Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลผู้สูงอายุ …
การพยาบาลผู้สูงอายุ ที่มีปัญหาด้านสุขภาพ
Alzheimer
การพยาบาล
ประเมินปัญหาและความต้องการ
ประสานความต้องการของ aging กับบริการทางสังคมการพยาบาลที่สำคัญดังนี้ - การป้องกันอุบัติเหตุ และการจัดสิ่งแวดล้อมให้เหมาะสม -ส่งเสริมการรับรู้ สิ่งรอบตัวตามความจริง -ดูแลป้องกัน พฤติกรรมที่เปลี่ยนไป ได้แก่ อาการตื่นเต้นวุ่นวาย การสื่อสาร การนอนหลับ เดินออกจากบ้านความหวาดระแวง -การช่วยเหลือตนเองในการทำกิจวัตรประจำวันและความภาคภูมิใจในตนเอง
การส่งเสริมครอบครัวในการดูแล
ระยะของโรค
ระยะปานกลาง :warning: ช่วยตนเองได้น้อย ปฏิบัติกิจวัตรประจำวันที่ตนเองเคยทำไม่ได้ ไม่สนใจสิ่งแวดล้อม ไม่รับรู้วัน เวลา สถานที่ บุคคล บุคลิกภาพเปลี่ยนแปลง เริ่มมีอาการ sundown syndrome คือ สับสนมากขึ้นในเวลากลางคืน จากสับสนมากในเวลากลางวัน วิตกกังวล เครียด กระสับกระส่าย ปะสาทหลอน
ระยะรุนแรง :warning: จำเหตุการณ์ในอดีต ปัจจุบันไม่ได้ จำคนสนิทไม่ได้ อาจจำตัวเองไม่ได้ ไม่เป็นภาษา เบื่ออาหาร ลืมว่ากินแล้ว กระวนกระวาย ตื่นกลางคืน เดินไม่ได้ กลั้นปัสสาวะ อุจจาระไม่ได้
ระยะแรก:warning: ช่วยเหลือตนเองได้ หลงลืมเหตุกาณ์ที่เกิดขึ้นใหม่ๆ ลืมรายละเอียดสำคัญ เช่น ลิมที่วางของ ลืมชื่อสิ่งของ
เน้น :!!: ให้ผู้สูงอายุคงความสามารถในการช่วยเหลือตนเองไว้ให้นานที่สุด ส่งเสรืมครอบครัวให้มีศักยภาพ
ข้อเข่าเสื่อม(osteoarthritis)
แบ่งได้ 2 กลุ่ม
เสื่อมตามสภาพการใช้งาน (Primary)
พบบ่อย แสดงอาการเมื่ออายุ 50 ปี+ เกิดจากรับน้ำหนักตัว และเครื่อนไหวมาก : ข้อเข่า สะโพก คอ หลัง เอว ข้อนิ้วมือ
เสื่อมตามการบาดเจ็บ (secondary)
กระดูกหักในท่าผิดรูป เช่น ข้อเคลื่อน ติดเชื้อที่กระดูก บาดเจ็บเรื้อรัง
สาเหตุ ปัจจัย
ปัจจัยที่เลี่ยงไม่ได้ :red_cross: เพศ อายุ พันธุกรรม ญ>ช และรุนแรงกว่า
ปัจจัยที่เลี่ยงได้ :check: น้ำหนักตัว อาชีพ การบาดเจ้บ BMI > 30
signs
เริ่มต้น
ปวดเวลาเคลื่อนไหว ทุเลาเมื่อพัก ข้อฝืดแข็งเมื่อไม่ใช้งานในระยะหนึ่ง
หลัง
ปวดเมื่อเคลื่อนเพียงเล็กน้อย ข้อที่เป็นเคลื่อนไหวได้จำกัด อักเสบ กน.หดรั้ง พิการผิดรูปจากกระดูกงอก ข้อเข่าโก่ง รูปร่างท่าทางการเดินเปลี่ยน
การพยาบาล :explode:
