Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลมารดาที่มีภาวะแทรกซ้อนในระยะ หลังคลอด (5) หลอดเลือดดำอักเสบจากกา…
การพยาบาลมารดาที่มีภาวะแทรกซ้อนในระยะ
หลังคลอด
5) หลอดเลือดดำอักเสบจากการอุดตัน (Thrombophlebitis)
เป็นภาวะที่มีก้อน หรือลิ่มเลือดภายในหลอดเลือด ทา ใหเ้สน้เลือดบางส่วน เกิดการอุดตนั ทา ใหอ้วยัวะส่วนนั้นบวมแดงอกัเสบ
สาเหตุหลอดเลือดดำอักเสบจากการอุดตัน
การเปลี่ยนแปลงการไหลเวียนของเลือดดำ เช่น เลือดไหลเวียนช้าลง (Stasis) ในระหว่างตั้งครรภ์โดยเฉพาะมารดาหลังคลอดที่ผ่าคลอดทางหน้าท้อง หรือที่มีภาวะแทรกซ้อนทำให้ต้องนอนที่เตียงนานๆ
การมีบาดแผลที่ผนังด้านในของหลอดเลือดดำ (Vascular endothelial injury) ซ่ึงอาจเกิดขึ้นในระยะคลอดจากการการได้รับสารน้ำทางหลอดเลือดดำ
เลือดแข๋็งตัวได้ง่าย (Hypercoagulability) ซึ่งในสตรีตั้งครรภ์จะมีปัจจัยการแข็งตัวของเลือดสูง แม้อยู่ในระยะหลังคลอด
อาการและอาการแสดง
กรณีการเกิดลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดดำที่ขา(Deepvenous thrombosis)
เท้าและขาบวมใหญ่ขึ้น
ปวดเวลาเดิน กดเจ็บ คลำร้อน
อาจคลำได้หลอดเลือดเป็นเส้นแข็ง เนื่องจากมีการแข็งตัวของเลือดในหลอดเลือดด
มีการเปลี่ยนสีที่ผิวหนัง เริ่มแรกจะมีสีแดงหากนานไปจะเปลี่ยนเป็นสีคล้ำ
มีอาการปวดที่น่องเมื่อกระดกปลายเท้าขึ้น ( positive Homan’s sign)
กรณีเกิดการอุดตันของหลอดเลือดที่ปอด (Pulmonary embolism)
หายใจลำบาก เวลาหายใจเข้าเจ็บเหมือนถูกมีดแทง
ไอถี่ๆ หรือไอเป็นเลือด
หัวใจเต้นเร็ว
ภาวะช็อก
การรักษาพยาบาลหลอดเลือดดำอักเสบจากการอุดตัน
การรักษาทางยาโดยการให้ยาละลายลิ่มเลือดทางหลอดเลือดดำและยากิน เช่น Heparin, Warfarin
ให้ความรู้เกี่ยวกับภาวะหลอดเลือดดำอุดกั้น สาเหตุปัจจัยเสี่ยง ภาวะแทรกซอ้นและการป้องกันภาวะหลอดเลือดดำอุดกั้น เพื่อให้มารดาหลัง คลอดร่วมมือในการรักษา
กระตุ้นให้มีการเคลื่อนไหวโดยเร็วที่สุด (early ambulation)
การได้รับสารน้ำ สารอาหาร รวมทั้งส่งเสริมให้ดื่มน้ำในปริมาณที่เพียงพอ
แนะนำให้ยกขาสูงกว่าหัวใจเพื่อเพิ่มการไหลกลับของเลือดดำ (venous return)
กระตุ้นให้บริหารเท้าและข้อเท้า (foot & ankle exercise)
6) ภาวะอารมณ์เศร้าหลังคลอด (Postpartum blues) และภาวะซึมเศร้าหลังคลอด(Postpartum Depression)
