Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

หลักการพยาบาลบุคคลที่มีปัญหาสุขภาพ ระบบอวัยวะสืบพันธุ์และเพศสัมพันธ์,…

- - - - พันธุกรรม
      - อายุ
        
        มักพบในวัยหมดระดู อาจเกิดจากเซลล์เยื่อบุโพรงมดลูกมีการฝ่อหรือเปลี่ยนสภาพไป
      - จำนวนบุตร
        
        สตรีที่ยังโสดหรือไม่มีบุตรพบว่า มีอุบัติการณ์ของมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูกสูงเป็น 2-3 เท่า
      - การเข้าสู่วัยหมดระดูช้า (late menopause)
        
        โดยสตรีที่หมดระดูหลังอายุ 52 ปีขึ้นไปมีอัตราความเสี่ยงสูง2-4เท่า
      - โรคเบาหวาน
        
        มักพบร่วมกับสตรีอ้วน
      - ความผิดปกติของระดับฮอร์โมน (abnormal hormonal status)
        
        ผลมาจากบางโรค
        
        เช่น
        
        เนื้องอกรังไข่แบบที่สร้างฮอร์โมนเอสโตรเจน (granulose cell tumor) หรือ Polycystic ovary
        
        การใช้ฮอร์โมนเอสโตรเจนทดแทนอย่างไม่ถูกวิธี
      - ภาวะอ้วน (obesity)
        
        BMI > 25
        
        วัยหมดระดูแล้ว มีอัตราการเปลี่ยน peripheral androstenedione ไปเป็นฮอร์โมนเอสโตรเจนสูงขึ้น
        
        ทำให้โอกาสมะเร็งได้สูง
    - - ตกเลือด หรือมีเลือดออกผิดปกติ ในวัยหมดระดู
      - Vaginal discharge มีน้ำใสๆ เหลืองๆ
        ไหลออกทางช่องคลอด
      - อาการอื่นๆ เช่น คลำพบก้อน
        มีหนองในโพรงมดลูก (pyometra)
    - - Pap smear
      - การขูดมดลูกแบบแยกส่วน
        (Fractional curettage:F&C)
      - Transvaginal ultasonography; TVS
      - Hysteroscopy
    - - TAH c BSO c peritoneal washing
        (Omental or Peritoneal biopsy)
      - TAH
      - Radical hysterectomy c pelvic lymphadenectomy
      - ฮอร์โมนบำบัด
      - รังสีรักษา
        
        ใช้เมื่อ
        
        รักษาด้วยการผ่าตัดไม่ได้
        
        ระยะของโรคลุกลามไปมากแล้ว
        
        ใช้ระงับอาการปวด
      - เคมีบำบัด
        
        มักทำในรายที่
        
        มะเร็งลุกลามมาก
        
        มีการแพร่กระจายไปต่อมน้ำเหลืองรอบหลอดเลือดเอออร์ตา (IIIC2)
        
        ระยะที่ IV
        
        เพื่อหวังผลลดอัตราการกลับเป็นซ้ำบริเวณนอกอุ้งเชิงกราน
        
        ชนิดของยาเคมีบำบัดที่นิยมใช้
        
        ได้แก่
        
        Doxorubicin/ cisplatin
        
        Doxorubicin/ Cisplatin/ Cyclophosphamide
        
        ปัจจุบันมีการใช้
        
        Paclitaxel
        
        Carboplatin
    - - แนะนำให้นัดตรวจติดตามทุก 3-6 เดือน ในช่วง 2-3 ปีแรก หลังจากนั้นจึงนัดห่างขึ้นเป็นทุก 6-12 เดือน
  - - - เนื้องอกชนิดไม่ร้ายแรง (benign tumor)
        ลักษณะค่อนข้างแข็งกลม อาจพบได้หลายก้อน
    - - ได้แก่
        
        อยู่ใต้ชั้น serosa
        
        เรียกว่า
        
        Subserous type
        
        อยู่ในชั้นกล้ามเนื้อมดลูก
        
        เรียกว่า
        
        Intramural type
        
        ยื่นเข้าไปในโพรงมดลูกอยู่ใต้ชั้น mucosa
        
        เรียกว่า
        
        Sub-mucous type
    - - อาจเกิดจากฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรนจาก
        รังไข่เป็นตัวกระตุ้นให้เกิดเนื้องอก
    - - ได้แก่
        
        มีระดูมากและมานาน
        
        มีก้อนในท้องน้อย
        
        มีอาการของก้อนที่กดเบียดอวัยวะข้างเคียง
        
        ปวดท้องน้อย
        
        ตกขาว (Leukorrhea)
        
        ภาวะมีบุตรยาก (Infertility)
    - - เซลล์กล้ามเนื้อเรียบของมดลูกมีการแบ่งตัวมากผิดปกติ โดยมีการวางตัวเรียงกันเป็นวงและมีเนื้อเยื่อเกี่ยวพันสอดประสานกัน เป็นวงแน่นมีขอบเขตชัดเจน เป็นก้อนสีเทาขาวเป็นวงเหมือนก้นหอย (whorl-like)
    - - ซักประวัติ ตรวจทางหน้าท้องจะคลำพบก้อนที่ท้องน้อย
      - ตรวจภายใน
        
        สามารถบอกตำแหน่ง รูปร่าง ขนาดของเนื้องอก
      - U/S
        
        เห็นขอบเขตชัดเจน
      - Diagnostic hysteroscopy
        
        มักทำชนิด Subserous M.
      - Magnetic Resonance Imaging (MRI)
    - - การสังเกตอาการ
        
        ใช้ในกรณีที่ขนาดของก้อนเนื้อโตไม่เกิน
        อายุครรภ์ 12 wks.
        
        เน้นตรวจซ้ำทุก 6-12 เดือน
        และให้ยาเสริมธาตุเหล็กเพื่อป้องกันภาวะโลหิตจาง
      - การรักษาด้วยยา
        
        NSAID
        
        บรรเทาอาการอักเสบและลดปริมาณเลือดออก
        
        GnRH analogue
        
        ให้ก่อนผ่าตัดประมาณ 2-3 mo.
        
        มีผลให้ก้อนเนื้องอกมีขนาดลดลง และทำให้เสียเลือดน้อยลงขณะผ่าตัด
      - การผ่าตัด
        
        Myomectomy
        
        ผ่าตัดเฉพาะก้อนเนื้องอกโดยที่มดลูกยังคงอยู่
        
        Hysterectomy
        
        ผ่าตัดเอามดลูกออกไปด้วย ในกรณีที่
        ไม่สามารถตัดเอาก้อนเนื้อออกไปได้
        
        ได้แก่
        
        Abdominal Hysterectomy
        
        ผ่าตัดมดลูกผ่านทางหน้าท้อง
        
        ในกรณีที่อายุมากและไม่ต้องการมีบุตรอีก
        
        Vaginal Hysterectomy
        
        ทำการผ่าตัดผ่านทางช่องคลอด
        
        เหมาะสมกับรายที่มีเนื้องอกอยู่โผล่พ้นปาก
    - - 24 – 48 ชม.แรก
        
        เฝ้าระวังการเกิดภาวะแทรกซ้อนจากการผ่าตัด การวางยาสลบ หรือจากโรคแทรกซ้อนประจำตัวผู้ป่วย
        
        ระดับความรู้สึกตัว
        
        ระบบไหวเวียนเลือด
        
        BP, P ระวัง Hypovolemic shock
        
        ระบบการหายใจ
        
        RR > 12 ครั้ง/นาที ระวัง
        Hypoventilation, ARDS, Atelectasis
        
        ระบบขับถ่ายปัสสาวะ
        
        ระวัง urine > 25 ml/hr
        
        ป้องกันการขาดเลือด ออกซิเจน และสารน้ำ
        
        อาจเกิดภาวะช็อก DIC และ irreversible shock ได้
      - 48 ชม. ถึง 4 วันหลังผ่าตัด
        
        การดูแลปรับปรุงร่างกายทุกระบบและจิตใจกลับมาปกติ
        
        การติดตามป้องกันการเกิดภาวะแทรกซ้อน หลัง 48 ชม.
        
        เช่น
        
        Atelectasis
        
        UTI
        
        Pneumonia,
        
        Deep vein thrombosis
        
        wound infection
        
        Drug fever
        
        การให้คำแนะนำการปฏิบัติตัวเมื่อกลับบ้าน
  - - - ภาวะที่เยื่อบุโพรงมดลูกส่วน endometrial gland และ stroma
        ไปเจริญอยู่ที่ตำแหน่งอื่นนอกเหนือไปจากภายในโพรง
        มดลูก
        
        ตำแหน่งที่พบบ่อย
        
        เยื่อบุช่องท้อง รังไข่ ผนังลำไส้
        และผนังกระเพาะปัสสาวะ
    - - ไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัด แต่อาจสัมพันธ์กับประจำเดือนมีการไหลย้อนกลับเข้าไปในอุ้มเชิงกราน
    - - ได้แก่
        
        สตรีที่มีระดูครั้งแรกอายุน้อย ช่วงรอบระดูสั้น
        และมีเลือดระดูออกมาก
        
        พันธุกรรม
        
        สตรีที่ไม่มีบุตรหรือมีบุตรน้อย
        
        มีพยาธิสภาพขัดขวางการไหลของระดู
        
        เช่น
        
        เยื่อพรหมจรรย์ไม่เปิด (Imperforate hymen)
    - - ภาวะนี้จะมีลักษณะที่มองเห็นด้วยตาเปล่าค่อนข้างจำเพาะ
        
        ได้แก่
        
        เห็นจุดสีน้ำตาลหรือม่วงคล้ำ
        
        อาจพบเป็นก้อนบริเวณรังไข่ ภายในมีของเหลวข้นสีช็อกโกแลต
    - - ซักประวัติ
        
        อาการและอาการแสดง
        
        ได้แก่
        
        อาการปวดประจำเดือนรุนแรงมากขึ้นในรอบเดือนถัดๆ ไป
        
        คลำพบก้อนบริเวณท้องน้อย
        
        มีบุตรยาก
        
        ปวดท้องน้อยเรื้อรัง
      - การตรวจภายในช่องคลอด
        
        อาจพบรอยโรคสีม่วงคล้ำหรือสีแดง
      - การตรวจวินิจฉัยด้วยคลื่นเสียงความถี่สูงทางช่องคลอด
        (Transvaginal songraphy)
      - การตรวจวินิจฉัยด้วยกล้องส่องช่องท้อง
        (Diagnostic Laparoscopy)
      - Maker ในซีรั่ม
        
        CA 125 เพื่อประเมินความรุนแรงได้
    - - รักษาด้วยยา
        
        ใช้ฮอร์โมนเพื่อควบคุมการหลั่งของ GnRH
        
        ทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกฝ่อ
        มีภาวะ pseudopregnancy
        
        ได้แก่
        
        Progesterone ในขนาดสูง
        
        เช่น
        
        Depo Medroxy Progesterone Acetate (DMPA)
        
        จะยับยั้งการหลั่ง FSH และ LH
        
        Danazol
        
        ยับยั้งการหลั่งของ GnRH ส่งผลให้เกิดการฝ่อ
        ของเยื่อบุโพรงมดลูก
      - การผ่าตัด
        
        ได้แก่
        
        Laparoscopic Surgical
        
        ข้อดี
        
        ขนาดของแผลเล็ก
        
        ความเจ็บปวดภายหลังผ่าตัดไม่มาก
        
        ลดการเกิดพังผืดในช่องท้อง
        
        Explore Laparotomy
        
        จำเป็นในรายที่มีเยื่อบุโพรงมดลูกกระจายตัวเป็นบริเวณกว้าง
        
        ได้แก่
        
        Conservative Surgery
        
        ทำโดยการผ่าตัดเลาะเฉพาะจุดที่มีเยื่อบุโพรงมดลูกที่ขึ้นผิดที่ออก คงสภาพท่อนำไข่เอาไว้ในมากที่สุด
        
        Radical Surgery
        
        ตัดมดลูก ท่อรังไข่และรังไข่รวมถึง
        เลาะพังผืดออกทั้งหมด
  - - - Follicle cyst :star: รังไข่โตข้างเดียว และหายไปเองภายในสองเดือน
      - Corpus luteum cyst :star: รังไข่โตข้างเดียว
      - Theca lutein cyst :star: พบได้รังไข่ทั้ง 2 ข้าง
      - Polycystic ovary :star: ถุงน้ำเล็กที่รังไข่ 2 ข้าง มีความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูก
    - - Serous cystadenoma
      - Mucinous cystadenoma
      - Benign cystic teratoma (Dermoid cyst)
    - - คลำพบก้อนบริเวณหน้าท้อง
      - ปัสสาวะบ่อย ท้องผูก หน่วงท้องน้อย
      - หน้าท้องโตขึ้น จากเนื้องอกมีขนาดใหญ่
      - อาการปวดท้องเฉียบพลันที่เกิดจากการบิด (torsion), การแตก (rupture), การติดเชื้อ (infection) และตกเลือดภายในช่องท้อง
      - มีเลือดออกทางช่องคลอด (bleeding per vagina)
    - - การตรวจภายใน
      - U/S ทางหน้าท้อง หรือ ช่องคลอด
      - ซักประวัติ
      - ตรวจหา Tumor maker
      - CT scan
      - Laparoscopy
    - - แบบไม่ต้องผ่าตัด
        
