Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Psychopharmacology การบำบัดรักษาด้วยยาทางจิตเวช (ยารักษาอาการซึมเศร้า…

- - - - Chlorpromazine (Largactil)
        25 mg, 50 mg, 100 mg, 200 mg
    - - Thioridazine (Melleril, Tidazine, Thiomed) 10 mg, 25 mg, 50 mg, 100 mg
    - - Perphenazine (Trilafon, pernazine, Pernamed) 2 mg, 4 mg. 8 mg
      - Trifluoperazine (Stelazine, Triflazine, Psyrazine) 1 mg, 2 mg, 5 mg, 10 mg
      - Fluphenazine (Fendec, Phenezine, Prolixin) 25 mg/ml
    - - Zuclopenthixol Acetate (Clopixol Acuphase) 50 mg/ml, 200 mg/ml
      - Flupenthixol Decanoate (Fluanxol Depot) 20 mg/ml, 40 mg/ml
    - - Haloperidol (Haldol, Halop, Haridol)
        ชนิดรับประทาน 0.5 mg, 2 mg, 5 mg,
        10 mg และ ชนิดฉีด 5 mg/ml
      - Bromperidol (Impromen) 5 mg, 10 mg มีทั้งชนิดรับประทานและฉีด
  - - - Clozapine (Clozaril, Clopaze) 25 mg, 100 mg
      - Risperidone (Risperdal) 1 mg, 2 mg, 3 mg, 4 mg
      - Olanzapine (Zyprexa) 5 mg, 7.5 mg, 10 mg
      - Quetiapine (Seroquel) 25 mg, 100 mg, 200 mg
      - Ziprasidon (Geodon) 20 mg, 40 mg
  - - - EPS ทำให้เกิดเกิดความผิดปกติทางการเคลื่อนไหว
        
        Pseudoparkinsonism/Parkinsonism มีอาการเหมือนกับคนเป็นโรค Parkinson เช่น การเคลื่อนไหวช้า (Akinesia) เดินขาลาก มีอาการสั่น (Tremor) กล้ามเนื้อแข็งเกร็ง (Rigidity) สีหน้าเฉยเมยไม่แสดงความรู้สึกเหมือนใส่หน้ากาก (Mask Face) กลืนน้าลายไม่ลง ทำให้มีน้าลายเต็มปาก
        
        Acute Dystonia ผู้ป่วยจะมีอาการเกร็งของกล้ามเนื้อ (Muscle Spasm) คอบิดไปข้างใดข้างหนึ่งหรือลำตัวบิดไปด้านข้าง กล้ามเนื้อที่หน้ากระดุก ขากรรไกรแข็ง น้าลายไหล ลิ้นคับปาก พูดไม่ชัด กลืนลำบาก ตาเหลือกขึ้นค้างบนตลอดเวลา หลังแอ่น
        
        Akathisia เป็นความรู้สึกกระวนกระวาย กระสับกระส่าย อยู่นิ่งไม่ได้ ต้องเคลื่อนไหวตลอดเวลา มือและแขนสั่น มีอาการคล้าย Agitation
        
        Tardive dyskinesia จะมีอาการของการเคลื่อนไหวซ้าๆ ของกล้ามเนื้อบริเวณใบหน้าลิ้น และลำคอ ผู้ป่วยอาจไม่รู้ตัวหรือควบคุมไม่ได้ เช่น ดูดปาก แลบลิ้น เลียริมฝีปาก เคี้ยวปาก แสยะใบหน้า กลืนลำบาก ซึ่งเกิดจากการใช้ยาในขนาดสูงเป็นระยะนานติดต่อกันอย่างน้อย 3 เดือน เป็นอาการที่ดื้อต่อการรักษา
      - NMS เป็นอาการที่เกิดขึ้นไม่บ่อยนัก อาการสำคัญ คือ มีอาการกล้ามเนื้อแข็งเกร็งอย่างรุนแรง
        
        Fever, Encephalopathy, Vital sign unstable, Enzyne elevated, Rigidity of muscle
    - - orthostatic hypotension
        
        แนะนำผู้ป่วยให้ลุกขึ้นอย่างช้าๆจากท่านอนเป็นท่านั่ง หรือท่านั่งเป็นท่ายืน วัดความดันโลหิตท่านอนและท่ายืนเพื่อเปรียบเทียบกัน
      - seizure threshold
        
        คอยสังเกตอาการชักของผู้ป่วยที่อาจจะเกิดขึ้นได้
    - - ประสาทอัตโนมัต=>ปากแห้ง ตาพร่า ปัสสาวะลำบาก ท้องผูก
      - ต่อมไร้ท่อ=>หิวบ่อย กินจุ น้ำหนักเพิ่ม ญ นมคัด หลั่งน้ำนม ประจำเดือนลด ความต้องการทางเพศลง ช นมโต หลั่งอสุจิลดลง
      - เลือด=>agranulocytosis ติดเชิ้อง่าย มีไข้
    - - ผิวหนัง
        =>ลมพิษ ผิวหนังอักเสบ
        
