Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลมารดาที่มีภาวะแทรกซ้อน ในระยะหลังคลอด 1 (POSTPARTUM…
การพยาบาลมารดาที่มีภาวะแทรกซ้อน
ในระยะหลังคลอด 1
(POSTPARTUM COMPLICATIONS)
การบวมเลือดของแผลฝีเย็บ (Hematoma)
ชนิดของ
Hematoma
1.ตำแหน่งสูงกว่ากล้ามเนื้ออุ้งเชิงกราน
( Supralevator)
อุบิตัการณ์น้อยมากแต่รุนแรงเกิดขึ้นบริเวณ
เหนือช่องคลอดขึ้นไป
2.ตำแหน่งต่ำกว่ากล้ามเนื้ออุ้งเชิงกราน
( Infralevator)
การเกิดHematoma หลังคลอดส่วนใหญ่
จะพบที่บริเวณนี้มักเกิดขึ้นบริเวณอวัยวะ
สืบพันธ์ภายนอก
สาเหตุ
การคลอดที่รวดเร็วจนเส้นเลือดดำฉีกขาด
การตัดแผลฝีเย็บที่ไม่เหมาะสม
เส้นเลือดที่ฉีกขาดไม่ได้รับการผูกซ่อมแซม
ก่อนที่จะเย็บแผลที่ฝีเย็บ
บีบคลึงมดลูกรุนแรงทำให้เลือดคั่งเนื้อเยื่อ
การเย็บซ่อมแซมแผลฝีเย็บไม่ถึงก้นแผล
การรักษาพยาบาล
พยาบาลหลังคลอดควรประเมินแผลฝีเย็บทันทีเมื่อแรกรับ
ประเมินการบวมของแผลฝีเย็บภายหลังคลอด แนวทางREEDA
หากก้อนมีขนาดเล็กเส้นผ่าศูนย์กลางไม่เกิน 5 ซม.
กรณีก้อนเลือดขนาดใหญ่เพิ่มขนาดมากขึ้น การรักษาส่วนใหญ่จะดำเนินการแก้ไขในห้องผ่าตัด
การได้รับสารน้ำ เลือดทดแทนที่สูญเสียไป
การได้รับยาปฏิชีวนะ
การประเมินสัญญาณชีพทุก 1ชม.และทุก 4ชม.เมื่อคงที่
การประเมินระดับความเจ็บปวด
การทำแผล อบแผล หรือการแช่ก้น
ให้คำแนะนำในการปฏิบิตัตัว
ควรทำความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ทุกครั้งหลังการขับถ่ายอุจจาระ
ควรเปลี่ยนผ้าอนามัยทุก2-3ชั่วโมง
มดลูกเข้าอู่ช้า
(Subinvolution of Uterus)
สาเหตุ
มีเศษรก หรือเยื่อหุ้มรกค้างในมดลูก
มีก้อนเนื้องอกภายในมดลูก
การผ่าคลอดทางหน้าท้อง
การติดเชื้อที่โพรงมดลูก
ภาวะที่ทำให้มดลูกมีการยืดขยายมาก
ระยะเวลาการคลอดที่ยาวนาน
การได้รับยาคลายความเจ็บปวดก่อนคลอด
อาการและอาการแสดง
ตรวจพบลักษณะของมดลูกหดรัดตัวไม่ดีคือ
มดลูกมีขนาดใหญ่และอ่อนนุ่ม คล่ำหา
มดลูกไม่ชัดเจน
มีอาการปวดมดลูกผิดปกติเกิน 72 ชม
น้ำคาวปลาออกนานหรือปริมาณมากกว่าปกต
หากเกิดภาวะมดลูกหดรัดตัวไม่ดีอย่างรุนแรงทำให้เกิดภาวะ ตกเลือดหลังคลอด
การรักษาพยาบาล
ประเมินการหดรัดตัวของมดลกูใน 2 ชม.แรกหลังคลอด ทุก 15 นาที
