Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

กลุ่ม 7 วิทยาการระบาด (การสอบสวนโรค (ขั้นตอนการสอบสอนโรค…

- - - - เฝ้าระวังเชิงรุก เช่น ในการแข่งขันกีฬา การประชุมต่างๆ
    - - เฝ้าระวังเชิงรับ รายงานเป็นประจำทุกปี
    - - เฝ้าระวังเฉพาะพื้นที่ บางกลุ่มประชากร เช่น โรคเอดส์ในบางชุมชนที่มีการติดเชื้อสูง มาลาเรีย
    - - เฝ้าระวังเฉพาะเหตุการณ์เช่น การเฝ้าระวังอุทกภัย ภัยธรรมชาติเพื่อแก้ปัญหาได้ทันท่วงที
- - - - Confirm diagnosis ลักษณะอาการทางคลินิก LAB
      - Confirm outbreak พบจำนวนผู้ป่วยมากกว่่าปกติ
        
        ค่ามัธยฐาน (median)
        
        ค่าเฉลี่ยแลขคณิต (Mearn, +2 S.D.)
    - - ผู้ป่วยที่เข้าข่ายน่าจะเป็น
      - ผู้ป่วยยืนยัน
      - ผู้ป่วยสงสัย
  - - - แบบตัดขวาง (Cross-Sentional study) กำหนดกลุ่มศึกษา กลุ่มควบคุม
      - แบบย้อนหลัง (Retrospecive study) เป็นการเปรียเทียบ2กลุ่ม
      - การศึกษาไปข้างหน้า(Prospective study or Cohort study)
        
        Relative Risk = a/(a+b) / c/c+d) ผลมากกว่า 1 แสดงว่ามีปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรค
        
        Odds Ratio (OR)= ad/bc
- - - - ร่างกายปกติ แต่มีปัจจัยที่อาจทำให้เกิดโรค
    - - เชื้อเข้าสู่ร่างกายแต่ไม่มีอาการ
    - - เชื้อโรคเข้าสู่ร่างกายทำให้เจ็บป่วย
    - - มีโรคเกิดแล้ว
  - - - การส่งเสริมหรือให้ความรู้
    - - การลดอัตราผู้ป่วยใหม่
        
        การสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค
        
        การรับประทานยาป้องกันล่วงหน้า
        
        การแยกรักษา
        
        การป้องกันเฉพาะโรค
    - - ป้องกันไม่ให้ผู้ป่วยมีอาการรุนแรงมากขึ้น
        
        ค้นหาผู้ป่วยที่ยังไม่มีอาการ
        
        วินิจฉัยผู้ป่วยอย่างรวดเร็วเมื่อพบอาการ
    - - การฟื้นฟูสุขภาพให้กับผู้ที่สูญเสียคุณภาพชีวิต
        
        การกำจัดความพิการ
        
        การฟื้นฟูสุขภาพ
  - - - แยกคนที่สัมผัสโรคมาเฝ้าระวัง
    - - การแยกไม่ให้ผู้ป่วยแพร่เชื้อให้ผู้อื่น
        เช่น จำกัดการเดินทาง
    - - ทำลายแหล่งกำเนิดเชื้อ
    - - Ratio : ตัวตั้งไม่เป็นส่วนหนึ่งของตัวหาร
        
        Ratio = a/b x k
      - Rate : มีเวลาเกี่ยวข้อง
        
        Rate = a/(a+b) x k
      - Proportion : เปรียบเทียบจำนวนย่อยกับจำนวนรวมทั้งหมด
        
        Proportion = a/(a+b+⋯n) x k
- - - - อัตราตายอย่างหยาบ (Crude death rate )
        
        จำนวนคนตายทั้งหมดต่อจำนวนประชากร 100, 1,000, หรือ 100,000 คนต่อปี
        
        อัตราตายอย่างหยาบ = จำนวนคนตายทั้งหมดในระหว่างปี x k
        จำนวนประชากรกลางปีในปีเดียวกัน
      - อัตราเด็กเกิดไร้ชีพ (Fetal Death Rate)
        
