Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Şiir - Coggle Diagram
Şiir
Söz sanatları
Mecazımürsel
Vapur, Beşiktaş’a yanaştı.
-
-
Tecâhülüârif
Gökyüzünün başka rengi de varmış
Geç fark ettim taşın sert olduğunu
Su insanı boğar, ateş yakarmış
Her geçen günün bir dert olduğunu
İnsan bu yaşa gelince anlarmış
Bilinen bir gerçeği, bilmiyormuş gibi söyleme sanatıdır.
-
Tekrir
Vur, aşkın ve Hak’kın zaferi için
Vur, senden bak dünya bunu istiyor;
Söze güç kazandırmak için, belli sözcüklerin düzyazıda ya da şiirde yineleme sanatıdır.
-
-
-
Redif
Ek ile yapılan redif
Şimşek gibi bir semte atıldık yedi koldan
Şimşek gibi, Türk atlarının geçtiği yoldan
-
Sözcük ile yapılan redif
Koyun verdi kuzu verdi süt verdi
Yemek verdi ekmek verdi et verdi
Kazma ile döğmeyince kıt verdi
Benim sadık yarim kara topraktır
Dize ile yapılan redif
Dost dost diye nicesine sarıldım
Benim sâdık yârim kara topraktır
Beyhude dolandım boşa yoruldum
Benim sadık yârim kara topraktır
-
Kafiye
Düz Kafiye
İftardan önce gittim Atik-Valde semtine (a)
Kaç defa geçtiğim bu sokaklar, bugün yine, (a)
Sessizdiler, Fakat Ramazan maneviyyeti (b)
Bir tatlı intizara çevirmiş sükûneti (b)
Sarmal Kafiye
İhtiyar, elini bağrına soktu, (a)
Dedi ki: “İstanbul muhasarası (b)
Başlarken aldığım gaza yarası (b)
İçinden çektiğim bu oktu. (a)
Çapraz Kafiye
Hayran olarak bakarsınız da (a)
Hülyanızı fetheder bu hali (b)
Beş yüz sene sonra karşınızda (a)
İstanbul fethinin hayali (b)
-
Nazım Türleri
Divan Edebiyatı
Tevhid
Allah'ın birliğini, yüceliğini anlatan manzumelere tevhid denir. Genellikle kaside şeklinde yazılmışlardır.
-
Medhiye
Dört halifeyi, din büyüklerini, padişahları ve devlet büyüklerini övmek için yazılan manzumeler medhiye adını alırlar. Bunlar daha çok kaside şeklinde yazılırlar.
Hicviye
Bir kimsenin kusurlarını ortaya koymak, onu yermek için yazılırlar. Bu bakımdan medhiye türünün zıddıdır.
Mersiye
Ölen birinin özelliklerini, iyiliklerini anlatan şiirlerdir. Daha çok kaside şeklinde yazılır fakat bentlerle de yazılmıştır.. Edebiyatımızda hazret-i Hüseyin için yazılanlar olduğu gibi, padişahlar ve şehzadeler için yazılanlar da vardır.
Halk Edebiyatı
Aşık Tarzı
Taşlama
Toplumun ve insanların eksik yönlerinin ele alınarak, bunların eleştirildiği koşmalardır. Aynı konunun işlendiği şiirler Divan Edebiyatı'nda hiciv, Batı edebiyatında satir, çağdaş edebiyatta yergi olarak adlandırılır. (seyrani)
Güzelleme
İnsan, hayvan ve tabiat güzelliklerinin anlatıldığı koşmalara denir. (Karacaoğlan)
Koçaklama
Yiğitçe bir anlatımla söylenen, kahramanlık ve savaş konulu koşmalardır. (Köroğlu, Dadaoğlu)
Ağıt
Ölen birinin ardından söylenen şiirlerdir. Bu şiirlerde ölümden duyulan üzüntüler dile getirilir. Bunların daha çok söyleyenleri belli olmadığı için anonimlerdir. Sözlü Türk Edebiyatı'nda Sagu, Divan Edebiyatı'nda Mersiye adı verilir.
Tekke Edebiyatı
İlahi
Bu şiirler Allah'ı övmek, ona yalvarmak için yazılmışlardır.
Nefes
Bektaşi şairlerinin yazdıkları tasavvufi şiirlere denir. Nefeslerde genellikle Hz. Muhammet ve Hz. Ali için de övgüler bulunur. Aleviler, bu türde yazılmış olan şiirlere “DEME” adını verirler. İlahi, nefes ve demeler, bestelenerek söylenir.
Nutuk
Tekke önderlerinin tarikate yeni giren dervişlere tarikatin ilkelerini öğretmek macıyla söyledikleri didaktik şiirlerdir.
Şathiyat-ı Sofiyane
İnançlardan alaylı bir dille söz eder gibi yazılan şiirlerdir. Görünüşte saçma sanılan bu sözlerin, yorumlandığında tasavvufla ilgili türlü kavramlara değindiği anlaşılır. Bu tür şiirlere genellikle Bektaşi şairlerinde rastlanır. Medrese hocalarına göre bu şathiyeler küfür sayılır.
Devriye
Ezelden beri var olan insan ruhunun Allah’tan gelip tekrar Allah’a dönmesi düşüncesini işleyen şiirlerdir. İlahiye benzerler.
-
-
Şiir, duygu, çağrışım ve izlenimlerin dizeler halinde dile getirildiği söz sanatıdır.