Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
TRAUMA AND STRESS-RELATED DISORDERS (POSTTRAUMATIC STRESS DISORDER…
TRAUMA AND STRESS-RELATED DISORDERS
POSTTRAUMATIC STRESS DISORDER
โรควิตกกังวลที่เกิดภายหลังจากที่ผู้ป่วยเผชิญกับเหตุการณ์ที่รุนแรง เช่น ภาวะสงคราม ถูกทำร้ายร่างกาย ถูกข่มขืน
อาการทางคลินิก
หวาดกลัวอย่างรุนแรง รู้สึกสิ้นหวัง รู้สึกผิด อับอาย
คิดและฝันซ้ำๆ หรืออาจหลงลืมเหตุการณ์นั้นๆ
มีปัญหาเกี่ยวกับการนอน อารมณ์แปรปรวน ตื่นเต้นตกใจง่าย สมาธิความจำแย่ลง
derealization (ความเข้าใจวิปลาส) depersonalization
(บุคลิกวิปลาส) บางรายอาจมีอาการประสาทหลอน ก้าวร้าว ควบคุมตนเองไม่ได้ร่วมด้วย
เกณฑ์การวินิจฉัย
มีอาการฝันร้าย มีมโนภาพ รู้สึกเหมือนเหตุการณ์กลับมาเกิดขึ้นซ้ำ ๆ (flashback) หลังประสบเหตุ
บุคคลเผชิญกับเหตุการณ์ที่อันตรายถึงชีวิต หรือคุกคามชีวิต หรือได้รับบาดเจ็บรุนแรง หรือถูกล่วงละเมิดทางเพศ
มีการเปลี่ยนแปลงของอารมณ์ และความคิดการรับรู้ต่อเหตุการณ์ไปในทางลบหลังเกิดเหตุการณ์ เช่น จำส่วนสำคัญของเหตุการณ์นั้นไม่ได้ รู้สึกแปลกแยกจากบุคคลอื่น ไม่สามารถมีอารมณ์ด้านบวกได้เลย
หลีกเลี่ยงที่จะคิด รู้สึก หรือบทสนทนาที่เกี่ยวกับเหตุการณ์นั้น
หลีกเลี่ยงสิ่งเร้าภายนอกที่ทำให้ระลึกถึง หรือรู้สึกถึงเหตุการณ์นั้น
พบได้ในทุกอายุ แต่มักเป็นในวัยผู้ใหญ่ตอนต้น
2 ใน 3 ของผู้ป่วย มีโรคจิตเวชอื่นร่วมด้วย ที่พบบ่อยคือ โรคซึมเศร้า การใช้เสพติด และ โรควิตกกังวลอื่นๆ
สาเหตุ
ด้านจิตใจ : ความขัดแย้งในจิตไร้สำนึกถูกกระตุ้นโดยเหตุการณ์ที่รุนแรง ทำให้ผู้ป่วยเกิดพฤติกรรมถดถอย และหันไปใช้กลไกป้องกันตนที่ไม่เหมาะสม จนก่อให้เกิดอาการต่างๆ
ด้านชีวภาพ : มีความผิดปกติของสารส่งประสาทบางตัว เช่น norepinephrine , Dopamine , endogenous opiate หรือความผิดปกติด้าน autonomic nervous system ที่ไวเกิน
หลั่ง glucocorticoid ออกมามากและขนาด hippocampus เล็กลง
การรักษา
จิตบำบัด : ให้กำลังใจ ส่งเสริมให้ผู้ป่วยได้พูดระบายความคิด ความรู้สึก เกี่ยวกับเหตุการณ์ที่เผชิญมา ส่งเสริมให้ญาติได้มีส่วนช่วยเหลือ ประคับประคองจิตใจของผู้ป่วยร่วมด้วย
การรักษาด้วยยา : ยาในกลุ่ม SSRI เช่น sertraline หรือ paroxetine โดยให้ขนาดยาเท่ากับที่ใช้ในการรักษาภาวะซึมเศร้า และควรให้ยานานอย่างน้อย 1 ปี
การดำเนินโรค : เกิดตามหลังความกดดันรุนแรงภายในสัปดาห์ถึงหลายปีหลังได้รับเหตุการณ์ก็ได้ อาการมักเป็นๆหายๆ และรุนแรงขึ้นในช่วงที่เครียด
ACUTE STRESS DISORDER
อาการทางคลินิก
โรควิตกกังวลที่เกิดภายหลังจากที่ผู้ป่วยเผชิญกับความตายที่มาคุกคาม , การบาดเจ็บสาหัส , ถูกกระทำรุนแรงทางเพศ ทำให้เกิดความรู้สึกว่าบุคคลหรือสถานที่นั้นๆ อยู่ในใจตลอดเวลา
ฝันร้ายเกี่ยวกับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น
โมโหง่าย (กรณีไม่มีการยั่วยุอารมณ์ หรือมีเพียงเล็กน้อย) สะดุ้งเกินจริง โดยมีอาการนาน 3 วัน ถึง 1 เดือนหลังเกิดเหตุการณ์
เกณฑ์การวินิจฉัย
Intrusion symptoms (อาการที่ผุดขึ้นมา) : มีความจำเกี่ยวกับเหตุการณ์นั้นที่ทำให้เกิดความทุกข์ทรมาน ผุดขึ้นมาซ้ำๆ
ฝันร้ายซ้ำๆ ที่มีเรื่องราวเกี่ยวกับเหตุการณ์นั้น
Negative Mood (อารมณ์ด้านลบ)
Dissociative Symptoms : จำส่วนสำคัญของเหตุการณ์นั้นไม่ได้
Avoidance Symptom (อาการหลีกเลี่ยง) : หลีกเลี่ยนความทรงจำ ความคิดกับเหตุการณ์นั้น หลีกเลี่ยงสิ่งเร้าภายนอกที่ทำให้นึกถึงเหตุการณ์นั้น
Arousal Symptoms (อาการตื่นตัว) : หลับยาก หรือหลับๆ ตื่นๆ หรือนอนกระสับกระส่าย หงุดหงิด ระเบิดอารมณ์ และมีพฤติกรรมก้าวร้าวต่อบุคคลอื่น สะดุ้งตกใจง่ายเกินเหตุ
อาการไม่ได้เป็นจากผลของยา หรือสารเสพติด หรือโรคทางกาย และไม่ได้เป็นจากโรค Brief psychotic disorder
ADJUSTMENT DISORDER
อาการทางคลินิก
การปรับตัวผิดปกติ ลักษณะเด่น คือ มีการเปลี่ยนแปลงทางด้านอารมณ์และพฤติกรรมต่อสิ่งที่กระตุ้นให้เกิดความเครียดเครียดมากเกินปกติที่คนอื่นจะยอมรับ การงาน การศึกษา สังคม บกพร่อง เมื่อสิ่งกระตุ้นที่ทำให้เกิดความเครียดนั้นหายไป อาการจะอยู่ไม่นานเกินกว่า 6 เดือน