Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การบำบัดรักษาด้วยยาทางจิตเวช (ผลข้างเคียงของยาและการพยาบาล (ง่วงนอน เดินเซ…
การบำบัดรักษาด้วยยาทางจิตเวช
ยาคลายกังวล Antianxiety Drugs
ยากลุ่มBenzodiazepines แบ่งตาม Elimination Half Life
Long Acting > 24 hr. ได้แก่ Chlordiazepoxide (Librium) Dipotassium Clorazepate (Tranxene) Diazepam(Valium)
lntermediate Acting ประมาณ 10-20 hr. ได้แก่ Alprazolam (Xanax) Lorazepam (Ativan, Loramed)
Short Acting ออกฤทธิ์เร็ว (ยานอนหลับ) ได้แก่ Trizolam (Halcion) Midazolam (Dormicum)
ผลข้างเคียงของยาและการพยาบาล
ง่วงนอน เดินเซ แนะนำให้ผู้ป่วยไม่ขับรถในระยะที่ใช้ยานี้ หรือทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักรกล อาจทำให้เกิดอาการเชื่องช้า อาจเป็นอันตรายต่อผู้ป่วยได้
หลงลืมเหตุการณ์ช่วงใกล้ๆ ที่เกิดขึ้นก่อนการใช้ยา แต่เหตุการณ์ในอดีตจำได้ (Anterograde amnesia) ให้ข้อมูลกับผู้ป่วยว่าอาจมีหลงลืมได้บ้าง
ทำให้เกิดอาการติดยาและดื้อยาได้ แนะนำผู้ป่วยว่าควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ยา
อาการทางพฤติกรรม ได้แก่ Disinhibition Syndrome เป็นอาการที่ผู้ป่วยได้รับยา กล้าพฤติกรรมหรือพูดในสิ่งไม่ควรหรือไม่เคยทำมาก่อน Paradoxical Excitement อาการได้รับยา มีพฤติกรรมวุ่นวาย อาละวาด ก้าวร้าว แนะนำคอยสังเกตอาการและใช้การช่วยเหลือผู้ป่วย
ยาควบคุมอารมณ์ (Mood-Stabilzing Drugs)
ยาที่ใช้ Lithium Carbonate (Eskalith, Lithane, Lithonate) Lithium Citrate (Cibalith-s)
ผลข้างเคียง
Early Side Effects เป็นอาการที่เกินขึ้นในช่วงแรกที่ได้ยาได้แก่ ระบบทางเดินอาหารถูกรบกวน เช่น คลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร ปวดท้อง กล้ามเนื้ออ่อนแรงและอ่อนเพลีย มือสั่น โดยเฉพาะเวลาเขียนหนังสือ ปากแห้ง กระหายน้ำ
Late Side Effects เป็นอาการที่เกิดขึ้นเมื่อได้รับยาเป็นเวลานาน ได้แก่ อาการสั่น ระหายน้ำและปัสสาวะบ่อยมากกว่าระยะแรก บวมและมีน้ำหนักตัวเพิ่ม มีภาวะแทรกซ้อนของ Hypothyroidism หัวใจเต้นผิดจังหวะ
ระดับความเป็นพิษของลิเทียมและการช่วยเหลือ
ระดับเฝ้าระวัง Serum Lithium 1.2-1.5 mEq/L ระดับที่สูงสุด ที่มีผลในการรักษา อาการข้างเคียงที่พบ เช่น มือสั่น ปัสสาวะบ่อย กระหายน้ำ ท้องเสีย
ช่วยเหลือโดย ให้ผู้ป่วยรับประทานยาต่อไป ให้ข้อมูลว่าเป็นผลข้างเคียงของยาที่พบได้ในระยะ 1-2 wk. ติดตามประเมิน Serum Lithium เป็นระยะ
ระดับเป็นพิษปานกลาง Serum Lithium 1.5-2.0 mEq/L เป็นระดับที่ Lithium สูงจนเกิดอาการเป็นพิษ ระดับเล็กน้อยถึงปานกลาง อาการข้างเคียง เช่น ปวดท้อง ท้องเสีย คลื่นไส้ อาเจียน ปากแห้ง มึนศีรษะ พูดไม่ชัดตาพร่ามัวแบะหูอื้อ
ระดับเป็นพิษรุนแรง Serum Lithium 2.0 -2.5 mEq/L เป็นระดับที่มีLithium สูงจนเกิดอาการเป็นพิษ ระดับปานกลางถึงรุนแรง อาการข้างเคียง เช่น สับสนมาก หัวใจทำงานผิดปกติ เป็นลม หมดสติ
ช่วยเหลือโดย หยุดยาทันที ถ้าผู้ป่วยรู้สึกตัวให้ยาแก้อาเจียนและทำ Hemodialysis
ระดับอันตราย Serum Lithium >2.5 mEq/L เป็นระดับที่อันตรายถึงชีวิต อาการได้แก่ หัวใจทำงานล้มเหลว ความดันโลหิตต่ำมาก ไข้สูง ไม่รู้สึกตัว ชัก ปัสสาวะออกน้อย ไตทำงานล้มเหลว
ช่วยเหลือโดย ให้หยุดยาและเตรียมทำ Hemodialysis
ยาลดอาการข้างเคียงของยาจิตเวช (Anticholinergic Drugs)
ได้แก่ Trihexyphenidyl (Ava,Artane,Benzhexol) Benztropine (Cogentin) Dipenhydramin (Benadryl) Biperidan (Akineton)
ผลข้างเคียง
Anticholinergic effect เช่น ปากแห้ง ตาพร่า ท้องผูก อาจมีปัสสาวะลำบากในผู้สูงอายุ คลื่นไส้ ปั่นป่วนในท้อง Sedation, Drowsiness และ Dizzness Anticholinergic Delirium อาการสำคัญ คือ สับสน ไม่รู้วัน เวลา สถานที่
การพยาบาล
อธิบายคุณสมบัติของยาและวิธีการรับประทานยา ควรรับประทานยากลังอาหารทันที ควรสังเกตอาการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นจากการใช้ยา เช่น การทรงตัว การพูด ระมัดระวังอุบัติเหตุ รายงานแพทย์ทันทีที่พบปัญหาที่เกิดขึ้นหลังจากได้รับยา
ให้คำแนะนำผู้ป่วยและญาติ เช่น ดื่มน้ำให้เพียงพอหรืออมลูกอมเพื่อลดอาการปากแห้ง ควรหลีกเลี่ยงการขี่พาหนะ การควบคุมเครื่องจักร เพราะผู้ป่วยมักจะง่วงนอนและตาพร่ามัว ควรรายงานอาการข้าวเขียงที่เกิดขึ้น ตรวจร่างกายสม่ำเสมอ ควรหลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
ยารักษาอาการชัก (Anticonvulsant Drugs)
ยาที่ใช้
Valproic Acid (Depakene)
Phenytoin (Dilantin) Suspension, Chewable tablets, Capsule, Injection
Clonazepam (Klonopin)
Primidone (Mysoline)
Carbamazepine (Tegretol)
ผลข้างเคียง
อาจมีอาการเหงือกบวม คลื่นไส้ ง่วง ผื่นแดง มึนงง ซึม ตาพร่า กล้ามเนื้ออ่อนแรง