Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การใช้กระบวนการพยาบาลสร้างเสริมสุขภาพ ป้องกัน ฟืนฟูและการดูแลผู้ใหญ่ที่มีส…

- - - - ใบหู (auricle หรือ pinna) ทำหน้าที่รวบรวมคลื่นเสียงและส่งผ่านเข้าไปยังส่วนของหูชั้นนอกต่อไป
      - รูหู (external auditory meatus/canal) มีความยาว 2.5 ซม. คดเป็นรูปตัว "S" ในเด็กช่องหูจะเอียงขึ้นเล็กน้อย ส่วนในผู้ใหญ่จะเอียงลงด้านล่างไปด้านหน้าเล็กน้อย
      - แก้วหู (ear drum หรือ tympanic membrane) ประกอบด้วยเนื้อเยื่อ 3 ชั้น คือ epithelium layer (ชั้นนอกซึ่งติดกับช่องหู) ,fibrous layer (ชั้นกลาง) และ mucous membrane (ชั้นในสุด) มีการวางตัวเอียงไปด้านหน้าเล็กน้อย
  - - - ประกอบด้วยกระดูก 3 ชิ้น เป็นตัวนำคลื่นเสียงผ่านสู่หูชั้นใน
        
        กระดูกค้อน (malleous)
        
        กระดูกทั่ง (incus)
        
        กระดูกโกลน (stapes)
  - - - Bony labyrinth คือส่วนที่เป็นกระดูก ได้แก่ cochlea,vestibule และ semicircular canal 3 อัน
      - Membranous labyrinth คือส่วนที่เป็นท่ออยู่ภายใน Body labyrinth ได้แก่ cochlear duct, utricle, saccule semicircular duct 3 อัน
- - - - ช่องปาก ดูเหงือกและฟัน ว่ามีฟันคุดหรือมีก้อนเนื้องอก
      - Temporomandibular joint ปวดหูขณะเคี้วอาหารหรือพูดจากข้อต่อที่อักเสบ คลำดูข้อต่อและกล้ามเนื้อที่ใช้ในการเคี้ยวด้วยว่ามีอาการเจ็บหรือไม่
      - ช่องจมูก ว่ามีไซนัสอักเสบหรือไม่
      - ช่องคอทั้ง 3 ส่วน กล่องเสียง หลอดลม
      - ตรวจดูด้านหน้า ข้าง หลัง ลำคอ ว่าต่อมน้ำเหลืองบวมโตหรือไม่
  - - - Tuning for test เป็นการตรวจโดยใช้ส้อมเสียง
        
        การแปรผล : Weber Test เป็นการทดสอบ Cochlear function วัตถุประสงค์ในการตรวจเพื่อวินิจฉัยผู้ป่วยที่มีปัญหาการนําเสียงบกพร่อง (Conductive hearing loss หรือ CHL) เป็นการตรวจการได้ยินโดยผ่านการนําเสียงกระดูก (Bone conduction; BC)
        
        ถ้าคนปกติจะได้ยินเท่ากัน 2 ข้าง
        
        ถ้ามีระบบการนำเสียงบกพร่อง ข้างที่มีปัญหาจะได้ยินชัดเจนกว่า
        
        ถ้ามีระบบประสาทฟังเสียงบกพร่อง ข้างที่ดีจะได้ยินเสียงชัดเจนกว่า
        
        การแปรผล : Rine Test เป็นการคัดกรองโดยจําแนกประเภทของการสูญเสียการได้ยิน โดยผู้ป่วยฟังเปรียบเทียบที่หูข้างเดียวกัน ผ่านการนําเสียงทางอาการ (Air conduction; AC)
        
        Rine Test positive คือ ได้ยินทางหน้าหูดีกว่าทางหลังหู (AC>BC)
        
        Rine Test negative คือ ได้ยินทางหลังหูดีกว่าทางหน้าหู (BC>AC)
        
