การพยาบาลบุคคลที่มีปัญหาสุขภาพเกี่ยวกับการได้ยิน

โครงสร้างของหู แบ่งออกเป็น 3 ส่วน

หูชั้นนอก

หูชั้นกลาง

หูชั้นใน

หู เป็นอวัยวะรับความรู้สึกที่มีบทบาทในด้าน

  • การรับฟังเสียง (Hearing)
  • การควบคุมการทรงตัว (Balance)

โครงสร้างของหูชั้นนอก

ใบหู

ช่องหูชั้นนอก

เยื่อแก้วหู

ลักษณะเด่นของหูชั้นนอก

มีต่อมขี้หูอยู่ เรียกว่า Ceruminus gland ทำหน้าที่ผลิตขี้หู

เส้นประสาทที่มาเลี้ยง คือ เส้นประสาทสมองคู่ที่ 5,7 และ 10

เยื่อแก้วหู ลักษณะคล้ายกรวยของลำโพงเสียง

โครงสร้างของหูชั้นกลาง

ช่องติดต่อกับบริเวณคอหลัง จมูกโดยท่อยูสเตเชียน (Eustachian tube)

กระดูกค้อน Malleus

กระดูกทั่ง Incus

กระดูกโกลน Stapes

ลักษณะเด่นของหูชั้นกลาง

Eustachian tube

เชื่อมระหว่างหูชั้นกลางไปช่องคอหลังโพรงจมูก เรียกว่า Nasopharynx

ท่อ Eustachian tube จะเกิดได้เมื่อมีการหาว การกลืน การไอ การสั่งน้ำมูก ในเด็กจะสั้นกว่าผู้ใหญ่

โครงสร้างของหูชั้นใน

ลักษณะเด่นของหูชั้นใน

หน้าที่ Eustachian tube

  • ระบายอากาศ ปรับระดับความดันในช่องหูให้เท่ากับบรรยากาศ
  • ป้องกัน สิ่งแปลกปลอม
  • การระบายออก ระบายสิ่งคัดหลั่ง

การกระตุ้นให้ท่อนี้เปิด โดยการทำ Valsava Maneuver

เส้นประสาทที่มาเลี้ยง คือ 5,7,9

อวัยวะรูปหอยโข่ง (cochlea)

อวัยวะหลอดกึ่งวง semicircular canals

Auditory nerve

vestibular branch

Cochlear branch

ตั้งอยู่ที่กระดูก Temporal bone

เส้นประสาทสมองที่มาเลี้ยง คือ คู่ที่ 8

แบ่งตามโครงสร้างได้ 2 ประเภท

  • Bone Labyrinth แบ่งออกเป็น 2 ส่วน
  1. Cochlear เป็นอวัยวะก้นหอย ทำหน้าที่ ควบคุมการได้ยิน
  1. vestibule ควบคุมการทรงตัว
  • Membranous Labyrinth

เป็นเยื่อภายในที่ดาดอยู่ทุกส่วนของ Labyrinth มีของเหลว 2 ระบบบรรจุอยู่ ของเหลวนี้ทำให้กลไกในการส่งผ่านคลื่นเสียงดำเนินไปได้

การวินิจฉัยโรคและความผิดปกติเกี่ยวกับหู ทำได้โดย

การซักประวัติ

มีอาการสำคัญ 5 อาการ

อาการปวด ระคาย เคือง คัน หนักในหู

เวียนศีรษะ Dizziness

ของเหลวงไหลจากหู

เสียงรบกวนในหู

หูอื้อ การได้ยินลดลง
เรียกว่า Hearing loss

การตรวจร่างกาย

การดูการคลำ

การตรวจช่องหู (Otoscopy)

โรคเกี่ยวกับความผิดปกติของหู

การตรวจด้วยเครื่องมือ

Rinne test

  • Air conduction (AC)
  • Bone conduction (BC)
  • การแปลผล

Positive คือ AC > BC พบในคนปกติ
หรือคนที่ประสาทหูพิการ

Negative คือ BC > AC พบแบบระบบการนำเสียงเสีย

Weber test

  • เป็นการทดสอบเพื่อเปรียบเทียบการนำเสียงทางกระดูก BC
  • วางส้อมเสียงบริเวณหน้าผาก หรือคาง
  • การแปลผล
  • ปกติ ได้ยินเท่ากัน 2 ข้าง
  • การนำเสียงบกพร่อง ข้างที่มีปัญหาจะได้ยินชัดเจนกว่า
  • ระบบประสาทรับฟังเสียงบกพร่อง ข้างที่ดีจะได้ยินชัดเจนกว่า

Audiometry การตรวจการได้ยินชนิดไฟฟ้า

  • การแปลผล

Normal Audiogram

Abnormal Audiogram

โรคหูน้ำหนวก (Oitis media)

โพรงกระดูกมาสตอยด์อักเสบ (Mastoiditis)

Meniere's Disease

Vertigo

กรพยาบาลผู้ป่วยที่ได้รับการผ่าตัด

ภาวะที่มีการขังค้างของเหลวในหูชั้นกลาง อาจะมีการติดเชื้อร่วมด้วย

Acute Oitis media เป็นภาวะหูน้ำหนวกที่เกิดขึ้นในช่วงเวลาสั้นๆ พบมากในเด็กอายุต่ำกว่า 8 ปี

