Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 4 การพยาบาลผู้ที่มีพยาธิสภาพของต่อมไร้ท่อ ระยะเฉียบพลัน และเรื้อรัง…
บทที่ 4
การพยาบาลผู้ที่มีพยาธิสภาพของต่อมไร้ท่อ ระยะเฉียบพลัน และเรื้อรัง
Endocrine System
เป็นระบบส่งสารเคมีที่ประกอบด้วยกลุ่มเซลล์ สร้างและหลั่งฮอร์โมน แล้วส่งออกนอกเซลล์โดยผ่านระบบไหลเวียน ทั้งทางกระแสเลือดและน้ำเหลือง เพื่อควบคุมอวัยวะเป้าหมายในร่างกาย ต่อมไร้ท่อที่สำคัญในมนุษย์ ได้แก่ ต่อมไทรอยด์ และต่อมหมวกไต โดยมีไฮโปทาลามัส
หน้าที่ของต่อมไร้ท่อ
สร้างฮอร์โมน
ควบคุมอารมณ์ การเจริญเติบโต การเผาผลาญ การเจริญพันธุ์
ต่อมไร้ท่อจะทำหน้าที่ควบคุมการสร้างและการปล่อยฮอร์โมนออกมา
ต่อมไร้ท่อจะส่งฮอร์โมนจะไปสู่เซลล์ต่าง ๆ ของร่างกายพร้อมกับกระแสเลือด
การพยาบาลผู้ป่วยเบาหวาน
Diabetes mellitus
Type I
Hypoglycemia
Type II
Hyperglycemia
DKA
HSS
Hypoglycemia
Insulin
ยาเม็ดรักษาเบาหวาน
ยาเม็ดลดระดับน้ำตาลในเลือด
เสริมการออกฤทธิ์ของอินซูลิน Agents Enhancing the Effectiveness of Insulin ไม่ทำให้เกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
Troglitazone
Acarbose
Metformin
ยาเพิ่มการหลั่งของอินซูลิน Agents Augmentating the supply of Insulin ยาในกลุ่มนี้เพิ่มการหลั่งของอินซูลิน
Repaglinide
Insulin
Sitagliptin
Sulfonylurea
แนะนำการใช้ยาสำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2
ผู้ป่วยที่ไม่มีข้อห้ามในการใช้ยา metformin แนะให้ใช้ยาชนิดนี้เป็นยาชนิดแรก
ปรับยาเพื่อให้ได้ค่าน้ำตาลเฉลี่ยได้ตามเป้าหมายใน 3-6 เดือน
ยาชนิดที่ 2 ที่ให้ใช้คือ glucagon-like peptide-1 (GLP- 1)
หากผู้ป่วยที่เป็นใหม่ และมีน้ำตาลสูงและมีอาการมากแนะนำให้ใช้อินซูลินในการรักษาเบื้องต้น
insulin
ออกฤทธิ์ปานกลาง Intermediate-Acting Insulin
NPH insulin : neutral protamine hagedorn insulin หรืออาจเรียก isophane insulin ใช้สาร protamine ทำให้อินซูลินออกฤทธิ์ยาวขึ้น
Humalin-N เริ่มออกฤทธิ์ 1-4 ชม.หลังฉีด
Lente insulin ใช้ zinc
ทำให้ยาออกฤทธิ์นานขึ้นเริ่มออกฤทธิ์ 2-4 ชม.
