Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Αισθητική αγωγή - Coggle Diagram
Αισθητική αγωγή
Εκφρασιοκεντρικό μοντέλο
Δημιουργία παιδοκεντρικών σχολείων που έθεσαν ως κύριο στόχο την ανίσχυση της δημιουργικής αυτοέκφρασης των παιδιών. Προβλήθηκε το στοιχείο της ατομικότητας και τα μονακότητας της έκφρασης του παιδιού – καλλιτέχνη.
Προσδιορισμός κατεύθυνσης και στόχων της αισθητικής αγωγής: έμφαση στη δημιουργική αυτοέκφραση. Ειδικά μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο: απόλυτη εκφραστική ελευθερία
Herbert Read & Victor Lowenfeld: η έκφραση είναι αναγκαία για την υγιή ανάπτυξη των παιδιών. Στόχος της καλλιτεχνικής αγωγής δεν είναι η ίδια η τέχνη (το αισθητικό προϊόν / η αισθητική εμπειρία) αλλά το παιδί που μεγαλώνει με δημιουργικό τρόπο και εφαρμόζει την εμπειρία του από τις τέχνες σε οποιεσδήποτε καταστάσεις της ζωής είναι αυτή εφαρμόσιμη.
-
Προσανατολισμός προς εξωαισθητικούς στόχους, οι οποίοι σχετίζονται έμμεσα με την τέχνη και την αισθητική. Η τέχνη χρησιμοποιείται ως βοήθημα για την επίτευξη των παραπάνω εξωκαλλιτεχνικών στόχων.
Αντίληψη ότι η τέχνη και τα έργα τέχνης δεν συνεισφέρουν στην αισθητική αγωγή καθαυτά αλλά είναι μάλλον μέσα προς επίτευξη γενικότερων εκπαιδευτικών στόχων.
Στηρίχτηκε στην αντίληψη ότι τα έργα τέχνης είναι προϊόντα της ελεύθερης και ανεμπόδιστης έκφρασης των συγκινήσεων και των συναισθημάτων του δημιουργού τους.
Άμεση εμπλοκή των παιδιών με καλλιτεχνικές δραστηριότητες που παρέχουν τη δυνατότητα ελεύθερης και αυθόρμητης έκφρασης των συναισθημάτων τους.
Εξοικείωση των παιδιών με διάφορες μορφές τέχνης → διεύρυνση της αντίληψης των συναισθημάτων των παιδιών + καλλιέργεια της ευαισθησίας των παιδιών
Η αισθητική (ως διερεύνηση των αισθητικών ποιοτήτων των έργων ή του ιδιαίτερου χαρακτήρα της αισθητικής εμπειρίας) παρακάμπτεται περίπου ως μη σχετική με το περιεχόμενο και τους στόχους της αισθητικής αγωγής → η αισθητική αγωγή γίνεται ένα ετεροκαθοριζόμενο εκπαιδευτικό πεδίο.
Προωθείται η ιδέα ενός αντισταθμιστικού ρόλου της αισθητικής αγωγής σε σχέση με τα νοησιαρχικά μοντέλα εκπαίδευσης που κυριαρχούν στα εκπαιδευτικά προγράμματα.
Ανορθολογικό επιστημονικό μοντέλο που προβάλλει ως προνομιούχο τη στάση της αμεσότητας και της αυθορμησίας → αποσύνδεση της αισθητικής αγωγής από κάθε διανοητική διαδικασία + Υποβάθμιση της γνωστικής διάστασης της αισθητικής αγωγής.
Η παραπάνω απλοϊκή εκδοχή του εκφρασιοκεντρικού μοντέλου μπορεί να γίνει αποδεκτή μόνο με την προϋπόθεση ότι θα αγνοήσει κανείς τη διαφορά ανάμεσα στην εμπειρία του συναισθήματος που υποκινεί την καλλιτεχνική έκφραση και την εμπειρία αυτού που την προσλαμβάνει.
-
Louis Reid. Τα έργα τέχνης εκφράζουν συναισθήματα με έναν αισθητικό τρόπο → αισθητική αγωγή ≠ αγωγή του συναισθήματος.