        รายที่เนื้องอกขนาดน้อยกว่า 8 cms. ให้สังเกตอาการทุก 2-3 เดือน
      - แบบผ่าตัด
        
        Ovarian cystectomy: ตัดเฉพาะถุงน้ำ/ก้อนเนื้องอกออก ทำในรายที่อายุน้อย และต้องการมีบุตร
        
        Unilateral salpinggo-oophorectomy: ผ่าตัดรังไข่และท่อนำไข่ออกข้างเดียว
        
        Total abdominal cysterectomy with bisalpingo-oophorectomy: ผ่าตัดมดลูกและท่อนำไข่ทิ้งทั้ง 2 ข้าง
    - - การพยาบาลก่อนผ่าตัด
        
        การให้ข้อมูลเกี่ยวกับโรคเพื่อคลายความวิตกกังกล
        
        NPO ให้ IV เตรียมส่ง Lab เช่น Blood group, CBC, E’lyte
        
        การเตรียมตัวก่อนผ่าตัด: Vaginal Dough เย็น-เช้า, สวนอุจจาระ, Retained catheter / Void ก่อนไป OR
        
        เตรียมความสะอาดบริเวณหน้าท้อง โกนขนตั้งแต่ใต้ลิ้นปี่ถึงหัวหน่าว
        
        ตรวจสอบสิ่งของมีค่า เครื่องประดับ ฟันปลอม แว่นตา คอนแทคเลนส์
        
        การปฏิบัติตนก่อน-หลังผ่าตัด
      - Day1 การพยาบาลPost Operation
        
        การเฝ้าระวังภาวะแทรกซ้อนจาก (General Anasthesia)
        
        Conscious ให้นอนราบตะแคงหน้าเพื่อให้เลือดไปเลี้ยงสมองและป้องกันการสำลัก
        
        V/S if RR < 14 /min ให้ O2 cannula
        
        V/S …BP < 90/60 ,P >100…shock
        
        Load IV ….160 CC./Hr. / free flow
        
        ให้ O2 Cannula 6 lit./min
        
        Monitor V/S
        
        ดูค่า EBL. /Estemated Blood Loss
        
        Obs.
        
        Observe Bleeding ประเมินจากแผล และ ค่า V/S
        
        แผล พบเลือดซึม Gauze วงด้วยปากกาน้ำเงิน
        
        V/S if BP < 90/60 , P > 100 bpm ระวัง Shock
        
        ประเมิน Pain score พร้อมให้การพยาบาลที่เหมาะสม
      - Day2 การพยาบาลPost Operation
        
        ประเมิน Bowel sound และเริ่ม Step diet
        
        Observe Bleeding
        
        ประเมิน Pain พร้อมให้การพยาบาลที่เหมาะสม
        
        จัดให้นอนท่า หน้าท้องหย่อน Fowler’s position
        
        กระตุ้น Early ambulation ให้ลุกจากเตียง เข้าห้องน้ำเอง
      - Day3 การพยาบาลPost Operation
        
        ประเมิน Bowel sound (6-12/m.)…5-6/m
        
        Fowler’s position
        
        Observe การอักเสบของแผล & Discharge + (Vg.)
        
        Dressing ปิดด้วย Tegaderm หากแพทย์เปิดแผล
        
        แนะนำการดูแลแผล + อาหารส่งเสริมการหายของแผล
        
        Early ambulation
      - Day4 การพยาบาลPost Operation
        
        Observe การอักเสบของแผล / Discharge
        
        แนะนำการปฏิบัติตัวเกี่ยวกับโรคที่เป็น & การปฏิบัติตัวที่บ้าน
        
        งดการมีเพศสัมพันธ์ 6-8 สัปดาห์
        
        การออกกำลังกาย การรับประทานยาตามแผนการรักษาแพทย์
        
        การสังเกตอาการผิดปกติของการอักเสบของแผลผ่าตัด อาการไข้ ปวดท้อง มีตกขาวที่มีกลิ่นเหม็น ควรมาพบแพทย์
        
        การดูแลความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์และซับให้แห้ง
        
        หลีกเลี่ยงกิจกรรมที่เพิ่มแรงดันในช่องท้อง เพื่อป้องกันแผลแยก
        
        Ambulation
  - - - อายุ ส่วนมากพบในหญิงวัยหมดระดู อายุมากกว่า 65 ปีขึ้นไป
      - ประวัติระดูหมดเร็ว ไม่มีบุตร มีคู่นอนหลายคนที่มีโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
      - การติดเชื้อเรื้อรังบริเวณอวัยวะเพศมาก่อน
      - เคยเป็นมะเร็งปากมดลูกมาก่อน เชื้อ HPV
      - ภาวะภูมิคุ้มกันลดต่ำลง
      - โรคประจำตัว เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง
      - ปัจจัยส่งเสริม เช่น สูบบุหรี่
    - - คันที่ปากช่องคลอดเรื้อรัง (pruritus vulva)
      - มีก้อนลักษณะขุรขระเหมือนหูดขนาดใหญ่หรือแผลเรื้อรังที่ปากช่องคลอดหรือ labia majora มีหนองหรือเลือดออกที่แผล
      - ต่อมน้ำเหลืองที่ขาหนีบโต
    - - ตัดชิ้นเนื้อไปตรวทางพยาธิวิทยา เป็นการวินิจฉัยที่แน่นอนที่สุด
    - - การผ่าตัด
        
        Radical wide excision เป็นการผ่าตัดที่ตัดรอยโรคออกให้ลึกและกว้าง โดยห่างจากขอบมะเร็งอย่างน้อย 1 cm
        
        Simple vulvectomy หรือ Hemivulvectomy อาจจำเป็นต้องทำให้กรณีที่มีรอยโรคเกิดขึ้นหลายๆแห่ง
        
        Redical vulvectomy และ Inguinal lymphadenectomy การผ่าตัดอวัยวะสืบพันธุ์ออกและเลาะต่อมน้ำเหลืองออกจากขาหนีบทั้ง 2 ข้าง
      - รังสีรักษาหลังผ่าตัด
      - เคมีบำบัด
    - - พบมาก ในผู้ป่วยที่มีขนาดของมะเร็งโตกว่า 4 cm และขอบเขตของการผ่าตัดห่างจากมะเร็งน้อยกว่า 2 cm วิธีการรักษาจะใช้รังสีรักษาร่วมกับการผ่าตัด
      - การกลับเป็นซ้ำในที่อื่นๆ พบมากขึ้นถ้าจำนวนของต่อมน้ำเหลืองมีมะเร็งมากกว่าหรือเท่ากับ 3 ต่อมขึ้นไป จะรักษาด้วยวิธีเคมีบำบัด หรือเคมีบำบัดร่วมกับรังสีรักษา
    - - การพยาบาลก่อน – หลังผ่าตัด
        
        โดยเฉพาะหลังผ่าตัด Redical vulvectomy อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนได้มาก เช่น แผลแยก แผลอักเสบติดเชื้อ ติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ น้ำเหลืองคั่งโคนขาหนีบ
      - การพยาบาลผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาด้วยรังสี
        
        การพยาบาลทางด้านร่างกายก่อนฉายรังสี
        
        การตรวจร่างกาย ซักประวัติต่างๆการตั้งครรภ์ การตรวจทางห้องปฎิบัติการ การตรวจพิเศษทางเอ็กซเรย์
        
        แนะนำเกี่ยวกับเสื้อผ้า เครื่องแต่งกาย
        
        แนะนำเกี่ยวกับการรับประทานอาหาร
        
        การรับประทานยา
        
        การตรวจนับเม็ดเลือด
        
        การพยาบาลหลังฉายรังสี
        
        ดูแลผิวหนังบริเวณที่ฉายรังสี
        
        การรับประทานอาหาร
        
        แนะนำพักผ่อนให้เพียงพอ
        
        แนะนำอยู่ในที่อากาศถ่ายเท
        
        ออกกกำลังกาย
        
        มาตรวจตามแพทย์นัด
  - - - เชื้อHuman papillomavirus(HPV)
        
        โดยเฉพาะ type 16,18,31,35,45,51,52,58,59,61,66-68
        
        type16 ก่อให้เกิดชนิด squamous cell cancinoma มากที่สุด
        
        type 18 เกิดชนิด adenocarcinoma
    - - มีเพศสัมพันธ์ตั้งแต่อายุน้อยกว่า20ปี
      - มีคู่นอนหลายคน
      - มีบุตรมาก
      - มีประวัติการเป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
      - การสูบบุหรี่
      - โรคภูมิคุ้มกันบกพร่อง เช่นโรคเอดส์หรือ รับประทานยาภูมิต้านทานเช่น Steroid
    - - squamous cell carcinoma(scc)
        
        แบ่งความรุนแรงได้ 3ระดับ
        
        well
        
        moderately
        
        poorly differentiated carcinoma
      - Adenocarcinoma พบบริเวณ Endocervix
    - - เกิดจากเซลล์ผิดปกติของเซลล์เยื่อบุปากมดลูก เรียกว่า dysplasia disorder growth
      - การเปลี่ยนแปลงของเซลล์ เกิดขึ้นที่ T-cell เป็นบริเวณรอยต่อ ระหว่าง squamous epithelial cell และ columnal E cellที่อยู่รอบ external os
      - แต่ถ้าหากมีการติดเชื้อ HPV เซลล์ T cell จะเติบโตเพิ่มจำนวนมากขึ้นและมีรูปร่างผิดปกติไปจากเดิมมาก
    - - ระยะก่อนลุกลาม(CIN) ไม่มีอาการผิดปกติ
      - ตกขาวในระยะลุกลาม พบตกขาวเป็นมูกใสหรือน้ำไหลออกจากช่องคลอด
      - อาจมีอาการของโรคลุกลามไปยังอวัยวะอื่น
      - มีเลือดออกผิดปกติทางช่องคลอด
    - - cervical punch biopsy มักทำร่วมกับ colposcopy
      - Endocervical curelttage:ECC
      - ตรวจภายใน และ PAP smear
      - Cervical conization บริเวณ T cell
      - การซักประวัติ ตรวจร่างกาย
      - Loopelectrosurgical procedure:LEEP
      - Lab
    - - การแพร่กระจายทางหลอดน้ำเหลือง(Lympatic spreading)
      - การแพร่กระจายไปทางหลอดเลือด พบในระยะสุดท้ายมักพบร่วมกับการแพร่กระจายที่ต่อมน้ำเหลือง
      - การลุกลามโดยตรง
        ลุกลามไปยังเนื้อเยื่ออวัยวะข้างเคียง เช่น ปากมดลูก และ Parametrium
    - - ระยะก่อนลุกลาม(CINและCIS)
        
        CIN I และ II : ใช้การจี้ไฟฟ้า(Electrocautery)การจี้ด้วยความเย็น(Cyousrgery),LEEP,Laser vaporization และ f/u PAP smear ทุก 3-6 month
        
        CIN III และ CIS อาจทำTAH ในรายที่มีอายุมากหรือไม่ต้องการมีบุตร
        
        การผ่าตัดอื่น
        
        Extrafascial hysterectomy (type I) การตัดเฉพาะตัวมดลูกและปากมดลูกออก
        
        Modified redical hysterectomy (type II) การตัดมดลูกและปากมดลูกออกรวม
        
        adical hysterectomy (type III) การตัดมดลูกและปากมดลูกรวมถึงตัด uterine artery
        
        Extended redical hysterectomy (type IV)
        
        Partial exenterating (type V) การผ่าตัดวิธีนี้จะตัดบางส่วนของท่อไต (ureter) ส่วนปลายและกระเพาะปัสสาวะออกร่วมด้วย
      - ระยะลุกลาม(Stage HV)
        
        Stage I ถึง IIA : บางรายทำWertheim's operation หรือ Radical hysterectomy c pelvicnode dissection (RHND)
        
        รังสีรักษา : จะใช้เป็นการรักษาหลักในผู้ป่วยมะเร็งปากมดลูก Stage II-IVโดยใช้ external radiation และ intracavitary radiation อาจให้ยาเคมีบำบัดร่วมด้วย
        
