Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การบำบัดรักษาด้วยยาทางจิตเวช (Psychopharmacology) (ยารักษาอาการซึมเศร้า…
การบำบัดรักษาด้วยยาทางจิตเวช (Psychopharmacology)
ยารักษาโรคจิต (Antipsychotic Drugs)
1.Typical antipsychotic drugs / Dopamine Antagonists (DA)
1.1 กลุ่ม Aliphatic Phenathiazine มีฤทธิ์ Sedative สูง มีฤทธิ์ข้างเคียงทำให้ความดันโลหิตต่ำมากกว่ายาชนิดอื่น
Chlorpromazine (Largactil)
1.2 กลุ่ม piperazine Pgenothaizine มีฤทธิ์ sedative ปานกลาง มี EPS น้อย มีฤทธิ์ข้างเคียงสูงกว่า Anticlolinergic สูงกว่ายาอื่น
Thioridazine (Melleril, tidazine)
1.3 กลุ่ม Piperazine Phenothiazine มีฤทธิ์ sedative ต่ำแต่ EPS สูง ลดความคิดหลงผิดและประสาทหลอนได้ดี
Trifluoperazine (Stelazine)
Perphenazine (Trilafon)
Fluphenazine (Fendex)
1.4 กลุ่ม Thiozanthenes
Zuclopenthixol Acetate
Flupenthixol Decanoate
1.5 กลุ่ม ฺ Butyrophenone มี potency สูง มีฤทธิ์ Sedative น้อย และมี EPS สูง ใช้ควบคุมอาการวุ่นวาย ก้าวร้าว ประสาทหลอน หลงผิด และ Mania
Haloperidol ชนิดรับประทานใช้ในกรณีควบคุมโรคได้แล้ว ชนิดฉีดใช้ในกรณิอาการกำเริบ
Atypical antipsychotic drugs หรือ Serotonin-Dopamine Antogonist (SDA) เป็นยากลุ่มใหม่ มีการตอบสนองต่อการรักษาและผลข้างเคียงประเภท EPS น้อยกว่ายากลุ่มเดิม แต่ราคาสูง
Clozapine
Risperidone
ผลข้างเคียงและการพยาบาล
5.ระบบต่อมไร้ท่อ ผู้หญิงคัดตึงเต้านม ประจำเดือนมาไม่ปกติ มีน้ำนมหลั่ง ชายจะนมโต หลั่งอสุจิลดลง
การพยาบาล ลดความวิตกกังวลให้คำแนะนำเรื่องอาหารและการออกกำลังกาย
6ผลต่อผิวหนัง ผิวหนังไวต่อแสงแดด
การพยาบาล แนะนำให้ใส่เสื้อแขนยาวและทาครีมกันแดด
4.adrenergic side effect ความดันต่ำเมื่อเปลี่ยนท่า
การพยาบาล บอกให้ผู้ป่วยลุกช้าๆ จากนอนเป็นนั่ง จากนั่งค่อยยืน และวัดความดันขณะยืนเปรียบเทียบกัน
ผลต่อตับ เกิดดีซ่านได้
การพยาบาล สังเกตอาการตัว ตา เหลือง
Anticholinergic side effect มีผลต่อระบบประสาทอัตโนมัติ มีอาการ ปากแห้ง ตาพร่า ท้องผูก ปัสสาวะมาก
การพยาบาล ให้อมน้ำแข็งหรือจิบน้ำบ่อยๆ บันทึก I/O รับประทานอาหารที่มีกากใย ระวังอุบัติเหตุ
ผลต่อระบบเลือด จำนวนเม็ดเลือดขาวลดลง
การพยาบาล สังเกตอาการผู้ป่วย เช่น เจ็บคอ มีไข้ รายงานให้แพทย์ทราบ
NMS เกิดไม่บ่อยแต่รุนแรง อาการสำคัญคือ เกร็งกล้ามเนื้ออย่างรุนแรง ไข้สูง หัวใจเต้นเร็ว ปัสสาวะออกน้อย อาจเสียชีวิตได้
การพยาบาล วัด V/S เพื่อสังเกตอาการ ถ้าผิดปกติรีบรายงานแพทย์
9.ความต้านทานต่อการชักลดลง
สังเกตอาการชักของผู้ป่วยที่อาจจะเกิดขึ้น
EPS ทำให้เกิดความผิดปกติด้านการเคลื่อนไหว
Acute Dystonia ผู้ป่วยจะมีการเกร็งกล้ามเนื้อ คางบิด ขากรรไกรแข็ง ตาเหลือก
การพยาบาล อธิบายให้ผู้ป่วยเข้าใจว่าเป็นอาการข้างเคียงจากยา เพื่อลดความวิตกกังวล และเฝ้าระวังอุบัติเหตุ
Akathisia ความรู้สึกกระวนกระวาย อยู่ไม่นิ่ง
