Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ZPP (ŚWIADOMOŚĆ (funkcje świadomości: (zdolność do integrowania i…

- - - - SEN
        
        Hz - liczba cykli na sekundę (badane przez EKG)
        
        fale:
        
        beta
        
        stan czuwania i gotowości, normalna codzienna aktywność - mała amplituda fal
        
        alpha
        
        stan relaksu, medytacja, wizualizacje
        
        delta
        
        głęboka relaksacja i medytacja, hipoza, intensywne marzenia i emocje, 1 i 2 faza snu
        
        gamma
        
        działanie, ruch
        
        theta
        
        głęboki sen, głęboka medytacja - wysoka amplituda
        
        FAZY SNU
        
        I faza snu:
        
        sen hipnagogiczny - pogranicze, powolne tracenie świadomości**
        
        szarpnięcie przysenne - "spadanie"
        
        marzenia wizualne, np geometryczne, głębszy i bardziej regularny oddech - 5 minut
        
        II faza snu:
        
        iglice snu (wrzeciona) - krótkie wybuchy aktywności mózgu 12-14 Hz
        
        zespół K pojedyncze fale o wysokiej amplitudzie
        
        III faza snu:
        
        20-50% fal delta (częstotliwość 1-2 Hz, wysoka amplituda
        
        spadek tętna i temperatury ciała
        
        IV faza snu:
        
        (czasem łączone)
        
        50% fal delta
        
        spadek tętna, temperatury, ciśnienia krwi, spowolnienie oddechu
        
        V faza snu:
        
        faza REM (szybkich ruchów gałek ocznych)
        
        fabularne i częściej zapamiętywane sny
        
        sparaliżowane mięśnie
        
        wysoka temperatura ciała
        
        przyśpieszony puls, lepsze ukrwienie, mózg pobudzony bardziej niż podczas czuwania pobudzenie genitaliów
        
        REM
        
        REM konsoliduje ślady pamięciowe i wzmacnia/reorganizuje połączenia synaptyczme
        
        zjawisko nadrabiania fazy REM - u osób uzależnionych po odstawieniu powoduje koszmary senne
        
        obniżenie ilości snu REM powodują:
        
        alkohol
        
        środki nasenne (benzodiazepiny i barbiturany)
        
        cykle snu
        
        Około godziny po zaśnięciu następuje odwracanie cyklu snu i powrót z czwartej fazy do trzeciej i potem drugiej, ale zamiast wkroczyć w sen hipnagogiczny zaczyna się faza REM
        
        1 cykl trwa ok 90 minut
        
        4-5 cykli snu w ciągu nocy
        
        w każdym cyklu dłuższy REM, a mniej snu głębokiego, wolnofalowego
        
        noworodki: cykl ULTRADIALNY 13-16h, co parę godzin, więcej REM
        
        wiek przedszkolny: 2 razy (10 h)
        
        dorośli: ok 8h, post lunch dip -spadek sprawności ok 8h po przebudzeniu
        powyżej 40 rż skraca się sen wolnofalowy, słabsza produkcja hormonów odp za sen -> praktycznie niemożliwy całkowity wypoczynek
        
        zmiany REM w biegu życia: zmienia się proporcja REM i NREM - spada drastycznie i stabilizuje się ok 10 roku życia
        
        DEFICYT SNU
        
        skutki emocjonalne:
        
        obniżony nastrój
        
        skłonność do irytacji, labilności
        
        lęki
        
        poczucie utraty kontrol
        
        skutki poznawcze:
        
        mniejsza zdolność do skupienia uwagi (ciągłej)
        
        pamięć - utrudnione uczenie się, konsolidacja
        
        halucynacje
        
        skutki fizjologiczne:
        
        podwyższony poziom kortyzolu - konsekwentne braki w pamięci, niższa odporność
        
        uczucie zimna
        
        wzrost łaknienia - większe zapotrzebowanie na substancje kaloryczne, a mimo to spadek wagi
        
        regularne niedosypianie zwiększa ryzyko Alzheimera
        
        CHEMIA SNU:
        