        เคมีบำบัด: การให้ยาเคมีบำบัดอย่างเดียวในผู้ป่วยที่ไม่สามารถจะรับการรักษาด้วย การผ่าตัดหรือรังสีรักษาแล้ว
    - - การพยาบาลก่อน-หลังผ่าตัด
      - การพยาบาลผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาด้วยรังสีรักษา
      - การพยาบาลผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาด้วยเคมีบำบัด
      - การพยาบาลผู้ป่วยระยะสุดท้าย
    - - เสียเลือดมาก
      - การอักเสบติดเชื้อ
      - ภาวะ bladder atony ประเมินจาก residual urine > 50-150 ml
      - การเกิด fistula: vesicovaginal, ureterovaginal fistulae
      - การเกิด serocoele หรือ lymphocyte
  - - - เกิดขึ้นตามหลังการตั้งครรภ์ไข่ปลาอุก
        
        โดยมีการแพร่กระจายเข้าไป
        
        ชั้นของกล้ามเนื้อมดลูก
        
        เข้าสู่กระแสเลือดแล้วกระจายไปยังอวัยวะสืบพันธุ์ส่วนล่างหรือปอด
      - แบ่งออกเป็น 2 ชนิด
        
        Nonmetastatic trophoblastic disease (NMTD)
        
        มะเร็งเนื้อรกที่มีการลุกลามเฉพาะที่ตัวมดลูกเท่านั้น
        
        Metastatic trophoblastic disease (MTD)
        
        มะเร็งชนิดที่มีการแพร่กระจายทางหลอดเลือด เกิดหลัง molar pregnancy
    - - เลือดออกกะปริดกะปรอยทางช่องคลอด
        
        เนื่องจาก
        
        มีการแพร่กระจายของมะเร็งเข้าไปในกล้ามเนื้อหรืออาจทะลุจนมีเลือดออกในช่องท้องได้
      - central necrosis และมีเลือดออกภายในก้อนมะเร็ง
        
        ผู้ป่วยจึงมีอาการหลากหลายแล้วแต่ตำแหน่งที่มะเร็งแพร่กระจาย
        
        เช่น
        
        เลือดออกผิดปกติทางช่องคลอด
        
        ซึ่งเป็นอาการหลักของมะเร็งชนิดนี้
        
        ตัว/ตาเหลือง
        
        ปัสสาวะเป็นเลือด
        
        ไอเป็นเลือด
      - เลือดออกผิดปกติทางช่องคลอด มักเกิดในไตรมาสแรก เป็นอาการที่พบมากที่ และ ½ ของผู้ป่วยจะมีภาวะโลหิตจางร่วมด้วย
        
        มดลุกมักโตกว่าอายุครรภ์ พบได้ 50% อีก 25% ขนาดเท่ากับอายุครรภ์ และอีก 25% ขนาดเล็กกว่าอายุครรภ์
        
        Hyperemesis gravidarum พบ 1 ใน 3 ของผู้ป่วย
        
        Preeclampsia ซึ่งพบได้เร็วในไตรมาสที่ 2 เป็นสิ่งเตือนใจให้สงสัย molar pregnancy
        
        Clinical hyperthyroidism พบได้ในบางรายงาน (2-7%) เชื่อว่าเกิดจาก hCG ที่สูงขึ้นไปจับกับ TSH receptor site แล้วกระตุ้นให้ต่อมธัยรอยด์มีการทำงานมากกว่าปกติ (hyperfunction)
        
        อาการปวดท้องสาเหตุจาก theca lutein cysts พบได้ 15% ของผู้ป่วย
    - - ซักประวัติ
        
        เกี่ยวข้องกับอวัยวะที่มีเนื้องอกกระจายออกไป
        
        เช่น
        
        อาการไอเป็นเลือด
        
        เหนื่อย
        
        ปวดศีรษะ
        
        ตามัว
        
        อุจจาระหรือปัสสาวะเป็นเลือด
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        เจาะเลือดหา tumor marker
        
        ได้แก่
        
        เบต้า-hCG
        
        ผลชิ้นเนื้อที่ตรวจได้เป็น choriocarcinoma
      - การตรวจพิเศษ
        
        Chest X-ray
        
        ใช้ในการตรวจหาการแพร่กระจายไปยังปอด
        
        CT scan
        
        ตรวจการแพร่กระจายไปยังสมอง
        
        Ultrasound
        
        จะพบ Metastatic evidence รอยโรคที่มีการแพร่กระจาย
    - - ผู้ป่วยกลุ่ม low risk
        
        ใช้การผ่าตัด Total Abdominal Hysterectomy + การรักษาด้วยเคมีบำบัด(Metrotexate+Actinomycin D)
      - การรักษาผู้ป่วยกลุ่ม high risk
        
        ใช้การผ่าตัด Total Abdominal Hysterectomy + การรักษาด้วยเคมีบำบัด (Metrotrexate+Actinomycin D+Cyclophosphmide)
    - - ระยะเวลาเฉลี่ยที่คาดว่า hCG จะกลับสู่ปกติ คือ 73 วัน
        
        การตรวจติดตามการรักษาควรมีแนวทาง ดังนี้
        
        ตรวจวัด hCG ที่ 48 ชม. หลังการ evacuation จากนั้นตรวจซ้ำทุก 1 สัปดาห์ จนกว่าผลเป็นลบติดกัน 2ครั้ง จากนั้นตรวจทุก 1-2 เดือนเป็นเวลา 1 ปี
        
        ตรวจภายในเป็นระยะทุก 2 สัปดาห์
        
        เพื่อดูขนาดมดลูก รังไข่ และการแพร่กระจายมายังอวัยวะสืบพันธุ์
        ส่วนล่าง หลังจากผลการตรวจเป็นปกติทุกอย่างให้ตรวจซ้ำทุก 3 เดือน
        
        ตรวจภาพรังสีทรวงอกซ้ำ กรณีที่ระดับ hCG คงที่หรือสูงขึ้น เพื่อค้นหาว่ามีการกระจายไปที่ปอดหรือไม่
        
        ในผู้ป่วยที่ได้รับยาเคมีบำบัด แนะนำให้คุมกำเนิดอย่างน้อย 1 ปี ถ้ายังไม่ตั้งครรภ์ให้ตรวจ hCG ซ้ำ ทุก ๆ 6 เดือน ไปอย่างน้อย 5 ปี
        
        การให้ยาเคมีบำบัด พิจารณาให้ยาเมื่อ
        
        ระดับ hCG สูงขึ้น คือ ระดับ hCG สูงขึ้นมากกว่าค่าเดิม 10% โดยตรวจยืนยันซ้ำอีก 1 ครั้ง ตามเกณฑ์ของ GOG
        
        ระดับ hCG คงที่ (plateau) คือ ระดับ hCG เปลี่ยนแปลงไปน้อยกว่า 10% ของค่าเดิม ตามเกณฑ์ของ GOG) ติดต่อกัน 3 ครั้ง ในเวลา 2 สัปดาห์ (วันที่1, 8, 15)
        
        ตรวจพบว่ามี metastases
        
        ผลการตรวจทางพยาธิวิทยาเป็น choriocarcinoma หรือ PSTT หรือ invasive mole
  - - - ภาวะตั้งครรภ์ที่ผิดปกติ โดยมีการเปลี่ยนแปลงของไข่ที่ผสมแล้ว กลายเป็นถุงน้ำจำนวนมากมาย
    - - อายุ
        
        หญิงตั้งครรภ์ที่มีอายุ > 40 ปี
      - มีประวัติเคยครรภ์ไข่ปลาอุกมาก่อน
      - มีระดูน้อยหรือมีระดูช้ากว่าปกติ
    - - Partial molar pregnancy
        
        ภาวะเซลล์ที่ผิดปกติเจริญขึ้นมาพร้อมกับตัวอ่อนทารก
      - Complete molar pregnancy
        
        คือภาวะเซลล์ที่ผิดปกติเจริญขึ้นมาทั้งหมด ไม่มีการเติบโตของตัวอ่อน
    - - คล้ายตั้งครรภ์
        
        คลื่นไส้อาเจียนรุนแรง
        
        ประจำเดือนไม่มา
      - เลือดออกผิดปกติทางช่องคลอด ลักษณะสีแดงเข้ม (prune-juice color)
      - พบเม็ด Moles คล้ายสาคูหลุดออกทางช่องคลอด
      - ภาวะครรภ์เป็นพิษ
        
        ตัวบวม
        
        พบโปรตีนในปัสสาวะ
        
        BP สูง
        
        มี hyperreflexia
      - Hyperthyroidism พบ free T3, free T4 สูง และ TSH ต่ำ
      - ขนาดมดลูกโตผิดปกติ
      - No feral heart sound / No fetus part
      - มีถุงน้ำชนิด Theca lutein cyst
      - Trophoblastic embolization
        
        เกิดจาก Trophoblast cell กระจายไปที่ปอด จะมีอาการ
        
        เจ็บหน้าอก
        
        หายใจลำบาก
        
        หัวใจเต้นเร็ว
        
        ได้ยินเสียงกรอบแกรบ (rales)
        
        X-ray พบ pulmonary infiltrates
    - - ซักประวัติ
      - การตรวจร่างกาย: ตรวจภายใน
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        เจาะเลือดตรวจหาระดับ β -hCG ห้ามมากกว่า 100,000 m lU/ml
      - การตรวจพิเศษ
        
        Chest X-ray
        
        มี bilateral pulmonary infiltration
        
        Amniography
        
        การฉีดสารทึบแสงเข้าไปในโพรงมดลูกแล้วถ่ายภาพ X-ray
        
        ปัจจุบันไม่นิยมทำแล้ว
        
        Pelvic Ultrasonography
        
        มี่ถุงน้ำเล็กๆจำนวนมาก (snow storm pattern)
    - - การให้ยาเคมีบำบัด ป้องกันภาวะ Malignant trophoblastic disease
      - นัดตรวจติดตามการรักษาภายใน 2 ปีแรก
        
        เพื่อติดตามดูระดับ β-hCG ทุก 1-2 สัปดาห์ ร่วมกับการใช้ยาคุมกำเนิดอย่างน้อย 1 ปี
      - การทำให้ภาวะตั้งครรภ์สิ้นสุดลง
        
        Hysterectomy
        
        ปัจจุบันไม่นิยมทำเนื่องจากทำให้เสียเลือดมาก
        
        สามารถทำได้ในผู้ป่วยที่ไม่ต้องการมีบุตรอีก
        
        มี 2 แบบ
        
        Hysterectomy with mole in situ เสี่ยงเสียเลือดมาก
        
        Hysterectomy after suction curettage เสียเลือดน้อยกว่าเพราะมดลูกมีขนาดเล็กลง
        
        Suction curettage
        
        ทำในรายที่เกิน 12 สัปดาห์
        
        ควรให้ oxytocin ทางหลอดเลือดดำหลังขูดมดลูกอีก 24 ชั่วโมงเพื่อลดการเสียเลือด
        
        Uterine curettage
        
        ขูดมดลูก (อายุครรภ์ไม่เกิน 12 สัปดาห์)
  - - - คลำได้ก้อน หากก้อนโต
      - ปวดท้องรุนแรงเวลาเกิดการบิดขั้ว
      - หน้ามืด ใจสั่น ตัวเย็น จากการเสีย
        เลือดในช่องท้อง
    - - การผ่าตัด SO Lt. or Rt. / BSO
        (Salpingo-oophorectomy, Bilateral SO)
        
        การตัดมดลูกออกพร้อมทั้งปากมดลูกและรังไข่ทั้ง 2 ข้าง
        
        นิยมทำในกรณีที่ผู้ป่วยอายุมาก
        
        รังไข่ที่หมดหน้าที่แล้วมีรอยโรค
        
        มีเนื้องอกมะเร็งที่อื่น
        
        ฮอร์โมนเอสโตรเจนทำให้มะเร็งลุกลาม
    - - การเตรียมก่อนผ่าตัด
        
        ซักประวัติการ
        เคยได้รับการผ่าตัดทางนรีเวช
        
        การส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        CBC
        
        Blood group
        
        Coag
        
        FBS
        
        UA
        
        VDRL
        
        HBsAg
        
        Anti-HIA
        
        ส่ง chest x-ray
        
        ส่งตรวจ EKG
        
        การให้ยา Antibiotic ก่อน OR (บางราย)
        
        การดูแลผู้ป่วยเฉพาะกลุ่มโรค
      - การพยาบาลหลังผ่าตัด
        
        24-48 ชม.แรก เฝ้าระวังการเกิดภาวะแทรกซ้อนจากการผ่าตัด การวางยาสลบ หรือจากโรคแทรกซ้อนประจำตัวผู้ป่วย
        
        ระดับความรู้สึกตัว
        
        ระบบไหวเวียนเลือด
        
        BP, P ระวัง Hypovolemic shock
        
        ระบบการหายใจ
        
        RR > 12 ครั้ง/นาที ระวัง
        Hypoventilation, ARDS, Atelectasis
        
        ระบบขับถ่ายปัสสาวะ
        
        2 more items...
        
