พยาบาลมีบทบาทหน้าที่

• อธิบาย ให้ข้อมูลที่ถูกต้อง เพียงพอ เพื่อให้ผู้ป่วยเกิดความคุ้นเคยกับพยาบาล อบอุ่นใจ ไว้วางใจ เชื่อมั่นในทีมที่จะให้การรักษา
• ให้ญาติมีส่วนร่วมในการแก้ไขปัญหาที่ผู้ป่วยจะต้องเผชิญ
  
  

การเตรียมผู้ป่วยด้านร่างกายก่อนการผ่าตัด

• การเตรียมด้านร่างกาย ได้เเก่ ระบบหัวใจและหลอดเลือด ระบบทางเดินหายใจ ระบบทางเดินปัสสาวะ ความสมบูรณ์ของร่างกายในการได้รับน้ำ
  และอาหารที่พอเหมาะ ภาวะสารน้ำและอิเลคโตรลัยด์ สารน้ำและอิเลคโตรลัยด์ การพักผ่อนและการออกกำลังกาย คำแนะนำและข้อมูลต่างๆ
• การเตรียมร่างกายอื่นๆ ได้เเก่ อาหารและน้ำดื่ม โดยทั่วไปวิธีการผ่าตัดโดยทำให้หมดความรู้สึกโดยการดมยาสลบกระเพาะอาหารจะต้องว่าง เพื่อป้องกันการอาเจียนแล้วสำลักเศษอาหารเข้าในปอดขณะดมยา ดังนั้นจึงต้องงดอาหารก่อนผ่าตัด อย่างน้อย 8 ชั่วโมง
• การขับถ่าย การเตรียมระบบขับถ่ายปัสสาวะ และทางเดินอาหารโดยเฉพาะลำไส้ เพื่อให้ลำไส้สะอาด ป้องกันไม่ให้อุจจาระไหลออกมาขณะผ่าตัดเนื่องจากกล้ามเนื้อหูรูดคลายตัวในขณะดมยาสลบ อาจทำให้
  เกิดการติดเชื้อของแผล
• การเตรียมผิวหนัง เนื่องจากผิวหนังเป็นแหล่งที่มีเชื้อจุลินทรีย์มาก ดังนั้น
  จึงต้องมีการเตรียมผิวหนังบริเวณที่จะทำผ่าตัดให้สะอาดและลดจำนวนจุลินทรีย์ การเตรียมผิวหนังควรเตรียมใกล้เวลาผ่าตัดมากที่สุดเท่าที่จะทำได้ เพื่อลดการเจริญเติบโตใหม่ของเชื้อโรค และการงอกของขน
  

การให้ยาระงับความรู้สึก

• ยาระงับความรู้สึกทั่วร่างกาย (General anesthesia) ทำให้ผู้ป่วยหมดสติไม่รู้สึกตัว
• ข้อเสีย คือ กดการหายใจ กดการทำงานของระบบไหลเวียนเลือด อาจมีเสมหะ และน้ำลายมาก ต้องระวังการ
  อุดกั้นในระบบทางเดินหายใจ

1. โดยการสูดดมเอาแก๊ส หรือของเหลวระเหยเร็ว
   โดยเริ่มจากการฉีดเข้าทางหลอดเลือดดำก่อนเพื่อ
   ให้หมดความรู้สึกจากนั้นจึงดม ยาสลบทางหน้ากาก
   (mask) หรือท่อหลอดลมคอ (endotracheal tube)
2. โดยการฉีดเข้าทางหลดเลือดดำ

การพยาบาลผู้ป่วยหลังได้รับยาชาทางไขสันหลัง
1.Epidural ให้ผู้ป่วยนอนราบ 4-6 ชั่วโมง
2.spinal ให้ผู้ป่วยนอนราบ 6-12 ชั่วโมง
3.หนุนหมอนได้ แต่ห้ามลุกนั่ง

4. ผู้ป่วยควรได้รับสารน้ำทางหลอดเลือดดำตลอดเวลาอย่าง
   น้อย 4 ชั่วโมงหลังผ่าตัด
5. ป้องกันอันตรายจากกระเป๋าน้ำร้อน การประคบร้อน เย็น
6. ผู้ป่วยอาจมีคลื่นไส้อาเจียน เนื่องจากการมีความดันโลหิต
   ต่ำลงจากฤทธิ์ยาที่ใช้
   
   

ระยะผ่าตัด
1.การดูแลหลังผ่าตัดในระยะ 24 ชั่วโมง ผู้ป่วยจะต้องได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิด พยาบาลจะต้องประเมินอาการได้อย่างรวดเร็ว เพื่อให้ทราบอาการต่างๆ หลังการผ่าตัดเสร็จสิ้น ผู้ป่วยจะถูกนำมายังห้องพักฟื้น เพื่อประเมินอาการหลังผ่าตัด เมื่ออาการดีขึ้นจึงจะนำไปส่งยังหอผู้ป่วย