Best. Τέχνες: μορφές κοινωνικής πρακτικής, εντός της οποίας τα ατομικά έργα παρέχουν τα δημόσια κριτήρια για τα συναισθήματα που εκφράζουν. Προϋποθέτει μια αναλογία ανάμεσα στις συγκινησιακές αποκρίσεις στην τέχνη και στην καθημερινή ζωή. Συνέπειες για την αισθητική αγωγή:
Η προσπάθεια δημιουργίας ενός έργου (εντός των συμβάσεων μιας κοινωνικής πρακτικής): ισχυρό εργαλείο συναισθηματικής ανάπτυξης που επηρεάζει σημαντικά την εμπειρία της καθημερινής ζωής.
-
Η αισθητική αγωγή συνδέεται με την ηθική και κοινωνική διαπαιδαγώγηση των νέων (γραμμή Πλάτωνα για το ρόλο των τεχνών στην εκπαίδευση)
Θεωρία Goodman. Προβάλλεται ο ρόλος των γνωστικών – κατανοητικών διαδικασιών (δίπλα σε αυτόν της βιωματικής συμμετοχής). Ενασχόληση με τις τέχνες: ανάγκη για κατανόηση (όχι μόνο ανάγκη για έκφραση, δημιουργική εκτόνωση, κοινώνηση συναισθημάτων, θεραπευτικούς σκοπούς). Ο ρόλος της έκφρασης και μετάδοσης συγκινήσεων δεν αγνοείται, αλλά η έμφαση δίνεται στη γνωστική τους λειτουργία. Όχι παθητική αποδοχή του συγκινησιακού περιεχομένου του έργου τέχνης αλλά η κατανόηση της λειτουργίας του έργου τέχνης και η συμβολή του έργου τέχνης στην κατανόηση.
Sheryle Bergmann – Drewe. Ένταξη της τέχνης στα εκπαιδευτικά προγράμματα: δυνατότητα να προωθούν και να εμπλουτίζουν την κατανόηση και τη γνώση. Ο ρόλος του συναισθήματος αναγνωρίζεται μόνο στο βαθμό που συμβάλλει στη διαδικασία εμπλουτισμού της γνώσης και της κατανόησης.
Μοντέλο πλήρους αισθητικής εμπειρίας: μοντέλο αισθητικής αγωγής που στηρίζεται στην πληρότητα της αισθητικής εμπειρίας. Διαφοροποιήσεις ως προς το εκφρασιοκεντρικό μοντέλο:
-
Αντιμετωπίζεται κριτικά το αίτημα σύμφωνα με το οποίο η ελεύθερη και ανεμπόδιστη έκφραση των συναισθημάτων συνιστά καλλιτεχνική έκφραση. Απαιτείται μάθηση και γνώση των όρων και των προϋποθέσεων της καλλιτεχνικής δημιουργίας και φυσικά εξάσκηση.
Επισύροντας την αισθητική διάσταση των έργων τέχνης, εμποδίζει τη μετατροπή τους σε οχήματα άμεσης επικοινωνίας με ένα ξέο βιωματικό περιεχόμενο. Η επαφή με το έργο τέχνης καθίσταται δυνατή μόνο στο μέτρο που το βιωματικό περιεχόμενο μορφοποιείται και αισθητοποιείται μέσω ενός υλικού που είναι διαμορφωμένο εντός συγκεκριμένων κοινωνικοπολιτσμικών πλαισίων (στο μέτρο δηλαδή που υπερβαίνει το πεδίο του στενά ατομικού).
Προσεγγίζει τα έργα τέχνης εστιάζοντας στη διερεύνηση του σύνθετου κόσμου τους, των αισθητικών (εκφραστικών και μορφικών) ποιοτήτων τους και του νοήματός τους. Η αισθητική αγωγή αποδεσμεύεται από το ρόλο της ως αγωγής του συναισθήματος. Η τέχνη δεν προσεγγίζεται αποκλειστικά ως έκφραση της εσωτερικής ζωής.
-
-
Αισθητική αγωγή κατά το μεταμοντερνισμό (δεν υπάρχει μια συνεκτική θεωρία μεταμοντερνιστικής αισθητικής αγωγής δεδομένου ότι η άρνηση της ενότητας και της επί μιας ενιαίας αρχής συγκρότησης των πεδίων της αποτελεί σημαντικό στοιχείο της μεταμοντερνιστικής σκέψης)
-
Αποδέχεται την αδυναμία διατύπωσης ενός αντικειμενικού ορισμού για την τέχνη και αμφισβητεί την αναγκαιότητα ενός τέτοιου ορισμού θεωρώντας ότι δεν έχει να προσφέρει τίποτα στη συγκρότηση του πεδίου της αισθητικής αγωγής. Ένας τέτοιος ορισμός θα λειτουργούσε δεσμευτικά σε σχέση με τις επιλογές της και θα περιόριζε την ελεύθερη απόκριση των παιδιών στα κάθε είδους πολιτισμικά προϊόντα → το πεδίο της αισθητικής αγωγής διευρύνεται σε τέτοιοι βαθμό που πλέον ετεροκαθορίζεται.
