Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Gestational diabetes mellitus : GDM เบาหวานร่วมกับการตั้งครรภ์…
Gestational diabetes mellitus : GDM
เบาหวานร่วมกับการตั้งครรภ์
ความหมาย
ภาวะที่มีความผิดปกติของความทนต่อกลูโคส(Glucose intolerance) โดยได้รับการวินิจฉัยเป็นครั้งแรกขณะตั้งครรภ์ จะตรวจพบว่ามีความผิดปกติ ของ carbohydrate metabolism
พยาธิสรีรวิทยา
รก -> Human placental lactogen (hPL) + ไขมัน -> ภาวะดื้ออินซูลิน (insulin resistance)
การคัดกรองและวินิจฉัย
การคัดกรองโรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์ในสตรีทุกรายที่มาฝากครรภ์สามารถทำได้ โดยแนะนำให้ทำการตรวจคัดกรองที่อายุครรภ์ 24 – 28 สัปดาห์ (universal screening)
การประเมินความเสี่ยงต่อการเกิดโรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์ในกลุ่มสตรีที่มา ฝากครรภ์ ตั้งแต่ครั้งแรกที่เข้ารับการฝากครรภ์ (potential diabetes)
potential diabetes (กลุ่มความเสี่ยงตำ่) [ไม่จำเป็นต้องตรวจคัดกรองทุกราย]
อายุน้อยกว่า 25 ปี ไม่มีประวัติญาติสายตรงเป็นโรคเบาหวาน
น้ำหนักก่อนการตั้งครรภ์ อยู่ในเกณฑ์ปกติ
น้ำหนักแรกคลอด อยู่ในเกณฑ์ปกติ
ไม่มีประวัติการเผาผลาญกลูโคสผิดปกติ และไม่มีประวัติ Poor Obstetrical outcome
potential diabetes (กลุ่มความเสี่ยงปานกลาง)
อายุมากกว่า 30 ปี
ประวัติครอบครัวเป็นเบาหวาน
ตรวจคัดกรองด้วย 50 g GCT ที่อายุครรภ์ 24-28 สัปดาห์
potential diabetes (กลุ่มความเสี่ยงสูง) [แนะนำให้คัดกรองอย่างเร็วที่สุด]
อายุมากกว่าหรือเท่ากับ 35 ปี (นับถึงวันกำหนดคลอด) มีญาติสายตรงเป็นเบาหวาน
มีภาวะอ้วน(BMIก่อนตั้งครรภ์>25กิโลกรัมต่อตารางเมตร)
เคยเป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์ มีประวัติเป็น PIH / Chronic hypertension ประวัติทางสูติศาสตร์ ผิดปกติ แท้งบุตร 3 ครั้ง, ทารกตายคลอด, ทารกพิการแต่กาเนิด, ครรภ์แฝดนำ้, เคยคลอดบุตรน้าหนัก มากกว่า 4000 กรัม
ตรวจพบนำ้ตาลในปัสสาวะ 2+ หรือ 1+ ติดต่อกัน 2 ครั้ง
ในกลุ่มความเสี่ยงสูงจะตรวจคัดกรองด้วย 50 g GCT ทันทีโดยไม่คำนึงถึงอายุครรภ์ หากผลผิดปกติจะตรวจ 100 g OGTT ภายใน 1-2 สัปดาห์ หากผลปกติให้ตรวจคัดกรองด้วย 50 g GCT ซำ้อีกครั้ง เมื่อช่วงอายุครรภ์ 24-28 สัปดาห์
เกณฑ์การวินิจฉัย
การแปลผลของ 100 gm OGTT โดยการพิจารณาค่าของระดับน้ำตาลหลังดื่มน้ำตาล 100 gm ชั่วโมงที่ 1, 2 และ 3 มีความผิดปกติ 2 ใน 3 ค่า จะถือว่ามีความทนต่อกลูโคสผิดปกติ เมื่อระดับค่าของระดับน้ำตาลหลังการอดอาหาร มีค่าน้อยกว่า จะวินิจฉัยว่าเป็น Class A 1 และหากระดับค่าของระดับน้ำตาลหลังการอดอาหาร มีค่าเท่ากับหรือสูงกว่าค่าปกติ จะวินิจฉัยว่าเป็น Class A 2