        การดูแลภายหลังจากผ่าตัด 48 ชม. ถึง 4 วันหลังผ่าตัด
        
        การดูแลปรับปรุงร่างกายทุกระบบและจิตใจกลับมาปกติ
        
        การติดตามป้องกันการเกิดภาวะแทรกซ้อน หลัง 48 ชม.
        
        Atelectasis
        
        UTI
        
        Pneumonia
        
        Deep vein thrombosis
        
        wound infection
        
        Drug fever
        
        การให้คำแนะนำการปฏิบัติตัวเมื่อกลับบ้าน
        
        กรณีทำ Lt./Rt. SO จะเหลือรังไข่ 1 ข้าง จะยังมีประจำเดือน
        แต่อาจนานกว่าปกติ
        
        กรณีทำ BSO จะมีปัญหา Menopause หากรุนแรงให้ขอ
        ฮอร์โมนทดแทน
      - Discharge paln เน้น F/U เพื่อฟังผลชิ้นเนื้อ
  - - - โรคที่เกิดจากการที่มีเซลล์มะเร็งเจริญเติบโตในรังไข่* จัดเป็นโรคที่มีอัตราการเสียชีวิตมากที่สุดของมะเร็งอวัยวะสืบพันธุ์ผู้หญิง
    - - 1.มะเร็งเยื่อบุผิวรังไข่ (Epithelial cell tumors)
        
        เป็นกลุ่มที่พบได้บ่อยที่สุดประมาณ 90% ของมะเร็งรังไข่ทั้งหมด
        
        แบ่งเป็น 2 แบบ
        
        มะเร็งรังไข่ที่มีความรุนแรงของโรคต่ำ (Low grade tumor)
        
        มะเร็งรังไข่ที่มีความรุนแรงของโรครุนแรง (High grade tumor)
      - 2.มะเร็งฟองไข่ (Germ cell tumors)
        
        มักพบได้ในเด็กและในหญิงอายุน้อย
      - 3.มะเร็งเนื้อรังไข่ (Stromal cell tumors)
        
        เป็นกลุ่มที่พบได้น้อยมาก
    - - อายุ 40-60 ปี
      - การมีระดู
      - สิ่งแวดล้อม สารเคมี (Talc) มลพิษ
      - ปัจจัยเกี่ยวกับการตั้งครรภ์ การคุมกำเนิด มีบุตรน้อยหรือมีบุตรยาก
      - ความผิดปกติของการทำงานของรังไข่ เช่น ระดูผิดปกติ มีระดูเร็วหรือหมดช้า
      - พันธุกรรม: familial ovarian carcinoma
      - การได้รับฮอร์โมน
    - - คลำพบก้อน
        
        ก้อนโตกดอวัยวะข้างเคียง : ปัสสาวะบ่อย ท้องผูก ปวดหน่วงท้องน้อย
      - มีอาการท้องอืด ท้องน้อยโต หรือ ascites แน่นอึดอัดท้อง
      - มีเลือดออกผิดปกติหรือออกกะปริดกะปรอย
      - Functional tumor : เช่น อาการเป็นสาวก่อนวัยอันควร ขนดก เสียงแหบห้าว
      - มีอาการของระบบทางเดินอาหาร เช่น ท้องเสีย ท้องผูก
      - ข้อสังเกต อาการทางคลินิกที่สำคัญ 3 ประการ
        
        อายุมากกว่า 40 ปี
        
        มีประวัติการทำงานของรังไข่ผิดปกติ เช่น มีระดูตั้งแต่อายุน้อย ระดูผิดปกติบ่อย
        
        มีอาการของระบบทางเดินอาหารผิดปกติเป็นเวลานาน เช่น ท้องอืด ท้องเฟ้อ และไม่ตอบสนองต่อการใช้ยาลดกรดหรือยาเคลือบกระเพาะอาหาร
    - - ระยะที่ 1
        
        ระยะ IA
        
        เนื้อมะเร็งอยู่ที่รังไข่ 1 ข้าง
        
        ระยะ IB
        
        เนื้อมะเร็งอยู่ที่รังไข่ 2 ข้างและยังไม่ออกนอกรังไข่
        
        ระยะ IC
        
        มะเร็งอยู่ในรังไข่ข้างใดข้างหนึ่ง หรือสองข้างร่วมกับมะเร็งอยู่ที่ผิว ของรังไข่ หากมะเร็งเป็นถุงน้ำและถุงน้ำแตกออกพบเซลล์มะเร็งในช่องท้องพบ ascites
      - ระยะที่ 2
        
        ระยะ IIA
        
        มะเร็งลุกลามเข้าอวัยวะสืบพันธุ์ เช่น ช่องคลอด(vagina) มดลูก (uterus) ท่อนำไข่ (fallopian tube)
        
        ระยะ IIB
        
        มะเร็งลุกลามเข้าไปในช่องเชิงกราน เช่น กระเพาะปัสสาวะ
        
        แต่ยังไม่ลามเข้าไปในอวัยวะในช่องท้อง
        
        ระยะ IIC
        
        มะเร็งแพร่กระจายในช่องท้อง มี ascites
      - ระยะที่ 3
        
        ระยะ IIIB
        
        มะเร็งมีขนาดเล็กกว่า 2 cm ไม่พบกระจายไปต่อมน้ำเหลือง
        
        ระยะ IIIC
        
        มะเร็งมีขนาดใหญ่กว่า 2 cm พบมะเร็งที่ต่อมน้ำเหลือง
        
        ระยะ IIIA
        
        มะเร็งกระจายไปยังช่องท้อง แต่มีขนาดเล็กมากไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า ต้องใช้กล้องจุลทรรศน์
      - ระยะที่ 4
        
        ระยะ IVA
        
        เป็นระยะที่พบเซลล์มะเร็งในของเหลวซึ่งสร้างขึ้นรอบ ๆ ปอด
        
        ระยะ IVB
        
        เป็นระยะที่มะเร็งมีการแพร่กระจายเข้าสู่กระแสเลือดออกนอกช่องท้องไปยังอวัยวะหรือเนื้อเยื่ออื่น ๆ ของร่างกาย
    - - ประวัติ: พันธุกรรม
      - อาการและอาการแสดง
      - ตรวจภายใน: คลำได้ก้อนที่ปีกมดลูก
      - ตรวจร่างกาย: คลำพบก้อนที่ช่องท้อง ascites ต่อมน้ำเหลืองโต
      - การตรวจอัลตราซาวนด์ (Ultrasound exam)
      - Tumor marker ของมะเร็งรังไข่ ได้แก่ CA-125
      - CT scan
      - การตัดชิ้นเนื้อส่งตรวจทางพยาธิวิทยา (Biopsy)
    - - 1.การผ่าตัด (Surgery)
        
        การผ่าตัดมดลูกและปากมดลูก (Hysterectomy)
        
        การผ่าตัดรังไข่และท่อนำไข่ในข้างที่เป็นมะเร็งออก
        
        การผ่าตัดรังไข่และท่อนำไข่ออกทั้งสองข้าง (Bilateral salpingo-oophorectomy)
        
        การผ่าตัดโอเมนตัมหรือเนื้อเยื่อที่บุช่องท้องออก (Omentectomy)
        
        การผ่าตัด TAH with BSO with Omentectomy
      - 2.การให้ยาเคมีบำบัด (Chemotherapy)
        
        เป็นการใช้ยาเพื่อทำลายเซลล์มะเร็งหรือยับยั้งการแบ่งตัวของเซลล์มะเร็ง
      - 3.การให้ยารักษาตรงเป้า (Targeted therapy)
      - 4.การใช้รังสีรักษา (Radiation therapy)
      - 5.การรักษาด้วยภูมิคุ้มกันบำบัด (Immunotherapy)
    - - การพยาบาลขณะได้รับรังสีรักษา เคมีบำบัด
      - การพยาบาลตามอาการของโรค เช่น การเจาะท้อง
        (Abdominal tapping)
      - การพยาบาลก่อน - หลังผ่าตัด
- - - - เลือดที่ถูกขับถ่ายออกจากมดลูกออกมาทางช่องคลอด ทุก ๆ เดือน
      - ระดูเป็นการเปลี่ยนแปลงของระบบสืบพันธ์เพศหญิงทำงานร่วมกันของ ระบบต่อมไร้ท่อและอาศักการทำงานร่วมกับ Hypotalamus , pituitary gland , Ovary เรียกว่า Hypothalamus-pituitary-ovarian axis (HPO axis)
    - - มี4 ระยะ
        
        3.Ovulation phase
        
        ช่วงที่มีการแบ่งเซลล์ของไข่จนกระทั่งหลุดออกจากไข่ใช้เวลา 3-4 วัน
        
        มี HPO axis กระตุ้นให้ Estrogen เพิ่มขึ้น และ LH peak เกิดการตกไข่
        
        1.Menstrual Phase
        
        ระยะที่มีระดูตก
        
        4.Luteal phase
        
        ถุงเจริญเป็น Corpus luteum หลังตกไข่ 12-14 วัน ผลิต Estrogen , Progesterone
        
        HPO axis จะยับยั้ง GnRH ให้ลดลง ทำให้ Corpus luteum สลาย
        
        2.Follicular phase
        
        ถุงไข่เจริญเติบโตเต็มสมบรูณ์พร้อมตกไข่ ใช้เวลา 10-14 วัน
      - วงรอบของระดู
        
        Polymenorrhagia
        
        ระยะห่างของรอบระดู < 21 วัน
        
        Oligomenorrhea
        
        ระยะห่างของรอบระดู > 35 วัน
        
        Metrorrhagia
        
        ระยะห่างของรอบระดูและระยะเวลาที่มีระดูไม่แน่นอน
        
        Menorrhagia
        
        ระยะเวลาที่มีระดูเกิน 7 วัน
        
        Menometrorrhagia
        
        ระยะที่มีระดูนานหรือมาก
        
        Hypomenorrhea
        
        ปริมาณของเลือดระดูน้อย
        
        Hypermenorrhea
        
        ปริมาณของเลือดระดู > 80
    - - อาการปวดระดู (Dysmenorrhea)
        
        หมายถึง
        
        อาการปวดท้องน้อยที่สัมพันธ์กับรอบระดู เป็นอาการที่พบบ่อย ความรุนแรงในแต่ละบุคคลจะมีความแตกต่างกันบางรายมีอาการปวดเล็กน้อยแต่บสงรายมีอาการปวดมาก เป็นต้น
        
        สาเหตุ
        
        1.ปฐมภูมิ
        
        เกิดจาการหดรัดตัวของมะลูกขณะมีระดูเกิดขึ้นในรอบที่มีการตกไข่ ไม่มีพยาธิสภาพในอุ้งเชิงกราน
        
        2.ทุติยภูมิ
        
        เกิดจากพยาธิสภาพภายในอุ้งเชิงกราน
        
        ตื่งเนื้อในโพรงมดลูก
        
        การติดเชื้อในอุ้งเชิงกราน
        
        โรคเนื้องอกมดลูก
        
        ความผิดปกติแต่กำเนิดในอุ้งเชิงกราน
        
        โรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่
      - ภาวะขาดระดู
        (Amenorrhea)
        
        หมายถึง
        
        ภาวะขาดระดูนานกว่าหรือเท่ากับ 6 เดือน หรือขาด 3 รอบระดูขึ้นไป ในสตรีที่เคยมีระดูมาก่อน
        
        ภาวะขาดระดูแบ่งเป็น 2 ประเภท
        
        1.ภาวะขาดระดูปฐมภูมิ
        
        หมายถึง
        
        สตรีที่ไม่เคยมีประจำเดือนตั้งแต่สาว
        
        2.ภาวะขาดระดูทุติยภูมิ
        
        หมายถึง
        
        สตรีที่เคยมีระดูแต่ต่อมามีการขาดระดูติดต่อกันอย่างน้อย 6 เดือนหรือ 3 รอบ
        
        สาเหตุ
        
        ตั้งครรภ์
        
        ภาวะเครียด
        
        ภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานผิดปกติ
        
        ภาวะอ้วน
        
        ภาวะ Ploycystic ovary syndrom คือภาวะที่รังไข่เกิดภาวะตกไข่ไม่สม่ำเสมอหรือไข่ไม่ตกเรื้อรัง
        
        การทำงานของรังไข่ล้มเหลวก่อนกำหนดจากการฉายรังสี/รังสีรักษา การให้ยาเคมีบำบัด
        
        ภาวะน้ำนมไหลโดยที่ม่ได้อยู่ในระยะที่่มีการให้นมบุตร
      - ภาวะเลือดออกผิดปกติจากโพรงมดลู (AUB)
        
        หมายถึง
        
        ภาวะเลือดออกผิดปกติจากโพรงมดลูกมีลักษณะแต่กต่างจากระดูปกติ เช่น
        
        ความสม่ำเสมอ
        
        ความถี่
        
        ระยะเวลา
        
        ปริมาณเลือดที่ออก
        
        ชนิดของระดู
        
        ระดูที่มีไข่ตก
        
        ไม่มีการฝังตัวของตัวอ่อน เยื่อบุโพรงมดลูกจะขาดเลือด มีการลอกหลุดของเยื่อโพรงมดลูก ในระยะ Secretory P. เป็นระดู
        
        ระดูที่ไม่มีไข่ตก
        
        มีการหลุดของเยื่อโพรงมดลูกในระยะ Proliferative รู้ได้จากการขวดมดลูกเท่านั้น
        
        แบ่งออกเป็น 2กลุ่ม
        
        กลุ่มที่มีพยาธิสภาพ
        
        โรคต่าง ๆ
        
        กลุ่มที่ไม่มีพยาธิสภาพ
        
        หมายถึง
        
        ไม่มีโรคหรือพยาธิสภาพในอุ้งเชิงกรานหรือมดลูกเรีกว่า DUB
        
        แบ่งออกเป็น 2 ชนิด
        
        Ovulatory DUB
        
        หมายถึง
        
        1 more item...
        