        okreksyna - reguluje łaknienie i sen - obniżona w narkolepsji
        
        melatonina - w szyszynce - wzrasta, gdy robi się ciemno, zasypianie, wydzielana tuż przed zmierzchem
        
        jądra nadskrzyżowaniowe = SCN - regulacja cyklu dobowego poziomem hormonów, część podwzgórza, otrzymująca informację poprzez fotoreceptory w siatkówce
        
        acetyloholina - czuwanie=mniej acetyloholiny, w trakcie snu poziom acetyloholiny wzrasta, w REM jest większy przy snach o ruchu
        
        serotonina i norepinefryna - z pnia mózgu, w czasie snu poziom maleje - wpływ na emocjonalny, nielogiczny charakter snu?
        
        światło
        
        chronotyp
        
        chronotyp - indywidualna predyspozycja do wstawania wcześnie/późno (odpowiadają gł. geny PER)
        szczytowa forma w zakresie temperatury ciała, czujności i wydajności
        
        rytmy dobowe - codzienne zmiany w organizmie w zakresie reakcji na cykl ciemność-światło, oddziałujące na ciśnienie krwi, tętno, temperaturę ciała, poziom cukru we krwi, poziomy hormonów i metabolizm
        
        FUNKCJE SNU
        
        TEORIA WZMACNIAJĄCEJ FUNKCJI SNU:
        
        regeneracja, wzmacnianie śladów pamięciowych
        
        TEORIA EWOLUCYJNA
        
        ochrona i zachowanie zasobów
        
        SEN - naturalnie powracające doświadczenie, podczas którego normalna świadomość zostaje zawieszona
        
        problemy:
        
        bezsenność
        
        sposoby na bezsenność:
        
        ograniczenie bodźców z zasypianiem by kojarzyły się tylko z tym (np. łóżko)
        
        unikanie substancji pobudzających
        
        medytacja i progresywna relaksacja mięśniowa
        
        taki sam wzorzec snu codziennie
        
        bezdech
        
        rozluźnienie mięśni podstawy gardła: zatrzymanie oddechy trwające ok. 70s, po okresie oddychania z trudem, któremu towarzyszy chrapanie oraz przejście do lżejszego snu, co skutkuje niewyspaniem
        
        narkolepsja
        
        genetyczna, niedobór oreksyny (hipokretyny)- natychmiastowe zaśnięcie, od razu REM (SOREMP*), sen trwa ok 10-20 minut, uruchomić może posiłek, silne emocje
        
        lęki we śnie
        
        sugestywnie przerażające doświadczenia, nie da się obudzić w trakcie ataku, najczęściej mali chłopcy, niezwiązane z pamięcią wydarzeniową, pierwsze godziny po zaśnięciu, sel głęboki, rano nie pamiętają..faza 3 i 4 na początku snu nocnego
        
        koszmary senne
        
        sen naładowany silną negatywną emocją, głównie nad ranem, w fazie REM, pamięć po przebudzeniu
    - - HIPNOZA
        
        (Spiegel & Spiegel hipnoza - stan pobudzonej, zogniskowanej koncentracji uwagi z ograniczoną świadomością obwodową
        
        KOSSLYN: hipnoza- stan umysłu charakteryzujący się skupieniem świadomości na wyrazistych, wyobrażonych doświadczeniach i obniżoną świadomością otoczenia
        
        początki hipnozy powiązane z Mesmerem
        
        stan transu - indukowany hipnotycznie odmienny stan świadomości, w którym uświadomienie sobie otoczenia maleje
        
        indukcja hipnotyczna - ma wprowadzić w stan hipnozy, wybiórcza koncentracja często z zamkniętymi oczami
        
        zawieszenie zgeneralizowanej orientacji na rzeczywistość - wyłączenie się z rzeczywistości zewnętrznej podczas hipnozy, podwyższona świadomość rzeczywistości wewnętrznej
        
        logika transu - bezkrytyczna akceptacja niespójnych i nielogicznych zdarzeń podczas transu hipnotycznego
        