2.ดูแลการแก้ไขตามสาเหตุเมื่อพบความผิดปกติ
ประเมินระดับมดลูกวันละ1ครั้งในเวลา เดียวกัน และด้วยวิธีที่เหมือนเดิม
3.1 วิธีที่ 1 วัดจากระดับขอบบนของกระดูกหัวหน่าวถึงยอดมดลูก
3.2 วิธีที่ 2 วัดจากระดบัสะดือถึงยอดมดลูก
** ท้ัง 2 วิธี ถ้าระดับมดลูกไม่ลดต่ำลง ประมาณ
½-1นิ้วทุกวัน แสดงว่ากระบวนการกลับคืนสภาพ
ของมดลูกถูกขัดขวาง เกิดภาวะมดลูกเข้าอู่ช้า
(Subinvolution of uterus)**
ดูแลและกระตุ้นให้บุตรดูดนมแม่ทุก 2-3 ชม
ส่งเสริมให้น้ำคาวปลาไหลได้สะดวก
หลีกเลี่ยงไม่ให้กระเพาะปัสสาวะเต็ม
รวมทั้งไม่ให้ท้องผูก
การติดเชื้อหลังคลอด
(Puerperal infection)
สาเหตุ
ส่วนใหญ่เกิดจากการปนเปื้อนเชื้อโรคจากช่องคลอด หรืออวัยวะสืบ พันธ์ภายนอกเข้าสู่บาดแผลตั้งแต่แผลฝีเย็บลุกลามไปอุ้งเชิงกราน หรือใน โพรงมดลูก
ปัจจัยเสี่ยง
การผ่าตัดคลอดบุตร
มีภาวะถุงน้ำคร่ำแตกก่อนการเจ็บครรภ์อยู่นาน
การตรวจภายใน(PV)
มีการติดเชื้อในช่องคลอดอยู่ก่อนหน้าแล้ว
ภาวะซีด
GDM
อ้วน
ภูมิคุ้มกันบกพร่อง
การรักษาพยาบาล
เมื่อมีการติดเชื้อจะได้รับการรักษาด้วยยาปฏิชีวนะทางหลอดเลือดดำ
การพักผ่อนและ ได้รับสารน้ำและอาหารที่เพียงพอ
การประเมินV/S ทุก4ชั่วโมง
ประเมินการหดรัดตัว และระดับของมดลูก
การเช็ดตัวเพื่อลดไข้
การทำแผลต่าง การอบแผลที่ช่องคลอด หรือการแช่ก้น
การพยาบาลหลัก Aseptic Technigue
การไดรับยาบรรเทาปวดและลดไข้เมื่อมีอาการ
ให้แนะนำ ในการปฏิบิตัตัว
เต้านมอักเสบเป็นฝี
(Breast abscess )
สาเหตุ
เกิดจากการที่มีน้ำนมเก่าคั่งค้างในเต้านม โดยไม่ได้ระบายน้ำนมออก เท่าที่ควร หรือมีท่อน้ำนมอุดตัน และเมื่อมีการติดเชื้อแบคทีเรียผ่านทางแผล หรือรอยแตกที่หัวนม จะทำให้เกิดการอักเสบของเต้านมตามมา
ปัจจัยเสี่ยง
ลูกดูดน้ำนมออกไม่เกลี้ยงเต้า
ลูกดูดนมจำนวนครั้งลดลง
แม่ให้ลูกดูดนมไม่ถูกวิธี
ท่อน้ำนมอุดตัน
หัวนมแห้ง แตก และมีเชื้อโรคเข้าไป
ในเต้านมก่อให้เกิดการอักเสบและติดเชื้อขึ้น
อาการและอาการแสดง
เจ็บที่เต้าคลำได้ก้อน
เต้านมมีสีแดงคลำปวดถ่วงที่เต้านมกว่าปกติ
ไข้ 38-40องศาเซลเซียส
เต้านมข้างที่เป็นฝีน้ำนมไม่ไหล
ไม่สบายตัว คลื่นไสอ้าเจียน
การรักษาพยาบาล