ออกฤทธิ์ระยะยาว Long-Acting Insulin ออกฤทธิ์นานสุด เริ่มออกฤทธิ์ 3-5 ชม.หลังฉีด
insulin glargine
insulin detemir
Short acting insulin เริ่มออกฤทธิ์ 30-45 นาทีหลังฉีด
Regular insulin
Actrapid
Humalin-R
ออกฤทธิ์เร็ว Rapid acting หรืออินซูลินน้ำใส ออกฤทธิ์ทันทีดังนั้นควรจะฉีดยาก่อนอาหารไม่เกิน 15 นาที
Humalog( insulin lispro)
novolog(insulin aspart)
apidra ( insulin glulisine)
อินซูลินผสม Insulin Mixtures เป็นการผสม
อินซูลินออกฤทธิ์เร็วกับอินซูลินออกฤทธิ์ปานกลาง
โดยมากผสมอัตราส่วน 30:70
การควบคุมอาหาร
Glycemic index.เป็นการวัดการดูดซึมของอาหารเปรียบเทียบกับอาหารมาตรฐาน
ถ้า = 100 หมายความว่า ดูดซึมได้เท่ากับอาหารมาตรฐาน
ถ้า < 100 หมายความว่า ดูดซึมได้น้อยกว่าอาหารมาตรฐาน
ถ้า > 100 หมายความว่า ดูดซึมได้ดีกว่าอาหารมาตรฐาน
อาหารสำหรับผู้ป่วยเบาหวานควรจะมีค่าอินเด็กต่ำ
หลักการออกกำลังกาย
ตรวจร่างกายก่อนการออกกำลังกาย จากแพทย์
บอกแพทย์เกี่ยวกับชนิดของการออกกำลังกาย
ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เป็นเวลาเดียวกันในแต่ละวัน เริ่มทีละน้อย ไปหามากขึ้น
หลีกเลี่ยงการฉีดยาในบริเวณที่ออกกำลังกาย
ควรทราบฤทธิ์ของยาว่าออกฤทธิ์สูงสุดเวลาใด
งดออกกำลังกายเมื่อ ระดับน้ำตาล > 250 mg/dl
ไม่ออกกำลังกายตอนท้องว่าง
การพยาบาลผู้ป่วยต่อมพาราไทรอยด์ และไทรอยด์ผิดปกติ
Hyperthyroidism
Thyroid crisis
Hypothyroidism
Critinism
Myxenema
Goiter
Grave’s disease
Ca thyroid
การรักษา Graves’s disease
จุดประสงค์ในการรักษา
เพื่อหยุดการเจริญเติบโตของต่อมไทรอยด์และทำให้ยุบลง
ใช้ยาต้านไทรอยด์
Methimazole 7.5-15 mg/dประมาณ 2 ปี หายได้ 40%
Propylthiouracil = PTU ยับยั้งการสังเคราะห์ ไทรอยด์ฮอร์โมน ผลข้างเคียงที่สำคัญ คือ ทำให้เม็ดเลือดขาวต่ำ
ถ้าโตจากการชดเชยเนื่องจากการขาดไอโอดีน เป็นผลทำให้การสร้าง thyroxin ลดลง
จะให้ ไทรอยด์ฮอร์โมน หรือไอโอดีน ทดแทนในรูปสารละลาย
Lugol ‘s solution
SSKI = saturated solution of potassium iodine
ผ่าตัด ได้ผลเร็วที่สุด ระวัง Hypoparathyroidism
การพยาบาลผู้ป่วยที่มีพยาธิสภาพของต่อมหมวกไต
Adrenocorticosteroid =ACTH
Cushing syndrome
Corticosteroid
-glucocorticoid
Addison ‘s disease
Mineralcorticoid
-glucocorticoid
-Sexhormone
เป็นภาวะที่ adrenal cortex ทำงานน้อยลง ทำให้มีการหลั่ง mineralcorticoid, glucocorticoid และ sex hormone ลดลง ซึ่งอาจเกิดจากการฝ่อ (Idiopathic atrophy) ของ adrenal cortex จากการต้านภูมต้านทาน (autoimmune)
Pheochromocytoma
Adrenal medullar
-Catecholamine
-Dopamine
-norepinephrine
-epinephrine
การวินิจฉัย
เก็บปัสสาวะ 24 ชั่วโมง
เป็น metabolite ของ catecholamine ในพลาสมาและปัสสาวะสูงผิดปกติ
Plasma metanephrines
เป็นการตรวจเลือด หาสารที่ได้จากต่อมหมวกไต
การซักประวัติ
รักษา
ระยะเริ่มรักษา มีเป้าหมายในการดูแล
ควบคุมความดันโลหิตและ อัตราการเต้นของหัวใจให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
ลดความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อน
ระยะก่อนผ่าตัด
ควบคุมความดันโลหิตและอัตราการเต้นของหัวใจให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
ปรับระดับสารน้ำในร่างกายให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
เพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของหัวใจ
ระยะระหว่างผ่าตัด
ป้องกันการเกิดภาวะ catecholamine ในกระแสเลือดสูงผิดปกติ
ป้องกันการเกิดความดันโลหิตสูงหรือต่ำ
ระยะหลังผ่าตัด
ป้องกันการเกิดความดันโลหิตต่ำ
ป้องกันการเกิดน้ำตาลในเลือดต่ำ
การพยาบาลผู้ป่วยที่มีพยาธิสภาพของต่อมใต้สมอง
ADH = Antidiuretic hormone
DI
SAIDH
Growth hormone
Acromegaly