        sugestia po hipnotyczna - pożądana zmiana w zachowaniu, postrzeganiu, nastroju po wyjściu ze stanu hipnozy
        
        podatność na hipnozę zależy od:
        
        szczyt w wieku dorastania, potem maleje
        
        nieskorelowana z cechami fizjologicznymi ani osobowościowymi
        
        zdolność do absorpcji - całkowite skupienie się na konkretnej treści zewnętrznej
        
        otwartość na doświadczenie
        
        zmienność kulturowa (łatwiej w kulturach gdzie pożądane są transy
        
        TEORIE:
        
        badania z PET o hipnozie:
        
        hipnoza zmienia określony stany mózgu np. Włącza i wyłącza obszar odpowiedzialny za barwy ora umożliwia ignorowanie rzeczywistych informacji spostrzeżeniowych
        
        teoria transowa hipnozy
        
        hipnoza to inny stan świadomości charakteryzujący sie zwiększoną podatnością i wrażliwością na sugestie (z "ukrytym obserwatorem"); potwierdzenie teorii przez neuronaukę
        
        ukryty oserwator - część ja, która doświadcza i może rejestrować to, czego część ja reagująca na trans hipnotyczny świadomie nie doświadcza
        
        teoria społeczno-poznawcza hipnozy
        
        dobrowolne odgrywanie roli zahipnotyzowanego według własnego rozumienia tego stanu (bo mamy o tym nabyte wyobrażenie)
        
        analgezja - znieczulenie wywołane hipnozą
    - - MEDYTACJA
        
        medytacja - odmienny stan świadomości charakteryzujący się odczuciem głębokiego odprężenia i utraty świadomości; polega na wzmożonym i pełnym koncentracji uświadomieniu sobie jakiegoś sygnału (przedmiot otoczenia, rytmiczny fizyczny ruch ciała, mantra - śpiewana powtarzalna recytacja
        
        cechy:
        
        brak "ukrytego obserwatora"
        
        obniża samoświadomość
        
        dezaktywuje ciało migdałowate
        
        uaktywnia korę przedczołową - przydatne przy PTSD?
        
        rodzaje medytacji:
        
        medytacja koncentracji
        
        medytacja koncentracji - ograniczenie uwagi i koncentracja na jednym bodźcu, ignorowanie wszystkiego innego
        
        medytacja otwartości
        
        medytacja otwartości - skupienie się na jakimś bodźcu lecz także rozszerzenie skupienia by objęło całość otoczenia
        
        medytacja uważności
        
        medytacja uważności - połączenie koncentracji i otwacia;skupienie się na tym, co w danym momencie rzuca się w oczy
    - - STANY WYWOŁANE PRZEZ SUBSTANCJE
        
        pojęcia
        
        uzależnienie
        
        chroniczne nadużywanie substancji, objawy: tolerancja, abstynencja, duże ilości przez dłuższy czas, próby kontroli, czas na zdobywanie, zaniechanie ważnych aktywności, kontynuowanie przyjmowania
        
        tolerancja
        
        stan, w którym potrzebna jest coraz większa dawka by osiągnąć ten sam efekt (lub zwykła ilość nie daje pożądanej reakcji
        
        objawy abstynencyjne
        
        pojawienie się nieprzyjemnych lub zagrażających życiu efektów w momencie zaprzestania przyjmowania substancji
        
        nadużywanie
        
        prowadzi do konfliktu z prawem, powoduje niepokój i cierpienie lub problemy w funkcjonowaniu w głównych obszarach życia oraz pojawia się w sytuacjach stwarzających zagrożenie
        