ดูแลได้รับการรักษาด้วยยาปฏิชีวนะทางหลอดเลือดดำ
ยาบรรเทาความเจ็บปวด
การเจาะหรือใส่หลอดสวน เพื่อระบายหนอง
ในกรณีที่ให้งดดูดเต้านมข้างที่เป็นก่อน
ต้องดูแลช่วยเหลือมารดาใน
การทำให้เต้านมข้างที่เป็นว่าง
ในกรณีที่สีน้ำนมไม่เปลี่ยน หรือตรวจไม่พบเชื้อโรคในน้ำนม
จะต้องกระตุ้นให้ลูกดูดนมข้างที่เป็นก่อน
กระตุ้นให้มารดาหลังคลอดดื่มน้ำมาก ๆ
แนะนำให้สวมเสื้อยกทรงที่มีขนาดพอดี
หลังจากลูกดูด หรือหลังบีบน้ำนมใช้ความเย็นประคบ
วัด v/s q 4 hs.
10.ดูแลทำความสะอาดร่างกาย
หลอดเลือดดำอักเสบจากการอุดตัน
(Thrombophlebitis)
ประเภท
การอุดตันอักเสบของหลอดเลือดระดับตื้น
การอุดตันของหลอดเลือดที่อยู่ลึก
การอุดตันของหลอดเลือดที่ปอด
ปัจจัยเสี่ยง
1.อายุมากกว่า 35ปี
2.ภาวะอ้วน
3.ประวิตัสูบบุหรี่
4.การคลอดหลายครั้ง
5.ครรภแ์ฝด
6.มีประวัติเป็นก่อนการตั้งครรภ์
7.กรรมพนัธุ์
การรักษา
การรักษาทางยาโดยการให้ยาละลาย
ลิ่มเลือดทางหลอดเลือดดำ
กระตุ้นให้มีการเคลื่อนไหวโดยเร็วที่สุด
แนะนำให้ยกขาสูงกว่าหัวใจเพื่อ
เพิ่มการไหลกลับของเลือดดำ
กระตุ้นให้บริหารเท้าและข้อเท้า
สอนการบริหารการหายใจ
การเคลื่อนไหวได้น้อยโดยใช้ถุงน่องผ้ายืด
การประเมินระดับความเจ็บปวด
ประเมินอาการและอาการแสดง
ภาวะอารมณ์เศร้าหลังคลอด
(Postpartum blues)
ภาวะอารมณ์เศร้าหลังคลอด (Postpartum blues) เป็นสภาวะทาง จิตใจที่ผู้หญิงหลังคลอดบุตร รู้สึกซึมเศร้า กังวล ไม่สดชื่น ถือว่าเป็น ภาวะที่เกิดขึ้นได้ชั่วคราว
สาเหตุ
ยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัดของภาวะ
อารมณ์เศร้าหลังคลอด(Postpartum Blues)
แต่มีการสันนิษฐานว่าเกี่ยวข้องกับการ
เปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมนเอสโตรเจน
และโปรเจสเตอโรนอย่างมากในช่วงหลังคลอด
อาการ
อาการที่พบได้คือ
นอนไม่หลับ , รู้สึกเศร้า อยากร้องไห้ ,
อ่อนเพลีย , วิตกกังวลง่าย, ไม่ค่อยมีสมาธิ,
ปวดศีรษะ
การบำบัดรักษา
ให้ความมั่นใจและกำลังใจกับมารดาหลังคลอดว่า
ให้ข้อมูล ความรู้เกี่ยวกับการดูแลทารก
แนะนำให้สามีและครอบครัวให้กำลังใจ
แนะนำการรับประทานอาหารที่เหมาะสม
เพื่อชดเชยพลังงานที่สูญเสียไป
การพักผ่อนอย่างเพียงพอ การเสริมทักษะในการดูแลลูก
