Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
interpersoonlijke processen boek SV deel 2 (H9 Seksualiteit (reden…
interpersoonlijke processen boek SV deel 2
H9 Seksualiteit
permissiveness with affection standard
idee dat seks tussen twee ongetrouwden prima is als er toegewijde warme relatie is
hookups - ambivalent. is toch minder plezier dan verwacht.
seksuele dubbele standaard - jaren geleden minder subtiel, heel veel partners hebben is niet goed bij vrouwen, maar nu ook steeds meer bij mannen
attitudes homo - steeds meer acc want meer publiekelijk nu, hoe meer in contact hoe meer gewaardeerd/geacc. 2. nu beter begrepen (hoe meer bio kennis, hoe meer acc)
eerste keer - 97% voor huwelijk, vaak op 17e.
motivatie seks
emotioneel component - seks als liefde en toewijding (M=V_
fysiek compo - plezier als fysieke aantrekking van je partner (M>V)
pragmatisch - bereiken bepaald doel (baby/jaloezie) (M>V)
onzekerheidscompo - voorkomen partner ervandoor, zelfbeeld boosten (M>V)
seksfrequentie
afhankelijk van vorm en duur relatie (samenwonend meer dan trouwen, maar meer dan singles). leeftijd geassocieerd hiermee (ouder = minder)
reden: fysieke achteruitgang, hormoonlevels, verminderde gezondheid, bekendheid, seksuele orientatie (homos meer sex dan heteros)
extra-dyadische seks (vreemdgaan)
mannen voor seksuele variatie, vrouwen voor emotionele band.
vreemdgangers gevoellozer, manipulatief, minder vriendelijk en conscientieus en angstig voor verlating
socio-seksuele orientatie - beschrijft benadering van seks die van invloed is op mate van vreemdgaan
begrensd - seks gezien als verbondenheid aan liefde
onbegrensd - seks niet gezien aan verbondenheid aan liefde > meer flirterige types op zoek naar partnes
good genes hypothesis
met name vrouwen met een niet erg begeerlijke partner profijt hebben van
dual mating strategy
= a. LT partners zoeken die bronnen hebben voor kinderen terwijl B. heimelijk goede genen zoeken voor kinderen bij andere mannen.
bevestiging hypo: vrouwen meer aangetrokken tot extradyadische partner in vruchtbare periode, vooral met relatief onaantrekkelijke partner
sperma competitie
2% niet de vader, sperma is er zo op gemaakt om te vechten voor zn fucking leven
seksueel verlangen - hoger voor mannen van vrouwen. mannen masturberen meer, willen frequenter seks, denken vaker aan seks, meer permissief tav casual sex.
zorgt voor problemen
bij vrouw daalt sex drive nog meer, meer poortwachter, vraag-aanbod situatie
reden gebrekkig condoomgebruik
onderschatting vooral bij knappe partner (illusie gebeurt mij niet)
verkeerde beslissing nemen (vooral bij drank)
pluralistische nalatigheid > overschatten dat ze zullen worden afgewezen
ongelijkheid in macht - persoon met meeste macht wil het niet
terughoudingsprogrammas - tieners afschrikken werkt niet
vermindering in intimiteit en plezier tijdens seks
seksuele tevredenheid
als gezond, geen seksuele probleme
met leeftijd wel slechter
max 1 bedpartner in jaar = gelukkiger
ontevredenheid voor genderrollen
door tradi genderrollen (submissief enzo) mogelijk wat minder plezier
seksuele communicatie
open communicatie seks = meer tevreden heid seks
basis voor seksuele relatie die belonend is
bij drank problematisch bij mannen
seksuele & relatie tevredenheid
gaan gepaard
worden beide beinvloed door stress, gelijkheid
meer vrschil in bedpartners > minder tevreden
goede seks
behoeften van beide voldaan en acceptatie/waardering
waarderen partner en toegewijd aan relatie
genieten van elkaar zowel buiten als binnen bed
seksueel geweld
4 types A. licht gewelddadige verbale druk (valse beloftes, schuldgevoel, dreigen eindigen relatie) en B. iemand bedwelmen met alcohol en drugs om weerstand te verminderen en C. dreigen met- of echt gebruiken van fysieke kracht
type ongewenst gedrag (aanraken tot penetratie/gemeenschap)
interacties waarin 1 wordt overgehaald. mannen idee dat alle vrouwen verkracht zouden willen worden (corrosief effect op relaties)
in dit type leiden verbale manipulaties en/of bewuste intoxicatie tot penetratie .
