Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ใบความรู้ที่ 3 การให้เหตุผลและการตัดสินใจ, เอกสารอ้างอิง - Coggle Diagram
ใบความรู้ที่ 3 การให้เหตุผลและการตัดสินใจ
การให้เหตุผล (Reasoning)
ความหมาย
การให้เหตุผลเป็นกระบวนการที่นำข้อความหรือปรากฏการณ์ที่เป็นเหตุหรือสมมติฐาน (hypothesis) มาวิเคราะห์และแจกแจงแสดงความสัมพันธ์หรือความต่อเนื่อง เพื่อทำให้เกิดข้อความใหม่หรือปรากฏการณ์ใหม่ซึ่งเรียกว่าผลสรุป หรือ ข้อยุติ (conclusion)
ลักษณะของการให้เหตุผล
การให้เหตุผลแบบอุปนัย (Inductive reasoning)
มีข้อสังเกต หรือผลการทดลอง หรือมีประสบการณ์มากพอที่จะทำให้เชื่อได้
การให้เหตุผลแบบนิรนัย (Deductive reasoning)
ป็นการนำความรู้พื้นฐานที่อาจเป็นความเชื่อ ข้อตกลง กฎ หรือบทนิยาม ซึ่งเป็นสิ่งที่รู้มาก่อนและยอมรับว่าเป็นจริง เพื่อหาเหตุผลนำไปสู่ข้อสรุป
การตรวจสอบความสมเหตุสมผล
ขึ้นอยู่กับลักษณะของข้อความที่กำหนดมาให้ วิธีหนึ่งคือ การวาดแผนภาพตามสมมติฐานที่เป็นไปได้ แล้วจึงพิจารณาว่าแผนภาพแต่ละกรณี ในการใช้แผนภาพเพื่อตรวจสอบความสมเหตุสมผล จะต้องวาดแผนภาพตามเหตุผลหรือสมมติฐานทุกกรณีที่เป็นไปได้ ถ้าทุกกรณีแสดงผลตามที่กำหนด จะกล่าวได้ว่า ข้อสรุปนั้น สมเหตุสมผล แต่ถ้ามีบางกรณีที่ไม่สอดคล้องกับผลสรุปแล้ว ผลสรุปนั้นจะไม่สมเหตุสมผล
การตัดสินใจ (Decision Making)
รูปแบบของการตัดสินใจ (Models of Decision Making)
การตัดสินใจแบบคลาสสิก (The classical Decision-Making Model) เป็นรูปแบบการตัดสินใจที่มีกระบวนการเป็นลำดับขั้นตอน
3 การประเมินตัวเลือกทั้งหมด
4 การระบุคำตอบจากตัวเลือก
2 การกำหนดและขยายตัวเลือกที่คาดว่าจะเป็นคำตอบ
5 การตัดสินใจ
1 การนิยามปัญหา
6 การประเมินการตัดสินใจ
การตัดสินใจเชิงพฤติกรรม (The Behavioral Decision-Making Model)
2 การให้เหตุผลตามบริบทและเหตุผลตามวิธีดำเนินการ (Contextual Rationality and Procedural Rationality)
3 การตัดสินใจ
1 ความพึงพอใจ (Satisfying)
ทฤษฎีเกี่ยวกับการตัดสินใจ
หมวกสีฟ้า
เป็นตัวแทนของการควบคุมความคิดทั้งหมดหรือมุมมองในทางกว้างที่ครอบคลุมทุกสรรพสิ่งซึ่งเปรียบเหมือนท้องฟ้า
หมวกสีเหลือง
การคิดแบบหมวกเหลืองเป็นการคิดในเชิงบวก การมองโลกในแง่ดี
หมวกสีแดง
หมวกสีแดง เป็นตัวแทนของอารมณ์และความรู้สึกที่มีต่อเรื่องราวนั้นๆ โดยไม่จำเป็นต้องอธิบายเหตุผลใดๆ
หมวกสีเขียว
ความคิดที่เกี่ยวข้องกับความคิดใหม่ๆ และวิธีการใหม่ๆ
หมวกสีขาว
เป็นตัวแทนของข้อเท็จจริง ซึ่งได้แก่ ตัวเลขและข้อมูลต่างๆ
หมวกสีดำ
ชี้ให้เราเห็นความผิดปกติ สิ่งใดไม่สอดคล้อง สิ่งใดใช้ไม่ได้
ขั้นตอนของการตัดสินใจให้มีประสิทธิภาพ
1 ทำความเข้าใจอย่างชัดเจนในเหตุผลสำหรับการตัดสินใจ
2 วิเคราะห์ลักษณะของปัญหาที่จะตัดสินใจ
3 ตรวจสอบทางเลือกต่างๆ ในการแก้ปัญหา โดยพิจารณาถึงผลที่อาจเกิดตามมา
เทคนิคการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นในการตัดสินใจ
การระดมสมอง (Brain Storming)
ลักษณะเด่นคือ มีการแยกแยะความคิดต่างๆ
กฎเกณฑ์ในการใช้เทคนิคนี้คือ อย่าประเมินหรืออภิปรายตัวเลือก กระตุ้นให้มีการหมุนเวียนความคิด
การใช้เกณฑ์ของกลุ่ม