        อาจจะหยุดยาชั่วคราว หรือให้ยาแก้แพ้และแนะนำผู้ป่วยให้ระวัง โดยใส่เสื้อแขนยาวหรือกางร่ม หรือใช้ยาทาผิวกันแสงแดดเมื่อจะออกไปข้างนอก
      - ตับ=>ดีซ่าน
        
        ทำให้เกิดดีซ่านได้ จากยา Chlorpromazine ใน 1-2 เดือนแรกของการใช้ยา สังเกตอาการดีซ่าน เช่น ตัวเหลือง ตาเหลือง
      - ตาพร่า
    - - ปากแห้ง
        
        ให้อมน้ำแข็งหรือจิบน้าบ่อยๆ
      - ตาพร่า
        
        ไม่ควรขับรถจนกว่าอาการตาพร่าจะดีขึ้นระวังการพลัดตกหกล้มจากการมองเห็นไม่ชัด
      - ปัสสาวะลำบาก
        
        จดบันทึกน้ำดื่มและปัสสาวะเพื่อดูความสมดุลของน้ำที่ได้รับและการขับถ่ายออกไป หาหลายๆ วิธีที่จะทำให้ผู้ป่วยปัสสาวะได้เอง
      - ท้องผูก
        
        แนะนำให้ผู้ป่วยรับประทานอาหารที่มีกากใยมากๆ ดื่มน้ำเพิ่มขึ้นถ้าไม่มีข้อห้าม และกระตุ้นให้ผู้ป่วยออกกำลังกาย
- - - - ตาพร่า
        
        อาการจะหายไปหลังจากได้รับยา 2-3 สัปดาห์
        
        แนะนำผู้ป่วยอย่าขับรถจนกว่าอาการตาพร่าจะดีขึ้นระวังการพลัดตกหกล้มจากการมองเห็นไม่ชัด
      - ท้องผูก
        
        แนะนำให้รับประทานอาหารที่มีกากใย ดื่มน้ำเพิ่มขึ้นถ้าไม่มีข้อห้าม และกระตุ้นให้ผู้ป่วยออกกำลังกาย
      - ปัสสาวะลำบาก
        
        จดบันทึกน้ำดื่มและปัสสาวะเพื่อดูความสมดุลของน้ำ หาวิธีที่จะทำให้ผู้ป่วยปัสสาวะได้เอง
      - Orthostatic hypotension
        
        ลุกขึ้นอย่างช้าๆจากท่านอนเป็นท่านั่ง หรือท่านั่งเป็นท่ายืน วัดความดันโลหิตท่านอนและท่ายืนเพื่อเปรียบเทียบกัน
      - มีโอกาสชักง่ายขึ้น
        ในรายที่เป็นโรคลมชัก
        
        Obs.อย่างใกล้ชิดในรายที่มีประวัตชัก
      - น้ำหนักเพิ่มขึ้น โดยเฉพาะ Amitriptyline
        
        แนะนำการรับระทานอาหารและออกกำลังกาย
  - - - ภาวะความดันโลหิตสูงอย่างเฉียบพลัน (Hypertensive crisis) มีอาการความดันโลหิตสูงร่วมกับอาการปวดศีรษะ ใจสั่น คลื่นไส้ อาเจียน มีไข้ เจ็บหน้าอก
        
        แนะนำผู้ป่วยหลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารที่มีสาร Tyramine หยุดให้ยาทันทรายงานแพทย์ วัดความดันโลหิตตามเวลาเพื่อประเมินอาการและระวังการเกิดความดันโลหิตสูงอย่างเฉียบพลัน
      - ผลข้างเคียงอื่นๆที่อาจพบได้ เช่น Withdrawal Symptoms จาก Anticholinergic Rebound ซึ่งพบจากการหยุดยาที่มีฤทธิ์ Anticholinergic มาก หากให้ขนาดสูง เช่น ยา Amitriptyline 150 mg/วัน นานเกิน 3 เดือนหลังหยุดยาจะเกิดอาการวิตกกังวล กระวนกระวาย นอนไม่หลับ ปั่นป่วนในท้อง ภายใน 48 ชั่วโมง
        
        รายงานแพทย์ทราบ เพื่อพิจารณาการลดขนาดยาลง ในผู้ที่จำเป็นต้องหยุดยาทันที อาจทำให้ Diphenhydramine หรือ Artane ช่วยแก้อาการ
      - ผลต่อการ
        ทำหน้าที่ของตับ
        
        Obs. คลื่นไส้ ผู้ป่วยบ่นเกี่ยวกับระบบย่อยอาหารและอาการตาเหลือง ตัวเหลือง
  - - - น้ำหนักลด
        