        False negative Rine จะมี BC>AC
      - Audiometry โดยใช้เครื่องตรวจการได้ยินชนิดไฟฟ้า
    - - Speech Reception Thresholld (SRT) ตรวจระดับเสียงพูดที่ต่ำที่สุดที่ผู้ป่วยสามารถเข้าใจว่าเป็นคำพูด เป็นคำ 2 พยางค์ที่ฟังแล้วคุ้นเคยมาก เช่น ไฟฟ้า ดอกไม้ รองเท้า เป็นตน เป็นวิธีที่บอกถึงความไวของหูในการรับฟังคำพูด
      - Speech Discrimination คือประสิทธิภาพของหูในการแยกเสียง และเข้าใจความหมายของคำพูด การตรวจจะใช้คำที่มีพยางค์เดียว ได้แก่ เต่า อ่าน ผ้า ถุง บ้าน
- - - - ประสาทหูเสื่อมที่เป็นตั้งแต่กําเนิด(Congnital Sensorineural Hearing Loss)
      - ประสาทหูเสื่อมที่เกิดภายหลัง (Acquired Sensorineural Hearing Loss)
        
        Presbycusis พบในคนชรา
        
        Noise induced hearing loss เกิดจากเสียงดังมาก
        
        Drug induced hearing loss เกิดจากยากลุ่ม Aminoglycoside,salicylate, diuretics
        
        Infection ติดเชื้อจากหูชั้นใน น้ําไขสันหลัง การติดเชื้อหูชั้นกลาง
        
        Meniere , s disease หรือ endolymphatic hydro
        
        Tumor
        
        Trauma อุบัติเหตุบริเวณศีรษะทําให้เกิดการแตกของกระดูกtemporal ผ่านหูชั้นใน
        
        Vascular cause
        
        Autoimmune
        
        Sudden sensorineural hearing loss
  - - - อาการนํา เช่น หูอื้อ เสียงดังในหู หรือการได้ยินลดลง
      - อาการร่วม เช่น ปวดหู น้ําออกหู คันหู มีเสียงดังในหู เวียนหัวบ้านหมุน อาการผิดปกติของระบบประสาทจะช่วยบอกตําแหน่ง
      - ประวัติในอดีต เช่น การใช้ยาที่มีพิษต่อหู อุบัติเหตุที่ศีรษะ การผ่าตัดใบหู การได้ยินเสียงดังมากเกินไป ประวัติบุคคลในครอบครัว มีหูหนวก เป็นใบ้
    - - การตรวจทางร่างกายทางหู คอ จมูก การส่องกล้องดูหู(Otoscope)
      - การตรวจทางระบบประสาท กรณีสงสัยรอยโรคของเส้นประสาทหรือสมอง
      - การตรวจการได้ยินด้วยส้อมเสียง (Tuning fork) เพื่อแยกโรคหูชั้นกลางหรือเส้นประสาทหูในผู้ป่วยที่มีปัญหาการได้ยินที่ตรวจไม่พบความผิดปกติของหูชั้นนอกและเยื่อแก้วหู
- - - - Acute Otitis Media มีภาวะหูน้ำหนวกเกิดขึ้นในช่วงเวลาสั้นๆมีอาการน้อยกว่า 3 สัปดาห์
        
        สาเหตุ เป็นหวัดคัดจมูก คออักเสบ หูชั้นกลางอักเสบ, ท่อยูสเตเชี่ยนอุดตัน พบมากในเด็กอายุต่ำกว่า 8 ปี, เพดานโหว่, เด็กที่ถูกเลี้ยงดูด้วยขวดนม, เนื้องอกบริเวณช่องหลังโพรงจมูกไปอุดตันท่อยูสเตเชี่ยน, ขณะเครื่องบินลง เกิดภาวะ Barotruma จากการปรับเปลี่ยนความดันทำให้กล้ามเนื้อ Tenso vail palatine ดึงท่อยูสเตเชี่ยนให้เปิดไม่ได้
        