        จำนวนเด็กเกิดไร้ชีพต่อจำนวนเด็กเกิดมีชีพและไร้ชีพ ต่อปี
        
        อัตราเด็กเกิดไร้ชีพ = จำนวนเด็กเกิดไร้ชีพในระหว่างปี x 1,000
        จำนวนเด็กเกิดมีชีพและไร้ชีพในปีเดียวกัน
      - . อัตราตายทารก (Infant Mortality Rate)
        
        จำนวนเด็กเกิดไร้ชีพต่อจำนวนเด็กเกิดมีชีพและไร้ ซีพต่อปี
        
        อัตราตายทารก = จำนวนทารกตายในอายุต่ำกว่า 1 ปี X k
        จำนวนเด็กเกิดมีชีพในปีเดียวกัน
      - อัตราตายของมารดา (Maternal Mortality Rate)
        
        จำนวนมารดาตายเนื่องจากการตั้งครรภ์ การคลอด การอยู่ไฟ ต่อเด็กเกิดมีชีพในปีเดียวกัน
        
        อัตราตายของมารดา = จำนวนมารดาตายจากตั้งครรภ์ คลอด อยู่ไฟ x 100,000
        จำนวนเด็กเกิดมีชีพในปีเดียวกัน
      - อัตราตายจำเพาะ (Specific death rate)
        
        จำนวนคนตายเฉพาะกลุ่ม ต่อจำนวนประชากร 1000 คนต่อปี
        
        อัตราตายจำเพาะโรค = จำนวนผู้ตายด้วยสาเหตุจำเพาะชนิดหนึ่ง X 1000 จำนวนประชากรกลางปี
    - - อุบัติการณ์ของโรค (Incidence)
        
        (Incidence) =จำนวนผู้ป่วยใหม่ที่เกิดขึ้นในระหว่างปี X 1,000
        จำนวประชากรที่เสี่ยงต่อการเกิดโรค
        
        จำนวนผู้ป่วยใหม่ในประชากรกลุ่มเสียง ณ ช่วงระยะเวลาใดเวลาหนึ่ง
        
        อัตราป่วยระลอกแรก (Primary attack rate)
        
        การเกิดโรคครั้งแรกของกลุ่มคนที่มีภูมิไวต่อโรคนั้น
        
        อัตราป่วยระลอกแรก = จำนวนผู้ป่วยระลอกแรก X 1000
        จำนวนประชากรที่มีภูมิไวรับ
        
        อัตราป่วยระลอกสอง
        
        จำนวนผู้ป่วยระลอกสอง X 1000
        จำนวนผู้สัมผัสโรคที่มีภูมิไวรับ
      - ความซุก (Prevalence)
        
        จำนวนผู้ป่วยทั้งหมดที่มีอยู่ทั้งเก่าและใหม่ในประชากรที่จุดเวลา หรือช่วงเวลาที่กำหนดโดยมากในระยะเวลา 1 ปี
        
        อัตราความชุกของโรค = จำนวนผู้ป่วยทั้งหมดที่จุดเวลาที่กำหนด X 1000
        จำนวนประชากรทั้งหมดที่จุดเวลานั้น
      - อัตราป่วยจำเพาะ (Specific attack rate)
        
        จำนวนผู้ป่วยสาเหตุใดสาเหตุหนึ่งในกลุ่ม ประชากรที่กำหนด
        
        อัตราป่วยจำเพาะตามอายุ = จำนวนผู้ป่วยด้วยโรคหนึ่งในกลุ่มอายุที่กำหนด X 100 จำนวนประชากรในกลุ่มอายุเดียวกัน
      - อัตราป่วยตาย (Case fatality rate)
        
        จำนวนผู้ป่วยที่เสียชีวิตด้วยโรคใดโรคหนึ่งในจำนวน ผู้ป่วยด้วยโรคนั้นทั้งหมด
        
        อัตราป่วยตาย=จำนวนผู้ป่วยตายด้วยโรคหนึ่งในช่วงเวลาที่กำหนด X k จำนวนผู้ป่วยด้วยโรคนั้นทั้งหมดในช่วงระยะเวลาเดียวกัน
    - - อัตราเกิดอย่างหยาบ
        
