Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การบำบัดรักษาด้วยยาทางจิตเวช (Psychopharmacology) (ผลข้างเคียงของยาและการ…
การบำบัดรักษาด้วยยาทางจิตเวช
(Psychopharmacology)
ยารักษาโรคจิต (Antipsychotic Drugs/Major Tranquillizers)
ยาที่ใช้
Typical antipsychotic drugs หรือ Dopamine Antagonists (DA)
1.1 กลุ่ม Aliphatic Phenothiazine มีฤทธิ์ Sedative สูง มีฤทธิ์ข้างเคียงทาให้ความดันโลหิตต่ำมากกว่ายาชนิดอื่น ได้แก่ Chlorpromazine (Largactil) 25 mg, 50 mg, 100 mg, 200 mg
1.3 กลุ่ม Piperazine Phenothiazine มีฤทธิ์ Sedative ต่า แต่ Extrapyramidal Symptoms สูง ลดความคิดหลงผิด และประสาทหลอนได้ดี
1.2 กลุ่ม Piperazine Phenothiazine มีฤทธิ์ Sedative ปานกลาง มี Extrapyramidal Symptoms น้อย แต่มีฤทธิ์ข้างเคียง Anticholinergic สูงกว่ายาอื่น
1.4 กลุ่ม Thiozanthenes
1.5 กลุ่ม Butyrophenone มี Potency สูง มีฤทธิ์ Sedative น้อยละมี Extrapyramidal Symptoms สูง ใช้ในการควบคุมอาการวุ่นวาย ก้าวร้าว ประสาทหลอน หลงผิด และ Mania
-Haloperidol (Haldol, Halop, Haridol) ชนิดรับประทาน 0.5 mg, 2 mg, 5 mg, 10 mg และ ชนิดฉีด 5 mg/ml
-Bromperidol (Impromen) 5 mg, 10 mg มีทั้งชนิดรับประทานและฉีด
Atypical antipsychotic drugs หรือ Serotonin-Dopamine Antagonists (SDA)
ยารักษาอาการซึมเศร้า (Antidepressant Drugs)
ยาที่ใช้
กลุ่ม Tricyclic Antidepressants (TCAs) ได้แก่
-Imipramine (Tofranil) 10 mg, 25 mg, 50 mg -Amitriptyline (Tryptanol) 10 mg, 25 mg, 50 mg
-Nortriptyline (Aventyl, Nortrilen, Pamelor) 10 mg, 25 mg -Clomipramine (Anafranil) 10 mg, 25 mg, 50 mg -Doxepin (Sinequan) 25 mg -Maprotiline (Ludiomil) 10 mg, 25 mg
กลุ่ม Monoamine Oxidase Inhibitors (MAOIs) ได้
Aurorix (Moclobemide) 150 mg, 300 mg -Phenelzine (Nardil) 15 mg -Tranylcypromine (Parnate) 10 mg -Isocarboxazid (Marplan) 10 mg
-Floxetine (Prozac) 20 mg ,Fluvoxamine (Faverin, Luvox) 50 mg, 100 mg ,Paroxetine (Paxil, Seroxat) 10 mg, 20 mg, 30 mg, 40 mg ,Sertraline (Zoloft) 25 mg, 50 mg 100 mg ,Citalopram (Celexa, Cipram) 10 mg, 20 mg, 40 mg
-Mianserin (Tolvon, Tolimed) 10 mg, 30 mg -Trazodone (Desirel) 50 mg, 100 mg, 150 mg -Tianeptine (Stablon) 12.5 mg -Bupropion (Quomen) 150 mg -Venlafaxian (Efexor-XR) 75 mg, 150 mg -Mirtazapine (Remeron) 30 mg -Maprotiline (Ludiomil) 10 mg, 25 mg, 75 mg
ยาคลายกังวล (Antianxiety Drugs/Anxiolytic Drugs/Minor Tranquillizers)
ยาที่ใช้
ยากลุ่ม Benzodiazepines แบ่งตาม Elimination Half Life
Long Acting >24 ชั่วโมง Chlordiazepoxide (Librium) 5 mg, 10 mg, 25 mg , Dipotassium Clorazepate (Tranxene, Trancon) 3.75 mg, 7.5 mg, 15 mg , Diazepam (Valium) 2 mg, 5 mg, 10 mg