        อาการ สูญเสียการได้ยินบางรายอาจมีอาการหูอื้อเวลาพูดเสียงดังจะรู้สึกก้องมาก รู้สึกเหมือนมีน้ำขังอยู่ในหูตลอดเวลา ตรวจแก้วหูด้วย Otoscopy พบเยื่อแก้วหูมีลักษณะนูนโป่งและมีอาการปวดหูร่วมด้วย
        
        การรักษา การปรับความดันของหูชั้นกลางให้ปกติ ดังนี้ ทำ Valsava Maneuver และ Polizerisation คือหายใจเข้าเต็มที่ บีบจมูก หุบปากให้สนิทแล้วเบ่งลมหายใจออกเป็นการเพิ่มความดันบริเวณช่องคอหลังโพรงจมูก ทำให้ท่อยูสเตเชี่ยนเปิดออกได้, การรักษาทางยา ให้ยาแก้แพ้ลดอาการคัดจมูกและยาปฏิชีวนะร่วมด้วย, การทำ Myringostomy (ในรายที่รักษาด้วยยาไม่ได้ผล) คือการเจาะเยื่อแก้วหูแล้วใส่ท่อคาไว้เพื่อให้ลมผ่านเข้าออกได่ตลอด ให้ของเหลวในหูชั้นกลางไหลออกมา หลังทำแนะนำห้ามแคะหู ห้ามน้ำเข้าหู ถ้ามีหนองไหลใช้สำลีสะอาดเช็ด
      - Serous Otitis Media มีภาวะหูน้ำหนวกที่มีน้ำใสขังค้างอยู่ในหูชั้นกลาง มีอาการระหว่าง 3 สัปดาห์ถึง 3 เดือน
      - Chronic Otitis Media มีภาวะหูน้ำหนวกที่เกิดเป็นซ้ำและเป็นอยู่ในเวลานานๆม่อาการมากกว่าหรือเท่ากับ 3 เดือน
        
        สาเหตุ เกิดจากภาวะที่มีการรักษาไม่หายขาดของหูชั้นกลางอักเสบ (Otitis Media) และการกลับเป็นซ้ำอีกครั้งของ Otitis Media
        
        อาการและอาการแสดง เยื่อแก้วหูทะลุ มีของเหลวไหลเป็นน้ำหนอง หูอื้อ บางรายสูญเสียการได้ยิน
        