สาเหตุ

เป็นหวัด

คัดจมูก

คออักเสบ

การขึ้นเครื่องบิน

เนื้องอกบริเวณช่องหลังโพรงจมูก

อาการและอาการแสดง

เยื่อแก้วหูทะลุ

Chonic Oitis media (หูชั้นกลางอักเสบเรื้อรัง) เป็นภาวะหูน้ำหนวกที่เกิดเป็นซ้ำและเป็นอยู่เวลานานๆ

มีของเหลวเป็นหนองไหลออกจากหู

หูอื้อ

อาจสูญเสียการได้ยิน

ภาวะแทรกซ้อน

การรักษา

การทำ Valsava Maneuver

รักษาทางยา

ทำ Myrinhostomy เป็นการเจาะเยือแก้วหูแล้วใส่ท่อคาไว้ เพื่อให้ลมผ่านเข้าออกได้ตลอดเวลา และระบายของเหลวงในหูชั้นกลางออกด้วย

เกิดฝีหลังหู

หน้าเบี้ยวจากเส้นประสาทที่เลี้ยงใบหน้าอักเสบ

เยื่อหุ้มสมองอักเสบ

เส้นประสาทการได้ยินเสื่อมหรืออักเสบ

ฝีในสมอง

สาเหตุ

อาการ

เกิดภายหลังจากการมีหูชั้นกลางอักเสบนานๆ จะมีการลุกลามของหนองจากหูชั้นกลาง เข้าไปในโพรงกระดูก Mastoid

ปวด บวมแดง

ร้อนที่บริเวณหลังใบหู

มีไข้

การรักษา

ผ่าตัด Simple Mastoidectomy การผ่าตัดเอาหนองออกจากโพรงกระดูก Mastoid

การผ่าตัด Radical Mastoidectomy เพื่อเอาหนองและกระดูกที่ผุออกทั้งหมด

อาการ

สาเหตุ

เกิดจากอุบัติเหตุ

การติดเชื้อ

ภูมิแพ้

เกิดจากการเสื่อมของเซลล์

การดูแลรักษา

โรคของหูชั้นในทำให้เกิดอาการเวียนศีรษะมาก แต่ไม่มีอาการบ้านหมุน

ให้ยาระงับอาการเวียนศีรษะ ยาขยายหลอดเลือด ยาขับปัสสาวะ ยาบำรุงประสาท

ให้คำแนะนำ

พักผ่อนให้เพียงพอ

จำกัดเกลือ ของหมักดอง

ลดอาหารคาเฟอีน

เลือกรับประทานอาหารที่มี K สูง

การสูญเสียการได้ยิน Hearing loss

การพยาบาลผู้ป่วยที่ได้รับการผ่าตัด

การพยาบาลก่อนผ่าตัด

ประเมินสภาพ

เตรียมตัวทั่วไป

ตัดผมออกกว้างห่าง 1 นิ้ว

ผล Lab ต่างๆ

ให้ยาก่อนไป OR

Psycho-support

การดูแลทั่วไปหลังการผ่าตัด

นอนราบตะแคงด้านที่ไม่ได้รับการผ่าตัด

วัดสัญญาณชีพ ตามมาตราฐาน

สังเกตภาวะแทรกซ้อนหลังผ่าตัด

สังเกตอาการอัมพาตของใบหน้า เช่น มุมปากตก อ้าปากไม่ขึ้น ชาใบหน้า

สาเหตุ

คำแนะนำก่อนกลับบ้าน

ไม่เดินทางไกลด้วยเครื่องบิน หรือดำน้ำในระยะ 6 เดือนแรก ระวังการไอ จาม

พักผ่อน 6 ชม/วัน

มาตรวจตามนัด

แนะนำอาการที่ผิดปกตอที่ควรมาพบแพทย์

อาการ

อายุน้อยกว่า 50 ปี ส่วนใหญ่เกิดจากอุบัติเหตุที่ศีรษะ

อาการเวีนศีรษะมีอาการบ้านหมุน

อาเจียน ยืนทรงตัวไม่ได้เมื่อมีการเปลี่ยนท่าหรือหันหน้า

การรักษา

ทางยา

ทำกายภาพบำบัดฟื้นฟูสมรรถภาพการทรงตัวกับผู้ป่วยที่มีอาการเวียนสีรษะเรื้อรัง

รักษาด้วยการผ่าตัด

Conductive hearing loss ผลจากหูชั้นนอกและกลางที่ผิดปกติ

Sensorineural hearing loss เกิดจากหูชั้นใน

Mixed hearing loss พบหูชั้นนอก กลางและในผิดปกติ

การติดต่อสื่อสารกับผู้ป่วยที่สูญเสียการได้ยิน

การรักษา

การใช้ยาหยอด ยารับประทาน

เอาสิ่งที่อุดตันออก

ทำการผ่าตัด เช่น การผ่าตัดในโรคหูน้ำหนวก

ให้ผู้ป่วยรู้ตัวล่วงหน้าก่อนการสนทนา

สถานที่แสงสว่างเพียงพอ

พูดช้าๆชัดเจน ไม่ตะโกน

ใช้ท่าทางประกอบการพูดคุย

อย่า หัวเราะ เคี้ยวอาหาร ขณะสนทนา

ใช้คำพูดที่เข้าใจง่าย

ไม่แสดงสีหน้าเบื่อหน่าย