2 บันทึกแนวคิดของสมาชิกทุกคน
3 อภิปรายแนวความคิด
1 การนำความคิดมาแสดงอย่างเงียบๆ
4 เริ่มลงคะแนนข้อที่สำคัญ
5 การอภิปรายเพิ่มเติม
6 การลงคะแนนครั้งสุดท้าย
เทคนิคเดลฟาย (Delphi Technique)
3 ใช้เวลาในการวิเคราะห์ได้อย่างเหมาะสม
4 แนวคิดเชิงปริมาณที่หลากหลาย
2 เป็นการช่วยผู้เชี่ยวชาญให้สามารถจัดสรรเวลาของตนเอง
5 สะดวกในการนำผลมาพยากรณ์เหตุการณ์ในอนาคต
1 ขจัดปัญหาความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล
การแสดงบทบาทของผู้ร้าย (Devil' Advocacy)
เป็นเทคนิคของการปรับปรุงคุณภาพของการให้กลุ่มตัดสินใจ
การสืบค้นโดยการสนทนา
มีวัตถุประสงค์เพื่อควบคุมสถานการณ์การคิดของกลุ่ม โดยจะแยกกลุ่มใหญ่ออกเป็นกลุ่มย่อย
ประเภทของปัญหา
ปัญหาวิกฤต (Crisis Problem)
เป็นปัญหาที่จำเป็นต้องตัดสินใจอย่างเร่งด่วน
ปัญหาที่เป็นโอกาส (Opportunity Problem
เป็นปัญหาที่ไม่วิกฤตประเภทหนึ่ง ปัญหาประเภทนี้จะแฝงไว้ด้วยศักยภาพและโอกาสแห่งความสำเร็จขององค์กร
ปัญหาไม่วิกฤต (Non-Crisis Problem)
ป็นปัญหาที่จำเป็นต้องแก้ไข แต่ไม่เร่งด่วน
สถานการณ์ของการตัดสินใจ
การตัดสินใจภายใต้ความแน่นอน เป็นการตัดสินใจที่ทราบผลลัพธ์การตัดสินใจล่วงหน้าอย่างแน่นอนแล้วว่า ถ้าเลือกทางเลือกอย่างใดอย่างหนึ่ง
การตัดสินใจภายใต้ความเสี่ยง คือ การตัดสินใจที่ทราบผลลัพธ์ของการตัดสินใจน้อยกว่าการตัดสินใจภายใต้สถานการณ์ที่แน่นอน
การตัดสินใจภายใต้ความไม่แน่นอน
1 ผู้ตัดสินใจไม่ทราบผลลัพธ์ที่จะเกิดขึ้นของแต่ละทางเลือก เพราะไม่มีข้อมูลที่จะใช้ประกอบ
2 ผู้ตัดสินใจไม่ทราบถึงโอกาสที่จะเป็นไปได้
3 มีสภาวะนอกการบังคับ หรือตัวแปรที่ควบคุมไม่ได้
การโต้แย้ง
โครงสร้างของการโต้แย้ง
ข้อสรุป
เหตุผล
กระบวนการโต้แย้ง
4 การชี้ให้เห็นจุดอ่อนของทรรศนะฝ่ายตรงข้าม
3 การเรียบเรียงข้อสนับสนุน
2 การค้นหาข้อสนับสนุนทรรศนะของตน
1 การตั้งประเด็นในการโต้แย้ง
การวินิจฉัยเพื่อตัดสินข้อโต้แย้ง
พิจารณาโดยใช้ดุลพินิจในคำโต้แย้งของทั้งสองฝ่ายโดยละเอียด
พิจารณาเฉพาะเนื้อหาสาระที่นำมาโต้แย้งกันเท่านั้น
ข้อควรสังเกตในการโต้แย้ง
การโต้แย้งไม่กำหนดระยะเวลา วิธีการ จำนวนบุคคล และสถานะของผู้โต้แย้ง
การโต้แย้งแตกต่างจากการโต้เถียง เพราะเป็นการใช้ความคิดและวิจารณญาณที่อาศัยเหตุผลและหลักฐานเป็น
สำคัญ
การโต้แย้งทำให้มีความคิดที่กว้างไกลขึ้น มองเห็นผลดีและผลเสียชัดเจนขึ้น
ข้อควรระวังในการโต้แย้ง
หลีกเลี่ยงการใช้อารมณ์
เลือกประเด็นในการโต้แย้งเพื่อให้เกิดประโยชน์ในทางสร้างสรรค์ หลีกเลี่ยงประเด็นที่ไม่มีใครรู้ข้อเท็จจริงที่แน่นอน
มีมารยาทในการโต้แย้ง ควรใช้ภาษาที่สุภาพ เหมาะสมกับบุคคล สถานที่
เอกสารอ้างอิง
สำนักวิชาศึกษาทั่วไป มหาวิทยาลัยขอนแก่น. (2550). การเลือกแหล่งและทรัพยากรสารสนเทศ. ขอนแก่น:
มหาวิทยาลัยขอนแก่น. (เอกสารอัดสำเนา).
วีระ แสงอุรัม. (ม.ป.ป.). การตัดสินใจ. ค้นเมื่อ มกราคม 2560 จาก
https://www.gotoknow.org/posts/496198
SupaneeKunpanpang. (ม.ป.ป.).การโต้แย้ง. ค้นเมื่อ 17 มกราคม 2560 จาก
https://mook5013.wordpress.com
.
http://tishafan-analysisthinking.blogspot.com/p/blog-page.html