การเฝ้าระวังภาวะแทรกซ้อน
จากการประชุม Fifth international Workshop-Conference on Gestational Diabetes in 2007 แนะนำให้
ติดตามค่า Fasting blood glucose น้อยกว่า 95 mg/dL
ติดตามค่า 1 hour postprandial blood glucose น้อยกว่า 140 mg/dL
ติดตามค่า 2 hour postprandial blood glucose น้อยกว่า 120 mg/dL
ผลกระทบ
ต่อสตรีตั้งครรภ์
การแท้งบุตร (Spontaneous abortion)
ภาวะความดันโลหิตสูงร่วมกับการตั้งครรภ์ (Pre-eclampsia)
Hypoglycemia
ภาวะเลือดเป็นกรดจากสารคีโตนในเลือดสูง (Diabetic ketoacidosis)
การเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนดและการคลอดก่อนกำหนด (Preterm labor and preterm birth)
ครรภ์แฝดนำ้ (Polyhydramios)
การติดเชื้อ (Infection)
การตกเลือดหลังคลอด (Postpartum hemorrhage)
การคลอดยาก (Dystocia)
ผลกระทบต่อทารกในครรภ์และทารกแรกเกิด
ทารกพิการแต่กำเนิด (Congenital malformation)
ทารกตัวโต (Macrosomia)
ภาวะนำ้ตาลในเลือดต่ำแรกเกิด
ภาวะตายคลอด
ภาวะแคลเซียมในเลือดตำ่ จากต่อมพาราไทรอยด์ถูกกด
ปอดเจริญเติบโตช้า (Delayed lung maturity)
ภาวะบิลิรูบินในเลือดสูง เกิดอาการตัวเหลือง
การดูแลและการรักษา
หลักในการดูแลรักษาสตรีที่เป็นโรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์ คือ การควบคุมระดับ นำ้ตาลในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ ปกติหรือใกล้เคียงตลอดการตั้งครรภ์ เพื่อป้องกัน ภาวะแทรกซ้อนต่างๆ และไม่ให้ทารกตัวโตเกินไป แนวทางการควบคุมระดับนำ้ตาลในเลือด คือ การควบคุมอาหาร การรักษาด้วย อินซูลิน และการออกก่าลังกาย
การพยาบาล
ในระยะตั้งครรภ์
แนะนำให้มาฝากครรภ์ตามนัดอย่างตรงเวลาและสม่ำเสมอ เพื่อตรวจติดตามระดับนำ้ตาลในเลือด และสอบถามเรื่องการคุมอาหาร การปรับขนาดอินซูลินและปัญหาต่างๆระหว่างตั้งครรภ์ การมาตามนัดและได้รับการรักษาที่ถูกต้องจะช่วยลดภาวะแทรกซ้อนต่างๆที่รุนแรงลงในระดับนึงได้ เพื่อสุขภาพที่ดีของทั้งมารดาและทารกในครรภ์
ระยะหลังคลอด
1-3 วันแรกหลังคลอด งดให้อินซูลิน แนะนำให้เจาะตรวจติดตามระดับนำ้ตาลในเลือดเป็นระยะ
ส่งเสริมให้ทารกได้รับนมเร็วที่สุด พบว่านำ้นมช่วยเพิ่มการเผาผลาญนำ้ตาลและไขมันให้ดีขึ้น อีกทั้งยังช่วยชะลอหรือลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคเบาหวานในอนาคตได้
ภายหลัง 6-12 สัปดาห์หลังคลอด ควรตรวจ 75 g OGTT เพื่อให้การวินิจฉัยและการรักษา โดยเร็วและลดภาวะแทรกซ้อน ด้วยการทดสอบการทนต่อกลูโคสตามเกณฑ์ของคนปกติ