gedwongen fysieke dwank
gedwongen seks
H10 stress en problemen
vanuit principe Need to Belong - hecten mensen meer waarde van wat partner vindt
relation evaluation - mate waarin iemand zijn relatie waardevol, belangrijk en intiem acht.
pijnlijk als deze verschilt van elkaar
maten van afwijzing en acceptatie
maximale inclusie - aanwezigheid opgezocht en moeite voor gedaan
actieve inclusie - awz verwelkomd, maar niet opgezocht
passieve inclusie - awz wordt toegestaan
ambivalentie - onverschilligheid over onze aanwezigheid
passieve exclusie - awz genegeerd, niet vermeden
actieve exclusie - awz vermeden en enkel getolereerd als noodzakelijk
maximale inclusie - weggestuurd of verlaten worden
Eigenwaarde verander nauwelijk naarmate meer afgwezen of geaccepteerd
relationele devaluatie = vermindering iemands aanzien voor ons. blijkt dat dit vooral pijn doet.
octracism (uitbanning):
specifieke vorm afwijzing die vaak voorkomt in intieme rela
mensen genegeerd door omgeving
uitsluiters met opzet niet reageren of negeren (gerechtvaardigd want moet straffen, conflict kalmeren)
NTB = uitsluiting is krachtig en pijnlijk, bedreigt basisbehoefte, onze zelfwaardering, gevoel van controleverlies over interacties
Jaloezie
definities gevoelens
pijn. komt voort uit waarneming dat partner ons niet waarderen en angst van het idee van verlating of verlies
woede: kenmerkend aspect van jaloezie, ontstaat omdat je opzij wordt gezet door partner
angst
types
reactieve jaloezie - iemand bewust van werkelijke bedreiging van waardevolle relatie
wantrouwende jaloezie - als iemand jaloers is zonder dat er een aanleiding voor is
verminderen jaloezie = verminderen connectie tussen exclusiviteit binnen een rela en zelfwaardering
vertrouwen op eigen kracht: Self-Reliance = proberen kalm te blijven en je niet boos of beschaamd te voelen door niet te blijven hangen in oneerlijkheid vd situatie
zelfondersteuning (bolstering): zelfwaardering versterken door iets leuks voor je zelf te doen en te denken aan je goede kwaliteiten
misleiding: opzettelijk indruk geven op ontvanger waarvan verzender weet dat t niet klopt. interacties waarin gelogen wordt als minder plezierig/intiem
deceiver distrust = als mensen gaan liegen, gaan denken dat de ander dit ook eerder doet omdat ze hetzelfde zijn en beter voelen als anderen dezelfde fouten maken
truth bias - aangenomen dat partners de waarheid vertellen
verraad - onaangename, pijnlijke acties door mensen die we vertrouwen en van wie we het niet verwacht hadden (in loyaliteit, respect en betrouwbaarheid intieme relaties)
vergeving - beslissing om waargenomen of werkelijke recht om een rekening te vereffenen met diegene die je onrecht heeft gedaan op te geven
H11 Conflictsituaties
IP conflict
motieven, doelen, overtuigingen, meningen of gedrag onvernigbaar zijn of interfereren met de ander
ontstaat uit ongelijkheid
bevat actieve interferentie van doelen van ander
niet alle conflicten zichtbaar/bewust
conflicten onvermijdbaar
mensen verschillen incidenteel in stemmingen en voorkeuren
er zijn bepaalde spanningsvelden inherent aan intieme relatie die uiteindelijk voor spanning zorgen
dialects = tegenstrijdige motivaties waar mensen in een intieme relatie altijd tegen aan lopen. nooit helemaal vervuld
autonomie vs verbondenheid
openheid vs geslotenheid (hechten waarde aan privacy)
stabiliteit en verandering
intergratie vs separatie
persoonlijke invloeden conflict
persoonlijkheid (neuroticisme meer, aangenaamheid minder)
hechtingsstijl
levensfase (tot midden twintig jaren veel, daarna minder)
gelijkheid (hoe minder overeenkomsten, hoe meer conflicten)
alcohol (beinvloeding versterkt conflict)
vijandschappen
relaties tussen tegenstanders die het resultaat zijn van conflict waarin verraad en pijnlijke gevoelens de centrale kenmerken zijn
vijanden = vaak mensen die we niet kennen, of mee samenwerken of vroegere vrienden/liefdes. vijandschap onstaat plotseling, meestal door een bep actie
grote varieteit onderwerpen waarover conflicten gaan in relatie (peterson)