การพยาบาลผู้ป่วยหลังผ่าตัดระยะแรก

• บันทึกเวลาที่รับผู้ป่วยไว้
• ทางเดินหายใจโล่งสะดวกหรือไม่ มีท่อช่วยหายใจชนิดใดอยู่
• ระดับความรู้สึกตัว
• สัญญาณชีพ
• ผิวหนัง สีเล็บ ริมฝีปาก
• ลักษณะของผิวหนัง เช่น ชื้น แห้ง อุ่นหรือเย็น
• ปฏิกิริยาโต้ตอบ การกระพริบตา การไอ การกลืน
• การให้ออกซิเจนตามความต้องการของผู้ป่วย ชนิด และการไหลของออกซิเจน
• การขับถ่ายปัสสาวะได้เอง หรือมีสายสวน

ระยะหลังผ่าตัด 24 ชั่วโมงแรก

• พยาบาลจะต้องเตรียมสถานที่ เตียง สิ่งของ เครื่องมือ เครื่องใช้ต่าง ๆ
• เตรียมเตียง ปูเตียงแบบอีเธอร์ เปลี่ยนผ้าปู ปลอกหมอน ปูผ้าขวางเตียง
• เตรียมเครื่องใช้ต่างๆที่จำเป็นเครื่องช่วยหายใจ เสาแขวนน้ำเกลือ เครื่องดูดเสมหะ อุปกรณ์ให้ออกซิเจน

ระบบหัวใจและหลอดเลือด

• การประเมินทางการพยาบาล สัญญาณชีพ
  ต้องวัดสัญญาณชีพ ทุก 15 นาที จนกว่าจะคงที่ใน
  1-2 ชั่วโมงแรกหลังผ่าตัด , สังเกตลักษณะของสีผิว
  ความชุ่มชื้น อุณหภูมิ
• ควรรายงานเมื่อมีอาการดังนี้ Systolic Blood pressure < 90 หรือ > 160 mmHg. , Pulse < 60 หรือ > 120 ครั้ง/นาที , จังหวะการเต้นของหัวใจ
  ไม่สม่ำเสมอ
• การพยาบาล ดูแลอย่างใกล้ชิดวัดสัญญาณชีพ , ดูแลให้ได้รับสารน้ำทดแทนให้เพียงพอตามแผน
  การรักษา , สังเกตสี จำนวน สิ่งที่ระบายออกมา
  รวมทั้งขอบท่อระบายว่ามีการซึมออกมารอบ ๆหรือไม่ , บันทึกและสังเกตอาการที่บ่งบอกว่าได้รับสารน้ำ
  เกินความต้องการ

ระบบประสาท

• การประเมินทางการพยาบาล ประเมินระดับความรู้สึกตัวของผู้ป่วย
  โดยเรียกชื่อ สัมผัส เขย่าตัว การใช้เสียง
  การใช้ความเจ็บปวด
• การพยาบาล สังเกตระดับความรู้สึกตัวของผู้ป่วย , สังเกตการแสดงออก พฤติกรรมของผู้ป่วย , สังเกตกิจกรรมการเคลื่อนไหวของร่างกาย
  ความสมดุลของสารน้ำและอิเลคโตรลัยด์ เช่น อาการบวม จากโซเดียมและน้ำคั่ง การขับถ่ายปัสสาวะลดลง ภาวะโปตัสเซียมในเลือดต่ำ
• การพยาบาล ดูแลให้ได้รับสารน้ำทดแทนคามแผนการรักษา
  ระบบทางเดินอาหาร
• การพยาบาล จัดท่านอนให้เหมาะสมกับระดับความรู้สึกตัว
  เพื่อป้องกันการสำลัก
  ระบบทางเดินปัสสาวะ
• การพยาบาล ประเมินความต้องการการขับถ่ายปัสสาวะ
  ของผู้ป่วย , กรณีที่ผู้ป่วยใส่สายสวนปัสสาวะไว้แล้ว ควรมีปัสสาวะ
  ออกไม่น้อยกว่า 30 cc. /ชั่วโมง
  ผู้ป่วยมีโอกาสเกิดการอักเสบติดเชื้อที่แผลผ่าตัด
  เนื่องจากผิวหนังถูกทำลาย
• การพยาบาล ประเมินอาการและอาการแสดงของภาวะติดเชื้อที่
  แผลผ่าตัด , ดูแลทำความสะอาดแผลให้ถูกต้องแห้งสะอาด และ
  ดูแลท่อระบาย , ดูแลให้ได้รับยาต้านจุลชีพตามแผนการรักษา
  ไม่สุขสบายเนื่องจากปวดแผลผ่าตัด/และการสอดใส่ท่อ
  ช่วยหายใจทางปาก
• การพยาบาล ประเมินความปวดโดยใช้ Pain scale , ประเมินสัญญาณชีพ , ประเมินแผลผ่าตัดว่ามีเลือดออกมาก หรือมีก้อนเลือด
  มีโอกาสเกิดภาวะอุณหภูมิกายต่ำ
• ประเมินภาวะอุณหภูมิกายต่ำ ได้แก่ การมีอุณหภูมิกายต่ำกว่า 36 ◦c
  ตัวเย็นขนลุก หนาวสั่น กล้ามเนื้อใบหน้า แขน
  ขา เกร็งกระตุก กัดฟัน , อบอุ่นร่างกายของผู้ป่วย , เฝ้าระวังอาการแทรกซ้อนที่เกิดจากอุณหภูมิกายต่ำ