        ระยะ
        
        3 more items...
        
        Anovulatory DUB
        
        หมายถึง
        
        1 more item...
        
        เกิดจาก HPO ทำงานไม่สมดุลกัน รังไข่สร้าง Es.มาก กระตุ้นให้เยื่อบุโพรงมดลูกแบ่งตัวมากเกิดจากการหลุดลอกบางส่วน จึงพบ estrogen breakthrough bleeding ส่วนไม่มีการตกไข่ก็ไม่มี Corpus luteum จึงไม่มีการสร้าง Pg.
        
        การตรวจวินิจฉัย
        
        การซักประวัติ
        
        ประวัติส่วนตัว
        
        ประวัติประจำเดือน
        
        ประวัติการมีเพศสัมพันธ์และการคุมกำเนิด
        
        สาเหตุของการมีเลือดออก
        
        ประวัติบาดเจ็บ
        
        ประวัติการเจ็บป่วย
        
        การตรวจร่างกาย
        
        ตรวจร่างกายทั่วไป
        
        การตรวจภายใน
        
        การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        ตรวจปัสสาวะ
        
        ตรวจ CBC และ Coagulogram
        
        ตรวจหาระดับฮอร์โมน
        
        ตรวจทางเซลล์วิทยา
        
        การรักษาด้วยยา
        
        Stop bleeding
        
        ป้องกันไม่ให้เลือดออกซ้ำ
        
        ควบคุมระดู
        
        เพื่อลดปริมาณเลือดระดู
        
        การผ่าตัด
        
        ผ่าตัดมดลูก
        
        ผ่าตัดแบบ Conservative
        
        การพยาบาล
        
        ประเมินความรุนแรงของการเสียเลือดและป้องกันภาวะซีด
        
        ป้องกันภาวะช็อค
        
        ป้องกันการติดเชื้อดูแลทำความสะอาดอวัยวะสืบพันธ์
        
        ต้องเตรียมผู้ป่วยก่อนและหลังผ่าตัด
        
        ประคับประคองด้านจิตใจ
    - - สาเหตุ
        
        เนื้องอกมดลูก
        
        หนองในมดลูก
        
        ปากมดลูกอักแสบและมีติ่งออกจากมดลูก
        
        ช่องคลอดอักเสบ
        
        เยื่อมดลูกหนาผิดปกติ
        
        เนื้องอดชนิดร้ายแรงที่ช่องคลอด
        
        มดลูกยื่นพ้นออกนอกช่องคลอด
      - การรักษา
        
        รักษาตามสาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะเลือดออก
  - - - การออกของทารกในครรภ์ที่ทำให้สิ้นสุดการตั้งครรภ์ก่อนอายุครรภ์ 20 สัปดาห์
      - ทารกมีน้ำหนักต่ำกว่า 500 กรัม
    - - ถ้ามีเลือดออกมากจากช่องคลอด อาจทำให้เกิดภาวะซีด โลหิตจาง และอาจช็อกและเสียชีวิตได้
      - อาจเกิดการติดเชื้อจากการมีเลือดออกทางช่องคลอดนาน หรือหากมีเศษรกค้างเป็นเวลานาน
      - ถ้ามีเลือดออกมากจากช่องคลอด อาจทำให้เกิดภาวะซีด โลหิตจาง และอาจช็อกและเสียชีวิตได้
    - - การเเท้งคุกคาม (Threatened abortion)
        
        อาการ
        
        จะมีเลือดออกไม่มากทางช่องคลอดแบบกะปริดกะปรอยโดยที่ปากมดลูกยังปิดอยู่
        
        ปวดท้องน้อยหรืออาจไม่มีอาการปวดท้อง
        
        การแท้งที่การตั้งครรภ์มีโอกาสดำเนินต่อไปได้
        
        การรักษา
        
        นอนพัก 24-48 ชม.
        
        ให้ยานอนหลับ ใหนอนพักมากๆ
        
        ห้ามทำงานหนัก
        
        งดร่วมเพศ
      - การทำเเท้งหลีกเลี่ยงไม่ได้ (Inevitabal abortion)
        
        ไม่สามารถตั้งครรภ์ต่อไปได้และตัวอ่อนก็จะแท้งออกมาเอง
        
        อาการ
        
        มีเลือดออกทางช่องคลอด มีอาการปวดท้องน้อยมากขึ้น และปากมดลูกเปิดแล้ว เนื่องจากการหดรัดตัวของมดลูก บางครั้งก็มีการแตกของถุงน้ำคร่ำร่วมด้วย
        
        การรักษา
        
        ให้นอนพัก ให้ยาแก้ปวด เจาะถุงน้ำคร่ำ เพื่อให้การแท้งสิ้นสุดลง ขูดมดลูก
      - การแท้งไม่ครบ (Incomplete abortion)
        
        การที่รกมีการหลุดลอกออกจากโพรงมดลูกแล้ว ปากมดลูกมีการเปิดออก และมีการหลุดของถุงการตั้งครรภ์ รกหรือตัวอ่อนออกมาแล้วบางส่วน แต่ยังเหลือการตั้งครรภ์บางส่วนในมดลูก
        
        อาการ
        
        คุณแม่จึงมีอาการปวดท้องน้อยมากและมีเลือดออกทางช่องคลอดมากจนทำให้ช็อกได้
        
        การรักษา
        
        ให้น้ำเกลือหรือให้เลือดทดแทน แล้วทำการขูดมดลูกเอาส่วนที่เหลือออกมาให้หมด เพื่อให้เลือดหยุดไหลโดยเร็วที่สุด และป้องกันการติดเชื้อในโพรงมดลูก
      - การแท้งครบ (Complete abortion)
        
        เป็นการแท้งทารกและรกออกมาทั้งหมดโดยสมบูรณ์
        
        อาการ
        
        มีอาการปวดท้องและมีเลือดออกมาจนหยุดไปเอง
        
        ไม่จำเป็นต้องขูดมดลูก
      - การแท้งค้าง (Missed abortion)
        
        เป็นการแท้งที่ทารกในครรภ์เสียชีวิตนานกว่า 8 สัปดาห์ในครรภ์แล้ว แต่คุณแม่ยังไม่ทราบ
        
        อาการ
        
        ไม่แสดงอาการใด ๆ นานนับเดือนก่อนที่จะแท้งออกมา ซึ่งในช่วงที่เกิดการแท้งค้าง อาการต่าง ๆ ของการตั้งครรภ์จะหายไป และจะมีการแท้งบุตรตามมาในภายหลัง
      - การแท้งเป็นอาจิณ(Habitual abortion)
        
        เป็นการแท้งติดต่อกันเกิน 3 ครั้งขึ้นไปในช่วงอายุครรภ์ใกล้เคียงกัน
        
        สาเหตุ
        
        ปากมดลูกปิดไม่สนิท (Cervical incompetence), การขาดฮอร์โมนเพศ, ความผิดปกติของโครโมโซม
      - การทำเเท้ง (Induced abortion)
        
        การทำแท้งเพื่อการรักษา(Therapeutic abortion)
        
        การทำแท้งที่ผิดกฎหมาย(Criminal abortion)
    - - โครโมโซมผิดปกติ
      - มดลูกผิดปกติและปากมดลูกหลวม
      - ความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกัน
      - โรคไทรอยด์ต่างๆ ทั้งภาวะไทรอยด์ฮอร์โมนเป็นพิษ และภาวะฮอร์โมนไทรอยด์ต่ำ และโรคเบาหวาน
      - ภาวะรังไข่มีถุงน้ำหลายใบ
      - การติดเชื้อแบคทีเรีย
      - ไลฟ์สไตล์ของคุณแม่ (สูบบุหรี่ กินเหล้า เมายา และอยู่ในสภาพแวดล้อมที่เป็นพิษ)
    - - หากเป็นการแท้งครั้งแรกที่ไม่ทราบสาเหตุ สามารถเฝ้ารอดูอาการในครรภ์ต่อไปได้ แต่หากแท้ง 2 ครั้ง แพทย์ต้องทำการตรวจเพิ่มเติมต่างๆ เพื่อหาสาเหตุและให้การรักษาตามสาเหตุ
      - หากมีภาวะปากมดลูกปิดไม่สนิทและมีการแท้งในช่วงไตรมาสที่ 2 ของการตั้งครรภ์ ต้องทำการเย็บปากมดลูก หรือหากมีเนื้องอกในโพรงมดลูกที่ทำให้เกิดการแท้งซ้ำ ต้องมีการตัดเนื้องอกออก
      - หากมีภาวะขาดฮอร์โมนเพศ เช่น โปรเจสเตอโรน (progesterone) ต้องมีการให้ฮอร์โมนเสริม
      - หากเป็นการแท้งแบบหลีกเลี่ยงไม่ได้ ต้องทำการขูดมดลูกหรือให้ยากระตุ้นการบีบตัวของมดลูก
      - หากเป็นการแท้งไม่ครบ ต้องทำการขูดมดลูก
      - หากเป็นการแท้งค้าง แพทย์จะทำการขูดมดลูก และ/หรือให้ยากระตุ้นการบีบตัวของมดลูก
    - - การซักประวัติ เช่น ประวัติการขาดประจำเดือน อาการแสดงถึงการตั้งครรภ์ที่มีอาการผิดปกติ เช่น มีเลือดออก
      - การตรวจภายใน ดูปากมดลูก
      - การตรวจอัลตราซาวนด์ เพื่อดูขนาดและวัดอายุครรภ์ของทารกได้ในกรณีที่จำประจำเดือนได้ไม่แน่นอน
      - การตรวจเลือด เพื่อดูฮอร์โมนการตั้งครรภ์
    - - เป็นวิธีการทางนรีเวชโดยการใช้เครื่องมือสอดเข้าไปทางช่องคลอดผ่านปากมดลูกเข้าไปในโพรงมดลูกเพื่อขูดเอาเยื่อบุโพรงมดลูกหรือเนื้อเยื่อที่อยู่ในโพรงมดลูกออกมาเพื่อการวินิจฉัยและการรักษาความผิดปกติที่เกิดจากมดลูก
      - ขั้นตอนการทำ
        
        1.ผู้ป่วยจะได้รับยาชาเฉพาะที่หรือการวางยาสลบ
        
        2.พยาบาลจะจัดท่าให้ผู้ป่วยอยู่ในท่านอนหงาย ขาทั้ง 2 ข้างวางบนขาหยั่ง
        
        3.แพทย์อาจตรวจภายใน ใส่เครื่องมือถ่างขยายช่องคลอดเพื่อที่จะเห็นปากมดลูก
        
        4.แพทย์จะใส่เครื่องมือขูดซึ่งเป็นห่วงโลหะเล็กๆ มีด้ามสัมผัสขูดเอาเซลล์บุโพรงมดลูกออกมา โดยเทคนิคปราศจากเชื้อ
        
        5.นำเนื้อเยื่อชิ้นเล็กๆ ที่ขูดได้ส่งตรวจทางพยาธิวิทยา การขูดมดลูกใช้เวลาประมาณ 15-20 นาที
      - ภาวะเเทรกซ้อน
        