kritiek - verbale of nonverbale acties gezien als vernederend of minachtend ervaren
onrechtvaardige eisen - verzoeken die oneerlijk lijken, omdat ze normale verwachtingen voor partners overschrijden
afwijzingen - situaties waar de een beroep doet op de ander voor een gewenste reactie, maar niet reageert op de verwachte manier
cumulatieve irritaties - relatief kleine gebeurtenissen die gaan irriteren door herhaling. zulke gebeurtenissen nemen vaak de vorm van sociale allergieen
actor observer effect > verschillende verklaringen dezelfde acties
self serving biases > tot positiever beoordelen eigen acties
twee manieren waardoor verschillende attributies van partners tot conflict kunnen leiden (attributional conflicts)
frustrerende misverstanden kunnnen ontstaan als mensen niet beseffen dat ieder een eigen perspectief heeft
zijn de verschillende perspectieven wel duidelijk geworden, kan conflict ontstaan waarin partners ruzien over wiens verklaring de juiste is
peterson's model voor conflict
eerste stap: beslissing om een conflict aan te gaan (engagement/avoidance).
als conflict aangegaan: negotiation om conflict op te lossen mbv rationeel probleemoplossen.
soms escalatie > omvat disfunctionele vorm communicatie
Canary stelde dat bij een analyse van conflict soms gemene dingen zeggen
directieve tactieken 1. expliciete opmerkingen, beschuldigingen die parner bekritiseren en negatieve eigenschapen toeschrijven, vijandige bevelen tot meegaandheid die soms dreiging tot emotionele schade en 2. bereidheid, steun, self-disclosure en goedkeuring
indirecte tactieken 1. minder expliciet, meer bedekt, subtiele opmerkingen waaronder neerbuigendheid, treurige stemming, 2. vriendelijke, niet sarcastische humor om de stemming te verbeteren
negative affect reciprocity: partners provoceren elkaar over en weer, situatie roept woede op
demand/withdraw patroon - veelvoorkomend interactiepatroon, waarbij demander kritiek levert, zeurt, dingen vraagt van de ander terwijl de withdrawer confrontatie vermijdt, zich terugtrekt en defensief gedraagt
4 soorten reacties op conflict en ontevredenheid in relatie (Rosbult)
uiting (voice)
loyaal
exit
neglect
Gottman: 3 benaderingen van een conflict die leiden tot stabiel huwelijk
1.voorbijgaand (volatile): koppels met frequente en gepassioneerde ruzies. gepaard met heftige emoties en negatief affect, maar temperen woede ook met verstand en genoeg bewijs voor liefde voor elkaar
bevestigende (validating) - koppels met meer beleefde stijl van ruzie maken, meer samenwerkikng tussen discussies. kunnen hoog oplopen, maar tussendoor bevestigen de partners elkaar door empathie en begrip
vermijdend (avoidance): koppels die confrontatie vermijden en een enkele discussie mild en voorzichtig voeren
5 uitkomsten waarin conflict kan eindigen
afzondering (separation): wanneer een of beide partners zich terugtrekken zonder dat conflict is opgelost
overheersing - partner krijgt zin en ander geeft toe
compromis - beide partners verminderen aspiraties zodat er een acceptabele oplossing kan worden gevonden voor beide kanten
geintegreerd akkoord - bevredigt doelen en aspiraties beide partners, meestal door flexibiliteit en creativiteit
structurele verbetering - bevredigt doelen en aspiraties van beide partners, maar daarbij leren en groeien ze ook allebei en worden er wenselijke veranderingen gemaakt in de relatie
speaker-listener technique
- structuur geeft kalme, duidelijke communicatie over gevoelige onderwerpen die actieve luistervaardigheden bevordert en kans vergroot dat partners elkaar begrijpen en bevestigen ondanks hun verschil van mening
H12: Macht en geweld
men algemene voorkeur om in gelijke macht is, itt vroegaah
sociale macht - mogelijkheid om gedrag andere te beinvloeden en hun invloed op jezelf te weerstaan
bronnen macht: als je het interdepentie perspectief blijft volgen is het gebaseerd op controle van waardevolle bronnen,
nuances:
de persoon die macht heeft, bezit niet altijd de begeerlijke bronnen, toegang ertoe kan al genoeg zijn (door geld bijv.)
