง มะเร็งอยู่ในรังไข่
        
        Ib
        
        เนื้อมะเร็งอยู่ที่รังไข่ 2 ข้าง
        
        ยังไม่ออกนอกรังไข่
        
        Ic
        
        มะเร็งอยู่ในรังไข่ข้างใดข้างหนึ่ง
        
        หรือสองข้างร่วมกับมะเร็งอยู่ที่ผิว ของรังไข่
        
        หากมะเร็งเป็นถุงน้ำและถุงน้ำแตกออก
        
        2 more items...
        
        Ia
        
        เนื้อมะเร็งอยู่ที่รังไข่ 1 ข้าง
        
        Stage II
        
        มะเร็งอยู่ข้างหนึ่งหรือสองข้าง
        
        และแพร่กระจายไปอุ้งเชิงกราน เช่น
        
        ช่องคลอด
        
        ท่อนำไข่
        
        ไข่ กระเพาะปัสสาวะ
        
        ลำไส้ใหญ่
        
        แบ่งเป็น
        
        IIa
        
        มะเร็งลุกลามเข้าอวัยวะสืบพันธุ์
        
        3 more items...
        
        IIb
        
        มะเร็งลุกลามเข้าไปในช่องเชิงกราน
        
        1 more item...
        
        IIc
        
        มะเร็งแพร่กระจายในช่องท้อง มี ascites
        
        Stage IV
        
        มะเร็งแพร่กระจายไปยังตับ ปอด และสมอง
        
        Stage III
        
        มะเร็งอยู่ในรังไข่
        
        และลุกลามเข้ายังอวัยวะในช่องท้อง
        
        เช่นลุกลามต่อมน้ำเหลืองในช่องท้องและลำไส้
        
        แบ่งเป็น
        
        IIIb
        
        มะเร็งมีขนาดเล็กกว่า 2 cm
        
        ไม่พบกระจายไปต่อมน้ำเหลือง
        
        IIIa
        
        มะเร็งแพร่กระจายช่องท้อง
        
        มีขนาดเล็กมองไม่เห็นด้วยตาเปล่าต้องใช้กล้องจุลทรรศน์ดู
        
        IIc
        
        มะเร็งมีขนาดใหญ่กว่า 2 cm
        
        พบมะเร็งที่ต่อมน้ำเหลือง
      - การวินิจฉัย
        
        อาการและอาการแสดง
        
        ประวัติ: พันธุกรรม
        
        ตรวจภายใน: คลำได้ก้อนที่ปีกมดลูก
        
        ตรวจร่างกาย:
        
        คลำพบก้อนที่ช่องท้อง
        
        ascites
        
        ต่อมน้ำเหลืองโต ฯลฯ
        
        U/Sอัลตราซาวด์
        
        CT Scan
        
        Tumor marker ของมะเร็งรังไข่
        
        CA-125 (ปกติ 35 U/ml)
        
        CA 19-19, Alpha fetoprotein (AFP),
        
        β-HCG
        
        Lactate dehydrogenase
      - การรักษา
        
        การผ่าตัด TAH with BSO with Omentectomy
        
        ส่วนใหญ่ทำในระยะที่ 2-4
        
        โดยเลาะออกให้ได้มากที่สุด
        
        มักให้เคมีบำบัดก่อนหรือหลัง
        
        Adjuvant chemotherapy
        
        ให้หลังจาก OR
        
        เพื่อกำจัดเซลล์ที่เหลือค้างหรือแพร่ไปที่อื่น โดยเฉพาะระยะ 1 A ขี้นไป
        
        Neoadjuvant C.
        
        ให้ก่อน OR
        
        กรณีลุกลามไม่สามารถผ่าได้
        
        ทำเพื่อลก CA ให้ได้มากที่สุด
        
        จนพบ residual tumor หรือ negative tumor marker
        
        จากนั้นอาจทำ second look operation
        
        เพื่อดูโรคซ้ำ
        
        และการตอบสนองของการรักษา
        
        รังสีรักษา เป็น palliative treatment
        
        Chemotherapy
      - การพยาบาล
        
        การพยาบาลขณะได้รับรังสีรักษา เคมีบำบัด
        
        การพยาบาลก่อน - หลังผ่าตัด
        
        การพยาบาลตามอาการของโรค
        
        เช่น การเจาะท้อง (Abdominal tapping)
  - - - การบิดขั้วของเนื้องอก รังไข่
      - และมีการแตกของเนื้องอก รังไข่ตามมา
    - - คลำได้ก้อน หากก้อนโต
      - ปวดท้องรุนแรงเวลาเกิดการบิดขั้ว
      - หน้ามืด ใจสั่น ตัวเย็น จากการเสียเลือดในช่องท้อง
    - - การผ่าตัด SO Lt. or Rt.
      - หรือ BSO (Salpingo-oophorectomy, Bilateral SO)
    - - การดูแลก่อนและหลังผ่าตัด (เหมือน Myoma)
      - การดูแลหลังผ่าตัด
        
