Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 2 การพยาบาลศัลยกรรม, image, image, image, image, image, image, image…
บทที่ 2 การพยาบาลศัลยกรรม
ความหมาย
การพยาบาลศัลยกรรม หมายถึง การดูแลผู้ปุวยที่ได้รับการรักษาโดยการผ่าตัด
การพยาบาลระยะก่อนผ่าตัด
ผู้ป่วยควรได้รับการเตรียมพร้อมทั้งด้านร่างกาย
และจิตใจ เพื่อให้ผู้ป่วยเข้าห้องผ่าตัดด้วยอาการที่ดีที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้
การเตรียมด้านจิตใจ ผู้ปุวยจะเกิดความรู้สึกวิตกกังวลเมื่อต้องรักษาด้วยการผ่าตัด พยาบาลมีบทบาทหน้าที่ในการอธิบาย ให้ข้อมูลที่ถูกต้องและเพียงพอ เพื่อให้ผู้ป่วยเกิดความคุ้นเคยกับพยาบาล อบอุ่นใจ ไว้วางใจ และเชื่อมั่นในทีมที่จะให้การรักษา
การเตรียมด้านร่างกาย ภาวะสมดุลของร่างกายก่อนการผ่าตัดมีความสำคัญเท่าๆกับความสมดุลด้านจิตใจ ทั้งนี้เพื่อเป็นการปูองกัน หรือแก้ไขมิให้เกิดภาวะผิดปกติ
ระบบหัวใจและหลอดเลือด
ระบบทางเดินหายใจ
ระบบทางเดินปัสสาวะ
ความสมบูรณ์ของร่างกายในการได้รับน้ำและอาหารที่พอเหมาะ
ภาวะสารน้ำและอิเลคโตรลัยด์
การพักผ่อนและการออกกำลังกาย
คำแนะนำและข้อมูลต่างๆที่ผู้ป่วยควรทราบ
การเตรียมผู้ป่วยในวันก่อนผ่าตัด และวันที่จะผ่าตัด
อาหารและน้ำดื่ม โดยทั่วไปวิธีการผ่าตัดโดยทำให้หมดความรู้สึกโดยการดมยาสลบกระเพาะอาหารจะต้องว่าง เพื่อป้องกันการอาเจียนแล้วสำลักเศษอาหารเข้าในปอดขณะดมยา
การขับถ่าย เพื่อให้ลำไส้สะอาด เพื่อป้องกันไม่ให้อุจจาระไหลออกมาขณะผ่าตัดเนื่องจากกล้ามเนื้อหูรูดคลายตัวในขณะดมยาสลบ
การเตรียมเฉพาะที่ การโกนขนจะโกนเป็นวงกว้างกว่าบริเวณที่ทำผ่าตัด
แนวทางการเตรียมความสะอาดผิวหนังเพื่อเตรียมผ่าตัด
ควรประเมินผิวหนัง ตำหน่งผ่าตัด หูด ผื่น หรือสภาพผิวอื่นๆ ซึ่งเป็น
ปัจจัยเสี่ยงในการทำให้เกิดการติดเชื้อของแผลผ่าตัดได้
การกำจัดขนหรือผม จะทำเฉพาะในรายที่จำเป็น เพื่อป้องกันความคงตัวของผิวหนังไม่ให้เกิดบาดแผล
บริเวณผิวหนังที่จะผ่าตัดต้องสะอาดปราศจากสิ่งสกปรก
เลือกน้ำยาที่ทาให้ปราศจากเชื้อชนิดที่มีฤทธิ์ฆ่าเชื้อได้กว้าง เหมาะสมกับสภาพผิวของผู้ป่วย
เตรียมของใช้ เช่น ถาดสี่เหลี่ยมบรรจุ มีดโกน กรรไกร ผ้าก๊อส กระดาษรองขน ผ้ายางกันเปื้อน สบ
วิธีทำ
1 แจ้งผู้ป่วยทราบ กั้นม่าน
2จัดแสงสว่างให้เพียงพอ
3ผ้ายางรองบริเวณที่จะทำผ่าตัด
4ถ้าบริเวณที่จะทำสกปรกมากให้เช็ดด้วยเบนซิน แล้วฟอกด้วยสบู่ และล้างด้วยน้ำสะอาด
5 โกนขน หรือ ผม
.1 ถ้าผมหรือขนนั้นยาวให้ ใช้กรรไกตัดออกก่อน
2 ใช้ก๊อสชุบน้ำสบู่ชโลมให้ทั่วเพื่อให้ขนอ่อนนุ่มจะได้โกนง่ายขึ้น
.3 จับมีดโกนให้ถนัด ดึงผิวบริเวณที่จะโกนให้ตึง วางใบมีดโกน 45 ◦ กับผิวหนัง