        środki uspokajające
        
        działanie:
        
        zmniejszenie napięcia w ośrodkowym układzie nerwowym
        
        zmniejszenie aktywności, lęku i świadomości
        
        upośledzenie zdolności poznawczych i wnioskowania
        
        alkohol
        
        powoduje rozhamowanie
        
        rozhamowanie - przy alkoholu hamowanie neuronów hamujących => pobudzenie neuronów zwykle hamowanych
        
        zmienia strukturę błony neuronu, zmieniając przekaz neuronowy
        
        w sytuacjo konfliktu hamującego wygrywa stymulacja
        
        konflikt hamujący - sytuacja, która jest zarówno silnie stymulowana, jak i hamowana
        
        upośledza zdolność abstrahowania i myślenia pojęciowego
        
        wzmaga agresję
        
        krótkowzroczność alkoholowa
        
        krótkowzroczność alkoholowa - nieproporcjonalny wpływ bezpośredniego doświadczenia na zachowanie i emocje w wyniku spożywania alkoholu
        
        skutki chronicznego nadużywania alkoholu:
        
        trudności z myśleniem abstrakcyjnym
        
        trudności z rozwiązywaniem problemów
        
        trudności z funkcjami spostrzeżeniowymi i ruchowymi
        
        "przerwy w życiorysie" - luki w pamięci
        
        barbiturany
        
        amytal
        
        nembutal
        
        seconal
        
        barbiturany - silnie uzależniające, kumulujące się w organizmie, a w połączeniu z alkoholem mogą prowadzić do śmierci
        
        benzodiazepiny
        
        lorafen
        
        xanax
        
        relanium
        
        środki pobudzające
        
        działanie
        
        pobudzenie ośrodkowego układu nerwowego
        
        nasilenie aktywności i pobudzenia
        
        tworzenie poczucia zwiększonych zdolności fizycznych i psychicznych
        
        kokaina
        
        blokuje wychwyt zwrotny dopaminy i noradrenaliny
        
        wdychana w postaci proszku
        
        ma miejscowe działanie znieczulające
        
        utrata apetytu
        
        poczucie większych zdolności
        
        chroniczne zażywanie:
        
        paranoja
        
        zgrzytanie zębami
        
        powtarzające się zachowania
        
        uczucie, że owady chodzą po skórze
        
        płatki śniegu w polu widzenia
        
        krak
        
        kokaina w postaci skrystalizowanej, palona w fajce lub skręcona w papierosa
        
        szybsze i intensywniejsze niż kokaina działanie (kilka minut)
        
        większe nadużywanie i uzależnienie - gdy przestanie działać intensywna depresja i silne pragnienie ponownego zażycia
        
        poczucie euforii i jasnego myślenia
        
        amfetamina
        
        benzedryna
        
        zażywane w postaci tabletek lub wstrzykiwane
        
        dexedryna
        
        syntetyczne środki pobudzające - zwiększają wydzielanie dopaminy
        
        przy dużych dawkach psychoza amfetaminowa - podobna do schizofrenii paranoidalnej
        
        stymuluje gwałtowne zachowania
        
        długotrwale uszkadza pamięć i koordynację ruchową
        
        MDMA
        
        ecstasy, "e"
        
        amfetamina neurotoksyczna, niszczy neurony serotoniny
        
        wpływa na uczenie się i apetyt
        
        kofeina
        
        zwiększona czujność
        
        podniesione tętno
        
        przyśpieszona akcja serca
        
        może wywołać bezsenność, niepokój, dzwonienie w uszach, abstynencyjne bóle głowy i tolerancję
        
        nikotyna
        
        zwiększona czujność i odprężenie
        
        rozdrażnienie
        
        podwyższone ciśnienie
        
        bóle żołądka
        
        zawroty głowy
        
        rozedma płuc, choroby serca, powoduje wyzwalanie neuroprzekaźników
        
        środki przeciwbólowe
        
        działanie
        
        zmniejszają napięcie w ośrodkowym układzie nerwowym
        
        przytępiają ból
        
        wywołują doświadczenie euforii i odprężenia
        
        hamują ostrą biegunkę
        
        chroniczne nadużywanie:
        
        organizm przestaje produkować endorfiny
        
        przedłużający się kaszel
        
        zaburzenia snu
        
        heroina
        
        opiat (opioid), wytwarzany z maku lekarskiego
        
        krótkotrwałe uczucie euforii, odprężenia, po którym następuje obniżenie nastroju, zwężenie źrenic, spowolnienie oddychania i letarg
        
        abstynencyjne:
        
        ziewanie
        
        dreszcze
        
        uderzenia gorąca
        
        niepokój
        
        biegunki
        
        gęsia skórka
        
        po objawach abstynencyjnych następuje 12 h snu
        
        morfina
        
        inne opiaty
        
        Halucynogeny
        
        meskalina
        
        pejotl
        
        psylocybina
        
        fencyklidina (PCP)
        