        การรักษา การรักษาทางยา ให้ยาปฏิชีวนะ ยาแก้ปวด ยาลดการคัดแน่นจมูก บางรายอาจให้ยาหยอดหูร่วมด้วย, ควรทำการผ่าตัดต่อไป (ทำ Tympanoplasty และอาจต้องทำ Mastoidectomy) ให้ยานาน 2 สัปดาห์ไม่หาย *อาจทำให้เกิดภาวะอัมพาตของใบหน้า
      - Adhesive Otitis Media มีภาวะหูน้ำหนวกที่เกิดเป็นนานๆเป็นระยะเวลานานเป็นปี
  - - - การผ่าตัดตกแต่งแก้วหู ปะเยื่อแก้วหู (Myringoplasy or Tympanoplasty Type I)
      - การตกแต่งหูชั้นกลาง รวมทั้งปะแก้วหูและตกแต่งกระดูกหู (Tympanoplasty)
      - การผ่าตัดเอา Mastoid air cell ออก (Mastoidectomy) ทำในพวกที่มี Cholesteatoma และ Mastoiditis
      - การผ่าตัดเอา Mastoid air cell ออก รวมทั้งซ่อมแซม Conductive Mechanism ด้วย (Tympano Mastoidectomy)
      - การผ่าตัดเปิดเข้าไปในหูขั้นกลาง เพื่อดูว่าจะทำอะไรต่อไป (Explor middle ear)
      - การผ่าตัด Stapes bone และ Footplate ออก (Stapedectomy) แล้วใส่ของเทียมเลื่อมระหว่าง Incus กับ Oval window แทน
      - การผ่าตัดบริเวณหูขั้นกลาง เพื่อลดการกดของ facial nerve ลง (Facial nerve decompression) ลดภาวะ facial paralysis
      - การผ่าตัดซ่อมแซมกระดูกหูในช่องหูชั้นกลาง (Ossiculoplasty) และใส่เชื่อมต่อกระดูกหูด้วยกระดูกเทียม
    - - นอนราบตะแคงข้างที่ไม่ผ่าตัด ถ้าไม่อาเจียนให้หนุนหมอนได้ ติดตามประเมินภาวะปากเบี้ยว ตาปิดไม่สนิท ชาที่หน้า ถ้าพบต้องรีบรายงานแพทย์ ในรายที่ทำการผ่าตัดซ่อมแซมกระดูกโกลนร่วมด้วย *ห้ามก้มมากๆ ต้องเน้นผู้ป่วยเรื่องการห้ามขึ้นเครื่องบิน ห้ามการออกแรงยกของหนักมากๆนาน 2 สัปดาห์ ถ้าหลังผ่าตัดไม่มีอาการคลื่นไส้อาเจียน ให้เริ่มรับประทานอาหารอ่อนได้ แต่ให้เคี้ยวด้านตรงข้ามกับที่ผ่าตัด
    - - ห้ามสั่งน้ำมูก 2-3 สัปดาห์หลังผ่าตัด เวลาไอและจามควรเปิดปากทุกครั้งอย่างน้อย 2-3 สัปดาห์หลังผ่าตัด ห้ามทำงานใช้แรงในการยกของหนักเกิน 50 กก.หรือต้องออกแรง ดึงและก้มมากเกินไปอย่างน้อย 2-3 สัปดาห์หลังผ่าตัด ดูแลอย่าให้น้ำเข้าหู หลีกเลี่ยงการสระผม 2-3 วันหลังผ่าตัด ถ้าให้ปลอดภัยควรเลี่ยงการสระผมจนกว่าจะตัดไหม 1 สัปดาห์
  - - - การซักประวัติ ได้แก่ อาการเวียนศีรษะ เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงท่าทางของศีรษะและเป็นช่วงสั้น ๆ ไม่มีการสูญเสียการได้ยินหรือหูอื้อไม่มีเสียงดังในหูที่ผิดปกติ
      - การตรวจร่างกาย เมื่อให้ผู้ป่วยล้มตัวลงนอนอย่างรวดเร็วในท่าตะแคงศีรษะและห้อยศีรษะลงเล็กน้อย ผู้ป่วยจะมีอาการเวียนศีรษะและมีการกระตุกของลูกตา
      - การสืบค้นเพิ่มเติม
        
        การตรวจการได้ยิน มักปกติยกเว้นในรายที่มีความผิดปกติอยู่ก่อนแล้ว
        
        การตรวจด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) มักทําในรายที่สงสัยว่ามีพยาธิสภาพของระบบประสาทส่วนกลาง เช่น สมอง ทําให้เกิดอาการเวียนศีรษะ
    - - การรักษาด้วยยา ได้แก่ ให้ยาบรรเทาอาการเวียนศีรษะ และผู้ป่วยควรหลีกเลี่ยงท่าทางที่กระตุ้นให้เกิดอาการ
      - การทํากายภาพบําบัด เป็นการขยับศีรษะและคอ โดยใช้แรงดึงดูดของโลก เพื่อเคลื่อนตะกอนหินปูนออกจากอวัยวะควบคุมการทรงตัว
      - การผ่าตัด มักทําในกรณีที่ผู้ป่วยรักษาด้วยยาและทํากายภาพไม่ได้ผล คือ ยังมีอาการเวียนศีรษะตลอด
    - - ถ้าอาเจียนมาก อาจมีการสูญเสียน้ําและเกลือแร่ในร่างกายมากอาจถึงช็อกได้
      - ถ้าเวียนศีรษะมากอาจล้มได้
    - - เวลานอนควรนอนหนุนหมอนสูง
      - หลีกเลี่ยงการการนอนที่เอาหูด้านที่กระตุ้นให้เกิดอาการลง
      - ควรลุกจากเตียงช้า ๆ และนั่งบนขอบเตียงก่อน
      - หลีกเลี่ยงการก้มเก็บสิ่งของ หรือเงยหยิบสิ่งของที่อยู่สูง
      - เวลาทําอะไรควรทําอย่างช้า ๆ ทําอะไรค่อย ๆ
  - - - การปฏิบัติตัวที่ถูกต้องขณะเวียนศีรษะ
        