        มดลูกทะลุ
        
        ติดเชื้อ
        
        เลือดออกมาก
  - - - การต้ังครรภ์ที่ไข่อสุจิปฏิสนธิกันแล้วตัวอ่อนไม่ได้ไปฝังตัวอยู่บริเวณโพรงมดลูกตามปกติ โดยจะพบการฝังตัว ท่ีบริเวณท่อนำไข่ได้มาก
    - - เคยมีประวัติท้องนอกมดลูกมาก่อน
      - มีการขัดขวางการเดินทางของไข่ที่ผสมแล้ว ไม่ให้เข้าในโพรงมดลูก
      - มีพังผืดรอบท่อนำไข่จากการอักเสบของอวัยวะในอุ้งเชิงกราน การติดเชื้อและไส้ติ่งอักเสบ
      - เคยได้รับการผ่าตัดในอุ้งเชิงกราน: ผ่าตัดที่ท่อนำไข่
      - เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดปกติ/ เนื้องอกมดลูก/ถุงน้ำ
      - การเคลื่อนของไข่ที่ผสมแล้วช้าพัฒนาการตัวอ่อนเร็วมากทำให้เกิดการฝังตัวเร็ว การคุมกำเนิดด้วย Progesterone Mini-pill ใส่ห่วงอนามัย (IUD)
    - - การตั้งครรภ์ที่ท่อนำไข่ 95%
      - การตั้งครรภ์ในช่องท้อง 1-2%
      - การตั้งครรภ์ที่รังไข่ 1-2%
      - การตั้งครรภ์ที่ปากมดลูก 0.4%
    - - ชนิดไม่แตก ทำให้ขาดประจำเดือน กดเจ็บแน่นๆ ที่ปีกมดลูกข้างเดียว
      - ชนิดแตก ทำให้ตกเลือดในช่องท้อง และเกิดช๊อคได้
      - ชนิดเรื้อรัง มีอาการอึดอัดในอุ้งเชิงกราน และพบก้อนที่ปีกมดลูก
    - - การแท้ง (Tubal abortion) พบในรายที่ไข่ฝังตัวที่ Ampula ของหลอดมดลูก (6-12 สัปดาห์)
      - การแตก (Ruptured) มักเกิดใน 12 สัปดาห์แรกของการตั้งครรภ์
        
        มีการยืดขยายของหลอดมดลูก ทำให้ไข่ที่ผสมแล้วฝังลึกลงถึงชั้นกล้ามเนื้อของมดลูก หรือฝังทะลุเข้าในช่องท้อง
        
        มีการแตกเข้าสู่ช่องท้อง และไปหาที่เกาะใหม่ เช่น ลำไส้ ถ้าเลือดมาเลี้ยงดีก็สามารถตั้งครรภ์จนครบกำหนดได้ เป็นการตั้งครรภ์ในช่องท้อง(Secondary abdominal pregnancy)
        
        บางรายมีการค้างในช่องท้องนาน หินปูนมาเกาะ เรียก เด็กหิน(Lithopedion)
    - - การตรวจหา HCG (Human Chorionic Gonadotropin) ในปัสสาวะ เพื่อดูการตั้งครรภ์
      - การตรวจหา HCG เลือดในครรภ์ปกติจะเพิ่ม 2 เท่า ทุก 2-4 วันแต่การตั้งครรภ์นอกมดลูก ต้องใช้เวลานานกว่า
      - Ultrasonography
      - การเจาะ cul-de-sac (Culdocentesis)
      - การตรวจเลือด (CBC) อาจพบว่ามีการลดลงของระดับเลือด (hematocrit) หรือไม่ก็ได้แต่ถ้าค่าเม็ดเลือดขาว (white blood cell count) มากกว่า 20,000 WBC/dl. บ่งถึงว่าน่าจะมีภาวะการติดเชื้อมากกว่าการตั้งครรภ์นอกมดลูก
      - Laparoscopy คือการส่องกล้องตรวจทางหน้าท้อง
    - - ดูแลให้ได้รับความสุขสบายจากอาการของวัยหมดระดู เช่น อาการร้อนวูบวาบ เหงื่อออกมาก ปวดศีรษะ
      - สร้างสัมพันธภาพและประเมินสภาพจิตสังคม ให้คำแนะนำคนครอบครัวเกี่ยวกับความช่วยเหลือดูแลสภาพจิตใจ
      - อธิบายตำแหน่งที่เกิดโรค ตำแหน่งที่เกี่ยวข้องกับแผนการรักษา การปฏิบัติตนก่อนและหลังการรักษา
      - แนะนำให้ผู้ป่วยออกกำลังกายแบบแอโรบิค เช่น ว่ายน้ำ ถีบจักรยาน หรือวิ่งระยะไกลครั้งละ 30 นาที อาทิตย์ละ 3 ครั้ง อย่างสม่ำเสมอ
      - ให้คำแนะนำเกี่ยวกับโภชนาการ เช่น การรับประทานอาหารที่มีแคลเซี่ยมสูง ไขมัน/โคเรสเตอรอลต่ำ
    - - การซักประวัติลักษณะของเลือดที่ออก (ปริมาณ, ระเวลา, ความถี่) ความผิดปกติในการปัสสาวะหรืออุจจาระ การได้รับบาดเจ็บหรืออุบัติเหตุ
      - ประวัติโรคประจำตัวและประวัติมะเร็งในครอบครัว
      - การได้รับฮอร์โมนทดแทน และประวัติการใช้ยายาต้านการแข็งตัวของเลือด ประวัติการใส่สิ่งแปลกปลอม เช่น pessary เป็นต้น
      - การตรวจร่างกาย: ประเมินค่า BMI (body mass index)
      - ตรวจอวัยวะสืบพันธุ์ภายในและภายนอกเช่น ตรวจหาตำแหน่งที่เลือดออก,การคลำก้อนภายในอุ้งเชิงกราน
      - การตรวจด้วยคลื่นความถี่สูงทางช่องคลอด (Transvaginal ultrasonography :TVUS)
      - การสุ่มตรวจชิ้นเนื้อจากโพรงมดลูก (Endometrial Sampling)
      - การขูดเยื่อบุโพรงมดลูกแบบ Dilatation and curettage
      - การใช้กล้องส่องโพรงมดลูก (Hysteroscopy)
      - Saline infusion sonography (SIS)
    - - อาการที่พบบ่อย
        
        อาการปวดท้องน้อยเฉียบพลัน (acute pelvic pain)
        
        เลือดออกกะปริดกะปรอยทางช่องคลอด (irregular vaginal bleeding)
        
        ขาดประจำเดือน (amenorrhea)
        
        การกดเจ็บปีกมดลูกและมีอาการเจ็บเมื่อโยกปากมดลูก (cervical excitation) ซึ่งแสดงถึงการอักเสบของเยื่อบุอุ้งเชิงกราน
        
        ผู้ป่วยอาจรู้สึกวิงเวียน หรือหมดสติ หากการตั้งครรภ์นอกมดลูกแตกและมีเลือดออกในช่องท้องปริมาณมาก
    - - การตัดท่อนำไข่ออก เฉพาะส่วนสั้น ๆ แล้วเย็บต่อไหม (End-to-end anastomosis)
      - การผ่าตัดท่อนำไข่ออก Salpingectomy
      - การผ่าตัดท่อนำไข่ออกพร้อมรังไข่ Salpingo-Oophorectomy (SO)
      - ให้ฮอร์โมนทดแนน
        
        Progesterone ป้องกันการเกิด Endometrial neplasia
        
        Estrogen รักษาด้วยEstrogenให้ผลดีที่สุด ผู้ป่วยควรได้รับและตรวจความดันโลหิตทุก ๆ 6 เดือน และตรวจเต้านมและตรวจภายในอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง ตลอดระยะเวลาที่ได้รับการรักษาด้วย Estrogen
        
        ให้ แคลเซียมทดแทนสตรีวัยหมดระดูต้องการแคลเซียมวันละ 1400mg การใช้ Calcitonin จะช่วยป้องกันและรักษาการสูญเสียมวลกระดูกในวัยหมดระดู
        
        การใช้ Phytoestrogens เป็นสารที่ออกฤทธิ์คล้าย Estrogen แต่พบในพืชมีมากมายหลายชนิดแต่ที่เป็นที่รู้จักคือ Isoflavonoidพบมากในถั่วเหลือง
- - - - เชื้อที่ทำให้เกิด PID
        
        Sexual transmitted organism: Neisseria gonorrhea, Chlamydia trachomatis หรือ Gardnerella vaginalis
        
        Non-sexual transmitted organism: normal endogenous floraในช่องคลอดและบริเวณทวารหนัก
      - ปัจจัยที่ส่งเสริมภาวะติดเชื้อในอุ้งเชิงกราน
        
        การมีคู่นอนหลายคน (Multiple sexual partner)
        
        การที่คู่นอนมีโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ (STI in partner)
        
        อายุ (Age)
        
        ประวัติภาวะอุ้งเชิงกรานอักเสบในอดีต (Previous PID)
        
        การใส่ห่วงคุมกำเนิด (Intrauterine device/IUD)
        
        การแท้ง (abortion)
      - อาการและอาการแสดง
        
        Gonococcal PID
        
        เกิดขึ้นอย่างเฉียบพลันภายใน 48 ชม
        
        ไข้สูง
        ตกขาว
        เป็นหนอง
        
        มี peritoneal signs
        
        กดเจ็บที่หน้าท้อง
        อาจมีคลื่นไส้อาเจียน
        
        Chlamydia PID
        
        มีอาการภายใน7 วันหลังจากมีระดู
        
        อาจมีอาการปวดท้องน้อยไม่รุนแรงแต่เรื้อรังมานาน
        อาจมีเลือดออกกะปริดกะปรอยร่วมด้วย
        
        ตรวจร่างกายไม่พบอาการแสดงเด่นชัด นอกจาก ESR สูงขึ้น
        แต่ท่อนำไข่มักมีอาการอักเสบรุนแรงและมีพังผืดเกิดขึ้น
        
        Non gonococcal non chlamydia PID
        
        มีอาการหลังมีระดูไปแล้วมากกว่า 14 วัน
        
        มีไข้และอาการแสดงออกทางหน้าท้อง (abdominal signs)
        ไม่เด่นชัดแต่ ESR มักสูงขึ้น
        
        การตอบสนองต่อการรักษาช้า อาจพบ เกิดเป็นฝีหนองในอุ้งเชิง
        กราน (Tuboovarian abscess; TOA) ได้
        
        มีประวัติเป็นซ้ำหลายๆ ครั้ง หรืออายุมากกว่า 30 ปี
        หรือตรวจพบฝีหนอง
      - การวินิจฉัย
        
        ตรวจร่างกาย
        
        วัดอุณหภูมิร่างกายทางปาก > 38.0 องศา
        
        อาการแสดงทางหน้าท้อง เช่น กดเจ็บ ร่วมกับอาการ
        กดแล้วปล่อยเจ็บ (rebound tenderness)
        
        ตรวจภายใน
        
        พบว่า
        
        กดและเคลื่อนไหวที่ปากมดลูกและมดลูก
        จะมีอาการเจ็บและพบ mucopurulent discharge
        ที่ผิดปกติบริเวณปากมดลูกหรือช่องคลอด
        
        ตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        ตรวจ wet smear ของสารคัดหลั่งจากช่องคลอด พบเม็ดเลือดขาว
        
        ตรวจพบ erythrocyte sedimentation rate เพิ่มสูงขึ้น
        
        ตรวจ gram stain พบเชื้อ Neiserria gonorrhea
        หรือ Chlamydia trachomatis
        
        ตรวจพิเศษ
        
        Laparoscopy แม่นยำที่สุด
        
        Culdecentesis การเจาะบริเวณ cul-de-sac นำหนองหรือน้ำในช่อง
        ท้องมาตรวจนับจำนวนเม็ดเลือดขาวได้> 30,000 เซลล์/มิลลิลิตร
        
        Ultrasound และ CT scan จะทำให้พบก้อนฝีหนองในอุ้งเชิงกราน
        
        ซักประวัติตามปัจจัยเสี่ยง
      - การรักษา
        
        ยาฉีด
        
        Cefotetan 2 gm IV q 12 hr หรือ Cefoxitin 2 gm IV q 6 hr
        
        Clindamycin 900 mg IV q 8 hr ร่วมกับ Gentamycin 50 mg IV หรือ IM
        
        Ofloxacin 400 mg IV q 12 hr
        
        Levofloxacin 500 mg IV OD
        
        Methronidazole 500 mg IV q 8 hr
        
        Ampiciline 3 gm IV q 6 hr
        
        หากผู้ป่วยอาการดีขึ้นแล้ว ให้เริ่มยา Doxycycline 100 mg orally q 12 hr
        จนครบ 14 วันหรือ Clindamycin 450 mg orally q 6 hr จนครบ 14 วัน
        
