Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Walka Polski o niepodległość w XIX w. (Powstanie styczniowe (W XIX w.…
Walka Polski o niepodległość w XIX w.
Noc Listopadowa - 29 listopada 1830 r.
W przeddzień powstania - w niedzielę, 28 listopada ustalono ostateczne szczegóły planu przygotowywanego od dawna przez Zaliwskiego. Podjęto decyzje, że powstanie ma wybuchnąć już nazajutrz.
Przebywało wtedy w Warszawie około 10 000 polskich żołnierzy, siła rosyjska wynosiła około 6 500 ludzi. Dodatkowo oddziały armii carskiej były rozmieszczone na korzyść powstańców.
sygnałem do rozpoczęcia walk miało być podpalenie starego browaru Weissa na Solcu.
Belweder udało się zdobyć, jednak wielkiego księcia Konstantego w Belwederze nie odnaleziono...
Powstanie listopadowe
U genezy tego zrywu legło wiele przyczyn. Królestwo Polskie nie spełniło oczekiwań Polaków, chcących pełnej suwerenności. Obietnice, jakie na początku istnienia Królestwa składał car rosyjski Aleksander I nie zostały spełnione, a co więcej zagwarantowane społeczeństwu polskiemu swobody zawarte w konstytucji były systematycznie przez carat ograniczane. Car nie powiększył obszaru Królestwa, co również obiecywał. Znacznie pogorszyła się przy tym gospodarcza sytuacja Królestwa.
Doszło do zawiązania spisku, na czele, którego stanął Piotr Wysocki. Miejscem spisku stała się Szkoła Podchorążych Piechoty. Uczestnicy spisku dążyli do wywołania powstania, ale nie posiadali niemal żadnego programu i wizji dalszych działań. W nocy z 29 na 30 listopada 1830 r. powstanie się rozpoczęło. Dyktaturę powierzono Józefowi Chłopickiemu.
Początkowo powstańcy odnosili sukcesy - w bitwie pod Stoczkiem oraz Olszynką Grochowską. Kolejne zwycięstwa pod Wawrem, Dębem Wielkim oraz Iganiami pokazały determinację powstańców. Sejm uznał powstanie za powstanie narodowe. Powstanie chyliło się jednak ku upadkowi. Po jego klęsce carat zdecydował się na odebranie Królestwu dotychczasowej autonomii.
utworzenie Legionów Polskich
Po trzecim rozbiorze i likwidacji Rzeczypospolitej nadzieje Polaków na niepodległość związały się z osobą Napoleona Bonaparte, który odnosił we Włoszech wiele zwycięstw. W styczniu 1797 r. doszło do porozumienia między Janem Henrykiem Dąbrowskim a władzami Lombardii, które zgodziły się na utworzenie Legionów Polskich.
Liczono na poparcie Napoleona dla sprawy polskiej. W 1807 r. powstało Księstwo Warszawskie i mimo swych niewielkich rozmiarów i krótkiego istnienia (sześć lat) stanowiło bardzo ważne doświadczenie dla narodu polskiego, podobnie jak i same Legiony.
W Legionach panowały demokratyczne stosunki, równość ludzi wywodzących się z różnych grup społecznych, patriotyczne nastroje; kadra Legionów stała się później kadrą wojska polskiego.
Utworzenie obozu demokratycznego i obozu konserwatystów
Po klęsce wielu uczestników powstania musiało opuścić kraj i znalazło się na emigracji. Stworzyli oni na emigracji różne ugrupowania, które reprezentowały różny program polityczny i społeczny.
Największe znaczenie miał obóz demokratyczny kierowany przez Joachima Lelewela oraz obóz konserwatystów, którego przywódcą był Adam Czartoryski.
Powstanie styczniowe
W XIX w. doszło do jeszcze jednej próby "wybicia się na niepodległość". Było nią powstanie styczniowe z 1863 r. Bezpośrednią przyczyną jego wybuchu stało się ogłoszenie przez władze carskie przymusowego poboru do armii carskiej. Powstanie wybuchło w nocy z 22 na 23 stycznia 1863 r.
W czasie działań wojennych doszło do około 1200 starć zbrojnych. Powstańcy większość z tych starć przegrali. Działania powstańcze objęły bardzo rozległe tereny, co utrudniło Rosji pacyfikację.
Powstaniem kierowali z początku Czerwoni, a dopiero później w działania powstańcze włączyli się Biali. Stopniowo to właśnie oni zdobywali coraz większą władzę w Rządzie Narodowym. Ostatnim wodzem przywódcą powstania był Romuald Traugutt, który próbował ratować upadające powstanie, ale bezskutecznie.
Ten zryw niepodległościowy przybrał największe rozmiary ze wszystkich polskich powstań, zarówno, jeśli chodzi o liczbę powstańców, zasięg działań oraz czas ich trwania.
Scalił on polskie społeczeństwo w walce o niepodległość i kształtował świadomy swej odrębności i interesów naród polski.
Powstanie krakowskie
Datę wybuchu powstania ustalono na 21 lutego 1846 r. Jednak rozpoczęły się aresztowania osób bezpośrednio zaangażowanych w organizację powstania.
W latach czterdziestych opracowano plan wybuchu powstania w 1846 r. utrzymujący ścisłe kontakty z emigracyjnym Towarzystwem Demokratycznym Polskim, którego przywódcy dążyli do jak najszybszego wybuchu powstania.
Wolne Miasto Kraków i jego okolice - tzw. Rzeczpospolita Krakowska były jedynym w miarę wolnim skrawkiem Polski po klęsce powstania listopadowego w 1831 r. Znalazło tu schronienie wielu powstańców.
Insurekcja rozpoczęła się 20 lutego. Wieczorem uderzono w krakowie na wojska austriackie. Po wyparciu Austriaków z Krakowa powołano trzyosobowy Rząd Narodowy, w skład którego wchodzili Gorzkowski, Tyssowski i Grzegorzewski. Jeszcze tego samego dnia wystosowano manifest „Do Narodu Polskiego”. Wzywał on całe społeczeństwo do walki o wolną Ojczyznę, znosił przywileje stanowe, zapowiadał oddanie ziemi chłopom, zniesienie pańszczyzny i czynszów.
Większość dowódców odwoływało zaplanowane na noc z 21 na 22 lutego walki. Jednak nie wszyscy. Nie skoordynowane ze sobą, nieliczne wystąpienia w Wielkopolsce czy na Pomorzu załamały się całkowicie. W ten sposób zakończyło się powstanie.
Powstanie Krakowskie upadło raptem po dziewięciu dniach walk.