bezit van bronnen geeft alleen macht als ander het willen/verlangen. hoe meer er naar verlangd wordt hoe meer macht iemand het geeft
principe van minder interesse/belang
> stelt dat in elke relatie de persoon met minste belang in behoud van relatie de meeste macht heeft in die relatie
de alternatieven die men heeft zijn invloed: partner met meer alternatieven is meer onafhankelijk en heeft dus meer macht (mannen vaal meer macht door andere potentiele partners en meer geld)
als gewenste bron ook anders te verkrijgen is (alternatieve bronnen) maakt dat bezit minder macht geeft
twee typen macht
fate control macht over uitkomsten van partnerl wat die ook doet
behavior control: wannr door verandering van eigen gedrag en gedrag van ander ook (op een gewenste manier) veranderen
counter power: macht van ene persoon over de ander kan door counterpower gematcht worden aan de ander, interactie van 2 partners wordt beinvloed door wederzijdse beinvloeding
typen machtsbronnen
beloningsmacht - macht door dat je beloningen kan geven
coercive (straf) macht - macht doordat je iemand kan straffen
legitieme macht - macht doordat men gelooft dat je het recht hebt om op bepaalde macht uit te oefenen (autoriteit door nomen van gelijkheid, wederkerigheid of sociale wederkerigheid: recht om macht uit te oefenen wordt erkend
referent macht - macht door respect en liefde; door het feit dat zich iemand met identificeert/aangetrokken tot je voelt/hecht met je wil blijven wordt geluisterd
expert macht - wannr een ander je superieure kennis en ervaring erkent en door ons beinvloed wordt omdat bekend is dat je meer weet dan een ander
informationele macht - wannr iemand macht krijgt door het hebben van bep stukjes info die gedrag van iemand kunnen beinvloeden
waarom mannen meer macht dan vrouw:?
niet gelijk in
relatieve bronnen
: mannen verdienen meer en hebben vaker banen die meer aanzien, status en macht geven. Geld en status bieden mogelijkheid tot beloning-macht en door de baantjes vaak ook legitieme macht
a. door grotere omvang en sterkte hebben mannen vaak ook meer coercive macht (mogelijkheid om te straffen)
b. sommige bronnen zijn universeel (geld) en anderen particulier (liefde). uni is overal uit te wisselen en particulier in bep situaties
sociale normen
blijven mannelijke dominantie steunen. legitieme macht wordt vaak als unladylike gezien.
weten eigk niet hoe een eerlijke verdeling eruit ziet. vrouwen vaak meer gevoel macht binnenshuis. maar centrale beslissingen en verdeling taken toont toch nog meer macht man aan.
invloed macht
machthebbenden krijgen vaker wat ze willen. welzijn is hoog. machthebbenden gevoel veel controle, ook over feitelijke oncontroleerbare zaken
doen wat ze zelf willen
kunnen minder goed perspectief nemen
zien eigen mate-value hoger en zien anderen als meer beschikbaar voor hen waardoor ze vaker vreemdgaan
invloed weinig mact: vaker depressief
invloed macht in conversatie: in same sex hetzelfde, bij m/v doet man vaker onderbreken (dit staat voor machtiger/hoger in status)
invloed macht op NVC(NONV): meer machtige personen gebruiken grotere IP afstand, meer intense gezichtsuitdrukkingen, minder symmetrisch. Effect werkt ook andersom: als je houding zo aanneemt voel je je ook machtiger
nonverb sensitiviteit: vrouwen decoderen NVC meer accuraat en meer bewust gevoelens anders. Maakt vrouwen wel prettig, maar hierdoor gedragen ze zich inferieur aan personen in interactie
machtsstrategie
Directheid
nietambigue verzoeken, verzoeken/wensen rechtstreeks geuit.