        LSD
        
        zmienia funkcjonowanie serotonergiczne
        
        brak objawów abstynencyjnych
        
        objawy:
        
        halucynacje wzrokowe: geometryczne, barwy i gwałtowne ruchy, przy większych dawkach szybko zmieniające się przedmioty symboliczne; poczucie stawania się częścią halucynacji, halucynacje słuchowe (słyszenie wymyślonych języków obcych i symfonii), mogą trwać przez kilka godzin, powodować przerażające doświadczenia, zdarzają się "przebłyski refleksyjne
        
        przebłyski refleksyjne - halucynacja, która powraca (nawet po latach) pomimo nieprzyjmowania substancji halucynogennej, najczęściej gdy osoba znajdzie się w ciemności
        
        marihuana
        
        oddziałuje na neurony w hipokampie, uczestniczące w uczeniu się, pamięci oraz integrowaniu doświadczeń zmysłowych; działanie halucynogenne przy dużych dawkach, aktywny składnik to THC, przypomina kannabinoidy - naturalnie wyst. w organizmie; oddziałuje na apetyt, pamięć i ból
        skutki zależą od nastroju i oczekiwań
        
        skutki:
        
        senność
        
        euforia
        
        wyrazistość zmysłów
        
        zniekształcone postrzeganie czasu i przestrzeni
        
        upośledzenie zdolności spostrzeżeniowo-ruchowych
        
        ketamina
        
        "wyjątkowe K" - legalnie stosowana jako lek znieczulający dla zwierząt
        
        objawy:
        
        halucynacje
        
        znieczulenie
        
        pobudzenie układu oddechowego i krążenia
        
        przemoc
        
        utrata kontaktu
        
        upośledzenie myślenia
- - - - szympans znajduje banana pod kubkiem o odpowiednim kolorze nawet po długim czasie rozproszenia, jak zamieni się banana na marchewkę, to jest zawiedziony
      - Badania nad wyobrażeniami szympansów dotyczącymi własnej osoby
      - Badania nad halucynacjami u szympansów
      - Gallup - eksperyment z czerwoną plamką i lustrem
      - Hebb - panika wywołana realistycznym odtworzeniem głowy szympansa leżącej na talerzu, po pewnym czasie pojawiały się halucynacje
  - - - Anderson, Pylyshyn
      - •Dane zmysłowe są kodowane w postaci abstrakcyjnych zbiorów twierdzeń i sądów
        
        •Istnieje jeden kod dla danych zmysłowych i werbalnych
        
        •Wyobrażenia to uboczny produkt głębszych procesów - mechanizmów tych nie da się bezpośrednio zaobserwować
        
        •Dowolny obraz można przedstawić jako zbiór punktów położonych w pewnej relacji do siebie
- - - - WARUNKOWANIE KLASYCZNE
        
        forma uczenia się polegająca na tym, że bodziec neutralny zostaje połączony (skojarzony) z bodźcem powodującym zachowanie odruchowe i z czasem zaczyna wystarczać do wychowania tego zachowania
        
        :explode: EKSPERYMENT Pawłowa
        
        emitacja dźwięku przy użyciu kamertonu przed podaniem pokarmu. Po kilkukrotnym powtórzeniu, psy zaczynały się ślinić na sam dźwięk kamertonu
        
        elementy
        
        BB - bodziec bezwarunkowy
        
        wywołuje reakcję automatyczną, niezależnie od wcześniejszego uczenia się
        
        BW - bodziec warunkowy
        
        bodziec poprzednio obojętny, który zaczyna wywoływać reakcję warunkową poprzez wielokrotne łączenie go z BB
        
        RB - reakcja bezwarunkowa
        
        wywoływana przez bodziec bezwarunkowy (BB), bez uprzedniego ćwiczenia czy uczenia się
        