        เมื่อมีอาการเวียนศีรษะควรหยุดเดินหรือนั่งพักถ้าฝืนจะเกิดอุบัติเหตุ
        
        พยายามอย่ากินหรือดื่มหนัก
        
        หลีกเลี่ยงการเดินทางโดยเรือ
      - ให้ยาบรรเทาอาการ และการผ่าตัด
        
        จํากัดความเค็ม เพราะความเค็มหรือโซเดียมที่มีมากในร่างกายจะทําให้มีน้ําคั่งในร่างกาย และน้ําในหูชั้นในมากขึ้น อาจทําให้อาการแย่ลง
        
        การกินยาขยายหลอดเลือด ฮิสตามีน จะช่วยให้มีการไหลเวียนไปที่หูเพิ่มมากขึ้น
        
        ถ้าอาการดีขึ้นแล้วควรออกกําลังกายสม่ําเสมอ เพิ่มเลือดไปเลี้ยงที่หูมากขึ้น
        
        หลีกเลี่ยงชา คาเฟอีน บุหรี่ ความเครียดเพราะจะทําให้เลือดไปเลี้ยงที่หูชั้นในลดลง
  - - - การติดเชื้อไวรัส
      - การอุดตันของเลือดไปเลี้ยงที่หูชั้นใน
      - การรั่วของของน้ําในหูชั้นใน เข้าไปในหูชั้นกลาง
      - การบาดเจ็บ บาดเจ็บที่ศีรษะอาจทําให้เกิดการรั่วของน้ําในหูชั้นในหรือกระดูกบริเวณกกหูหักทําให้มีการบาดเจ็บของเส้นประสาทหู
    - - ในกรณีที่ทราบสาเหตุ รักษาตามสาเหตุ รักษาตามอาการ
      - ส่วนใหญ่มุ่งรักษาเพื่อรักษาอาการอักเสบของประสาทหู และเซลล์ประสาทหูถ้าไม่มีข้อห้ามนิยมให้ยาสเตียรอยด ประมาณ 1 สัปดาห์ ถ้าการได้ยินไม่ดีขึ้น อาจพิจารณาให้มีการฉีดยาสเตียรอยด์เข้าในหูชั้นกลางโดยผ่านเยื่อแก้วหูแล้วค่อย ๆ ลดยาสเตียรอยด์รับประทานลง
      - ยาขยายหลอดเลือด จุดประสงค์เพื่อเพิ่มเลือดไปเลี้ยงที่หูเพิ่มมากขึ้น
      - ยาวิตามิน บํารุงประสาทหูที่เสื่อม
      - ยาลดอาการเวียนศีรษะ (ถ้ามีอาการ)
      - การนอนพัก วัตถุประสงค์เพื่อลดการรั่วของน้ําในหูชั้นในเข้าไปในหูชั้นกลาง (ถ้ามี) แนะนําให้นอนยกศีรษะสูง 30 องศาจากพื้นราบ
      - หลีกเลี่ยงเสียงดัง
      - ถ้าเป็นเบาหวาน ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง ซีด เป็นต้น ต้องควบคุมอาการให้ดี
      - หลีกเลี่ยงยาที่มีพิษต่อหู
      - หลีกเลี่ยงอุบัติเหตุ หรือการกระทบกระเทือนที่หู
      - หลีกเลี่ยงการติดเชื้อที่หู
      - ลดอาหารเค็ม หรือเครื่องดื่มที่มีการกระตุ้นระบบประสาท
  - - - ช่วยให้ผู้ป่วยสามารถสื่อสารได้อย่างมีประสิทธิภาพ ใช้เครื่องช่วยฟังเป็นหลัก
      - การจํากัดแคลอรี่ช่วยลดปริมาณไขมันในร่างกาย