hoe meer tevreden met rela, hoe meer directe strategieen
mannen meer direct, meer open en assertief dan vrouwen
indirectheid: meer gebruik gemaakt van hinten/pruilen. indirectheid zijn gelinkt aan meer onvrede (oorzaak en gevolg)
Gezamenlijke of eigen doelen
bilateraal - sprake van samenwerking, partner betrokken. mensen met meer macht zijn bilateraal: kunnen ander beinvloeden (en dus betrekken)
unilaterale strat - er wordt onafhankelijk actie ondernomen, wat men zelf wil zonder partner betrekken. minder machtige mensen vaak méér unilateraal.
GENDERVERSCHIL
of man of nou vrouw, mensen hoog in
instrumentaliteit (assertief en zelfzeker)
gebruiken meer directe en bilaterale stijlen en andersom.
toch vooral invloed van status in specifieke interactie. wanner machtsverschil is men zelden autoritair en assertief
expert: direct, amateur: indirect
ongelijkheid in macht is slecht voor rela dus is aan t veranderen. vrouw véél gelukkiger als macht en man iets meer
macht gebruiken voor een goed doel is fijn.
donkere kant
aan macht: controlerend en dominerend en partners ongelukkig. macht is belangrijk voor hen hierdoor legitieme macht gebruiken of geweld
geweld
= gedrag bedoeld om anderen fysiek kwaad te doen
Conflicttactics scale
schaal waarmee psych en fysieke agressie jegens de romantische partner gemeten wordt. (zoals bedoelde schade)
geweld veel, 30% van vrouwen
Intimate Partner Violence (IPV)
het fysieke geweld tussen tweem intieme partners
Situational Couple Violence (SCV)
het meest voorkomende type geweld, vaak gevolg van uit de hand gelopen conflict.
M/V hetzelfde
Intimate Terrorism (IT)
één partner gebruikt geweld als middel om ander te controleren, vaak slechts één vd tactieken in patroon van dreigen/isoleren/economisch beperken
komt vaak terug, escaleert over tijd, serieus verwonding ala gevolg
dreigen/inimitideren/ kinderen gebruiken / economisch misbruik
Violent resistance = vechten terug tegen IT
vrouwen en geweld
vrouwen zijn even gewelddadig als mannen
maar geweld is vaak minder ernstig en wordt minder gebruik t als middel in een patroon van dominantie en beinvloeding
verklarend model voor Situational couple Violence (SCV)
I-3 (I-cubed) mode
3 invloeden
instigating (opzwepende triggers)
: triggers waardoor beide partners gefrustreerd raken. een van meest opzwepende triggers is geweld van ene partner
impelling (stuwende) invloeden
: factoren die wss maken dat partners gewelddadige impulsen ervaren. VB: zien beelden, misbruik kind, geweld bij ouders, persoonlijkheid, man/vrouwrollen, GOED NIEUWS: DEEL HEIRVAN ZIJN ATTITUTUDES = TE VERANDEREN
distale factoren = achtergrond factoren als culturele normen, bijv economische condities, familie ervaringen > bijv gewelddadige familie
dispositionele fact = persoonlijkheidstrekken en overtuigingen
relationele factoren = huidige staat koppel-relatie > mismatch on hechtingsstijl
situationeel = omstandigheden waarin men zich bevindt > hitte en lawaai
inhiberende invloeden
: factoren die kans vergroten dat men niet acteert op de impulsen. bijv. cultuur die gendergelijkheid promoot, zelfbeheersing. als deze zwak dan weinig provocatie voor geweld
dist = egalitairiteit
dispo = conscientieusheid
rela = tevredenheid en toewijding
situ = sober zijn
partner violence keert terug na een keer te gebeuren
verlaring IT (intimate terrorism)
type daders
type dat overgaat in geweld door onmacht uit soort onhandige/zieke poging om voorkomen dat partner weg gaat
een meer kwaadaardig type die antisociaal/narcistisch is en geweld gebruikt om te krijgen wat ze willen
vaak laag zelfbeeld, voelen zich intellectueel inferieur aan partner, leven vaak in armoede. wordt doorgegeven
IT dader visie
wijzen vaak impliciet op masculiene code. om masculiene zelfconcept op te krikken door ander te controleren.