        จำนวนเด็กเกิดมีชีพต่อประชากรกลางปี100,1,000, หรือ100,000 คนต่อปี
        
        อัตราเกิดอย่างหยาบ = จำนวนเด็กเกิดมีชีพในระหว่างปี x 1,000จำนวนประชากรกลางปีในปีเดียวกัน
      - ดัชนีชีพ (vital index)
        
        จำนวนเด็กเกิดมีชีพต่อจำนวนคนตาย 100 คน
        
        ดัชนีชีพ = จำนวนเด็กเกิดมีชีพในระหว่างปี x 1000
        จำนวนคนตายทั้งหมดในปีเดียวกัน
      - อัตราส่วนพึ่งพิง
        
        อัตราส่วนพึ่งพิง = (ประชากรอายุ 0-14 ปี + ประชากรอายุ 60 ปีขึ้นไป x 1,000
        ประชากร อายุ 15-60 ปี
- - - - วิจัยทางวิทยาศาสตร์สุขภาพ
      - ช่วยในการจัดกลุ่มโรค
      - ค้นหาสาเหตุของโรค
      - สืบสวนถึงสาเหตุการระบาดของโรค
      - ประโยชน์ต่อบริการด้านวินิจฉัยชุมชนและวางแผนแก้ปัญหาอนามัยชุมชน
      - อธิบายธรรมชาติการเกิดโรค
      - ทราบแนวทางป้องกันและควบคุมโรค
  - - - สถานที่ (Place)
        
        เปรียบเทียบการเกิดโรคระหว่างประเทศ
        
        มักพบใน
        ประเทศที่อยู่ในเขตร้อน
        
        เปรียบเทียบการเกิดโรคภายในประเทศ
        
        โรคพยาธิใบไม้ในตับมักพบในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
        
        เปรียบเทียบการเกิด
        โรคในเมืองและในชนบท
        
        โรคติดต่อระบบทางเดินหายใจมักพบในเมือง
      - เวลา (Time)
        
        การเปลี่ยนแปลงเป็นรอบ (Cyclic fluctuation)
        
        การเปลี่ยนแปลงระยะสั้น (Short-term fluctuations)
        
        การเปลี่ยนแปลงระยะยาว (Secular trends)
      - บุคคล (Person)
        
        อายุ
        
        เพศ
        
        อาชีพ
        
        เชื้อชาติ
    - - สิ่งที่ทำให้เกิดโรค (Agent)
        
        ทางชีวภาพ (Biological agent)
        
        ไวรัส
        
        แบคทีเรีย
        
        ทางเคมี (Chemical agent)
        
        ตะกั่ว
        
        บุหรี่
        
        ยาฆ่าแมลง
        
        ทางกายภาพ (Physical agents)
        
        แสง/เสียง
        
        ความร้อน/รังสี
        
        จากพลังงานที่ทำให้บาดเจ็บ (Energy agents)
        
        รถชนคนตาย
        
        ปืน
        
        สารเสพติด
        
        เฮโรอีน
        
        ฝิ่น
        
        เหล้า
        
        ยาบ้า
      - โฮสท์ (Host)
        
        เพศ(Sex)
        
        พันธุกรรมและเชื้อชาติ (Heredity and race)
        
        การศึกษา
        
        อายุ(Age)
        
        อาชีพ
      - สิ่งแวดล้อม (Environment)
        
        ทางเคมี
        
        ตะกั่ว
        
        คาร์บอนมอนน็อคไซด์
        
        ทางชีวภาพ
        
        ทางกายภาพ
        
        ดิน
        
        น้ำ
        
        ความร้อน
        
        ความชื้น อากาศ
        
        ทางเศรษฐกิจ และสังคม
        
        วัฒนธรรม
        
        ความเชื่อ
    - - Epidemic
        
        โรคขยายวงกว้างหรือ Outbreak โรคระบาดเร่งด่วน โรคที่ไม่ค่อยพบ
      - Pandemic
        
        SARS
        
        ไข้หวัดนก
      - Endemic
        
        โรคประจำท้องถิ่น
      - Cluster
        
        โรคที่เป็นกลุ่มตามบุคคลเวลาสถานที่
      - . Sporadic
        
        โรคที่เกิดขึ้นอย่างประปราย ได้แก่ 1-2 รายไม่เป็นกลุ่มก้อน
        
        Heb A
        
        คอตีบ
        
        ตาแดง