        RW - reakcja warunkowa
        
        wywołana przez bodziec poprzednio obojętny; występuje w wyniku powiązania bodźca obojętnego z bodźcem bezwarunkowym (ich skojarzenia - asocjacji)
        
        nabywanie - wstępne uczenie sie reakcji warunkowej
        
        przebieg:
        
        bodziec neutralny/warunkowy zostaje skojarzony z bodźcem bezwarunkowym wywołującym zachowanie odruchowe i z czasem bodziec warunkowy staje się wystarczający do wywołania danej reakcji, zachowania
        
        (BW) + (BB) => (RB) z czasem: (BW) => (RW)
        
        rodzaje
        
        skuteczne
        
        WARUNKOWANIE NASTĘPCZE
        
        WARUNKOWANIE ŚLADOWE
        
        BW działa przed BB i przestaje gdy BB się zaczyna (lepiej gdy odstęp jest krótki)
        
        WARUNKOWANIE ODROCZONE
        
        BW działa i przed i w trakcie BB
        
        BW zaczyna działać przed rozpoczęciem BB
        
        nieskuteczne
        
        WARUNKOWANIE RÓWNOCZESNE
        
        WARUNKOWANIE WSTECZNE
        
        BB najpierw a BW tuż po nim
        
        :explode: BADANIE Kamina: warunkowanie klasyczne zachodzi tylko wtedy, gdy związek BB z BW jest użyteczny - sygnalizuje prawdopodobieństwo pojawienia się BB
        
        warunkowa reakcja emocjonalna - emocjonalna reakcja wywoływana bodźcem, który wcześniej był neutralny
        
        FOBIE
        
        fobia - irracjonalny strach przed specyficznym obiektem lub sytuacją - wynika z warunkowej reakcji emocjonalnej
        
        :explode: EKSPERYMENT Watson i Rayner :!!: "Mały Albert" - strach przed szczurami, a potem wszystkim futerkowym
        
        pojęcia
        
        generalizacja - proces prowadzący do tego, że reakcja warunkowa jest wywoływana przez bodźce neutralne, które przypominają bodziec warunkowy, lecz nie są z nim identyczne; innymi słowy: generalizacja jest rozszerzeniem reakcji warunkowej na bodźce podobne do BW
        
        gradient generalizacji - im bardziej nowy bodziec przypomina pierwotny BW, tym silniejszą wywołuje reakcję
        
        różnicowanie bodźca - zdolność odróżniania podobnych bodźców i reagowania wyłącznie na właściwy bodziec warunkowy
        
        przeciwgotowość - wbudowany w organizm brak skłonności lub nawet niemożność do wywołania określonych reakcji warunkowych przez specyficzne bodźce warunkowe
        
        biologiczna gotowość - wbudowana w organizm skłonność do wywoływania określonych reakcji warunkowych przez specyficzne bodźce warunkowe, sprawiająca, że niektóre rodzaje warunkowania wymagają stosunkowo krótkiego uczenia się
        
        warunkowanie wyższego rzędu - uczenie się bardziej skomplikowanych zachowań; BW1przejmuje funkcję BB, jeśli przed nim pojawia się BW2, dochodzi do RW też na widok BW2. Reakcja na BW1 jest jednak zwykle silniejsza niż na BW2
        
        wygaszanie - proces prowadzący do wyeliminowania RW w wyniku powtarzającego się prezentowania BW bez BB. Podczas wygaszania nie dochodzi do zapominania wzorca, a do nakładania wzorca nowo wyuczonego na już istniejący
        
        samorzutne odnowienie (reakcji) - powrót do wywoływania RW przez BW po okresie wygaszenia reakcji,; zwykle reakcja słabsza niż przed wygaszeniem; kolejne warunkowanie BW zachodzi szybciej
        
        :!:PRAWO HEBBA: neurony, które sie razem wyładowują, wiążą się ze sobą - równoczesna aktywacja tych, a nie innych komórek zależy od doświadczenia; tworzą się pewne "schematy" szybkich reakcji
        