vinden niet mishandeling (is geen plezier) of serieus (want ze hadden veel meer kunnen doen!)
partner zou zelf schuld hebben > maar 50% berouw
IT slachtoffer visie
vrouwen verbaasd, snappen het niet
vergeven en vergeten
geven zichzelf de schuld, zoeken geen hulp
gevolgen: verlaagd zelfbeeld, wantrouwend naar mannen, depressie, PTSS. Sociaal: absentie werk, dakloosheid
melden partner geweld
slecht 33% gemeld
nodig: vastberadenheid en doorzettingsvermogen
geloof geen betere alto's mogelijk
vrouwenaangetrokken tot bezitterige controlerende mannen door angst voor verlating > man geeft om de relatie
wanneer zelfwaardering toeneemt worden vrouwen ook minder tolerant
H13 Dissolution and loss of relationships
verklaringen aantal scheidingen
hogere verwachting huwelijk
maatschappelijke veranderingen
genderrollen, gedragingen die we verwachten van mannen en vrouwen
westerse cultuur meer individualistisch
sekseverhouding lager: er zijn meer scheidingen als er
meer vrouwen
dan mannen zijn er dus de
sekseverhouding
laag is
scheiding minder nega geworden
kinderen met gescheide ouders grotere kans ook te scheiden
voorspellors echtscheiding
model van Levinger
inzicht in dingen die mensen weerhoudt van scheiden, MAAR erkent NIET hoe ineffectief afschrikkmiddelen zijn als huwelijkse ellende begint. 3 soorten invloeden beeindigen rela:
Aantrekking
versterkt door beloningen die een rela biedt en vermindert kosten rela
alternatieven
barrieres die het verlaten bemoeilijken
wetmatige en sociale druk, religieusze/morele beperkingen en financiele gevolgen
model Karney & Bradburry
algemeen model van huwelijks instabiliteit ontwikkeld die drie invloeden benadrukt die bijdragen aan echtscheiding. factoren beinvloeden ook elkaar
Durende kwetsbaarheden
nega vroegere ervaringen, vervelende pers. trekken, lage opleiding, slechte soc ervaringen of disfunctionele atti tov huwelijk
Stressvolle gebeurtenissen
grotere stressoren als dagelijkse frustraties
Aanpassingsprocessen
manier waarop mensen omgaan met stress. kwaliteit huwelijken ontstaan uit interactie tussen onze kwetsbaarheden, omstandigheden en manier waarop we hierop reageren
project Huston en collega's
PAIR - processes of adaptation in intimate relationships - richt op manier waarop partners zich aanpassen aan gezamenlijke leven. huwelijk daalt, > waarom?
Enduring dynamics model
partners brengen problemen en onverenigbaarheden mee in huwelijken. Wisten al vanaf begin, dus miss al vanaf begin zwakker
Emergent distress model
sommige koppels vallen na verloop in sleur van toenemende conflicten en negativiteit die niet awz was in begin huwelijk. moeilijkheden ontstaan pas later
Disillusionment model
koppels beginnen huwelijk rooskleurig, te onrealistisch positief. komen achter dat beeld niet klopt en teleurstelling ontstaat
dit is handig te weten, op versch manieren een huwelijk verbeteren en kans op scheiding te verkleinen.
mate en snelheid
waarin romantiek verandert, voorspellen scheiding EN
aantal problemen
meegenomen in relatie
project Orbuch en Vernoff
EYM: Early years of marriage > manier waarop sociale condities koppels tegenkomen, beinvloedt huwelijk.