        ยารับประทาน
        
        หากรับประทานแล้วอาการยังไม่ดีขึ้นให้พิจารณาเปลี่ยนเป็นยาฉีด
        
        Ofloxacin 400 mg orally twice a day นาน 14 วัน
        
        Levofloxacin 500 mg orally once daily นาน 14 วัน
      - การพยาบาล
        
        การพยาบาลเพื่อป้องกันโรค
        
        ให้คำแนะนำเกี่ยวกับกายวิภาคและสรีรวิทยาสตรี
        
        ให้คำแนะนำในการรักษาสุขอนามัยของอวัยวะสืบพันธุ์สตรี
        
        การทำความสะอาดอวัยวะเพศภายนอกด้วยน้ำสบู่อ่อนๆ
        
        ห้ามสวนล้างช่องคลอดหรือทำความสะอาดด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อ
        
        แนะนำให้มีเพศสัมพันธุ์ที่ปลอดภัย (Safe sex)
        
        ให้สังเกตอาการแสดงของการติดเชื้อระบบสืบพันธุ์
        
        ไข้สูง
        
        ปวดท้องน้อย
        
        ตกขาวมีลักษณะผิดปกติ
        
        คัน
        
        ให้คำแนะนำเรื่องการวางแผนครอบครัว/วิธีการคุมกำเนิดที่เหมาะสม
        
        ให้คำแนะนำแก่สตรีที่อยู่ในวัยเจริญพันธุ์ให้ตรวจร่างกาย/ตรวจภายในอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง
        
        • ประเมินภาวะติดเชื้อ วัด V/S ทุก 4 ชั่วโมง โดยเฉพาะควรสังเกตภาวะไข้สูง > 38 องศา
        
        ใน Acute PID ให้จัดท่านอน Fowler’s position
        
        เพื่อ
        
        จำกัดให้หนองหรือสิ่งคัดหลั่งขังอยู่บริเวณ cul-de-sac และไม่ลุกลามเข้าสู่อุ้งเชิงกราน
        
        • ให้การพยาบาลโดยยึดหลัก Universal Precuation Technique
        
        แนะนำให้ผู้ป่วยรักษาความสะอาดของร่างกายทั่วไป และทำความสะอาดอวัยวสืบพันธุ์โดยล้างจากด้านหน้าไปด้านหลังและซับให้แห้ง
        
        แนะนำให้ผู้ป่วยล้างมือก่อนและหลังทำความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์
        
        • ให้ผู้ป่วยรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ตรงตามแผนการรักษาและพักผ่อนอย่างเต็มที่
        
        ให้ได้รับยาปฏิชีวนะและสารละลายทางหลอดเลือดดำตามแผนการรักษา
        
        สังเกตอาการแพ้ยาแบบ anaphylactic shock
        
        กลุ่มยาเพนนิซิลิน
        
        แนะนำให้ผู้ป่วยเข้าจึงถึงความสำคัญของการรับประทานยาอย่างต่อเนื่อง
        
        ประคับประคองด้านจิตใจ เอาใจใส่และพูดคุยสอบถาม
        
        การพยาบาลเพื่อป้องกันการกลับเป็นซ้ำ
        
        ให้คำปรึกษาด้วยความเต็มใจไม่แสดงทำทีรังเกียจ
        
        ให้ความรู้เกี่ยวกับช่องทางการติดต่อของโรคทางเพศสัมพันธุ์และการแพร่กระจายไปสู่บุคคลอื่น
        
        แนะนำให้นำคู่นอนมาตรวจรักษาด้วย งดการมีเพศสัมพันธุ์ไว้ก่อนหรือใช้ถุงยางอนามัยเพื่อป้องกันการติดเชื้อ
        
        ดูแลสุขภาพอย่างต่อเนื่อง เช่น การรับประทานยาอย่างต่อเนื่อง การมาตรวจตามแพทย์นัด
    - - หนองในเทียม (Non-gonorrhea urethritis)
        
        หนองในเทียม (Non-gonorrhea urethritis)
        
        ระยะฟักตัว
        
        ประมาณ 7-21 วัน
        
        อาการและอาการแสดง
        
        ปากมดลูกอักเสบบริเวณ Transformation zone
        
        ท่อปัสสาวะอักเสบ (urethritis)
        
        อาจเกิดการอักเสบที่ปีกมดลูก
        
        ปีกมดลูกตีบตันหรือเกิดพังผืด (adhesion) ในอุ้งเชิงกราน
        
        เยื่อบุโพรงมดลูกอักเสบ (endometritis)
        
        โรคอักเสบติดเชื้อในอุ้งเชิงกราน
        
        การวินิจฉัย
        
        ย้อมสี gram stain
        
        การเพาะเชื้อ
        
        ตรวจ DNA
        
        การรักษา
        
        Doxycycline 100 mg วันละ 2-3ครั้ง นาน 10-14 วัน
        
        Zithromax® (azithromycin) 1 gm ครั้งเดียว
        (แบ่งให้ครั้งละ 250 mg 4 ครั้ง/วัน)
        
        Zithromax® Z-pak® (azithromycin) 500 mg/วัน ตามด้วย 250 mg (1 เม็ด) วันละครั้ง นาน 4 วัน
        
        สาเหตุ
        
        Chlamydia trachomatis
      - หนองใน (Gonorrhea)
        
        ระยะฟักตัว
        
        1-14 วัน
        
        สาเหตุ
        
        Neisseria gonorrhea
        
        อาการและอาการแสดง
        
        ปัสสาวะแสบขัด
        
        ปัสสาวะลำบาก
        
        มีหนองไหลออกมาจากท่อปัสสาวะ
        
        มีเลือดออกทางช่องคลอด
        
        คันบริเวณปากช่องคลอด (pruritus vulva)
        
        การวินิจฉัย
        
        การย้อมสี gram stain
        
        การเพาะเชื้อ
        
        การตรวจหาหน่วยทางพันธุกรรม
        
        การตรวจภายใน
        
        พบการอักเสบหรือหนอง
        
        ปากมดลูก
        
        ท่อปัสสาวะ
        
        รูเปิดของต่อมข้างท่อปัสสาวะ
        
        ต่อมบาร์โธลิน
        
        ทวารหนัก
        
        หากมีการติดเชื้อรุนแรงมากขึ้น
        
        เกิดการติดเชื้อในอุ้งเชิงกรานเฉียบพลัน
        
        เกิดถุงหนองบริเวณท่อนำไข่และรังไข่
        (Tubo-ovarian abcess; TOA)
        
        การรักษา
        
        Ciprofloxacin 500 mg ครั้งเดียว
        
        Ciprofloxacin 400 mg ครั้งเดียว
        
        Norfloxacin 800 mg ครั้งเดียว
        
        Levofloxacin 250 mg ครั้งเดียว
        
        ถ้าสงสัยการติดเชื้อ Chlamydia
        
        Doxycycline 100 mg วันละ 2 หรือ 3 ครั้ง นาน 10-14 วัน
        
        Zithromax® (azithromycin) 1 gm ครั้งเดียว
      - กามโรคของท่อและต่อมน้ำเหลือง
        (Lymphogranuloma venereum; LGV)
        
        ฝีมะม่วง
        
        สาเหตุ
        
        Chlamydia trachomatis subserotype L1, L2 และL3
        
        อาการและอาการแสดง
        
        มีแผลที่รูปัสสาวะ labia majora แล้วแตกออกกลายเป็นแผลเล็กๆตื้นๆ ไม่เจ็บ แผลอาจหายเอง
        
        ต่อมาผู้ป่วยจะมีอาการต่อมน้ำเหลืองโต อักเสบ มีหนอง
        
        การวินิจฉัย
        
        การตรวจหา antibody ต่อเชื้อ Chlamydia
        
        การรักษา
        
        Doxycycline 100 mg ครั้งเดียว
        
        Erythromycin 500 mg ครั้งเดียว
      - ซิฟิลิส(Syphilis)
        
        สาเหตุ
        
        Treponema pallidum
        
        ระยะของซิฟิลิส
        
        ระยะปฐมภูมิ
        
        มีแผลบริเวณอวัยวะเพศ เรียกว่าแผลริมแข็ง แผลจะหายได้เองในเวลา 1-2 สัปดาห์
        
        ต่อมน้ำเหลืองที่ขาหนีบโต กดไม่เจ็บ
        
        ระยะทุติยภูมิ
        
        เกิดหลังจากเป็นแผลริมแข็ง 6 สัปดาห์ถึง 6 เดือน
        
        มีแผลที่อวัยวะเพศ อาจเป็นแผลเดี่ยวหรือหลายแผล ลักษณะเป็นรอยนูนขึ้นจากผิว
        
        มีผื่นขึ้นตามตัว ฝ่ามือ ฝ่าเท้า
        
        อ่อนเพลีย ปวดเมื่อยตามตัว มีไข้ ปวดศีรษะ เจ็บคอ คลื่นไส้อาเจียน
        
        ผมร่วงเป็นหย่อมๆ หรือมีขนคิ้วร่วงร่วมด้วย
        
        มีความผิดปกติของเส้นประสาทสมอง (cranial nerve) คู่ที่ 2-8
        
        อาจหายได้เองภายใน 3-12 สัปดาห์
        
        ระยะแฝง
        
        ไม่ปรากฏอาการใดๆของโรค แต่สามารถตรวจพบเชื้อได้ในกระแสเลือด ผลเลือดซิฟิลิสเป็นบวก
        
        แบ่งเป็น 2 ระยะ
        
        ระยะแฝงช่วงต้น
        
        ไม่มีอาการ แต่มีประวัติได้รับเชื้อน้อยกว่า 1 ปี
        
        หากไม่ได้รับการรักษาอาจกลับเป็นซ้ำในระยะทุติยภูมิได้
        
        ระยะแฝงช่วงปลาย
        
        ไม่มีอาการ แต่มีประวัติการได้รับเชื้อนานกว่า 1 ปี
        
        ระยะตติยภูมิ
        
        มีการทำลายของระบบประสาท เส้นเลือด ระบบไหลเวียนโลหิต หากเส้นเลือดแตกจะเสียชีวิตได้
        
        มีการทำลายเนื้อเยื่อ ผิวหนัง กระดูก ตับ และม้าม
        
        ระยะฟักตัว
        
        โดยเฉลี่ย 2-4 สัปดาห์
        
        การติดต่อ
        
        จากมารดาสู่ทารก
        
        ทางเพศสัมพันธ์
        
        การวินิจฉัย
        
        การตรวจ VDRL หรือ RPR
        
        ผล positive ตรวจต่อ
        
        TPHA (Treponema Palidum Hemagglutination Assay)
        
        FTA-ABS (Fluorescent Treponemal Antibody Absorption Test)
        
        ถ้าให้ผลบวก แสดงว่า เป็นซิฟิลิสแน่นอน
        
        การรักษา
        
        ใช้ยา penicillin รักษาได้ในทุกระยะของโรค
        
        อาการข้างเคียงเมื่อแรกเริ่มใช้
        
        มีไข้ หนาวสั่น
        
        ปวดศีรษะ ปวดตามข้อ
        
        หัวใจเต้นเร็ว หายใจเร็ว หลอดเลือดขยาย
        
        การป้องกันโรค
        
        มีคู่นอนคนเดียว ตรวจเลือดคู่สมรส
        
        หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอลล์ ใช้สารเสพติด
        
        ใช้ถุงยางอนามัยทุกครั้ง
        
        ไม่ควรมีเพศสัมพันธุ์เมื่อมีแผลในระบบสืบพันธุ์
      - เริม(Herpes
        Simplex)
        
        สาเหตุ: Herpes Simplex Virus (HPV)
        แบ่งเป็น 2 ชนิด
        
        HPV type 1 ติดเชื้อที่บริเวณปาก หรือลำตัว
        เหนือสะดือ
        
        HPV type 2 ติดเชื้อที่บริเวณอวัยวะสืบพันธุ์
        ภายนอก
        
        อาการและอาการแสดง
        
        ลักษณะตุ่มน้ำใส เล็กๆ
        
        คัน ปวดแสบปวดร้อน
        
        ที่ติดเชื้อครั้งแรกอาจมีไข้ ปวดศีรษะ อ่อนเพลีย
        ต่อมน้ำเหลืองโต
        
        เกิดจากการติดเชื้อไวรัสชื่อ Herpes Simplex Virus (HSV)
        