        แนะนำการรับประทานอาหาร
      - ความต้องการทางเพศลดลง
        
        ให้ pt. ได้พูดความรู้สึก รายงานแพทย์
      - ปวดศีรษะ
        
        รายงานแพทย์
      - นอนไม่หลับ
        
        แนะนำให้ผู้ป่วยรับประทานยาในตอนเช้า หลีกเลี่ยงอาหาร และเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน สอนเทคนิคคลายเครียดให้ผู้ป่วยใช้ก่อนนอน
      - Serotonin syndrome เกิดจากการมี Serotonin activity มากเกินไป ทำให้อาการคลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย ปวดท้อง ความดันโลหิตไม่สม่ำเสมอ (อาจจะสูงหรือต่ำ) เดินเซสับสน กระวนกระวาย อุณหภูมิในร่างกายสูงขึ้น หัวใจเต้นเร็ว อาจหมดสติได้
        
        หยุดให้ยาทันที และรายงานแพทย์
  - - - แนะนำให้ผู้ป่วยอมก้อนน้ำแข็งหรือจิบน้าบ่อยๆ
    - - แนะนำการป้องอันตราย ไม่ขับรถ
    - - ผู้ป่วยรับประทานยาพร้อมอาหารเพื่อลดอาการระคายเคืองของกระเพาะอาหาร
- - - - Midazolam (Dormicum) 7.5 mg, 15 mg
      - Trizolam (Halcion) 0.125 mg, 0.25 mg, 0.5 mg
    - - Alprazolam (Xanax) 0.25 mg, 0.5 mg, 1 mg, 2 mg
      - Lorazepam (Ativan, Loramed) 0.5 mg, 1 mg, 2 mg
    - - Chlordiazepoxide (Librium) 5 mg, 10 mg, 25 mg
      - Dipotassium Clorazepate (Tranxene, Trancon) 3.75 mg, 7.5 mg, 15 mg
      - Diazepam (Valium) 2 mg, 5 mg, 10 mg
  - - - Disinhibition Syndrome เป็นอาการที่ผู้ได้รับยา กล้าแสดงพฤติกรรมหรือพูดในสิ่งไม่ควรหรือไม่เคยทำมาก่อน
      - Paradoxical Excitement เป็นอาการที่ผู้ได้รับยา มีพฤติกรรมวุ่นวาย อาละวาดก้าวร้าว แทนที่จะง่วงซึมหรือสงบ โดยเฉพาะใน
        ผู้สูงอายุ หรือผู้ที่มีอาการทางสมอง (Organic Brain Syndrome)
- - - - ระบบทางดินอาหารถูกรบกวน ปากแห้ง กระหายน้ำ กล้ามเนื้ออ่อนแรงและอ่อนเพลีย มือสั่น
    - - อาการมือสั่น ระหายน้ำและปัสสาวะบ่อยมากกว่าระยะแรก บวมและมีน้ำหนักตัวเพิ่มมากขึ้น จากการเพิ่มปริมาณน้ำในร่างกายและการเปลี่ยนแปลงของการเผาผลาญคาร์โบไฮเดรต อาจมีภาวะแทรกซ้อนของ Hypothyroidism หรือ Goiter Leukocytosis หัวใจเต้นผิดจังหวะ
  - - - ท้องเสีย เบื่ออาหาร คลื่นไส้ และอาเจียนตลอด แขนขากระตุกเป็นระยะ จนถึงแสดงอาการชัก สับสนมาก การทำงานของหัวใจผิดปกติ เป็นลม หมดสติ
      - หยุดยาทันที ถ้าผู้ป่วยยังรู้สึกตัวให้ยาแก้อาเจียน และทำ Gastric lavage
    - - การทำงานของหัวใจล้มเหลว ความดันโลหิตต่ำมาก ไข้สูง ไม่รู้สึกตัว มีอาการชัก ปัสสาวะออกน้อย และการทำงานของไตล้มเหลว
      - ปฏิบัติเหมือนระดับเป็นพิษรุนแรง และเตรียมทำ Hemodialysis
    - - มือสั่น ปัสสาวะบ่อย กระหายน้ำ ท้องเสีย ปวดท้องและอ่อนเพลีย ซึ่งอาจจะไม่รุนแรง
      - ให้ผู้ป่วยรับประทานยาต่อไป ให้ข้อมูลกับผู้ป่วยว่าเป็นผลข้างเคียงของยาที่พบได้ในระยะ 1-2 สัปดาห์แรกที่ได้รับยาติดตามประเมิน Serum Lithium เป็นระยะ
    - - ปวดท้อง ท้องเสีย คลื่นไส้ อาเจียน ปากแห้ง มึนศีรษะ กล้ามเนื้ออ่อนแรง พูดไม่ชัด ผิดปกติในการเคลื่อนไหว เดินเซ ตาพร่ามัว และหูอื้อ
      - ให้การดูแลหรือปฏิบัติเหมือนระดับเฝ้าระวัง