Intermediate Acting ประมาณ 10-20 ชั่วโมง ได้แก่Alprazolam (Xanax) 0.25 mg, 0.5 mg, 1 mg, 2 mg ,Lorazepam (Ativan, Loramed) 0.5 mg, 1 mg, 2 mg
3.Short Acting ออกฤทธิ์เร็วมาก ส่วนใหญ่เป็นยานอนหลับ ได้แก่ Trizolam (Halcion) 0.125 mg, 0.25 mg,0.5 mg
, Midazolam (Dormicum) 7.5 mg, 15 mg
ผลข้างเคียงของยาและการพยาบาล
ง่วงนอน เดินเซ แนะนำผู้ป่วยไม่ให้ขับรถในระยะที่ใช้ยานี้ หรือผู้ที่ทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักรกลต้องระมัด ระวัง เพราะยาอาจทำให้เกิดอาการเชื่องช้า จะเป็นอันตรายต่อผู้ป่วยได้
หลงลืมเหตุการณ์ช่วงใกล้ๆ ที่เกิดขึ้นก่อนการใช้ยา แต่เหตุการณ์ในอดีตจำได้ (Anterograde amnesia) ให้ข้อมูลกับผู้ป่วยว่าอาจมีหลงลืมได้บ้าง
ทำให้เกิดอาการติดยาและดื้อยาได้ แนะนำผู้ป่วยว่าควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ยา
อาการทางพฤติกรรม
Disinhibition Syndrome
เป็นอาการที่ผู้ได้รับยา กล้าแสดงพฤติกรรมหรือพูดในสิ่งไม่ควรหรือไม่เคยทำมาก่อน
Paradoxical Excitement
เป็นอาการที่ผู้ได้รับยา มีพฤติกรรมวุ่นวาย อาละวาดก้าวร้าว แทนที่จะง่วงซึม
ได้แก่
-Clozapine (Clozaril, Clopaze) 25 mg, 100 mg
-Risperidone (Risperdal) 1 mg, 2 mg, 3 mg, 4 mg
-Olanzapine (Zyprexa) 5 mg, 7.5 mg, 10 mg
-Quetiapine (Seroquel) 25 mg, 100 mg, 200 mg
-Ziprasidon (Geodon) 20 mg, 40 mg
Side effect
2.NMS
Fever Encephalopathy Vital sign unstable Enzyne elevated Rigidity of muscle
2ภาวะ
1.orthostatic hypotension 2.seizure threshold
3.อวัยวะ
1.ผิวหนัง ลมพิษ ผิวหนังอักเสบ
2.ตับ ดีซ่าน
3.ตา ตาพร่า
1.EPS
Parkinsonial like syndrome
mask face
akinesia rigidity tremor
Acute dystonia Akathisia
3ระบบ
1.ประสาทอัตโนมัต ปากแห้ง ตาพร่า ปัสสาวะลำบาก ท้องผูก 2.ต่อมไร้ท่อ หิวบ่อย กินจุ น้ำหนักเพิ่ม
3.เลือด agranulocytosis ติดเชิ้อง่าย มีไข้
ผลข้างเคียงของยาและการพยาบาล
ยาทางจิตเวช สามารถจัดเป็นกลุ่มที่สำคัญ ได้ 6 กลุ่ม
เป็นยารักษาโรคจิตกลุ่มใหม่ ซึ่งยากลุ่มใหม่นี้มีคุณสมบัติทางเภสัชวิทยาต่างจากยากลุ่มเดิม มีการตอบสนองต่อการรักษาและผลข้างเคียงประเภท Extrapyramidal Symptoms น้อยกว่ายากลุ่มเดิม แต่ราคาจะค่อนข้างสูงกว่า ยากลุ่มใหม่
กลุ่ม Selective Serotonin Reuptake Inhibitors (SSRIs) มี 5 ชนิด
กลุ่ม New Generation
ผลข้างเคียงที่เกิดขึ้นได้กับยารักษาอาการซึมเศร้าทุกกลุ่ม คือ ปากแห้ง (Dry mouth) แนะนำให้ผู้ป่วยอมก้อนน้ำแข็งหรือจิบน้าบ่อยๆ
2.ง่วงซึม (Sedation) โดยเฉพาะ เมื่อได้รับยา Amitriptyline และ Mianserin แพทย์อาจให้เป็นยาก่อนนอนและแนะนำผู้ป่วย อย่าขับรถหรือทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักรที่อาจเกิดอันตรายจากการง่วงซึม
3 คลื่นไส้ (Nausia) ผู้ป่วยรับประทานยาพร้อมอาหารเพื่อลดอาการระคายเคืองของกระเพาะอาหาร
นางสาวดาหวัน มังสุไร เลขที่ 16 นักศึกษาหลักสูตรพยาบาลศาตรบัณทิตชั้นปีที่3 รุ่นที่ 24 ห้อง B