vooral kijken naar manier waarop sociale condities die koppels tegen komen hun huwelijk beinvloeden
gemiddeld zwarte koppels langer samen en meer kinderen voor trouwen
sociale context is very important
project amato & booth
longitudinale studie - koppels gevraagd reden scheiding. bijna alle gingen om relationele context
hoewel ze niet bewust zijn, ook persoonlijke en culturele context invloed op U huwelijk
Modellen geven 3 algemene soorten invloed
cultureel - culturele normen en andere invloeden op nationaal niveau
persoonlijke context - sociale network van familie en vrienden buurtgenoten
relationele context - intieme omgeving die koppels creeeren door eigen perceptie van en interactie met elkaar
Baxter identificeerde in onderzoek studenten aantal verschillen in koppels die uit elkaar gingen
direct-indirect
dir = bekendmaking met expliciet uitgesproken werd
indi = relatie beeindigt zonder wat te zeggen
ander georienteerd - zelfgericht
op ander: poging gevoelens te beschermen anders
zelf: meer egoistisch en ten koste vd partner
andere verschillen zijn:
geleidelijk > plotseling ontstaan van iemand zijn ontevredenheid
individuele > gedeelde wens om relatie te beeindigen
snelle > langdurige aard van vertrek
awz > afwezigheid pogingen rela te herstellen
aanhoudende indirectheid
meest voorkomend relatie eindigt = geleidelijke toename in ontevredenheid waardoor een vd herhaalde pogingen om relatie te beeindigen zonder ooit intentie bekend te maken
zonder pogingen te doen zonder rela te verbeteren
5 fasen verbreken van meeste relaties
Persoonlijke fase: een vd partners raakt ontevreden
Dyadische fase: ongelukkige partner onthult zijn ontevredenheid. Hierna volgt: lange periode onderhandeling, confrontatie, pogingen relatie aan te passen
Sociale fase: partners maken het naderende einde van rela bekend aan vrienden familie, zoeken steun en begrip
Rouwfase: partners komen over het verlies heen en herinneringen aan rela worden herzien en acceptabel gemaakt
Opstandigfase: ex-partners leven verder als vrijgezellen
German Socio-Economic Panel study
een longitudinale studie - conclusie mensen die scheiden waren al eerder minder gelukkig
huwelijk minder tevreden begonnen
echtscheiding stopt wel patroon van toenemde ontevredenheid en vergroot tevredenheid, MAAR zelfs na jaren niet meer zo gelukkig als voor huwelijk
4 soorten na-huwelijkse relaties te onderscheiden
vurige vijanden (sterke vijandigheid en verbittering)
boze deelnemers (sterke vijandigheid, maar nog enige samenwerking)
samenwerkende collega's (geen vrienden, maar wel beleefd, in staat ouderlijke taak vervullen)
perfecte maatjes (sterke vriendschap met wederzijds respect)
ouderlijk verlies perspectief - kinderen profijt van twee ouders, verlies een ouder vermindert welzijn
ouderlijk stress model - stelt dat kwali en niet kwanti van oudersschap wat kind ontvangt belangrijkste is
H14 Onderhouden en herstellen van relaties
relatieonderhouds mechanismen (strategische acties die mensen doen om rela te steunen)
1. cognitieve onderhoudsmechanismen
= perspectieven die mensen hebben veranderen op een aantal belangrijke manieren als ze verbonden raken met een relatie
cogn wederzijdse afhankelijkheid - verandering in zelfdefinitie waarbij partners niet meer over zichzelf denken als aparte individu maar een groter geheel
posi illusies - verbonden partners idealiseren elkaar en bekijken hun rela van meest posi kant
waargenomen superioriteit - verbonden partners neigen te denken dat hun rela beter is dan anderen. hun geluk heeft niemand anders
onoplettendheid voor alternatieven - minder interesse en ongeinteresseerd
vermindering van aantrekkelijke alternatieven - verbondenheid leidt ertoe dat potentiele partners als minder aantrekkelijk worden waargenomen dan als hun partner
2. onderhoudsmechanismen in gedrag
= veranderingen in gedragingen
bereidheid tot opofferingen - verbonden partners zijn vaak bereid om persoonlijke opoffering te maken
michelangelo fenomeen - in voorspoedige rela gedraag de een zich op manier dat de ander aanmoedigt om zo te worden als die graag zou willen
accomodatie - conntroleren impuls om op een provocatie negatief te reageren en ipv daarvan constructief te reageren.