        LeDoux - mózg a warunkowanie klasyczne
        
        kora wzrokowa i słuchowa - rejestracja bodźca; BA - brzuszne prążkowie -> system motoryczny -> ucieczka lub walka; Ce - pień mózgu i podwzgórze -> zamrożenie reakcji/bezruch; MTL a ciało migdałowate
        
        EKSPERYMENT: Garcia & Koelling - woda + błyski i trzaski, słodka woda, wstrząsy, promieniowanie/chlorek litu. WNIOSEK: związek BW i RW musi być informacyjnie użyteczny - sygnalizować pojawienie się BB :explode:
        
        awersja smakowa i pokarmowa
        
        już po jednokrotnym związaniu BW z BB - możliwy duży odstęp czasowy (parę h); duża generalizacja; w praktyce leczenie alkoholowe - Antabus, Esperal
        
        awersja smakowa i pokarmowa - uwarunkowanie określonego pokarmu lub smaku na skutek warunkowania klasycznego
        
        warunkowanie układu odpornościowego
        
        :explode: EKSPERYMENT: Adler na szczurach; cyklofosfamid ze słodką wodą -> sama słodka woda obniżała odporność aż do śmierci
        
        warunkowanie ewaluatywne - Watson- zmiana upodobań lub ocen związanych z BW (produktem) poprzez skojarzenie go z przyjemnym BB. stosowane w reklamie
    - - WARUNKOWANIE INSTRUMENTALNE
        
        skojarzenie danego zachowania z jego konsekwencjami; wymaga sprawstwa
        
        Edward Thornike - skrzynka problemowa Thorndike'a - klatka, którą kot mógł otworzyć przyciskając pedał - prawo efektu
        
        prawo efektu - zachowania prowadzące do zadowalającego stanu rzeczy będą z większym prawdopodobieństwem powtarzane
        
        Skrzynka Skinnera - szczur uczy się kojarzyć naciśnięcie dźwigni z prawdopodobieństwem pojawienia się porcji pokarmu
        
        kontyngencja reakcji - konsekwencje są zależne od tego, czy organizm ujawni pożądane zachowanie (reakcje emitowane)
        
        elementy
        
        wzmocnienie - proces sprawiający, że konsekwencje reakcji prowadzą do zwiększenia prawdopodobieństwa jej ponownego pojawienia się
        
        wzmocnienie pozytywne - następstwem zachowania jest pojawienie się czynnika wzmacniającego, zwiększające prawdopodobieństwo pojawiania się tego zachowania
        
        wzmocnienie negatywne - (warunkowanie unikowe) - następstwem zachowania jest uniknięcie nieprzyjemnego zdarzenia lub sytuacji, zwiększające prawdopodobieństwo pojawiania się tego zachowania
        
        wzmocnienie odroczone - wzmocnienie występujące w pewnym odstępie czasowym po wystąpieniu pożądanego zachowania
        
        wzmocnienie natychmiastowe wzmocnienie występujące natychmiast po wystąpieniu i pożądanego zachowania
        
        czynnik wzmacniający - przedmiot lub zdarzenie wzmacniające reakcję
        
        czynniki wzmacniające pierwotne - zdarzenie lub przedmiot z natury wzmacniający (np pokarm, brak bólu)
        
        czynniki wzmacniające wtórne - zdarzenie lub przedmiot o charakterze wzmacniającym, który nie zaspakaja bezpośrednio potrzeb biologicznych (np pochwała, awans)
        
        modyfikacja zachowania - technika terapeutyczna zmian zachowania wykorzystująca wtórne czynniki wzmacniające, np żetony na przywileje w szpitalach i więzieniach
        
        kary
        
        kara pozytywna - zachowanie wywołuje niepożądane konsekwencje, co zmniejsza prawdopodobieństwo jego ponownego pojęcia
        
        kara negatywna - dane zachowanie prowadzi do wyeliminowania przyjemnego zdarzenia lub sytuacji, co zmniejsza prawdopodobieństwo ponownego podjęcia tego zachowania
        
        warunki skuteczności:
        