ควรติดตามอาการอย่างต่อเนื่องเพื่อแยกออก
จากอาการของภาวะซึมเศร้าหลังคลอด
กลุ่มอาการชีแฮน
(Sheehan syndrome)
สาเหตุ
เกิดในกรณีที่มีการเสียเลือดระหว่างตั้งครรภ์ หรือการตกเลือดหลงัคลอด อย่างรุนแรง คือ
ปริมาณเลือดที่เสียจะมากจนเกิดภาวะช็อก
ช่วงต้ังครรภ์จนถึงหลังคลอดใหม่ๆ
ต่อมใต้สมองจะมขีนาดใหญ่ขึ้น
ปัจจัยเสี่ยง
สตรีที่มีภาวะตกเลือดก่อนคลอด
หรือตกเลือดหลังคลอดอย่างรุนแรง
คลอดบุตรตัวโต ตั้งครรภ์แฝด
ความดันโลหิตสูงขณะตั้งครรภ์
สตรีที่มีภาวะการแข็งตัวของเลือด
ผิดปกติทั่วร่างกาย
การรักษาพยาบาล
1.ในกรณีที่ไทรอยดฮ์อร์โมนต่า
ต้องรักษาโดยการเสริมไทรอยด์ฮอร์โมน
2.การให้ฮอร์โมนเพศหญิงชดเชย
หากฮอร์โมนเพศหญิงต่ำ
3.การป้องกันระยะ 24ชม.
หลังคลอดต้องเฝ้าระวัง
ภาวะตกเลือดหลังคลอด
ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด
(Postpartum Depression)
สาเหตุ
การสูญเสียคุณค่าในตนเองในระยะตั้งครรภ์ซึ่งส่วนใหญ่
เกิดจากความไม่ พร้อมในการตั้งครรภ์ ตั้งครรภ์
โดยไม่ได้ตั้งใจ
มารดามีอายุน้อย
สูญเสียความเป็นตัวของตัวเอง
มีประวัติซึมเศร้าก่อนตั้งครรภ์
มีประวิตัเคยแท้ง
ประวัติเสพยาเสพติด หรือการได้รับยานอนหลับ
อาการและ
อาการแสดง
1.ฉุนเฉียวง่ายหรืออารมณ์โกรธ
2.ความวิตกกังวล อารมณ์แกว่งอย่างไม่มีเหตุผล
3.ปัญหาทางการนอนเช่น นอนไม่หลับหรือนอนมากเกินไป
4.การเปลี่ยนรสนิยมในการรับประทานอาหาร
5.มีความคิดที่จะฆ่าตัวตาย
การรักษาพยาบาล
1.หากมีอาการควรประเมินอาการเบื้องต้นทันทีทุกราย
2.ปรึกษาจิตแพทย์เพื่อ ให้การวินิจฉัยและบำบัดรักษา
3.การพยาบาลในระยะหลังคลอดครอบคลุมการป้องกันมารดา ไม่ให้เกิดภาวะซึมเศร้าหลังคลอด
4.การบำบัดด้วยยา จะใช้ยารักษาโรคภาวะซึมเศร้า
5.สร้างความเข้าใจของภาวะป่วยแก่สามี ญาติและครอบครัวเพื่อความ ร่วมมือในการรักษาบำบัด
6.การประเมินภาวะแทรกซ้อน
7.ประเมินทักษะและความสามารถในการดูแลบุตร
8.การประเมินภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นกับทารก ได้แก่ การประเมินการเจริญเติบโตของทารกโดยการชั่งน้ำหนัก ประเมินการได้รับน้ำนมมารดา
นางสาวจินต์จุฑา บุญหลักคำ 570394
อาจารย์พัชรินทร์**