verbonden partners meer geneigd te accomoderen dan onverbonden partners, hiervoor is zelfcontrole nodig
spel - koppels zijn vaak meer tevreden als ze samen, nieuwe, uitdagende, opwindende en aangename activiteiten te doen
vergeving - verbonden partners sneller geneigd om elkaar te vergeven
10 strategieen onderscheiden door Canary & Stafford > helpen rela's onderhouden
positiviteit (beleefdheid, opgewektheid tegen elkaar)
openheid (delen eigen gedachten en gevoelens)
verzekering (verklaringen van liefde, verbondenheid en respect voor ander)
delen sociaal netwerk (hebben van aantal zelfde vrienden)
eerlijke taakverdeling (gedeelde verantwoordelijkheid)
vermijding (ontwijken bep onderwerpen en iemands privacy respecteren)
steun (geruststellen partner als behoefte er is)
humor
gezamenlijke activiteiten
problemen met adviseurs
geleerde indruk (alsof ze meer weten dan daadwerkelijk)
gemakkelijker - indruk adviseurs vinden dat verandering snel en simpel is, mensen zo bereidheid sneller op te geven
advies voor breed publiek - niet specifiek genoeg
incorrecte adviezen - zijn soms ronduit incorrect
PREP (prevention and relationship enhancement program) 5 sessies met onderwerpen
invloed verbondenheid op veranderen vooruitzichten gedrag
belang van samen plezier
de waarde open communicatie over seks
gevolgen verkeerde verwachtingen
gedragstherapie met koppels (BCT):
motiveert koppels om aangename en meer belonende partners te worden.
richt op huidige interacties en probeert negatief en bestraffend gedrag te vervangen door meer positief en vrijgevig gedrag
Koppels leren communicatievaardigheden en gewenst gedrag
CBT voor koppels
meer op cognities en beoordeling die je van je partner hebt
aanmoedigen gewenst gedrag, manieren waarop mens denk over partner te veranderen
therapie richt op selectieve aandacht, neiging sommige dingen op te merken en negeren
geintegreerde gedragstherapie voor koppels
benadering probeert zowel gewenst gedrag als partners leren accepteren dat onverenigbaarheden zijn die niet veranderen
belangrijk doel: partners functionele emotionele reacties te leren op ergernissen die ze sws zullen tegenkomen
acceptatie elkaars imperfecties op 3 manieren
empathische verbinding - leren pijn en kwetsbaarheid te uiten zonder schuld of haat uit te dragen. doel is verwekken empathie door gevoelens van anders te begrijpen
uniforme afstandelijkheid - beschrijven gebeurtenissen terwijl negatieve emoties daarover worden vermeden. doel is koppels hun problematische patronen te begrijpen zonder gevoelens
tolerantie opbouwen - negatieve interactiepatronen worden herhaald en geanalyseerd en partners worden aangemoedigd de wens om al het ongewenste vd partner te veranderen los te laten. doel = minder heftig op elkaar reageren als problematisch gedrag voorkomt
Relatie van breed naar smal
Interdependant relationship (relatie waarin het gedrag van de een de ander beinvloedt (elke sociale relatie)
personal relationship (een interdepente relatie waarin partners elkaar speciaal en uniek vinden
close relationship (een persoonlijke relatie waarin de partners een sterke en frequente invloed op elkaar hebben in diverse acitiviteiten)
intimate relationship (een close relatie waarin sprake is van seksuele gevoelens die geuit of gedeeld (kunnen) worden
hoe werken rela? evaluatie, responsief gedrag, oplossen, onderhoud
wat nemen mensen mee? predisposities, doelen/behoeftes/standaards
effecten sociale exclusie:
zelfde gebieden geactiveerd als bij fysieke pijn
overeenkomstige neurale systemen als bij sociale en fysieke pijn
overeenkomstige fysieke reacties: agressie door pijn, verlies zelfregulatie en controle, lagere zelfwaardering
antisociale responsen
agressief (cant join them, beat them)
minder vermogen tot zelfregulatie
soms ook prosociaal: aardig gedrag om toch geacc te worden