        szybko
        
        konsekwentnie
        
        wystarczająco, ale nie nadmiernie awersyjnie
        
        w połączeniu ze wzmocnieniem (wskazaniem zachowania prawidłowego)
        
        różnicowanie - zdolność odróżniania reakcji poźądanej od reakcji podobnej, lecz niepożądanej
        
        generalizacja zdolność rozszerzania reakcji na bodźce podobne do warunkowego oraz rozszerzania reakcji wyuczonej o reakcje podobne
        
        bodziec różnicujący - sygnał informujący organizm o tym, czy następstwem określonej reakcji będzie oczekiwane wzmocnienie
        
        różnicowanie i zapamiętywanie bodźca różnicującego zachodzi w HIPOKAMPIE -> ACETYLOHOLINA (antagonista - skopolamina, gdy wstrzyknięta, nie rozpoznają bodźców skłaniających do reakcji)
        
        wygaszanie - zanikanie zachowania, występujące po jego początkowej intensyfikacji spowodowane brakiem wzmocnienia
        
        samorzutne odnawianie - proces prowadzący do ponownego pojawienia się reakcji po jej wygaszeniu i okresie przerwy
        
        kształtowanie - proces wzmacniania organizmu za zachowania coraz bardziej podobne do zachowania pożądnego
        
        w
        
        stopniowe przybliżanie - zespół zachowań pośrednich w procesie kształtowania zachowania złożonego
        
        rodzaje wzmacniania
        
        wzmacnianie odroczone ciągłe - po każdej pożądanej reakcji
        
        najszybsze uczenie :!:
        
        wzmacnianie odroczone częsciowe - nie po każdej pożądanej reakcji lecz sporadycznie
        
        rozkład interwałowy - wzmocnienia następujące w określonych odstępach czasu
        
        rozkład interwałowy o zmiennych odstępach czasowych - reakcja wzmacniana w różnych odstępach czasu oscylujących wokół przyjętej wartości średniej
        
        konsekwencja: reakcja ciągła, ale powolna
        
        rozkład o stałych odstępach czasowych
        
        konsekwencja: zwierzęta zmniejszają częstotliwość podejmowania pożądanego zachowania tuż po otrzymaniu wzmocnienia i zwiększają ją przed kolejnym
        
        rozkład stosunkowy - wzmocnienie po wykonaniu określonej liczby pożądanych reakcji
        
        rozkład o stałych proporcjach - wzmocnienie po stałej liczbie reakcji
        
        rozkład o zmiennych proporcjach - rozkład wzmocnień hazardzisty - wzmocnienie po zmiennej ilości reakcji (oscyluje wokół pewnej szerokiej średniej)
        
        konsekwencja: najbardziej odporny na wygaszenie, reakcja częsta i pozbawiona przerw, największa częstotliwość reakcji
        
        rezultaty bardziej odporne na wygaszenie
    - - nabywanie informacji, które niekoniecznie są wykorzystywane w działaniu w danej chwili, lecz są przechowywane w celu późniejszego użycia (tworzenie planów i ocen oraz inne formy myślenia hipotetycznego)
      - uczenie się utajone - Tolman & Honzik - uczenie się zachodzące pomimo braku oznak behawioralnych - szczury mimo braku wzmacniania nauczyły się „poznawczej mapy" labiryntu i po wzmocnieniu potrafiły z niego wyjść bez błędów; związane z aktywnością hipokampa, przechowywaniem informacji w pamięci
      - uczenie się społeczne przez obserwację Albert Bandura - Poprzez obserwację innych ludzi, nie wymaga wzmacniania
        Prowadzi do uczenia się kulturowych i płciowych norm
      - :explode: EKSPERYMENT: Bandura lalka Bobo: U dzieci, które obserwowały agresywnego modela, zaobserwowano wyższe wskaźniki agresji.
        Efekt był silniejszy, jeśli płeć modela była tożsama z płcią dziecka. Chłopcy częściej naśladowali agresję fizyczną, dziewczynki - werbalną. Chłopcy dopuścili się 270 agresywnych aktów, dziewczynki - 128.