Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ระบาดวิทยาและสถิติชีพ (ดัชนีอนามัย (ประโยชน์ของดัชนีอนามัย…
ระบาดวิทยาและสถิติชีพ
แนวคิดและหลักการ
การศึกษาเกี่ยวกับการกระจายของ โรคและ ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการกระจายของโรคในมนุษย์
“Epidemiology”
Epi= On, Upon
Demos = People
Logos = Knowledge
การเกิดและการกระจาย
โรคในชุมชน
Distribution
ลักษณะทางระบาดวิทยาของการเกิดโรค
เมื่อพิจารณา ในด้าน บุคคล เวลา สถานที่
ไม่ใช่การกระจายของโรคจากคนหนึ่งไปยังอีกคนหนึ่ง ซึ่งมักใช้คำว่า การถ่ายทอดโรค (Transmission) แทน
การกระจาย ใช้กับทั้งโรคติดเชื้อและโรคไร้เชื้อ
Determinants
บุคคล เช่น เพศ อายุ ประวัติวัคซีน พฤติกรรมเสี่ยง
สิ่งก่อโรค เช่น เชื้อโรค ชนิดอาหารปนเปื้อนที่กิน
สิ่งแวดล้อมที่อำนวยต่อการเกิดโรค เช่น ความแออัด
การกระจายของโรค
Time
เกิดทุกปีหรือไม่หรือหลายๆ ปีเกิดหนึ่งครั้ง(Secular trend)
มีความแตกต่างกันในแต่ละช่วงของปี หรือไม่ (Seasonal variation)
รูปแบบของการเกิดโรคบางครั้งสามารถอธิบายได้โดย การศึกษาเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นก่อนหน้าการเกิดโรค
Place
เกิดขึ้นระหว่างประเทศ
เกิดในพื้นที่เมือง หรือ ในชนบท
เกิดในพื้นที่ที่เคยเกิดโรคมาก่อน หรือ พื้นที่ใหม่
เกิดในพื้นที่ใช้เขตแบ่งปกครอง
Person
อายุ
เพศ
อาชีพ
ศาสนา
การศึกษา
เศรษฐกิจ
พฤติกรรม เช่น อาหารที่กิน กิจกรรมร่วม ฯลฯ
Epidemiological triads
คน (Host)
อายุและเพศ (Age and sex)
พันธุกรรมและเชื้อชาติ (Heredity and race)
ปัจจัยทางสรีรวิทยา (Physiological factors)
ปัจจัยด้านจิตใจ (Psychological factors)
ภูมิคุ้มกัน (Immunological factors)
สภาวะสุขภาพ (Medical experience)
พฤติกรรมอนามัย (Health behavior)
ตัวก่อโรค (Agent)
อาจเป็นสิ่งที่มีชีวิตหรือไม่มีชีวิตก็ได้
สิ่งที่ทำให้เกิดโรคทางชีวภาพ(Biological agent)
สิ่งที่ทำให้เกิดโรคทางเคมี (Chemical agent)
สิ่งที่ทำให้เกิดโรคทางกายภาพ (Physical agent)
สิ่งที่ทำให้เกิดโรคทางจิตใจ/สังคม (Psychosocial agent)
สิ่งที่ทำให้เกิดโรคเนื่องจากขาดสารนั้น (Absence of a factor necessary to health )
สิ่งแวดล้อม (Environment)
Physical environment
Chemical environment
Biological environment
Socio-economic environment
ดัชนีอนามัย
ประโยชน์ของดัชนีอนามัย
ช่วยในการวัดการกระจายของโรคและแสดงแนวโน้มของการ เกิดโรคในชุมชน
ใช้วิเคราะห์ สถานการณ์ ทางด้านอนามัย และปัญหาสุขภาพ
ใช้เป็นแนวทางในการวางแผนงานสาธารณสุข ช่วยกำหนด เป้าหมายวัตถุ ประสงค์ และ การประเมินผลของแผนงาน
ใช้ในการประเมินการจัดบริการสาธารณสุข และวัดผลการ ดำเนินงานตามโครงการต่างๆ ว่าได้ผลมากน้อยเพียงใด
ช่วยในงานวิจัยและการศึกษาทางด้านระบาดวิทยาต่างๆ
ชนิดของดัชนีอนามัย
ดัชนีอนามัยเกี่ยวกับการป่วย
ดัชนีอนามัยเกี่ยวกับการตาย
ดัชนีอนามัยอื่นๆที่เกี่ยวกับสุขภาพอนามัย
ดัชนีอนามัยรวม
ดัชนีอนามัยเกี่ยวกับการป่วย
อุบัติการณ์ (Incidence) จำนวนผู้ป่วยใหม่ที่เกิดขึ้นในระยะเวลาที่กำหนด
ความชุก (Prevalence) จำนวนผู้ป่วยทั้งหมดที่มีอยู่ (เก่าและใหม่) ในระยะเวลาที่กำหนด
อัตราป่วย (Attack rate) สัดส่วนของประชากรที่มี ภูมิไวรับที่ป่วยเป็นโรค
ชนิดของการบอกขนาดปัญหา
อุบัติการณ์(Incidence)
ผู้ป่วยใหม่ที่เกิดขึ้นในช่วงระยะเวลาหนึ่ง
มักใช้กับโรคเฉียบพลัน (เป็นเร็วหายเร็ว)
อัตราอุบัติการณ์ในช่วงระบาด นิยมเรียก“Attack rate”
ความชุก(Prevalence)
ผู้ป่วย(ทั้งเก่าและใหม่)ที่ยังป่วยอยู่ ณ เวลาขณะใดขณะหนึ่ง
มักใช้กับโรคเรื้อรัง (เป็นช้าหายช้า)