Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลผู้ใหญ่ที่เจ็บป่วยวิกฤติและเฉีบยพลันในระบบทางเดินปัสสาวะ…
การพยาบาลผู้ใหญ่ที่เจ็บป่วยวิกฤติและเฉีบยพลันในระบบทางเดินปัสสาวะ ภาวะไตวายเฉียบพลัน (Acute kidney injury)
สาเหตุ
- Intrinsic renal cause หรือ intra renal cause หรือ Intrinsic acute kidney injury
- Postrenal acute kidney Injury
- Prerenal cause หรือ prerenal acute kidney injury
อาการและอาการแสดง
- ระยะฟื้นฟูสภาพ (Recovery phase) เป็นระยะที่เข้าสู่ภาวะปกติระดับของ BUN, Cr กลับสู่สภาวะปกติ อัตราการกรองใกล้เคียงภาวะปกติใน 2-3 เดือน แต่สองในสามคนจะยังมีอัตราการกรองตำกว่าปกติระยะฟื้นฟู อาจใช้เวลาเป็นปีหรือหลายปี
- ระยะปัสสาวะออกมาก (Diuretic phase) เป็นระยะที่ไตค่อยๆฟื้นตัว มีปัสสาวะออกมาขึ้น ระดับ BUN, Cr ค่อยๆลดลง ระยะนี้จะมีการสูญเสียน้ำ โซเดียมและโปตัสเซียม เนื่องจากปัสสาวะออกมากถึง 4-5 ลิตร / วัน
- ระยะที่มีปัสสาวะออกน้อย (Oliguric phase) ระยะนี้ใช้เวลา 1 วันหรือ 1-2 สัปดาห์หรือมากกว่า 4 สัปดาห์ จนไม่มีปัสสาวะ ทำให้ไตไม่สามารถขับของเสียออกมาได้ มีการคั่งของ BUN, Cr เกลือแร่และกรดในร่างกายคั่งค้างในกระแสเลือด ระยะนี้ต้องระมัดระวังในการให้สารน้ำ เนื่องจากผู้ป่วยมีอาการบวม มีน้ำท่วมปอด และหัวใจล้มเหลว
พยาธิ
- บทบาทด้านการไหลเวียนเลือด เมื่อไตขาดเลือดไปเลี้ยง ทำให้อัตราการกรองของไตลดลงอย่างมาก ทำให้ไตสร้าง nitric Oxide ซึ่งทำหน้าที่ขยายหลอดเลือดลดลง ร่วมกับการสร้าง endothelin ซึ่งมีฤทธิ์ทำให้หลอดเลือดหดตัว ทำให้เซลล์ทิวบูลถูกทำลายและไตวาย
- บทบาทของเซลล์ทิวบูล เมื่อเซลล์ทิวบูลไตถูกทำลาย ทำให้เซลล์หลุดออกมาทางท่อไต และอุดกั้นท่อไต ทำให้สารน้าต่างๆที่ถูกกรองออกมาไหลย้อนผ่านเซลล์ทิวบูล เข้าไปในร่างกายผลที่ตามมา คืออัตราการกรองของไตลตลง ทำให้ไตวายเพิ่มขึ้น
การรักษา
-
- ภาวะซีดถ้าซีดมากต้องให้เลือดทดแทนหรือให้ฮอร์โมน erythropoietin
4 โภชนาการควรให้อาหารที่มีแคลอรี่อย่างพอเพียงแต่ในขณะเดียวกันไม่ควรให้โปรตีนมากเกินไปเพราะอาจทำให้ของเสียในเลือดเพิ่มขึ้น
- ภาวะเลือดเป็นกรด โดยทั่วไปไม่ต้องรักษา ถ้าระดับ bicarbonate ในเลือดสูงกว่า 15 mEq/L แต่ถ้าระดับ bicarbonate ต่ำกว่านี้ควรพิจารณาให้ sodium bicarbonate ในรูปรับประทานหรือเข้าหลอดเลือดดำ
- โพแทสเซียมสูงในกรณีที่สูงไม่มาก (<5. 0 mEqL) ให้ลดอาหารที่มีโพแทสเซียมสูง
- การปรับสมดุลน้ำ ผู้ป่วยไตวายเฉียบพลัน อาจมีสภาวะขาดน้ำหรือน้ำเกินในร่างกาย ในกรณีที่ร่างกายขาดสารน้ำ ควรให้ทดแทนในปริมาณที่ทดแทนต้องเท่ากับปริมาณที่สูญเสีย
ข้อวินิจฉัย
- ติดเชื้อได้ง่าย เนื่องจากภูมิคุ้มกันถูกกดจากภาวะ uremia และได้รับการสอดใส่สายต่างๆเข้าไปในร่างกาย
- มีภาวะซีด เนื่องจากไตสร้างฮอร์โมน erythropoietin ได้น้อยลง
- มีภาวะของเสียคั่งในร่างกาย เนื่องจากไตสูญเสียหน้าที่
- มีภาวะไม่สมดุลของน้ำและอิเล็กโทรไลต์ เนื่องจากไตเสียหน้าที่
- มีภาวะหายใจล้มเหลว เนื่องจากมีน้ำคั่งในปอด
- พักผ่อนไม่เพียงพอ เนื่องจากอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ไม่คุ้นเคย
- ผู้ป่วยและญาติมีความวิตกกังวลจากการเจ็บป่วย
กิจกรรมการพยาบาล
กิจกรรมการพยาบาลข้อ1 ได้แก่ 1. ตรวจสอบสัญญาณชีพทุก 1 ชั่วโมง เพื่อประเมินภาวะขาดออกซิเจน 2. ดูแลทางเดินหายใจให้โล่งดูดเสมหะให้ทุก 2 ชั่วโมงและตามความเหมาะสม 3. ดูแลให้ได้รับออกซิเจนจากเครื่องช่วยหายใจดูแลข้อต่อของเครื่องช่วยหายใจไม่ให้หลุดหรือหักพับงอ 4. ฟังปอดทุกเวรและดูตำแหน่งของท่อหลอดลมคอให้อยู่ที่เดิมระวังไม่ให้เลื่อนหลุด 5. จัดท่านอนศีรษะสูงสังเกตภาวะ cyanosis สังเกต O2 Sat ทุก 1-2 ชั่วโมง 6. ให้ยาขับปัสสาวะ Lasix ตามแผนการรักษาสังเกต Urine Output หลังให้ยา 7. ระวังการติดเชื้อทางเดินหายใจโดยการล้างมือก่อนและหลังให้การพยาบาลสังเกตสีของเสมหะ 8. ทำความสะอาดปากฟันอย่างน้อยทุก 4 ชั่วโมง