        ติดต่อได้โดยการสัมผัสและทางเพศสัมพันธ
        
        การวินิจฉัย
        
        การเพาะเชื้อจากตุ่มน้ำใส
        
        ภาวะแทรกซ้อน
        
        ตุ่มอาจกลายเป็นหนองพุพองติดเชื้อแบคทีเรีย
        
        หากขึ้นที่ตา อาจท้าให้กระจกตาอักเสบ ในรายที่เป็นรุนแรงอาจท้าให้ตาบอด
        
        อาจมีผลต่อทารกในครรภ
        
        ในกรณีผู้ป่วยภูมิคุ้มกันบกพร่อง โรคเริมจะมีอาการรุนแรง และส่วนมากจะกลายเป็นแผล
        เรื้อรัง
        
        วิธีการรักษา
        
        Acyclovia 200 mg วันละ 5 มื้อ นาน
        5 วัน
      - หูดข้าวสุก ( Molluscum Contagiosum )
        
        สาเหตุ: เชื้อไวรัส Poxuiridac (กลุ่ม
        Pox virus)
        
        อาการและอาการแสดง
        
        ลักษณะเป็นตุ่ม แข็งๆที่่มีรอยบุ๋มที่ส่วนบน( central umbilication)
        
        พบที่บริเวณอวัยวะเพศและ
        หัวหน่าว (Mon pubis)
        
        ส่วนใหญ่ไม่เจ็บไม่
        คัน
        
        หายเองได้ใน 6-9 เดือน
        
        การวินิจฉัย
        
        บีบหรือเจาะรอยบุ๋มจะได้
        ของเหลวข้นๆสีขาวเหลือง
        
        นำไปย้อม gram
        stain
        
        จะเห็น Molluscum bodies ลักษณะ
        เป็นรูปไข่
        
        การรักษา
        
        โรคส่วนใหญ่หายได้เอง แต่การตัดออกจะป้องกันการแพร่กระจายไปส่วนอื่น
        
        การผ่าตัดเอาออก ใช้ laser หรือจี้ด้วยไฟฟ้า
        
        ใช้ความเย็นจี้ Cryotherapy
      - เอดส์ (AIDS/HIV)
        
        อาการและอาการแสดง
        
        มีไข้
        
        ปวดเมื่อย
        
        อ่อนเพลีย
        
        ผื่นขึ้นตามร่างกาย
        
        ปวดศีรษะ
        
        ต่อมน้ำ
        เหลืองโต
        
        จะเสียชีวิตด้วยการติดเชื้อฉวย
        โอกาส
        
        สาเหตุ ติดเชื้อ Human
        Immunodeficiency Virus;HIV
        
        จากการมีเพศสัมพันธ์ที่ไม่ปลอดภัย (unsafe
        sex)
        
        ทางเลือดและการติดเชื้อจากมารดาสู่ทารก
        
        โดย RNA Virus จะไปจับกับ CD4 บนผิวของเซลเม็ดเลือดขาวชนิด T-helper cells เมื่อเข้าสู่ร่างกาย RNA จะเปลี่ยนเป็น DNA เพื่อเข้าไป จับกับ DNA ของร่างกาย
        
        การวินิจฉัย
        
        ตรวจหา antibody ต่อ HIV
        
        การรักษา
        
        ยังไม่มีการรักษาให้หายขาดได้ ให้รับประทานยาต้านไวรัสเพื่อประคับประครองอาการเท่านั้น
    - - คือ
        
        สิ่งที่ถูกขับออกมาทางช่องคลอด (ไม่ใช่เลือด และไม่จำเป็นต้องมีสีขาว)
      - มี 2 ประเภท
        
        ปกติ
        
        ลักษณะ
        
        ไม่มีกลิ่นฉุน
        
        มักอยู่บริเวณ posterior fornix
        
        เนื้อหยาบ
        
        ผิดปกติ
        
        อวัยวะสืบพันธุ์บาดเจ็บจาก
        
        การอักเสบ ติดเชื้อ
        
        การแพ้สารเคมีหรือยา
        
        อวัยวะสืบพันธุ์มีเนื้องอก ก้อนทูมหรือมะเร็ง
        
        ลักษณะตกขาว
        
        มีสีขาวปนเหลือง
        
        มีกลิ่นเหม็น
        
        มีเลือออกหลังการร่วมเพศ
        
        เบื่ออาหาร
        
        ประจำเดือนกะปริบกะปรอย
        
        อ่อนเพลีย
        
        น้ำหนักลด
      - ตำแหน่งที่มีการอักเสบ
        
        บริเวณปากช่องคลอด
        
        ส่วนใหญ่มักอักเสบบริเวณ ท่อปัสสาวะ ต่อม skene
        
        อักเสบจากการติดเชื้อ 2 กลุ่ม
        
        จากเชื้อเฉพาะโรค (Specific Infection)
        
        เช่น
        
        หนองใน
        
        ไวรัส
        
        ซิฟิลิส
        
        จากเชื้อทั่วไป (Non-specific Infection)
        
        มักเกิดร่วมกับอาการถ่ายปัสสาวะเจ็บ
        
        ผนังช่องคลอด
        
        เกิดขึ้นจากเชื้อเฉพาะโรค (Specific Infection)
        
        Trichomonas vaginalis
        
        Candida albican/monilia
        
        Bactrial vaginalis
        
        Non-specific Infection
        
        คือ การติดเชื้อแบคทีเรียหลายๆชนิด
        
        ส่วนใหญ่เกิดจาก
        
        Hemophilus vaginalis/Corynebacterium vaginale (ติดต่อทางเพศสัมพันธ์)
        
        1 more item...
        
        Streptococci Straphylococci E.coli
      - การวินิจฉัย
        
        ซักประวัติ
        
        ประวัติเฉพาะ
        
        เช่น
        
        ตกขาว ปริมาณ ลักษณะ กลิ่น ความสัมพันธ์กับรอบเดือน
        อาการร่วม เช่น คัน แสบร้อนช้องคลอด ปัสสาวะแสบขัด
        
        พฤติกรรมอื่นๆ
        
        เช่น
        
        พฤติกรรมการขับถ่าย พฤติกรรมการมีเพศสัมพันธ์ การสวนล้างช่องคลอด
        
        ประวัติทั่วไป
        
        เช่น
        
        อายุ อาชีพ การศึกษา สถานภาพสมรส ฐานะ
        
        ตรวจร่างกาย/การตรวจภายใน
        
        การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        ค่า pH ในช่องคลอด
        
        มากกว่า 5.0 อาจเป็น
        
        Trichomonasis
        
        Atrophic vaginitis
        
        Bacterial vaginosis
        
        น้อยกว่า 4.5 อาจเป็น
        
        ปกติ
        
        Fungal infection
        
        Whiff test หยด KOH ลงบน secretion ถ้ามีกลิ่นเหม็นคาวปลาอาจมีการติดเชื้อได้
        
        Wet smea เก็บตกขาวไปตรวจหาเชื้อ
        
        Culture เพาะเชื้อตรวจ
      - มักมีอาการร่วมก่อนมาตรวจที่โรงพยาบาลดังนี้
        
        ช่องคลอดมีกลิ่น
        
        เจ็บช่องคลอดเมื่อมีเพศสัมพันธ์
        
        คันบริเวณช่องคลอด
      - ชนิดของการติดเชื้อ
        
        Bacterial vaginalis
        
        เชื้อ Gardnerella vaginalis
        
        อาการ
        
        ตกขาวเหม็นกลิ่นปลาเน่า/อับ
        
        ตกขาวสีขาวปนเทา
        
        ตกขาวไม่มีฟอง
        
        วินิจฉัย
        
        นำตกขาวไปตรวจ พบ pH >5
        
        ทำ Whiff test ได้ผล positive
        
        ทำ wet smear
        
        พบ anaerobes
        
        พบ G. vaginalis
        
        ไม่พบ anaerobes
        
        การรักษา
        
        Clindamycin
        
        Metronidazole
        
        Fungal infection
        
        อาการ
        
        คัน
        
        เจ็บขณะมีเพศสัมพันธ์
        
        ตกขาวข้นขาวคล้ายตะกอนนม
        
        วินิจฉัย
        
        10% KOH,pH,ย้อมสีแกรม
        
        ปัจจัย
        
        เป็นเบาหวาน
        
        ใช้ Antibiotic drug ยาคุมกำเนิด สเตียรอยด์
        
        เสื้อผ้า
        
        เพศสัมพันธ์
        
        ท้อง
        
        เชื้อ Candida albicans
        
        การรักษา
        
        Ketoconazole
        
        Itraconazole
        
        Fluconazole
        
        Trichomonas vaginalis
        
        การวินิจฉัย
        
        ทำ wet smear พบ T.vaginalis
        
        การรักษา
        
        Metronidazole
        
        Tinidazole
        
        ตรวจภายใน
        
        ปากมดลูกมีจุดเลือดออกเป็นหย่อมๆ (Strawberry cervix)
        
        อาการ
        
        สีเขียนปนเหลือง
        
        สีเขียวปนเหลือง
        
        กลิ่นเหม็นมีฟอง
      - การรักษา
        
        ยาเหน็บ
        
        Metronidazole 500 mg สอดทางช่อง1ครั้ง/วัน นาน 7 วัน
        
        Clindamycin cream 2% ครั้งละ 5 gm ทางช่องคลอด1ครั้ง/วัน นาน 7 วัน
        
        Metronidazole gel 0.75% ครั้งละ 5 gm ทางช่องคลอด 2 ครั้ง/วัน นาน 5 วัน
        
        ยารับประทาน
        
        Metronidazole 500 mg 2 ครั่ง/วัน นาน 7 วัน
        
        Metronidazole 2 gm 1 ครั้ง + Clindamycin 300 mg 2 ครั้ง/วัน นาน 7 วัน หรือ Clindamycin ovule 100 mg ก่อนนอน 3 วัน
- - - - การหย่อนของผนังช่องคลอด (Vagina prolapse)
        
        1.1 Cystocele
        
        1.3 Rectocele
        
        1.6 Vagina vault prolapse
        
        1.2 Urethrocele
        
        1.4 Enterocele
        
        1.5 Relaxation of vagina outlet
        (RVO)
      - การหย่อนของมดลูก
        (Uterine prolapse)
        
        2.1 Frist degree
        
        2.2 Second degree
        
        2.3 Third degree
    - - สาเหตุหลัก
        
        การถูกทำลายของเส้นประสาท เส้นเอ็น และกล้ามเนื้อที่พยุงอวัยวในอุ้งเชิงกราน
      - ปัจจัยเสี่ยง
        
        -อายุและหมดวัยระดู
        
        -การตั้งครรภ์และการคลอดบุตร
        
        -มีการเพิ่มขึ้นของความดันในช่องท้อง
    - - หน่วงที่ช่องคลอด/ปวดตึงบริเวณก้นกบ
      - มีก้อนโผล่ออกาทางช่องคลอด
      - มีเลือดออกทางช่องคลอด
      - ปัสสาวะบ่อย/ปัสสาวะลำบาก
      - ท้องผูก
    - - การซักประวัติ
      - การตรวจภายใน
    - - การรักษาที่ไม่ต้องผ่าตัด
        
        Kejel exercise
        
        ให้ Estrogen H.ทดแทน
        
        เลี่ยงกิจกรรมที่เพิ่มความดันในช่องท้อง
        
        การใช้ห่วงวงแหวน
      - การรักษาด้วยการผ่าตัด
        
        Vaginal hysterectomy ร่วมกับ A-P repair
        
        Anterior colporrhaphy
        
        Manchester operation
    - - 1.การป้องกัน
        
        หลีกเลี่ยงการเพิ่มความดันในช่องท้อง
        
        แนะนำการบริหารกล้ามเนื้อในอุ้งเชิงกรานด้วยการขมิบช่องคลอด (Kegel exercise)
      - การพยาบาลสตรีที่ได้รับการรักษาด้วยการผ่าตัด
        
        24 ชม.แรกหลังผ่าตัด : ภาวะแทรกซ้อนหลังได้รับยาระงับความรู้สึก
        
        Day1 : ตกเลือดทางช่องคลอด , ปวดแผล
        
        Day2 : เสี่ยงต่อการติดเชื้อบริเวณแผลผ่าตัด , ปวดแผล
        
        Day3 : ท้องอืด
        
        Day4 : เตรียมความพร้อมผู้ป่วยก่อนกลับบ้าน
    - - การเคลื่อนหรือหย่อนของอวัยวะภายในอุ้งเชิงกราน ได้แก่ มดลูก ผนังช่องคลอด หรือทั้ง 2 อย่างลงมาต่ำกว่าตำแหน่งปกติ ซึ่งบางครั้งอาจหย่อนมากจนโผล่พ้นปากช่องคลอดออกมาภายนอกได้