ภาวะอารมณ์เศร้าหลังคลอด (Postpartum blues)
เป็นสภาวะทางจิตใจที่ผู้หญิงหลังคลอดบุตรรู้สึกซึมเศร้า กังวล ไม่สดชื่น ถือว่าเป็นภาวะที่เกิดขึ้นได้ชั่วคราว ไม่รบกวนความสามารถในการดูแลบุตร อาการมักจะเกิดขึ้นในวันที่ 4-5 วันหลังคลอด แต่ไม่เกิน 2 สัปดาห์
สาเหตุภาวะอารมณ์เศร้าหลังคลอด (Postpartum blues)
ยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัดของภาวะอารมณ์เศร้าหลัง คลอด(PostpartumBlues) แต่มีการสันนิษฐานว่าเกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมนเอสโตรเจน และโปรเจสเตอโรนอย่างมากในช่วงหลังคลอด รวมทั้งการสูญเสียพลังงานในระยะคลอดเป็นปัญหาสุขภาพจิตจากปรับตัวที่ยังไม่เป็นภาวะป่วย
อาการของภาวะอารมณ์เศร้าหลังคลอด (Postpartum blues)
อาการที่พบได้คือ นอนไม่หลับ , รู้สึกเศร้า อยากร้องไห ้,อ่อนเพลีย , วิตกกังวลง่าย, ไม่ค่อยมีสมาธิ, ปวดศีรษะ
การบำบัดรักษา Postpartum blue
ให้ความมั่นใจและกำลังใจกับมารดาหลังคลอดว่า อาการนี้เป็นภาวะ ปกติ พบได้บ่อยและจะหายไปได้เอง
ให้ข้อมูล ความรู้เกี่ยวกับการดูแลทารก หรือให้ความช่วยเหลือในการ ดูแลทารก
แนะนำให้สามีและครอบครัวให้กำลังใจ อยู่เป็นเพื่อน ไม่ไปให้ความสำ คัญกับลูกจนลืมความสำคัญของมารดาที่ตั้งครรภ์มา
แนะนำการรับประทานอาหารที่เหมาะสมเพื่อชดเชยพลังงานที่สูญเสียไป
การพักผ่อนอย่างเพียงพอ การเสริมทักษะในการดูแลลูก เพื่อสร้างความมั่นใจในบทบาทความเป็นมารดา
ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด(Postpartum Depression)
เป็นความผิดปกติทางด้านจิตใจ อารมณ์ และมีการรับรู้ลดลง มักเกิดขึ้นภายใน 4 สัปดาห์หลังคลอด และมีอาการนานกว่า 2 สัปดาห์
สาเหตุและปัจจัยเสี่ยงภาวะซึมเศร้าหลังคลอด(Postpartum Depression)
การสูญเสียคุณค่าในตนเองในระยะตั้งครรภซ์่ึงส่วนใหญ่เกิดจากความไม่ พร้อมในการตั้งครรภ ์ตั้งครรภโ์ดยไม่ไดต้ั้งใจ
มารดามีอายนุอ้ย
สูญเสียความเป็นตัวของตัวเอง หรือถูกครอบครัวและสังคมทอดทิ้ง
มีประวัติซึมเศร้าก่อนตั้งครรภ์
ขณะตั้งครรภ์ไม่มีแหล่งสนับสนุนทางด้านจิตใจ
อาการและอาการแสดง
ฉุนเฉียวง่ายหรืออารมณ์โกรธ
ความวิตกกังวล อารมณ์แกว่งอย่างไม่มีเหตุผล
ปัญหาทางการนอนเช่น นอนไม่หลับหรือนอนมากเกินไป
การเปลี่ยนรสนิยมในการรับประทานอาหาร
มีความคิดที่จะฆ่าตัวตาย
การรักษา