.6 เมื่อโกนเสร็จให้ใช้สบู่และน้ าล้างออกให้สะอาด เช็ดให้แห้งด้วยผ้าสะอาด
7 เก็บขน หรือผม และใบมีดโกนที่ใช้แล้วทิ้ง
การดูแลสภาพร่างกายทั่วไป ให้ผู้ป่วยอาบน้ำทำความสะอาดร่างกายตามปกติ
การให้ยาแก่ผู้ป่วยก่อนผ่าตัดพยาบาลต้องตรวจสอบประวัติการได้รับยาอาจเป็นยารักษาโรคประจำตัว
ยานอนหลับเพื่อให้ผู้ปุวยได้พักผ่อน นอนหลับอย่างเต็มที่ ยาที่ใช้บ่อยคือ บาร์บิทูเรท
ประมาณ 45-90 นาทีก่อนผ่าตัด แพทย์มักให้ยานำก่อนการผ่าตัด
เครื่องมือเครื่องใช้ต่างๆที่จำเป็น
แผ่นบันทึกรายการต่างๆ การบันทึกในรายงานต่างๆ การบันทึกในรายงานก่อนการผ่าตัดเป็นสิ่งสำคัญมาก
การส่งผู้ป่วยไปห้องผ่าตัด โดยทั่วไปให้ผู้ป่วยนอนรถเข็นนอน
การดูแลครอบครัวผู้ป่วย พยาบาลจะต้องแจ้งให้ญาติทราบถึงเวลาที่ใช้ในการผ่าตัด
การเตรียมผ่าตัดในรายฉุกเฉิน
หากผู้ป่วยตกเลือดอย่างรุนแรง หรือช็อค
จะต้องเจาะเลือดตรวจดูความสมบูรณ์ ความเข้มข้นของเลือด หมู่เลือด และต้องให้สารน้ำทดแทนทางหลอดเลือดดำ
การเตรียมบนหอผู้ป่วยเมื่อผู้ป่วยไปห้องผ่าตัดแล้ว
เตรียมตำแหน่งเตียงให้อยู่ในที่ที่เหมาะสม เตรียมบริเวณสำหรับวางเครื่องมือแพทย์
เตรียมเตียง ปูเตียงแบบอีเธอร์ เปลี่ยนผ้าปู ปลอกหมอน ปูผ้าขวางเตียงตรงตำแหน่งที่ทำผ่าตัด
เตรียมเครื่องใช้ต่างๆที่จำเป็นเครื่องช่วยหายใจ
เตรียมเครื่องมือเครื่องใช้ในกรณีฉุกเฉิน เช่น ยาฉุกเฉิน
การพยาบาลระยะผ่าตัด
ยาระงับความรู้สึก แม้ว่าพยาบาลจะไม่ได้เป็นผู้ให้ยาระงับความรู้สึก แต่พยาบาลต้องสามารถบอกผู้ป่วยและ
ญาติได้ถึงการให้ยาระงับความรู้สึก
การให้ยาระงับความรู้สึก ประเภทของยาระงับความรู้สึก
โดยการสูดดมเอาแก๊ส หรือของเหลวระเหยเร็ว
โดยการฉีดเข้าทางหลอดเลือดดำ
การฉีดพ่นบนผิวหนัง
. การ หยอด ทา พ่น ยาชาลงเฉพาะที่
การฉีดบริเวณรอบๆ กลุ่มประสาทที่ไปเลี้ยงบริเวณที่จะทำผ่าตัด
การฉีดเข้าเยื่อหุ้มไขสันหลังชั้นนอก
การพยาบาลผู้ป่วยหลังได้รับยาชาทางไขสันหลัง (Epidural หรือ spinal anesthesia)
ถ้าได้รับยาทางช่องเหนือดูรา ให้ผู้ปุวยนอนราบ 4-6 ชั่วโมง
ถ้าได้รับยาทางช่องน้ าไขสันหลัง ให้ผู้ปุวยนอนราบ 12-24 ชั่วโมง หนุนหมอนได้ แต่ห้ามลุกนั่ง เพราะฤทธิ์
ของยาชาจะทำให้ความดันโลหิตต่ำได้
ผู้ปุวยควรได้รับสารน้ำทางหลอดเลือดดำตลอดเวลาอย่างน้อย 4 ชั่วโมงหลังผ่าตัด
ปูองกันอันตรายจากกระเป๋าน้ าร้อน การประคบร้อน เย็นบริเวณส่วนล่างของร่างกาย เพราะการตอบสนอง
ความรู้สึกไม่ดี
ผู้ปุวยอาจมีคลื่นไส้อาเจียน เนื่องจากการมีความดันโลหิตต่ าลงจากฤทธิ์ยาที่ใช้
การจัดท่านอน
ท่านอนหงาย (supine Position) เป็นท่าส าหรับให้ยาระงับความรู้สึกทั่วร่างกาย