        กรณีทำ BSO
        
        จะมีปัญหา Menopause หากรุนแรงให้ขอฮอร์โมนทดแทน
        
        กรณีทำ Lt./Rt. SO
        
        จะเหลือรังไข่ 1 ข้าง
        
        ยังมีประจำเดือน แต่อาจนานกว่าปกติ
      - Discharge paln เน้น F/U เพื่อฟังผลชิ้นเนื้อ
  - - - โพรงมดลูก
      - ในตัวมดลูก
      - อาจแพร่กระจายไปที่อื่น
        
        เช่น
        
        ปอด
        
        ตับ
        
        ช่องคลอด
    - - FIGO staging system ของสหพันธ์สูตินรีเวชนานาชาติ (FIGO) เป็นการแบ่งระยะตามกายวิภาคของมะเร็งที่แพร่กระจายไป ซึ่งได้ปรับปรุงในปี 2543
      - Modified WHO Prognostic Scoring system เป็นวิธีที่ใช้ในปัจจุบันเพราะบอกพยากรณ์ของโรคและใช้วางแผนการรักษาได้ดีกว่า
      - Clinical classification system ของ Hammond (1973) แบ่งตามสิ่งตรวจพบทางคลินิกเพื่อบอกพยากรณ์โรค
    - - อายุ (ปี) ≥ 40
      - การตั้งครรภ์ครั้งก่อนมีครรภ์ไข่ปลาอุก แท้ง
      - ระยะเวลาจากการสิ้นสุดครรภ์ก่อนจนถึงเริ่มให้เคมีบำบัด(เดือน)
      - ระดับ hCG
      - 8.การได้เคมีบำบัดมาก่อน
    - - การแพร่กระจายไปที่ช่องคลอด
        
        มักกระจายมาที่ตำแหน่ง fornices และใต้ต่อท่อปัสสาวะ(suburethral)
        
        ผู้ป่วยอาจมาพบแพทย์ด้วยอาการเลือดออกผิดปกติทางช่องคลอดหรือมีหนองไหลออกทางช่องคลอด
        
        จากการตรวจภายในอาจมองเห็นติ่งก้อนแดง ๆ มีเส้นเลือดมาหล่อเลี้ยงมาก เลือดออกง่าย
        
        ถ้าตัดชิ้นเนื้อจะทำให้เลือดออกได้ง่าย และออกมากจนเป็นอันตรายได้
      - การแพร่กระจายไปที่สมอง
        
        มักพบในกรณีมะเร็งลุกลามมากแล้ว
        
        ผู้ป่วยอาจมีอาการทางระบบประสาทได้หลายรูปแบบ เช่น ชัก หมดสติ (จากการมีเลือดออกในสมอง) และความผิดปกติทางระบบประสาทเฉพาะที่เป็นต้น
        
        ผู้ป่วยที่มีการแพร่กระจายไปที่สมองเกือบทุกรายจะมีการแพร่กระจายไปที่ปอดหรือช่องคลอดร่วมด้วย
      - การแพร่กระจายไปที่ปอด
        
        ผู้ป่วยอาจมีอาการ เจ็บหน้าอก ไอ หอบเหนื่อย หายใจลำบาก ไอเป็นเลือด
        
        บางรายไม่มีอาการแต่ตรวจพบพยาธิสภาพในปอดจากการตรวจรังสีทรวงอก
        
        ในผู้ป่วยที่มี metastatic GTT ที่กระจายมาที่ปอดบางรายอาจไม่มี GTT เหลืออยู่ในมดลูกแล้วจึงอาจไม่มีอาการทางระบบสืบพันธุ์เลย
        
        ภาพรังสีทรวงอกใน metastatic GTT ที่กระจายมาที่ปอดสามารถพบได้ 4 ลักษณะ
        
        Snowstorm pattern หรือ alveolar pattern
        
        Discrete rounded densities
        
        Pleural effusion
        
        Embolic pattern จากการที่มีการอุดตันจากเส้นเลือดในปอด(pulmonary artery occlusion)
      - การแพร่กระจายไปที่ตับ
        