หากมีอาการควรประเมินอาการเบื้องต้นทันทีทุกราย
ปรึกษาจิตแพทย์เพื่อให้การวินิจฉัยและบำบัดรักษาร่วมกับทั้งการให้ยา และการให้จิตบำบัด
การพยาบาลในระยะหลังคลอดครอบคลุมการป้องกันมารดา ไม่ให้เกิดภาวะซึมเศร้าหลังคลอดและดูแลมารดาที่มีภาวะซึมเศร้า
การบำบัดด้วยยาจะใช้ยารักษาโรคภาวะซึมเศร้าในกลุ่ม Selective serotonin reuptake inhibitor และยังไม่มีรายงานของผลข้างเคียงยาต่อ การให้นมบุตร
สร้างความเข้าใจของภาวะป่วยแก่สามี ญาติและครอบครัวเพื่อความ ร่วมมือในการรักษาบำบัด และการร่วมดูแลบุตร
7) กลุ่มอาการชีแฮน (Sheehan syndrome)
เป็นภาวะที่ต่อมใต้สมอง (Pituitary gland) เกิดการขาดเลือดไปเลี้ยงอย่างเฉียบพลันทำให้ต่อมใต้สมองส่วนหน้าสูญเสียการทำ งาน มีผลให้ต่อมไร้ท่อที่ผลิตฮอร์โมนต่างๆในร่างกายเปลี่ยนแปลงไป
สาเหตุกลุ่มอาการชีแฮน(Sheehan syndrome)
ปริมาณเลือดที่เสียจะมากจนเกิดภาวะช็อก ทำใหเ้ลือดไปเลี้ยงส่วนต่างๆ ของร่างกายรวมทั้งที่สมองไม่เพียงพอ
ช่วงตั้งครรภ์จนถึงหลังคลอดใหม่ๆต่อมใต้สมองจะมีขนาดใหญ่ขึ้น
จึงทำ ให้มีความเสี่ยงในการขาดเลือดไปเลี้ยงได้ง่ายกว่าช่วงที่ไม่ตั้งครรภ์
อาการและอาการแสดง
การทำงานต่อมหมวกไตผิดปกติ ทำให้การรักษาสมดุลของเกลือแร่ในร่างกายสูญเสียไป ซ่ึงเป็นอันตรายรุนแรงต่อชีวิต
การไม่ผลิตน้ำนม ไม่มีน้ำนมเลี้ยงดูบุตรหลังคลอดเป็นอาการบ่อยที่สุดและเห็นได้ชัดเจนและรวดเร็ว เกิดจากต่อมใต้สมองไม่สามารถสร้างฮอร์โมนในการผลิตน้ำนม (Prolactin)
ไม่มีประจำเดือนหลังคลอด เต้านมไม่เต่งตึงและการตรวจภายในพบช่องคลอดแห้ง ผนังช่องคลอดบาง หน้าแก่ก่อนวัย เกิดจากต่อมใต้สมองไม่สามารถผลิตฮอร์โมนที่จะไปกระตุ้นรังไข่ให้สร้างฮอร์โมนเพศหญิงได้
มีอาการฮอร์โมนไทรอยด์ต่ำ จากการขาดไทรอยด์ฮอร์โมน เช่น เซื่องซึม อาการ เดินช้า พูดช้า คิดช้า กินจุ อ้วน ผมร่วง ขนรักแร้และขนในบริเวณอวัยวะสืบพันธุ์ร่วง เกิดจากต่อมใต้สมองไม่สามารถสร้างฮอร์โมนไปควบคุมการสร้างฮอร์โมนจากต่อมไทรอยด์ได้
การรักษา
ในกรณีที่ไทรอยด์ฮอร์โมนต่ำ ต้องรักษาโดยการเสริมไทรอยด์ฮอร์โมน เช่น eltroxin, hydrocortisone
การให้ฮอร์โมนเพศหญิงชดเชยหากฮอร์โมนเพศหญิงต่ำหรืออาจต้อง ฉีดฮอร์โมนกระตุ้นให้รังไข่ทำงานในรายที่ยังต้องการมีบุตรอีก
การป้องกันระยะ 24ชม.หลังคลอดต้องเฝ้าระวังภาวะตกเลือดหลัง คลอดอย่างใกล้ชิด