เน้นทิสทางเดียวกับการรักษา คือ จัดการกับความปวด โดยเน้นให้มีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในการทำกิจวัตรประจำวัน รับประทางอาการ ออกกำลังการเสมอ เน้นการเพิ่มความแข็งแรงของ กน.รอบข้อ
Isometri exercise : การบริหารกล้ามเนื้อ ปวดเข่า มี 3 ท่า ทำซ้ำ 10-15 min วันละ 1-2 รอบ
กระดูกพรุ่น (Osteoporosis)
สาเหตุ
ความแข็งแกร่งของกระดูก (bone strength) ลดลงซึ่งเกิดจากการที่ความหนาแน่นของกระดูก (bone mineral density) และคุณภาพของกระดูก (bone quality) ลดลง
Pathogenesis
เซลในกระดูกมี 3 ชนิด : Osteoblast, Osteocyte และ Osteoclast โดย Osteoblast = สร้างกระดูก osteocyte = ดูแลกระดูก Osteoclast = สลายกระดูก
ชนิด
หลังหมดประจำเดือน(type 1) :red_flag: เกิดภายใน 15-20 ปี หลังหมดประจำเดือน
สัมพันธ์กับอายุ(type 2) :black_flag: เกิดในอายุ 70 ปี ทั้ง ชญ. สาเหตุ 4 ประการ 1.osteodlast ทำหน้าที่ลดลง 2.การดูดซึมวิตามินและแคลเซียมลดลง 3.ความไม่สมดุลทางเคมี 4.ขาดฮอร์โมนเพศ
signs
การยุบตัวของกระดูกสันหลัง บนว่าปวดหลัง
การยุบตัวของกระดูกสันหลังส่วนบน ส่วนล่าง
หลังค่อม ทำให้ท่าเดินไม่มั่งคงต่อการหกล้ม เกิดกระดูกสะโพกหักง่าย มีข้อสะโพกหัก
การวินิจฉัย
ตรวจค่าความหนาแน่นกระดูก (BMD)
ญ.หมดประจำเดือน ช. > 50 ปี :!: T score ≤ -2.5
ญ.ก่อนหมดประจำเดือน ช.< 50 ปี :!: Z-score ≤ -2.0 ความหนาแน่นของกระดูกน้อยเมื่อเทียบกับคนที่อายุเท่ากัน
การรักษา :silhouette:
เน้น :!?: เพิ่มอัตราการสร้างและลดอัตราการสลายของมวลกระดูก : การให้ estrogen ทดแทน หรือยาที่คล้าย estrogen คือ raloxifene หรือ แคลซิโตนิน ยาบิสฟอเนท
การพยาบาล
แนะนำการออกกำลังกาย เช่น การเดิน การวิ่งเยาะๆ ออกกำลังกายแบบต้านทานนำหนัก(resistance exercise) เช่น การยกน้ำหนัก สามารถเพิ่มมวลกระดูกได้ ผู้สูงอายุการเดินป้องกันกระดูกพรุน ดีที่สุด :!: วันละ 30-60 min สัปละ 3 วัน
กินแคลเซียมสูงวันละ 1,200-1,500 mg จาก ปลาเล็กปลาน้อย เนื้อหมู ผักสีเขียว งา ถั่วเหลือง เต้าหู้ เลี่ยงอาหารที่ทำให้สูญเสียแคลเซียม :explode:
กินอาหารที่มีวิตามินดี วันละ 400-600 iu เพราะ vit.D ช่วยให้แคลเซียมรวมกับโปรตีนในลำไส้ทำให้เป็นแคลเซียม กระตุ้นลำไส้ดูดซึมได้มากขึ้้น
เลี่ยงโปรตันจากสัตว์ในปริมาณมาก