Pseudoparkinsonism มีอาการเหมือนโรคพากินสัน เช่น เคลื่อนไหวช้า เดินขาลาก มีอาการสั่น กล้ามเนื้อแข็งเกร็ง สีหน้าเฉยเมย
Tardive dyskinesia มีอาการดูดปาก เคียวปาก และมือจะแตะกันซ้ำๆ
การพยาบาล สังเกตอาการ ให้อาหารอ่อนที่มีแคลรอรี่สูง ให้ผู้ป่วยพักผ่อนให้เพียงพอ
10.ผลต่อตา ตาพร่ามองไม่ชัด
การพยาบาล เฝ้าระวังอุบัติเหตุ
ยารักษาอาการซึมเศร้า (Antidepressant Drugs)
1.กลุ่ม tricyclic Antidepressants (TCAs)
Nortriptyline
Amitriptyline
กลุ่ม Monoamine Oxidase Inhibitors (MAOIs)
Aurorix
Nardil
Parnate
Marplan
กลุ่ม Selective Serotonin Reuptake Inhibitors (SSRIs)
Paxil
Zoloft
Faverin
Celexa
Fluxetine
กลุ่ม New Generation
Tianeptine
Trazodone
Brupropion
Mainserin
ผลข้างเคียงจากการได้รับยาและการพยาบาล
ง่วงซึม
การพยาบาล ระวังอุบัติเหตุ
คลื่นไส้
การพยาบาล รับประทานยาพร้อมอาหารเพื่อลดการระคายเคือง
ปากแห้ง
การพยาบาล ผู้ป่วยอมน้ำแข็งหรือจิบน้ำบ่อยๆ
ผลข้างเคียงจากการได้รับยากลุ่ม TCAs
ตาพร่า
การพยาบาล ระวังอุบัติเหตุ
ท้องผูก
การพยาบาล รับประทานอาหารที่มีกากใยสูง ดื่มน้ำมากๆ
ปัสสาวะลำบาก
การพยาบาล บันทึก I/O
ความดันต่ำเมื่อเปลี่ยนท่า
การพยาบาล แนะนำการลุกช้าๆ จากนอนเป็นนั่ง จากนั่งเป็นยืน
ชักง่ายขึ้น
การพยาบาล สังเกตอาการชักอย่างใกล้ชิด
น้ำหนักเพิ่ม โดยเฉพาะ Amitriptyline
การพยาบาล แนะนำเรื่องการรับประทานอาหารและออกกำลังกาย
ผลข้างเคียงจากการใช้ยากลุ่ม MAOIs
ผลต่อการทำหน้าที่ของตับ การพยาบาล สังเกตอาการตัวตาเหลือง
Wiithdrawal Syndrome การพยาบาล รายงานแพทย์เพื่อพิจารณาลดขนาดยา ในผู้ที่ต้องหยุดยาอาจให้ Diphenhydramine หรือ Artane ช่วยแก้อาการ
ความกันสูงเฉียบพลัน การพยาบาลหยุดใช้ยาทันที วัดความดันโลหิตตามเวลาเพื่อประเมินอาการ
ผลข้างเคียงจากการได้รับยา SSRIs
ปวดศีรษะ รายงานแพทย์ให้ทราบ
น้ำหนักลด แนะนำการรับประทานอาหารให้เพียงพอ
นอนไม่หลับ แนะนำให้รับประทานยาตอนเช้า
ความต้องการทางเพศลดลง รายงานแพทย์เพื่อให้การช่วยเหลือ
Serotonin Syndrome อาการ คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย ความดันไม่สม่ำเสมอ การพยาบาลให้หยุดยาทันที รายงานแพทย์ทราบ
ยาคลายกังวล Antianxiety Drugs
ยากลุ่ม Benzodiazepines
1.Long Acting > 24 hr
Valium
Tranxene
Librium
Intermediate Acting ประมาณ 10-12 hr
Alprazolam
Lorazepam
Shot Acting
Trizolam
Midazolam
ผลข้างเคียงและการพยาบาล
ง่วงนอน เดินเซ การพยาบาล ให้ระมัดระวังอุบัติเหตุ
หลงลืมเหตุการณ์ช่วงใกล้ๆ เกิดขึ้นก่อนใช้ยา แต่เหตุการณ์ในอดีตจำได้ การพยาบาล ให้ข้อมูลผู้ป่วยว่าอาจหลงลืมได้บ้าง
ติดยาและดื้อยา การพยาบาล ปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ยา
อาการทางพฤติกรรม
Disinhibition Excitement แสดงพฤติกรรมในสิ่งที่ไม่ควรทำหรือพูดในสิ่งที่ไม่ควรพูด
การพยาบาลคอยสังเกตอาการและให้การช่วยเหลือ
Paradoxical Excitement มีพฤติกรรมวุ่นวาย ก้าวร้าวอาละวาด