ท่าศีรษะต่ าปลายเท้าสูง (trendelenburg position) จัดท่าศีรษะต่ำ 15 องศา ปรับเข่าให้งอ
เล็กน้อย เป็นท่าส าหรับการผ่าตัดช่องท้องส่วนล่างและอวัยวะในอุ้งเชิงกราน เช่นการผ่าตัด มดลูก
ท่าศีรษะสูงปลายเท้าต่ า (reverse trendelenburg position) จัดท่านอนหงาย ปรับปลายเท้าต่ำ
กว่าศีรษะ ใช้สำหรับผ่าตัดช่องท้องส่วนบน ใบหน้า และลำคอ
ท่านอนกึ่งนั่ง (semi-fowler’s position) ใช้ส าหรับการ
ผ่าตัดล าคอ เช่น ผ่าตัดต่อมไทรอยด์ ใบหน้า
ท่านั่ง (sitting position) ใช้ส าหรับการผ่าตัดสมอง ผ่าตัดตกแต่งเต้านม
ท่าขึ้นขาหยั่ง (lithotomy position) ใช้สำหรับการตรวจและผ่าตัดทางสูติ –นรีเวช ทางเดินปัสสาวะ
ท่านอนคว่ำ(Prone position) ใช้ส าหรับการผ่าตัดบริเวณด้านหลังของลำตัว
8.Jack-Knife position (Krase) ใช้สำหรับการผ่าตัด ทวารหนัก ริดสีดวงทวาร
ท่านอนโก้งโค้ง (Knee-chest position ) ใช้ตรวจทางเดินปัสสาวะและทวารหนัก
ท่านอนตะแคงเข่าชิดอก (sim’s position)
ท่าสำหรับผ่าตัดไต (Kidney position)
ท่านอนตะแคง (lateral position)
การพยาบาลระยะหลังผ่าตัด
การดูแลหลังผ่าตัดระยะ 24 ชั่วโมงแรก
ผู้ป่วยจะต้องได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิด พยาบาลจะต้องประเมินอาการได้
อย่างรวดเร็ว เพื่อให้ทราบอาการต่างๆ หลังการผ่าตัดเสร็จสิ้น
การดูแลหลังผ่าตัดระยะหลังโดยทั่วไป
อาการแทรกซ้อนของระบบทางเดินหายใจ ที่พบบ่อยคือ หลอดลมอักเสบ ปอดแฟบ (Atelectasis) การดูแล ปูองกันการส าลักน้ า น้ าลาย อาเจียน เข้าไปในปอด พลิกตัวผู้ปุวยบ่อยๆ
อาการแทรกซ้อนในระบบไหลเวียนเลือด อาจพบได้ เช่น หลอดเลือดดำอักเสบ การดูแล ให้ผู้ปุวยเคลื่อนไหวหลังผ่าตัดโดยเร็ว กระตุ้นการออกก ำลังแขนขา
อาการสะอึก การดูแล โดยให้ผู้ปุวยหายใจเข้า –ออก ในถุงกระดาษเป็นพักๆ
แผลติดเชื้อการดูแล ดูแลเครื่องมือให้สะอาดปราศจากเชื้อ หรือปลอดเชื้อ
แผลแยกการดูแล แผลหน้าท้องขนาดใหญ่อาจช่วยพยุงแผลโดยใช้ผ้าพันหน้าท้องการพยุงแผลขณะไอ
การฟื้นฟูสภาพร่างกายหลังผ่าตัด
สอนให้ผู้ปุวยหายใจลึกๆ และไอเป็นครั้งคราว
แนะนำให้ผู้ปุวยลุกจากเตียงให้เร็วที่สุด
ปัญหาทางการพยาบาลที่พบบ่อยในผู้ป่วยหลังผ่าตัด
ปัญหาที่ 1 ระบบทางเดินหายใจ
ปัญหาที่ 2 ระบบหัวใจและหลอดเลือด
ปัญหาที่ 3 ระบบประสาท
ปัญหาที่ 4 ความสมดุลของสารน้ำและอิเลคโตรลัยด์
ปัญหาที่ 5 ระบบทางเดินอาหาร
ปัญหาที่ 6 ระบบทางเดินปัสสาวะ
ปัญหาที่ 7 ผู้ป่วยมีโอกาสเกิดการอักเสบติดเชื้อที่แผลผ่าตัดเนื่องจากผิวหนังถูกทำลาย
ปัญหาที่ 8 ไม่สุขสบายเนื่องจากปวดแผลผ่าตัด/และการสอดใส่ท่อช่วยหายใจทางปาก
ปัญหาที่ 9 มีโอกาสเกิดภาวะอุณหภูมิกายต่ำ