ทำกิจวัตรประจำวันให้มีการเคลื่อนไหวอยู่เสมอ แนะนำประเมินสุขภาพกระดูกปีละ 1 ครั้ง
ท้องผูก
ความหมาย
ไม่ขี้มา 3 วัน หรือขี้แข็ง ต้องออกแรงเบ่ง สัมพันธ์กับการลดลงของการบีบตัวของลำไส้
สาเหตุ
การรับรู้ผิดปกติ : สับสน สมองเสื่อม ซึมเศร้า -ความผิดปกติของการเผาผลาญ ไม่สมดุลของอิเล็คโตรลัย -การเคลื่อนไหงลดลง -รับน้ำ ใยอาหารไม่เพียงพอ วิตกกังวล เครียด
อาการ 2 ชนิด
ขี้อัดแน่น(fecal impaction)
ขี้ค้างที่ rectum หรือ colon ทำให้มีอาการ อืดอัดท้อง ท้องอืด เป็นไข้ อาเจียน สับสน เป็นภาวะแทรกซ้อนที่สำคัญ คืออาจกลั้นอุจจาระไม่ได้ ขี้กดผนังลำไส้ แผลหรือเนื้อตายขาดเลือด
กลั้นขี้ไม่ได้(fecal incontinence)
ทำให้ส่วน rectum ถูกยืดกว้างขึ้น รูทวารหนักเปิด กลไกกลั่นอุจาระบกพร่อง กน.หูรูดทวารหนักตึงตัวลดลง ขี้รั่ว แผลเปื่อย
การพยาบาล
ดื่มน้ำ 8-10 แก้ว เลี่ยงชากาแฟ เคลื่อนไหว ออกกำลังกาย เลี่ยงการสวนอุจจาระบ่อยๆ :red_cross:
ระบบไหลเวียน :smiley:
โรคหลอดเลือดหัวใจ
หลอดเลือดโคโรนาลีตับ แคบ อุดตัน เลือดไปเลี้ยง กน.หัวใจไม่พอ ส่งผลให้ กน.หัวใจตาย สาเหตุ :fire: กน.เรียบ collagen และ fibroblase ขยาย เคลื่อนสู่หลอดเลือดชั้นใน เกิดการตีบแข็ง มีไขมัน มีแคลเซียมสะสม
ภาวะแทรกซ้อน
หัวใจเต้นผิดจังหวะ(cardiac arrhythmia) หัวใจล้มเหลว(cardiac failure) cardiogenic shock พบบ่อย:warning: เกิดลิ้มเลือดอุดตัน(embolism) เยื่อหุ้มหัวใจอักเสบ(pericarditis)
การประเมิน
ตรวจร่างกาย
สังเกต : เจ็บหน้าอก เหนื่อยง่าย หายใจลำยลบาก บวม หลอดเลือดดำที่คอโปรงพอง สีผิว
คลำชัพจร : temporal, common cardiotid, brachial, radial, femoral, popliteal, dorsalis pedis
เสียงที่หลอดลเลือด ตำแหน่งที่ฟัง : หลอดลเือดแดงที่คอ(common carotid arteryo) ที่หน้าท้อง(abdominal aorta)
lab
CBC FBS BUN Cr HDL LDL Cholesteral เอนไซหัวใจ : CPK-MB SGOT cardiac troponin ปัสสาวะ EKG CAG
การรักษา
เพื่อเพิ่มการไหลเวียนของเลือดโดยเฉพาะกล้ามเนื้อหัวใจ
ยา :checkered_flag: nitrates, beta-adrenergic blocker agents
การขยาย :red_flag: บอลลูน(Percutaneous transluminal coronary artery : PTCA) , โครงตาข่าย ม ตัดเอาคราบไขมันออก ผ่าตัดทำทางเบียง การขยายหลอดเลือดด้วยแสงเลเซอร์
ควบคุมปัจจัยเสี่ยง : สูบบุหรี่ อ้วน ไขมันสูง ไม่ออกกำลังกาย เครียด