Όχι καλλιέργεια δημιουργικής έκφρασης, όχι εστίαση στη μελέτη και την ανάλυση του έργου τέχνης και της καλλιτεχνικής μορφής.
Μετάθεση του ενδιαφέροντος από τη μορφή στο περιεχόμενο (υπό ερώτηση το αισθητικό στοιχείο ως συστατικό της τέχνης και η αισθητική εμπειρία ως ).
Η αισθητική αγωγή δεν έχει νόημα να ασχολείται πλέον με αισθητικούς όρους. Εξοικείωση των παιδιών με την αποκωδικοποίηση οπτικών και άλλων γλωσσών (όχι πλέον αισθητική εμπειρία) & κατανόηση της κοινωνιολογίας ή της πολιτικής των εικόνων κτλ.
Διεύρυνση πεδίου από έργα τέχνη μέχρι κάθε είδους εικόνες ή προϊόντα που παράγονται σε όλο το φάσμα της κουλτούρας (στα ΜΜΕ, στη διαφήμιση, στις διάφορες τοπικές κοινότητες, στις περιθωριακές ομάδες κτλ)
Κάθε είδους προϊόντα της κουλτούρας εισέρχονται ισότιμα στο πεδίο των ενασχολήσεων της αισθητικής αγωγής, τα οποία μελετώνται ως ενσαρκώσεις αυτού που οι κυρίαρχες τάξεις επιβάλλουν ως καλλιτεχνική αξία.
Στροφή προς την πολυπολυτισμικότητα: εμπλουτισμός του πεδίου μελέτης με κάθε είδους τεχνουργήματα και ποίκιλες πολιτισμικές πρακτικές, οι οποίες μέσα από την πολυφωνία τους διευρύνουν το περιεχόμενό της και την στρέφουν προς την αποδοχή της πολλαπλότητας. Κριτική στην πολυπολιτισμικότητα στην αισθητική αγωγή: η πολυπολιτισμικότητα είναι μία δυτική επινόηση όπως και η έννοια της αισθητικής → μεροληπτική επινόηση → μη υπερασπίσιμη επινόηση → έκθεση της αισθητικής αγωγής στον κίνδυνο συμβατικών ή ανεπαρκών απαντήσεων σε σχέση με ερωτήματα θεμελιώδους σημασίας για τον προσδιορισμό του πεδίου της και των διδακτικών της επιλογών → η αισθητική αγωγή να τείνει να αφομοιωθεί με άλλα πεδία όπως αυτό της οπτικής κουλτούρας (visual culture) → στόχος και ρόλος αισθητικής αγωγής = στόχος και ρόλος άλλων εξωαισθητικών πεδίων π.χ. των πολιτισμικών σπουδών → όχι οριοθέτηση εκπαιδευτικού πεδίου αισθητικής αγωγής → διάλυση αντικειμένου αισθητικής αγωγής.
Πολιτική ανάγνωση του πολιτισμικού πλαισίου, με στόχο την κατανόηση του τρόπου με τον οποίον διάφορες δυνάμεις καθορίζουν τη διαμόρφωση του γούστου → η αισθητική αγωγή εισέρχεται στο πεδίο των πολιτισμικών σπουδών διεκδικώντας την εκπλήρωση στόχων που δεν είναι δικοί της και αποποιούμενη στόχους που δεν μπορούν να επιτευχθούν με άλλους τρόπους παρά με την εξοικείωση των παιδιών με την καλλιτεχνική διαδικασία και με την εισαγωγή τους στον κόσμο της αισθητικής εμπειρίας.
-
Στόχοι: συνδέονται με τις ευκαιρίες που παρέχονται στα παιδιά να αναπτύξουν και να καλλιεργήσουν μορφές γνώσης και κατανόησης που συνδυάζουν τη σκέψη με το συναίσθημα στην υπηρεσία του νοήματος.