        มักพบในรายที่มะเร็งลุกลามมากแล้ว การพยากรณ์โรคไม่ดี
        
        ผู้ป่วยอาจมีอาการเจ็บใต้ชายโครงขวาหรือบริเวณลิ้นปี่เนื่องจากก้อนมะเร็งยืดขยายเยื่อหุ้มตับ
        
        บางครั้งก้อนมะเร็งในตับมีเลือดออกมากจนทำให้ตับแตกและเลือดออกในช่องท้อง
    - - การซักประวัติและการตรวจร่างกายอย่างละเอียด รวมทั้งการตรวจหาร่องรอยการมีเลือดออกตามอวัยวะต่าง ๆ
      - การตรวจหาระดับ beta-hCG ในเลือด
      - การทดสอบการทำงานของตับ ไต ต่อมธัยรอยด์ ถ้าการทำงานของตับผิดปกติ ควรตรวจตับด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง หรือ CT scan เพื่อตรวจการแพร่กระจายของ GTT
      - การตรวจความเข้มข้นของเลือด จำนวนเม็ดเลือดขาวและเกล็ดเลือด
      - การประเมินการแพร่กระจายของ GTT โดยตรวจ
        
        ภาพรังสีทรวงอก ถ้าตรวจพบมีการแพร่กระจายของมะเร็งมาที่ปอดควรตรวจ CT scan ของสมองและในช่องท้องเพิ่มเติมเพราะอาจจะพบการกระจายมาที่สมองและตับร่วมด้วย
        
        คลื่นเสียงความถี่สูง หรือ CT scan ของช่องท้องและอุ้งเชิงกราน เพื่อตรวจหา GTT ในตัวมดลูกและช่วยในการตรวจหาเนื้องอกที่ดื้อยาเคมีบำบัดในมดลูกด้วย
        
        CT scan หรือ MRI ของสมอง
    - - ถ้าไม่ต้องการมีลูกแล้ว
        
        อาจพิจารณารักษาโดยการตัดมดลูกร่วมกับการให้ยาเคมีบำบัด 1 ชนิด(single agent chemotherapy)
        
        เช่น methotrexate, actinomycin - D, etoposide หรือ 5 – fluorouracil (5 - FU)
        
        การให้ยาเคมีบำบัดมีจุดประสงค์เพื่อ
        
        ลดการแพร่กระจายของ GTT ขณะที่ทำการผ่าตัด
        
        ทำลายเซลล์มะเร็งที่อาจแพร่กระจายออกไปแล้วก่อนผ่าตัด หรือแพร่กระจายในขณะผ่าตัด
        
        รักษาระดับยาเคมีบำบัดไว้ในร่างกายในขณะผ่าตัดเพราะอาจมีการแพร่กระจายของเซลล์มะเร็ง ขณะผ่าตัด
      - ถ้าผู้ป่วยยังต้องการมีลูก
        
        นะนำให้รักษาด้วยยาเคมีบำบัด 1 ชนิดอาจพิจารณาให้ methotrexate หรือ actinomycin - D ในกรณีที่ไม่หายขาดก็ยังสามารถรักษา
        
        โดยการเปลี่ยนชนิดยาเคมีบำบัดหรือใช้ยาเคมีบำบัดร่วมกันหลายชนิด(combination chemotherapy) ถ้าไม่ตอบสนองต่อยาเคมีบำบัดอาจพิจารณาทำ local uterine resection โดยใช้คลื่นเสียงความถี่สูง, MRI หรือ arteriogram ช่วยตรวจหาตำแหน่งรอยโรคที่ดื้อต่อการรักษาก่อนผ่าตัด

รายชื่อ

น.ส. ปาลิตา ชูกร     เลขที่ 49

น.ส.ปิยาภรณ์ บุญยะเพ็ญ    เลขที่ 50

น.ส.พรนภา จันทร์บาง    เลขที่ 51

น.ส.พรเพ็ญ พะโยธร    เลขที่ 52

น.ส.พรมณี สังวรกิจโสภณ    เลขที่ 53

น.ส.พลอย บุญก่อสร้าง    เลขที่ 54

น.ส.พลอยลดา ขันแข็ง    เลขที่ 55

น.ส.พัชราภา ถนอมชื่อ     เลขที่ 56

น.ส.พิชญานิน นิสภา    เลขที่ 57

น.ส.พิชญาภา น้อยเงิน    เลขที่ 58

น.ส.พิชามญชุ์ เชิงทวี    เลขที่ 59

น.ส.พิมพ์วรา เลิศปัญญาธรรม    เลขที่ 60